linowcy_ściąga.doc

Liny dwuzwite – konstrukcja Warrington:

Splotki o styku liniowym-Warrington

Splotki o styku liniowym-Seale

Liny dwuzwite-Seale

Liny dwuzwite-Filler

Liny dwuzwite-Warrington-Seale

Liny dwuzwite – konstrukcja Warrington:

Splotki o styku liniowym-Warrington

Splotki o styku liniowym-Seale

Liny dwuzwite-Seale

Liny dwuzwite-Filler

Liny dwuzwite-Warrington-Seale

Konstr.Warrington:Zast-układy wciągarkowe do 50mm,liny dźwigów budowlanych,żurawie

Konstrukcja Seale:Splotki zwijane w jednej operacji. Wokół drutu rdzeniowego nawinięta jest warstwa drutów cienkich, a na niej kolejna warstwa drutów grubych- średnica drutów grubych jest zbliżona do średnicy drutu rdzeniowego.

Konstrukcja SealeZast.-koleje spągowe,liny w przemyśle morskim,wyciągi narciarskie.

Konstrukcja FillerZast. –dźwigi osobowe i towarowe,koleje linowe i linowo-terenowe

Konstr. Warrington-SealeZast.-układy linowe do 60mm,koleje linowe,wyciągi narciarskie.

Liny stalowe – cięgna nośne o złożonej budowie, zbudowane najczęściej ze splotek nawiniętych wokół rdzenia. Wykonane są z wielu materiałów: drutów stalowych, powłoki galwanicznej, rdzenia, smaru, tworzywa sztucznego. Służą do przenoszenia obciążeń wzdłużnych (czasem poprzecznych).Wady lin stalowych – duży ciężar właściwy, korozyjność, ograniczona trwałośc zmęczeniowa, duże koszty

Rola rdzenia – odpowiada za właściwy kształt, wyznacza oś liny, stanowi podparcie dl splotów lin zmniejszając naprężenia stykowe, wypełnia wew. przestrzeń pomiędzy splotkami, stanowi zbiornik smaru, kształtuje sztywność poprzeczną

Materiały na rdzenie lin stalowych:Rdzeń skręcany z włókien(naturalnych,syntetycznych, mineralnych),Liny stalowe(ozn IWR),splotki z drutów stalowych(ozn IWS),Pełne z tworzyw sztucznych,paramagnetyczne metale pokryte polimerami.

Kształty drutów – okrągły, trójkątny(V), prostokątny(R), owalny(Q), esowy(S), zetowy(Z), ikswy i okrągły(H), trapezowy(T)

Proces wytwarzania drutów – walcówka->trawienie/ciągnienie/patentowanie/chłodzenie->cynkowanie->badania drutu->zwijanie

Smary (funkcje) – wpływ na trwałość liny, zabezpieczenie powierzchni drutów przed korozją, zmniejszenie sił tarcia pomiędzy drutami,stabilizacja wsp.tarcia,zmniejszenie erozji

Smary (właściwości) – temperatura zapłonu >55C, stabilne chemicznie, termoodwracalne, bezbarwne, nie powodujące korozji

Czynniki wpływające na wsp. tarcia liny – materiał wykładziny, wartości nacisków, prędkość pełzania liny, konstrukcja liny, smarowanie, wilgotność, temperatura

Siła zrywająca linę w całości Fnom=S*Rm[N] Rm[MPa]-wytrzymałość drutów na rozciąganie.S[mm2]-nominalny przekrój liny. F­nom-jest teoretycznym odpowiednikiem siły sumarycznej, gdyż odpowiada teoretycznej wartości sumy sił zruwających pojedyncze druty.Nie jest stosowana w obliczeniach bo nie uwzględnia konstrukcji liny.

Obliczeniowa(nominalna) siła zrywająca linę w całości Fonom=Fnom*η[N] η-sprawność wytrzymałościowa liny. Jest to teoretyczny odpowiednik siły rzeczywistej.Określana mianem siły obliczeniowej.Jest stosowana w obliczeniach przy doborze praktycznie wszystkich lin stalowych.

Sumaryczna siła zrywająca F­­sum­=ΣFi [N] Fi-wartość siły zrywającej poszczególne druty n-liczba drutów liny.Jest najczęściej określaną siłą zrywającą linę zgodnie z zasadami normy(PN-ISO 2408). Polega na zerwaniu pojedynczego(przygotowanego) druta z rozplecionej liny.

