Retoryka_Mowa_zjednuje_ludzi_Wydanie_IV_retory.pdf

Retoryka. Mowa zjednuje

ludzi. Wydanie IV

Autor: Jaroslav Kohout

T³umaczenie: Dorota Kwiatkowska

ISBN: 83-246-0018-3

Tytu³ orygina³u: Rétorika. Umìní mluvit a jednat s lidmi

Format: A5, stron: 256

Mów i zdobywaj sprzymierzeñców

Jak mówiæ dobrze i przekonuj¹co: cenne rady dla mówców

Pe³na sala: jak radziæ sobie z trem¹

S³owo w biznesie: skuteczna komunikacja dla mened¿erów

Mowa czyni cuda: jak prowadziæ negocjacje

Mowa towarzyszy nam przez ca³e ¿ycie. Czêsto to od wypowiadanych s³ów zale¿y, jak

postrzegaj¹ nas bliscy, przyjaciele, wspó³pracownicy. Dobrze jest mówiæ to, o czym siê

myœli, jednak równie wa¿ne jest, by zawczasu przemyœleæ, co nale¿y powiedzieæ. Dar

przekonywania to bezcenny sprzymierzeniec. Pomaga osi¹gn¹æ cele biznesowe, u³atwia

zjednywanie ludzi, jest skutecznym orê¿em podczas s³ownych utarczek.

Ksi¹¿ka „Retoryka. Mowa zjednuje ludzi. Wydanie IV” odkrywa ogromn¹ si³ê s³ów,

pokazuj¹c, jak skutecznie porozumieæ siê z drugim cz³owiekiem. Jaroslav Kohut

podkreœla znaczenie s³ów w codziennym ¿yciu. Wprowadza w tajniki skutecznych

negocjacji, radzi, jak napisaæ dobre przemówienie i jak opanowaæ tremê przed

publicznym wyst¹pieniem. Przedstawia te¿ najczêstsze b³êdy oratorskie.

Konstruktywna krytyka: jak bez urazy wskazywaæ cudze b³êdy

Sztuka prezentacji: jak umiejêtnie przedstawiæ firmê, produkt i… siebie

Najczêstsze b³êdy pope³niane podczas wyst¹pieñ publicznych: jak ich unikaæ

Mowa dla zmys³ów: ró¿nice miêdzy s³owem pisanym, mówionym i s³yszanym

Przedmowa do wydania czwartego ........................................... 5

Rozdział 1. Renesans retoryki na progu XXI wieku,

czyli kogo z nas ona dotyczy? .............................. 9

Rozdział 2. Grecja i Rzym — kolebka retoryki,

czyli narodziny reguł obowiązujących do dziś ... 23

Rozdział 3. Retoryka w Czechach, czyli nie mamy się

czego wstydzić! ................................................... 47

Rozdział 4. Mówione, pisane i widziane ............................... 59

Rozdział 5. Technika mówienia, czyli kilka

pożytecznych rad, jak mówić dobrze ................. 99

Rozdział 6. Retoryka a psychologia,

czyli jak radzić sobie z tremą ........................... 129

Rozdział 7. Retoryka dla menedżerów ................................ 147

Rozdział 8. Jak prowadzić negocjacje handlowe ................ 165

Rozdział 9. Jak dbać o sprawność mówcy,

czyli kilka praktycznych rad na koniec ........... 191

Dodatek A Fragmenty przemówień .................................... 209

Dodatek B Mądre słowa na temat mowy ........................... 239

Dodatek C Spróbujcie odgadnąć — odpowiedzi ............... 243

Dodatek D Literatura ........................................................... 249

R OZDZIAŁ 2 .

Koń i język rodzą się bez uzdy.

Są ludzie, którzy — mówiąc nieustannie

— nie mówią nic.

Jaromir John, Novy Demokritos

owszechnie wiadomo, że etymologia to nauka o powsta-

niu i rozwoju słów. Skąd pochodzi termin „retoryka”?

Odpowiedź zaprowadzi nas na Bałkany, do Grecji. Otóż

słowo to wywodzi się z greckiego pojęcia rhesis — ‘mowa’.

Jednak już w starożytnej Grecji słowo „retor” nie ozna-

czało człowieka, który mówił dużo, ale mistrza w mówie-

niu. Później znaczenie tego terminu zawęziło się jeszcze

bardziej i oznaczało tylko tych, którzy nauczali mistrzow-

skiej mowy — nauczycieli retoryki — ‘nauki o mowie i sztu-

ki mówienia’.

