ped miedzykulturowa.docx

Głogowska Katarzyna

ZEWiWP grupa C1

Pedagogika międzykulturowa

              W czasach załamania kulturowej ekspansji Zachodu w połowie XX wieku, opór przeciw zachodnim systemom wartości doprowadził do kulturowego relatywizmu. Część elit Zachodnich uświadomiła sobie iż wartości i sposoby myślenia Europejczyków mają charakter lokalny. Nie uważano że tradycje są dziedziczone przez kolejne pokolenia a misja cywilizacyjna Europy prowadzi do konfliktu kultur odmiennych. Europa potrzebując ludzi do pracy stała się szybko „kolorowa”. Procesy kolonizacji wzmocniły się i nasiliły poprzez globalizację ekonomiczną, polityczne i ekonomiczne kryzysy w Europie Wschodniej. Obecność innych kultur wywołuje bardzo złożone skutki społeczne a mianowicie z jednej strony wzbogaca kulturę metropolii z drugiej zaś strony stanowi problem dla tradycyjnych mieszkańców Zachodu. Oby dwie strony stanowią podstawowe wyznaczniki działań edukacyjnych jakie są podejmowane[1].

Sposoby traktowania różnic kulturowych:

1.      Podejście asymilacyjne – przystosowanie się kultur „miejszych” do kultury dominującej.

2.      Podejście izolacyjne – odrębne projekty kształcenia dla innych kultur.

3.      Oreintacja liberalna – nastawiona na promowanie tolerancji.

4.      Orientacja radykalna – traktowanie relacji międzykulturowych jako nacechowanie jawnymi i ukrytymi przejawami przemocy[2].

Edukacją międzykulturową jest kształcenie całego społeczeństwa zarówno mniejszości jak i kultur dominujących do życia w warunkach pluralizmu kulturowego. Edukacja wielokulturowa to nurt związany ze społecznym oporem marginalizowanych grup kulturowych[3]. 

W czasie gdy doszło do rasowej desegregacji szkolnicta zaczęto poedjmować próby nauczania toleracji, uświadomienia praw czlowieka. Zmierzano do większej demokracji i do umiejętności współżycia jednostek o odmiennej kulturze z innymi. W następnych latach zaczęto szkolić nauczycieli i pedagogów oraz opracowywano wielokulturowe programy nauczania, także finansowano edukację dwujęzyczną dla uczniów zintegrowanych mniejszości etnicznej[4].

Głównym celem kształcenia wielokulturowego stało się stworzenie tolerancyjnego społeczeństwa pluralistycznego. Cel ten zamierzano osiągnąć poprzez:

·         Kształcenie do wartości, wspierające kulturową indywidualność i niepowtarzalność.

·         Wspieranie rozwoju istniejących kultur etnicznych oraz wdrażanie ich w główny nurt amerykańskiego życia.

·         Wspieranie badań dotyczących alternatywnych i nowo powstających stylów życia.

·         Wspieranie wielokulturowości, wielojęzykowości i wielodialektyczności[5].

Kontekst polityczny - USA

Ruch edukacji wielokulturowej jest zróżnicowany, zwiera postulaty zarówno rozpoznawania różnorodności kulturowej jak i programy wyraźnie akcentujące równorzędność wszystkich kultur. Pierwszy postulat dotyczy traktowania edukacji jako proces tworzenia wspólnej kultury. H. Giroux uważa iż poprzez wprowadzenie wspólnej kultury, edukacja wielokulturowa „przeslizguje się” ponad kwestiami dominacji i marginalizacji kultur. W rezultacie prowadzi to do powstawania inicjatyw pedagogicznych brania udziału szkół w różnych manifestujących imprezach, po których wszystko wraca do niesprawiedliwej normy. American Association of College Teacher Educators edukację wielokulturową określa jako edukację, która ceni pluralizm kulturowy, gdzie szkolnictwo kladzie nacisk na tolerancję i powinno bazować na zachowaniu i poszerzaniu alternatyw kulturowych, dzięki którym kulturowo wzbogaca się wszystkie dzieci i młodzież[6].

Kontekst polityczny – integracja europejska

              Odrębna grupa działań edukacyjnych zgodna z dyrektywami Brukseli wiąże się z kształtowaniem „tożsamości europejskiej” przez edukację w krajach macierzystych oraz poprzez wymianę szkolną i akademicką. Konieczność działań prowadzące do ukształtowania poczucia „europejskości”, cechując się szcunkiem i tolerancją dla innych kulturowości. W tym kontekście zmierza się do ochrony enklaw kulturowej odrębności i różnorodności językowej. Istotną role w realizacji dyrektywy pełnią wszelakie programy finansowania nauczania języków obcych, wymiany młodzieży szkolnej i akademickiej, szkoleń praktycznych oraz wspierania mobilności pracowników. Poprzez pojęcie edukacji między kulturowej rozumie się także projekty oświatowe dotyczące mniejszości kulturowej jak również przedstawicieli elit gospodarczych, politycznych i społecznych. Pedagodzy, politycy oraz pracownicy międzykulturowej korporacji uczą się nie tylko jezyków obcych ale i sposobów zachowania się i myślenia, które są charakterystyczne dla poszczególnych kultur[7].

Doświadczenia polskie

              Edukacja międzykulturowa w Polsce wiąże się dopiero z okresem po  1989 roku. Po upadku PRL- u polityczna wolność doprowadziła do wielości ruchów kulturalnych mniejszości narodowych i etnicznych oraz do rozbudzenia aspiracji edukacyjnych. Ożywiona wielokulturowość jest dostrzegana i podejmowana aktywnie w środowiskach oświatowych. Ważnym impulsem rozwoju pedagogiki międzykultyrowej w Polsce są procesy integracji europejskiej. Edukacja międzykulturowa obejmuje zróżnicowane dziłania, które dotyczą różne grupy społeczne, jak pisze M. S. Szymański nie ma spójnej i jednorodnej teorii edukacji międzykulturowej[8].

Bibliografia:             

1.      Z. Kwieciński, B. Śliwerski „Pedagogika t. I”. PWN, Warszawa 2004.

1