Problemy z głoskami szeleszczącymi
– przykładowy scenariusz zajęcia logopedycznego
w grupie dzieci 6 - letnich
Bardzo często rodzice słyszą od swych pociech: „chcę iść do przedszkola!”, jedni rodzice się cieszą – bo dziecko zacznie się kontaktować z rówieśnikami, nauczy się współżycia w grupie, jednym słowem zacznie się rozwijać. Inni natomiast, zbyt opiekuńczy boją się by dziecku nie przytrafiło się coś złego. Wszystko jest w porządku do momentu, gdy dziecko, kiedyś tak radosne, nagle boi się codziennych pobytów w przedszkolu. Przyczyny mogą być różne, jedną z nich może być to, że dziecko mówi niewyraźnie i nie jest rozumiane przez rówieśników.
Rozwój mowy zależy od różnych czynników m.in. od
ü Wpływu środowiska
ü Zdolności pedagogicznych rodziców
ü Psychofizycznego rozwoju dziecka.
Myślę, ze wpływ środowiska i zdolności rodziców ma ogromny wpływ na to jak nasza pociecha zacznie mówić. Starajmy się więc mówić do nich wyraźnie bez niepotrzebnych zmiękczeń, nie naśladujmy nieprawidłowej wymowy dzieci lecz w delikatny sposób ją poprawiajmy, by dziecko nie czuło się gorsze od innych.
Rodzice nie zawsze dostrzegają, lub nie chcą dostrzec tego, że ich dziecko mówi nieprawidłowo jak na swój wiek. Czasami konieczne jest zwrócenie uwagi na mowę dziecka kogoś z „zewnątrz”. W wielu przedszkolach są prowadzone badania przez logopedów, mające na celu wykrycie wad wymowy u dzieci. Wada wymowy to termin najwęższy stosowany dla określenia wadliwie realizowanych fonemów odbiegających od ustalonej przez tradycję normy językowej ( wg L. Kaczmarek ). Termin ten najczęściej stosuje się w odniesieniu do zaburzeń wymowy polegających na niemożności prawidłowego wymawiania jednego, kilku czy nawet kilkunastu dźwięków. Jedną z częstych wad wymowy występujących wśród dzieci przedszkolnych jest „seplenienie”. Seplenienie międzyzębowe – język spłaszczony, wchodzi między zęby, powietrze rozprowadza się po całej jego powierzchni. Przyczyny seplenienia międzyzębowego:
ü Nieprawidłowa budowa narządów artykulacyjnych ( anomalie zębowe, rozszczep podniebienia)
ü Upośledzenie słuchu
ü Częste choroby dróg oddechowych
ü Naśladowanie nieprawidłowych wzorców, które w miarę upływu czasu automatyzują się
ü Zbyt długie karmienie nieprawidłowym smoczkiem, ssanie palca.
Żeby rozpocząć ćwiczenia z dzieckiem należy powiedzieć i pokazać dziecku jak powinien ułożyć język, zęby i usta. Dobrym ćwiczeniem na prawidłowe wymawianie głosek „szeleszczących” jest np. gaszenie świecy czy dmuchanie przez dziurkę. Chcąc umilić dzieciom ćwiczenia często stosuję je w trakcie zajęć, tak by dzieci się nawet nie zorientowały, że wykonują jakiekolwiek ćwiczenia. Scenariusz takiego zajęcia przedstawiam poniżej.
Scenariusz zajęć logopedycznych dla dzieci 6 – letnich
Temat: Poszukiwania małej myszki.
Cel zajęć: utrwalenie prawidłowej wymowy głoski [sz]
Środki dydaktyczne: kukiełka myszki i ptaszka oraz braciszka myszki, ilustracje: domek myszki, pociąg, morze; muszelka, szyszka; obrazki: kasztana, kieszeni, myszki, ; koperta dla każdego dziecka z pociętym rysunkiem do ułożenia – szafa, koszyk, mysz, szalik, kasztan, muszelka, szyszka; magnetofon i płyta z odgłosami pojazdów; kartka dla każdego dziecka i kredki.
Przebieg zajęć:
1. Nauczycielka trzyma w ręku kukiełkę myszki mówiąc:
( ilustracja nr 1 – domek myszki )
Pewna szara myszka
Szukała braciszka
Wyruszyła w wielki świat
A skończyło się to tak…
Myszka: Tak mi smutno, jestem sama, a mój braciszek gdzieś się zgubił. Jestem taka mała, że sama pewnie nie znajdę braciszka. Ale, ale… coś słychać! Słyszycie dzieci?
Słychać odgłos nadjeżdżającego pociągu ( ilustracja nr 2 – pociąg )
2. Nauczycielka mówi do myszki: szybko, szybko myszko, nadjeżdża pociąg. On cię zawiezie za siódmą górę, za siódmą rzekę.
Myszka wsiada do pociągu, a dzieci ustawiają się za nauczycielką i wraz z nią „jadą” śpiewając piosenkę:
Pędzi pospieszny pociąg
Po szynach szybko mknie
Dokąd ach dokąd dokąd
Ten pociąg wiezie mnie
Turkocze pociąg stuk, stuk, stuk
I spieszy się by zdążyć mógł
By do braciszka zdążyć mógł
Turkocze stuk, stuk, stuk
Myszka: tak się przyjemnie jechało, ciekawe gdzie zawiózł mnie ten pociąg? Słyszę jakiś szum.
Nauczycielka naśladuje szum morza, prosi dzieci by wraz z nią wykonywały ćwiczenia aby myszka mogła rozpoznać miejsce do którego przyjechała
( ilustracja nr 3 – morze )
Myszka: Jak myślicie dzieci, gdzie jesteśmy?
Dzieci: Nad morzem
Myszka: Tak, zobaczcie co znalazłam! Co to jest? ( myszka pokazuje dzieciom muszelkę )
Myszka: A to? Też jest ciekawe, może ktoś z was wie jak się to nazywa? ( myszka pokazuje dzieciom szyszkę )
Myszka: Wiecie co dzieci, schowam sobie te skarby do mojego woreczka.
Nadlatuje ptaszek
Ptaszek: Witaj myszko!
Myszka: Dzień dobry ptaszku. Czy mógłbyś mi powiedzieć, gdzie jestem?
Ptaszek: Oczywiście, to piękne miasto nazywa się Koszalin. Ale dlaczego jesteś tak daleko od domu?
Myszka: Szukam swojego braciszka, może ty mógłbyś mi pomóc?
Ptaszek: Jeśli rozwiążesz moje zagadki, to postaram się ci pomóc. Dzieci też ci pomogą, oto pierwsza zagadka.
Spadłem nagle z drzewa,
Leżę na trawniku
W brązowej koszulce
W kolczastym płaszczyku. [ kasztan ]
Ptaszek: Brawo! A teraz druga zagadka.
Jak się nazywa ta część odzieży,
W której jak w norce chusteczka leży? [ kieszeń ]
Ptaszek: Ta zagadka była trudna, prawda? Przed wami jeszcze jedna.
Siedzi sobie w swojej norze
A kot znaleźć jej nie może. [ myszka ]
Ptaszek: Jesteście bardzo mądrzy, szybko rozwiązaliście moje zagadki. Postaram się pomóc, powiedz Myszko jak nazywa się twój braciszek?
Myszka: Tomaszek
Ptaszek: A jak był ubrany?
Myszka: Miał na szyi szalik, a w ręku koszyczek.
Ptaszek: Wiesz Myszko, to trochę potrwa nim pomyślę czy gdzieś nie widziałem Tomaszka. Dajmy w tym czasie dzieciom zadanie do rozwiązania.
Każde z dzieci otrzymuje kopertę z pociętym rysunkiem, który trzeba ułożyć. Po ułożeniu dzieci mówią co przedstawia ich układanka – szafa, koszyk, mysz, szalik, kasztan, muszelka, szyszka.
Nauczycielka: Patrzcie dzieci jak nasza myszka cierpliwie wykonuje polecenia ptaszka, zobaczymy co się stanie dalej.
Myszka: Mój ty drogi ptaszku
Co siedzisz na daszku
Pomóż mi znaleźć braciszka
Prosi cię o to mała szara myszka
Ptaszek: Jesteś bardzo dzielna, wsiądź do pociągu on zawiezie cię tam, gdzie jest Tomaszek. Do zobaczenia!
Dzieci ustawiają się w pociąg śpiewając piosenkę „ Szumi las”
Szumi las, szu szu szu
Zrywa liście tam i tu
Zrywa liście z całej siły
Aby ziemię wnet pokryły
Cicho sza, cicho sza
Tam zajączki siedzą dwa
Poszły sobie w liście spać
Trzeba im odpocząć dać.
Myszka wraca pociągiem, który podwozi ją pod jej dom. Przed domem czeka braciszek.
Tomaszek: Gdzie byłaś siostrzyczko? Tak się martwiłem. Wróciłem do domu z koszem pełnym ziarna, a ciebie nie było.
Myszka: A a a… ( ziewa ) Jestem taka zmęczona, ale o wszystkim opowiedzą ci dzieci.
Nauczycielka zadaje dzieciom pytania:
Ø O kim było to opowiadanie?
Ø Gdzie była myszka?
Ø Kogo szukała?
Ø Co myszka znalazła nad morzem?
Ø Po czym rozpoznał ptaszek Tomaszka?
Nauczycielka: Usiądźmy przy stolikach, każdy z was spróbuje narysować myszkę.
Literatura:
1. Elżbieta Achajska „Uczymy się poprawnej wymowy”
2. Genowefa Demel „Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola”
3. Irena Styczek „ Logopedia”
Opracowała: mgr Iwona Kroker
1
wmciolek