atlas.pdf

Zespół Parków Krajobrazowych w Przemyślu

Związek Gmin Turystycznych Pogórza Dynowskiego

AT L A S

PRZEWODNIK

OBSZARU SPECJALNEJ OCHRONY PTAKÓW

NATURA 2000

Przemyśl – Dynów 2007

„ POGÓRZE PRZEMYSKIE ”

Tekst oraz opracowanie atlasu ornitologicznego

Przemysław Kunysz

Mapki ścieżek ornitologicznych:

Michał Ferenc

Atlas przyrodniczy wykonano na podstawie map tematycznych

Dokumentacja do utworzenia Parku Krajobrazowego Pogórza Przemyskiego

BULiGL w Przemyślu

NATURA 2000 Ochrona Obszarów Specjalnej Ochrony Ptaków wg. załącznika

do Dz. U. Nr 179, poz. 1275. Centrum Obsługi Kancelarii Prezesa Rady

Ministrów. Warszawa 2007

Zdjęcia:

Janusz Kopryjanowicz, Przemysław Kunysz, Grzegorz Leśniewski,

Wydawcy:

Zespół Parków Krajobrazowych w Przemyślu

ul. Wybrzeże Ojca Świętego Jana Pawła II 24

37-700 Przemyśl

telefax (+48 16) 670 48 74

zpkprzem@pro.onet.pl

Związek Gmin Turystycznych Pogórza Dynowskiego

ul. Rynek 13, skr. poczt. 3

36-065 Dynów

tel./ fax (16) 652 19 90

e-mail:zwiazek@pogorzedynowskie.pl

Internet: www.pogorzedynowskie.pl

ISBN: 978-83-89479-22-8

Wydano ze środków nansowych

Zespołu Parków Krajobrazowych w Przemyślu

Związku Gmin Turystycznych Pogórza Dynowskiego

przy wsparciu

Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

w Rzeszowie

Druk: San Set

Przemyśl, tel. 016 671 02 22

Spis treści

Uwagi w posługiwaniu się atlasem i przewodnikiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

Świat ptaków Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków NATURA 2000 „Pogórze Przemyskie”

oraz Parku Krajobrazowego Pogórze Przemyskiego: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

I. Dolina rzeki Wiar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

II. Z Sopotnika na Paportno. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

III. „Łęg pod Turnicą”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10

IV. Lasy okolic Prałkowiec – Zalesia.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10

V. Ścieżka przyrodniczo - dydaktyczna w rezerwacie „Krępak”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12

VI. Ścieżka przyrodniczo - dydaktyczna „Dolina Hołubli”.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13

VII. W krasiczyńskim parku.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15

VIII. Spływając rzeką San z Dynowa do Przemyśla.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16

IX. Przełom Sanu Wybrzeże – Słonne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18

X. Tereny otwarte okolicy Iskani . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19

XI. San pod Dynowem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20

XII. Rezerwat przyrody „Broduszurki” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20

Przewodniki, atlasy i inne książki ornitologiczne pomocne podczas oznaczania

gatunków ptaków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21

Mini słowniczek pojęć ornitologicznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21

Przydatne adresy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24

Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48

Rozpoznawanie ptaków i podglądanie ich życia jest zajęciem pasjonującym. Dostarcza

wielu nie zapomnianych przeżyć i satysfakcji z właściwego określenia przynależności ga-

tunkowej. Podstawą właściwego rozpoznania jest znajomość topogra i ciała ptaka. Uzy-

skamy ją zapoznając się z pierwszymi stronami dobrego terenowego atlasu do oznaczania

ptaków 1 . Klucz ten będzie również niezbędny w terenie do określania nazw gatunkowych

ptaków występujących na terenie Parku Krajobrazowego Pogórza Przemyskiego i Obsza-

ru Specjalnej Ochrony Ptaków NATURA 2000 „Pogórze Przemyskie”. Dalszym etapem jest

opanowanie głosów i dźwięków ptasich. Człowiek odbierając dźwięki dochodzące z pól

i lasów najpierw ptaka słyszy a dopiero później widzi. Do prawidłowego oznaczania pta-

ków niezbędne będą takie umiejętności jak: spostrzegawczość, pamięć wzrokowa, słuch

oraz znajomość topogra i ciała ptaka. Wielką zaletą są również zdolności plastyczne - pta-

ka można narysować lub naszkicować w terenie celem dokładnego określenia nazwy ga-

tunkowej w zaciszu domowym.