Rzeczywista siła zrywająca linę w całości Frz-F­max[N] jest równa największemu obciążeniu niszczącemu osiągniętemu w próbie statycznego rozciągania(PN-ISO 3108)

Siły w linach (Euler) – dla liny, która opasuje koło linowe i jest napięta siłami w cięgnach po obu stronach koła zachodzi zależność wg wzoru Eulera: S1/S2=e^mi*alfa; S1-siła nabiegająca na koło, S2-siła zbiegająca z koła, alfa-kąt opasania, mi-wsp. tarcia; Siła obwodowa: U=S2-S1; stopień pewności przed poślizgiem: n=[S2(e^mi*alfa -1)]/S1-S2

Sprawność wytrzymałościowa liny – n=F_rz/F_nom; n_rz=F_rz/F_sum; F_rz – rzeczywista siła zrywająca linę w całości, F_nom – nominalna siła zrywająca linę, F_sum – sumaryczna siła zrywająca linę, n – parametr podawany w katalogach, stosowany do doboru i obliczania lin. Parametr charakteryzuje budowę liny oraz stopień złożoności konstrukcji; n_rz – sprawność rzeczywista stosowana do wstępnego określania współczynnika bezpieczeństwa i podczas projektowania nowych konstrukcji lin

Badania wykładzin – statycznego, kinematycznego współczynnika tarcia, ścieralności, palności, twardości

Matariały rowka koła pędnego – staliwo, skóra, drwno, guma, materiały syntetyczne

Zabiegi na walcarce, wpływ na linę – utworzenie splotki ze splotek o liniowycm styku drutów przez proces mechanicznego ściskania – zwiększenie współczynnika wypełnienia przekroju nośnego, wzrost trwałości zmęczeniowej, brak konieczności wewnętrznego smarowania splotek, obniżenie wsp. tarcia w układach bębnowych, wzrost wytrzymałości wzdłużnej, odporność na korozję.

Operacje technologiczne (cel) – uzyskanie właściwej średnicy, tolerancji drutu, otrzymanie założonej klasy wytrzymałości, otrzymanie odpowiednich właściwości plastycznych, otrzymanie odpowiedniej warstwy wierzchniej

Proces cynkowania – zapewnienie ochrony przed korozją. Warstwa tlenków cynków tworzy powierzchnię pasywną odporną na działanie środowiska. Cynkowanie ogniowe – przeprowadzane przy obróbce cieplnej, po procesie chłodzenia drut jest zanurzany w wannach z ciekłym cynkiem. Cynkowanie elektrolityczne – przeprowadzane dla gotowych wyrobów. Drut przepuszcza się przez kąpiel w roztworach soli cynkowych.

Patentowanie – obróbka cieplna – hartowanie izotermiczne stali mające na celu uzyskanie struktury drobnoziarnistej. Patentowanie przeprowadza się przed procesem ciągnienia na zimno. Uzyskuje się zgniot sumaryczny do 95%.

Trawienie – usunięcie z powiewierzchni walcówki tlenków i siarczków przy pomocy HCL/H2SO4/mechanicznie.

Normalizacja – związkami fosforu lub boraksem – ma na celu utworzenie warstwy wierzchniej o dobrej przyczepności i zmniejszającej tarcie powierzchniowe.

Ciągnienie – zmiana średnicy walcówki lub drutu poprzez zgniot. Z=100%(S0-Su)/S0; S0 – przekrój początkowy, Su – przekrój uzyskany w procesie ciągnienia. Zgniot powoduje zmianę struktury krystalicznej. Drut jest przeciągany przez ciągadło przy użyciu suchych środków smarnych. Druty o śr <0,2mm przeciąga się w ciągadłach diamentowych stosując środki smarne płynne.

Próba jednokierunkowego skręcania(PN-ISO 7800): próba jest wykonywana na skręcarce.Na podstawie tej próby określa się własności plastyczne drutu.Linę należy odpowiednio zamocować w maszynce wstępnie się ją obciąża(2%*siły zrywającej).Długość próbki określa się podstawie średnicy nominalnej drutu.Próbę przeprowadza się aż do pęknięcia próbki.W próbie rejestruje się liczbę pełnych obrotów.Wyniki należy porównać z normą.

Próba przeginania dwukierunkowego(PN-ISO 7801)- na jej podstawie określa się własności plastyczne drutu.Wadą tej metody duży wpływ jakości wykonania powierzchni drutu na wyniki.Należy odpowiednio zamocować próbkę tak aby był przeginany poniżej przekroju przeginanego na wałeczkach. Najważniejszym dobieranym parametrem jest promień przegnania.Próba wykonywana wg rysunku aż do zepsucia druta.

Próba statycznego rozciągania metali(ISO 6892)-wykonywana na zrywarce. Wg niej badamy Rm i Fsum.Przebieg próby mocujemy w uchwycie. Długość próbki określana na podstawie średnicy.Zrywamy aż do pęknięcia próbki.Przekrój pęknięcia pozwala określić strukturę materiału.Rejstrujemy wartość siły zrywającej.

Konstr.Warrington:Zast-układy wciągarkowe do 50mm,liny dźwigów budowlanych,żurawie

Konstrukcja Seale:Splotki zwijane w jednej operacji. Wokół drutu rdzeniowego nawinięta jest warstwa drutów cienkich, a na niej kolejna warstwa drutów grubych- średnica drutów grubych jest zbliżona do średnicy drutu rdzeniowego.

Konstrukcja SealeZast.-koleje spągowe,liny w przemyśle morskim,wyciągi narciarskie.

Konstrukcja FillerZast. –dźwigi osobowe i towarowe,koleje linowe i linowo-terenowe

Konstr. Warrington-SealeZast.-układy linowe do 60mm,koleje linowe,wyciągi narciarskie.

Liny stalowe – cięgna nośne o złożonej budowie, zbudowane najczęściej ze splotek nawiniętych wokół rdzenia. Wykonane są z wielu materiałów: drutów stalowych, powłoki galwanicznej, rdzenia, smaru, tworzywa sztucznego. Służą do przenoszenia obciążeń wzdłużnych (czasem poprzecznych).Wady lin stalowych – duży ciężar właściwy, korozyjność, ograniczona trwałośc zmęczeniowa, duże koszty

Rola rdzenia – odpowiada za właściwy kształt, wyznacza oś liny, stanowi podparcie dl splotów lin zmniejszając naprężenia stykowe, wypełnia wew. przestrzeń pomiędzy splotkami, stanowi zbiornik smaru, kształtuje sztywność poprzeczną

Materiały na rdzenie lin stalowych:Rdzeń skręcany z włókien(naturalnych,syntetycznych, mineralnych),Liny stalowe(ozn IWR),splotki z drutów stalowych(ozn IWS),Pełne z tworzyw sztucznych,paramagnetyczne metale pokryte polimerami.

Kształty drutów – okrągły, trójkątny(V), prostokątny(R), owalny(Q), esowy(S), zetowy(Z), ikswy i okrągły(H), trapezowy(T)

Proces wytwarzania drutów – walcówka->trawienie/ciągnienie/patentowanie/chłodzenie->cynkowanie->badania drutu->zwijanie

Smary (funkcje) – wpływ na trwałość liny, zabezpieczenie powierzchni drutów przed korozją, zmniejszenie sił tarcia pomiędzy drutami,stabilizacja wsp.tarcia,zmniejszenie erozji

Smary (właściwości) – temperatura zapłonu >55C, stabilne chemicznie, termoodwracalne, bezbarwne, nie powodujące korozji

Czynniki wpływające na wsp. tarcia liny – materiał wykładziny, wartości nacisków, prędkość pełzania liny, konstrukcja liny, smarowanie, wilgotność, temperatura

Siła zrywająca linę w całości Fnom=S*Rm[N] Rm[MPa]-wytrzymałość drutów na rozciąganie.S[mm2]-nominalny przekrój liny. F­nom-jest teoretycznym odpowiednikiem siły sumarycznej, gdyż odpowiada teoretycznej wartości sumy sił zruwających pojedyncze druty.Nie jest stosowana w obliczeniach bo nie uwzględnia konstrukcji liny.

Obliczeniowa(nominalna) siła zrywająca linę w całości Fonom=Fnom*η[N] η-sprawność wytrzymałościowa liny. Jest to teoretyczny odpowiednik siły rzeczywistej.Określana mianem siły obliczeniowej.Jest stosowana w obliczeniach przy doborze praktycznie wszystkich lin stalowych.

Sumaryczna siła zrywająca F­­sum­=ΣFi [N] Fi-wartość siły zrywającej poszczególne druty n-liczba drutów liny.Jest najczęściej określaną siłą zrywającą linę zgodnie z zasadami normy(PN-ISO 2408). Polega na zerwaniu pojedynczego(przygotowanego) druta z rozplecionej liny.