Inne języki z czasem przejmowały ten termin. W języku

polskim nie mamy osobnych nazw dla retoryki pozytywnej

i negatywnej, ale język angielski (na przykład w oksfordzkim

słowniku) posiada taką możliwość: rhetoric to ‘przekonywający

24 ________________________________________ R ETORYKA

sposób mówienia’; rhetorical 1 — ‘sposób mówienia napa-

stliwy, ekstrawagancki, efekciarski, nadęty, bogaty w formie,

ubogi w treści, bezduszny’. My w języku polskim możemy

tę negatywną formę wyrazić opisowo albo zrozumieć ją z kon-

tekstu. Czasami powiemy z uznaniem, że nasz nauczyciel

historii był wyśmienitym retorem. Innym razem o populi-

stycznym polityku wyrazimy się, że próbuje trafić do ludzi

za pomocą pustej retoryki.

Wszystkie źródła są zgodne co do tego, że w starożytnej

Grecji retoryka była jedną z najważniejszych nauk. Wpraw-

dzie królowała filozofia, szukająca odpowiedzi na pytania

o sens ludzkiego życia, o prawdę, o logikę myślenia, ale tuż

za nią była retoryka. Dlaczego?

W dużej mierze było to uwarunkowane względami poli-

tycznymi. Demokracja ateńska polegała na tym, że wszyscy

obywatele gromadzili się, aby poprzez głosowanie podej-

mować decyzje dotyczące najistotniejszych problemów. Jed-

nak ktoś musiał im o nich powiedzieć — nie zapominajmy,

że nie było gazet, nie mówiąc już o radiu i telewizji. Głów-

nym narzędziem komunikacji był więc głos ludzki. Musiał

on dotrzeć do każdej części placu, amfiteatru, senatu. Mu-

siał wyrażać myśli mówiącego jasno i konkretnie, jedno-

znacznie. Polityk, aktor, sędzia, nauczyciel, handlowiec —

wszyscy oni odnosili sukces lub porażkę w zależności od

tego, jakimi byli retorami, jak za pomocą siły głosu umieli

zapanować nad przestrzenią, a wykorzystując argumenty —

nad ludzkimi umysłami.

1 W języku polskim przymiotnik „retoryczny” ma oczywiście całko-

wicie inne znaczenie — przyp. red.

G RECJA I R ZYM — KOLEBKA RETORYKI ____________________________ 25

Nie zapominajmy również, że przez stulecia całe narody

były analfabetami. Jak wyjaśnić takim ludziom, co jest do-

bre, a co złe, co mają robić, a czego nie powinni? Wiadomo,

że jeszcze feudalna wieś nie umiała czytać i pisać, co wię-

cej: często pan feudalny nie mógł się pochwalić tą umiejęt-

nością i twierdził dumnie, że sam pisać nie musi, ponieważ

ma swojego pisarza! A w ilu krajach rozwijających się do

dziś statystyki wskazują na to, że trzy czwarte obywateli,

czasami nawet więcej, to analfabeci.

W takich warunkach wszystko zależy od żywego słowa,

a zwłaszcza — od mówcy. Grecy poświęcali wiele uwagi

w swych dziełach problemowi prawdy w retoryce i etyce

retora. Dobrze wiedzieli, że tak jak nóż może ukroić chleb

lub przebić serce, tak mowa może natchnąć tysiące ludzi do

wielkich czynów lub do dzikiego niszczenia. Przecież hi-

storia Grecji zna nie tylko demokrację, czyli rządy ludu, ale

także inne ustroje, na przykład oligarchię, czyli władzę kilku

silnych, między którymi nie brakowało wspaniałych mów-

ców — demagogów ( demos — ‘lud’; ago — ‘prowadzę,

wprowadzam’).

Na przestrzeni lat pojęcie „demagog” zmieniło sens. Jak

wspomnieliśmy, dawniej oznaczało dobrego mówcę. Obec-

nie jest rozumiane wyłącznie w pejoratywny sposób. Zgodnie

z tym odbiorem każdy demagog może być mistrzem mowy.

Gorzej, może opierać się na półprawdach, bazować na prze-

sądach. Na pewno nie pogardzi kłamstwem, bo cel uświęca

środki. Wykorzystuje niedoinformowanie ludzi, budzi wąt-

pliwości w myślących i kieruje emocjami tych, którzy nie

myślą. Jego celem jest rozbudzenie instynktów, zmiana tłumu

w stado i przekonanie go do niszczenia „wrogów” — innych

narodów, ras, czarownic, Żydów, kolorowych, niewierzących,

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: