Biblia, Pismo Święte, Wulgata.rtf

Biblia, Pismo Święte, Wulgata

--------------------------------------------------

http://pl.wikipedia.org/wiki/Wulgata

Wulgata (od łac. versio vulgata, przekład rozpowszechniony, popularny) – przekład Biblii na łacinę dokonany przez św. Hieronima w latach 382–406 z języków oryginałów: hebrajskiego i greki. Przekład miał na celu dostarczenie Kościołowi jednolitego tekstu. Nowy Testament był rewizją tekstu starołacińskiego, ale Stary Testament był nowym przekładem. Nie jest pewnym, czy Hieronim przetłumaczył cały Nowy Testament.

Przekład Hieronima spotkał się z krytyczną oceną współczesnych. Zarzucano mu odejście od tekstu Septuaginty, niemniej praca Hieronima stopniowo zdobyła sobie uznanie. Ponownej krytyce poddana została w wieku XVI przez humanistów, a następnie protestantów.

Tekst Wulgaty szybko uległ skażeniu i w średniowieczu dokonano kilku prób jego zrewidowania (Alkuin, Theodulf, Lanfrank z Bec, Stefan Harding), lecz żadna z nich nie była w pełni udaną ani nie zmierzała do odtworzenia oryginalnego tekstu Hieronima i – jak oceniają współcześni krytycy tekstu – próby te przyczyniły się do powiększenia zamieszania, dlatego w końcu średniowiecza powstały correctoria. Naukowe próby odtworzenia oryginalnego tekstu Hieronima zostały podjęte dopiero w końcu XIX wieku.

Wulgata w całej swojej historii miała wielu krytyków, ale pomimo tego była najważniejszym tekstem dla średniowiecznej Europy Zachodniej, a i na nowożytność wywarła niemały wpływ. Dzieło Hieronima było pierwszą książką wydaną drukiem (Biblia Gutenberga). W wiekach XVI-XX ukazało się wiele krytycznych wydań. Przez ponad tysiąc lat, aż po wiek XX, była podstawowym tekstem Kościoła zachodniego, a do XXI wieku zachowało się ponad 8 tysięcy jej rękopisów.

-----------------------------------------------------

http://pl.wikipedia.org/wiki/Biblia

Biblia, Pismo Święte (z greckiego βιβλίον, biblion – zwój papirusu, księga, l.m. βιβλία, biblia – księgi) – zbiór ksiąg, spisanych pierwotnie po hebrajsku, aramejsku i grecku, uznawanych przez żydów i chrześcijan za natchnione przez Boga. Biblia i poszczególne jej części posiadają odmienne znaczenie religijne dla różnych wyznań. Na chrześcijańską Biblię składają się Stary Testament i Nowy Testament. Biblia hebrajska – Tanach obejmuje księgi Starego Testamentu.

Kanon

Do IV wieku n.e. nie obowiązywał żaden kanon Bibliiąźół[potrzebne źródło]. Później zmieniał on się w obrębie każdej z wielkich religii monoteistycznych. Pierwsze wzmianki o przyjętym w starożytnym Kościele zestawie ksiąg kanonicznych pojawiają się w zachowanych pismach autorów chrześcijańskich IV wieku - m.in. św. Atanazego, św. Augustyna, św. Hieronima, św. Rufina. W tym też okresie podejmowano próby sformalizowania tradycyjnego kanonu - m.in. na lokalnych synodach w Hipponie w 393 roku i w Kartaginie w 397 roku. Kościół Wschodni nigdy nie uznawał postanowień tych synodów za wiążące, ponadto przyjmował inny, obszerniejszy kanon, który zmieniano na przestrzeni wieków. Różnice pomiędzy kanonem przyjętym przez Kościoły Wschodnie a kanonem przyjętym przez Kościół Zachodni istnieją do dzisiaj.

Do czasu Soboru Trydenckiego w Kościele Zachodnim przyjmowano za obowiązującą opinię św. Hieronima, zawartą w jego słynnej przedmowie do komentarza do Księgi Samuela i Ksiąg Królewskich. Jednak z powodu Reformacji, która zgodnie z przyjętą zasadą powrotu do źródeł kwestionowała wprowadzone przez Kościół rzymski liczne ceremonie i tradycje, teologowie rzymscy zmuszeni byli podać mocniejsze dowody na słuszność wielu wprowadzonych w średniowieczu praktyk religijnych. Na IV Sesji Soboru Trydenckiego uchwalono ostatecznie kanon podnoszący do rangi ksiąg kanonicznych te księgi, które św. Hieronim uznawał za niekanoniczne i zalecał jedynie do czytania dla zbudowania. Księgi te są odtąd nazywane są księgami deuterokanonicznymi (wtórnokanonicznymi).

Protestancki kanon jest identyczny z kanonem zawartym w Prologus Galeatus św. Hieronima.

Księgi starotestamentalne, które nie wchodzą w skład kanonu hebrajskiego, a zaliczają się do katolickiego, katolicy i prawosławni nazywają księgami deuterokanonicznymi. Przez żydów i protestantów są one określane jako apokryfy.

Stary Testament

Na Stary Testament składa się, w zależności od uznawanego kanonu:

·         39 ksiąg – kanon hebrajski, uznawany przez żydów i wyznania protestanckie. Starożytny, tradycyjny kanon żydowski wymienia znanych obecnie 39 natchnionych ksiąg, jednak wylicza 24 lub 22 księgi, łącząc niektóre obecnie znane księgi. To drugie zestawienie wymieniające 22 księgi że łącząc Księgę Rut z Księgą Sędziów, oraz Lamentacje (Treny) z Księgą Jeremiasza uzyskuje ilość ksiąg równą ilości liter w alfabecie hebrajskim

·         46 ksiąg – kanon katolicki (lub 47 jeśli za odrębną księgę uznać List Jeremiasza, który w wydaniach katolickich stanowi 6 rozdział Księgi Barucha)

·         49 ksiąg – kanon prawosławny (lub więcej, w zależności od lokalnego kultu – prawosławni uznają wszystkie księgi, które pojawiły się w Biblii greckiej – Septuagincie)

Księgi Starego Testamentu powstawały według różnych współczesnych badaczy w okresie od XII do II wieku p.n.e.. Krytyka tradycjonalistyczna uważa jednak, że powstawały one wcześniej, począwszy od XIII, a nawet XV wieku p.n.e..

Treścią Starego Testamentu jest historia i dziedzictwo kulturowe narodu izraelskiego. Zostały one pierwotnie spisane w języku hebrajskim i aramejskim.

Księgi Starego Testamentu chrześcijanie dzielą na:

·         księgi historyczne

·         księgi profetyczne

·         księgi dydaktyczne

Według innego podziału, mającego korzenie w judaizmie, są to: Pięcioksiąg Mojżeszowy (hebr. Tora), Prorocy (hebr. Newiim) i Pisma (hebr. Ketuwim).

Dla judaizmu najważniejsza jest najstarsza część Biblii – Pięcioksiąg Mojżeszowy, który opisuje powstanie świata, losy Żydów od czasów Abrahama aż do powrotu z Egiptu do ziemi Kanaan, oraz – co dla żydów jest najważniejsze – podstawowe zasady judaizmu, od sposobu sprawowania kultu i obchodzenia świąt, po szczegółowe zasady odżywiania się i ubioru. Na Pięcioksiąg składają się księgi:

·         Rodzaju

·         Wyjścia

·         Kapłańska

·         Liczb

·         Powtórzonego Prawa

Dla judaizmu i islamuąźół[potrzebne źródło] święte są także wszystkie pozostałe księgi Starego Testamentu. Są to oprócz Tory:

·         Księgi proroków – w nich zawarte są wszystkie kolejne proroctwa, czyli zgodnie z tradycją treści, które prorocy na zlecenie Boga przekazywali wiernym. Często znajdują się tam również opisy dziejów poszczególnych proroków:

·         Jozuego

·         Sędziów

·         Samuela (1 i 2 jako jedna księga)

·         Królów (1 i 2 jako jedna księga)

·         Izajasza

·         Jeremiasza

·         Ezechiela

·         Dwunastu proroków (Ozeasza, Joela, Amosa, Abdiasza, Jonasza, Micheasza, Nahuma, Habakuka, Sofoniasza, Aggeusza, Zachariasza, Malachiasza)

·         Księgi hagiograficzne – dzielą się one na księgi poetyckie, będące zbiorami pieśni, przysłów, kazań i poematów, które uznano za święte, oraz księgi o charakterze historyczno-legendarnym, opisujące dzieje osób, które były dla żydów ważne ze względów religijnych, ale nie zostały uznane za proroków:

·         Psalmów

·         Przysłów

·         ...