Rzeczywista siła zrywająca linę w całości Frz-F­max[N] jest równa największemu obciążeniu niszczącemu osiągniętemu w próbie statycznego rozciągania(PN-ISO 3108)

Siły w linach (Euler) – dla liny, która opasuje koło linowe i jest napięta siłami w cięgnach po obu stronach koła zachodzi zależność wg wzoru Eulera: S1/S2=e^mi*alfa; S1-siła nabiegająca na koło, S2-siła zbiegająca z koła, alfa-kąt opasania, mi-wsp. tarcia; Siła obwodowa: U=S2-S1; stopień pewności przed poślizgiem: n=[S2(e^mi*alfa -1)]/S1-S2

Sprawność wytrzymałościowa liny – n=F_rz/F_nom; n_rz=F_rz/F_sum; F_rz – rzeczywista siła zrywająca linę w całości, F_nom – nominalna siła zrywająca linę, F_sum – sumaryczna siła zrywająca linę, n – parametr podawany w katalogach, stosowany do doboru i obliczania lin. Parametr charakteryzuje budowę liny oraz stopień złożoności konstrukcji; n_rz – sprawność rzeczywista stosowana do wstępnego określania współczynnika bezpieczeństwa i podczas projektowania nowych konstrukcji lin

Badania wykładzin – statycznego, kinematycznego współczynnika tarcia, ścieralności, palności, twardości

Matariały rowka koła pędnego – staliwo, skóra, drwno, guma, materiały syntetyczne

Zabiegi na walcarce, wpływ na linę – utworzenie splotki ze splotek o liniowycm styku drutów przez proces mechanicznego ściskania – zwiększenie współczynnika wypełnienia przekroju nośnego, wzrost trwałości zmęczeniowej, brak konieczności wewnętrznego smarowania splotek, obniżenie wsp. tarcia w układach bębnowych, wzrost wytrzymałości wzdłużnej, odporność na korozję.

Operacje technologiczne (cel) – uzyskanie właściwej średnicy, tolerancji drutu, otrzymanie założonej klasy wytrzymałości, otrzymanie odpowiednich właściwości plastycznych, otrzymanie odpowiedniej warstwy wierzchniej

Proces cynkowania – zapewnienie ochrony przed korozją. Warstwa tlenków cynków tworzy powierzchnię pasywną odporną na działanie środowiska. Cynkowanie ogniowe – przeprowadzane przy obróbce cieplnej, po procesie chłodzenia drut jest zanurzany w wannach z ciekłym cynkiem. Cynkowanie elektrolityczne – przeprowadzane dla gotowych wyrobów. Drut przepuszcza się przez kąpiel w roztworach soli cynkowych.

Patentowanie – obróbka cieplna – hartowanie izotermiczne stali mające na celu uzyskanie struktury drobnoziarnistej. Patentowanie przeprowadza się przed procesem ciągnienia na zimno. Uzyskuje się zgniot sumaryczny do 95%.

Trawienie – usunięcie z powiewierzchni walcówki tlenków i siarczków przy pomocy HCL/H2SO4/mechanicznie.

Normalizacja – związkami fosforu lub boraksem – ma na celu utworzenie warstwy wierzchniej o dobrej przyczepności i zmniejszającej tarcie powierzchniowe.

Ciągnienie – zmiana średnicy walcówki lub drutu poprzez zgniot. Z=100%(S0-Su)/S0; S0 – przekrój początkowy, Su – przekrój uzyskany w procesie ciągnienia. Zgniot powoduje zmianę struktury krystalicznej. Drut jest przeciągany przez ciągadło przy użyciu suchych środków smarnych. Druty o śr <0,2mm przeciąga się w ciągadłach diamentowych stosując środki smarne płynne.

Próba jednokierunkowego skręcania(PN-ISO 7800): próba jest wykonywana na skręcarce.Na podstawie tej próby określa się własności plastyczne drutu.Linę należy odpowiednio zamocować w maszynce wstępnie się ją obciąża(2%*siły zrywającej).Długość próbki określa się podstawie średnicy nominalnej drutu.Próbę przeprowadza się aż do pęknięcia próbki.W próbie rejestruje się liczbę pełnych obrotów.Wyniki należy porównać z normą.

Próba przeginania dwukierunkowego(PN-ISO 7801)- na jej podstawie określa się własności plastyczne drutu.Wadą tej metody duży wpływ jakości wykonania powierzchni drutu na wyniki.Należy odpowiednio zamocować próbkę tak aby był przeginany poniżej przekroju przeginanego na wałeczkach. Najważniejszym dobieranym parametrem jest promień przegnania.Próba wykonywana wg rysunku aż do zepsucia druta.

Próba statycznego rozciągania metali(ISO 6892)-wykonywana na zrywarce. Wg niej badamy Rm i Fsum.Przebieg próby mocujemy w uchwycie. Długość próbki określana na podstawie średnicy.Zrywamy aż do pęknięcia próbki.Przekrój pęknięcia pozwala określić strukturę materiału.Rejstrujemy wartość siły zrywającej.