Obserwacje i rozpoznawanie ptaków trudno sobie wyobrazić bez dobrej lornetki. Pra-

widłowe rozpoznanie gatunków możliwe jest dopiero po dostrzeżeniu wielu subtelnych

szczegółów. Bardzo ważnym elementem każdej lornetki „ptasiej” jest powiększenie i ja-

sność obrazu. Lornetki do obserwacji ornitologicznych to te o parametrach 10x50, 8x30,

7x50. Niewątpliwie odzwierciedleniem jakości jest cena lornetki. Dobra, droga lornetka to

przecież wydatek na lata. Aby obserwacja stanowiła wartość naukową i dowód na prawi-

dłowe oznaczenie gatunku, musi zawierać takie informacje jak: cechy upierzenia (barwa,

nakrapianie), sylwetka ptaka (długość złożonych skrzydeł, proporcje i kształt ciała), wiel-

kość (określona w przybliżeniu przez porównanie ze znanym gatunkiem), kształt, długość

i barwa dzioba (zwrócić uwagę na stosunek długości dzioba do nóg), opis nóg (kolor, od-

cień, długość), zachowanie ptaka w naturalnym środowisku (sposób poruszania się po zie-

mi, na drzewie, sposób pływania, charakterystyczne ruchy ciała), lot, głos wydawany przez

ptaka 2 .

Wybrane, bardzo cenne i atrakcyjne gatunki występujące na terenie Parku Krajobrazo-

wego Pogórza Przemyskiego przedstawiono w krótkich charakterystykach.

Uwagi w posługiwaniu się atlasem i przewodnikiem

Przewodnik ornitologiczny po Obszarze Specjalnej Ochrony Ptaków NATURA 2000 „Po-

górze Przemyskie” to książeczka do użytku w terenie. Zaopatrzeni w lornetkę i dobry prze-

wodnik do oznaczania ptaków wyruszamy jedną z obranych tras zaznaczonych cyframi

rzymskimi na ogólnej mapie parków. Po zdecydowaniu się na konkretną trasę, odszukuje-

my w dalszej części przewodnika informację o możliwościach dojazdu, szczegółową mapę

oraz opis. Na mapkach przedstawiono gatunki szczególnie interesujące i charakterystycz-

ne dla danego terenu. W miejscach tych zobaczyć można również wiele innych gatunków

omówionych w części opisowej przewodnika. Niektóre z nich to ptaki w Polsce rzadkie

co zwiększa atrakcyjność obserwacji. W czasie naszych wędrówek wśród ptaków należy

mieć na uwadze dobro ptaków. Nasze zachowanie powinno być spokojne, to umożliwi

nam zbliżenie się podczas obserwacji i nie spowoduje spłoszenia ptaków. Nie należy dążyć

za wszelką cenę do zobaczenia każdego gatunku. Wszelkie działania powinny odbywać się

z minimalną szkodą dla zdrowia i życia ptaków. Należy unikać obserwacji przy znalezio-

nych gniazdach. Fotografowanie ptaków przy gniazdach wymaga uzyskania zezwolenia

1 Wykaz przewodników i atlasów do oznaczania ptaków w Polsce przedstawiono w rozdziale - Przewodniki, atlasy i inne książki

ornitologiczne pomocne podczas oznaczania gatunków ptaków.

2 Pamięć bywa ulotna wszelkie obserwacje powinno się sporządzać bezpośrednio w terenie w specjalnie przeznaczonym do tego

notesie. Do pisania używamy zwykłego ołówka.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: