Rozp.Min.Infr.w.spr.WT.(Dz.U.Nr.75)_12.04.2002.pdf

Rozporz ą dzenie Ministra Infrastruktury

z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada ć

budynki i ich usytuowanie

(Dz. U. Nr 75, poz. 690, z 2003 r. Nr 33, poz. 270 oraz z 2004 r. Nr 109, poz. 1156)

Na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2000 r. Nr 106, poz.

1126, Nr 109, poz. 1157 i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 5, poz. 42, Nr 100, poz. 1085, Nr 110, poz. 1190, Nr 115,

poz. 1229, Nr 129, poz. 1439 i Nr 154, poz. 1800 oraz z 2002 r. Nr 74, poz. 676) zarządza się, co następuje:

Dział I

Przepisy ogólne

§ 1. Rozporządzenie ustala warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i związane z nimi urządzenia,

ich usytuowanie na działce budowlanej oraz zagospodarowanie działek przeznaczonych pod zabudowę,

zapewniające spełnienie wymagań art. 5 i 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane.

§ 2. 1. Przepisy rozporządzenia stosuje się przy projektowaniu i budowie, w tym takŜe odbudowie, rozbudowie,

nadbudowie, przebudowie oraz przy zmianie sposobu uŜytkowania budynków oraz budowli nadziemnych i

podziemnych spełniających funkcje uŜytkowe budynków, a takŜe do związanych z nimi urządzeń

budowlanych, z zastrzeŜeniem § 207 ust. 2.

2. Przy nadbudowie, przebudowie i zmianie sposobu uŜytkowania budynków istniejących lub ich części

wymagania, o których mowa w § 1, mogą być spełnione w sposób inny niŜ podany w rozporządzeniu,

stosownie do wskazań ekspertyzy technicznej właściwej jednostki badawczo-rozwojowej albo rzeczoznawcy

budowlanego oraz do spraw zabezpieczeń przeciwpoŜarowych, uzgodnionych z właściwym komendantem

wojewódzkim Państwowej StraŜy PoŜarnej lub państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym,

odpowiednio do przedmiotu tej ekspertyzy.

3. (uchylony).

4. Dla budynków i terenów wpisanych do rejestru zabytków lub obszarów objętych ochroną konserwatorską na

podstawie ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego ekspertyza, o której mowa w ust. 2,

podlega równieŜ uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków.

5. Przepisy rozporządzenia odnoszące się do budynku o określonym przeznaczeniu stosuje się takŜe do kaŜdej

części budynku o tym przeznaczeniu.

6. Do budynków wielorodzinnych zawierających dwa mieszkania stosuje się, z zastrzeŜeniem § 217 ust. 1 pkt 1

lit. a) i pkt 2, przepisy rozporządzenia odnoszące się do budynków jednorodzinnych.

§ 3. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

1) zabudowie śródmiejskiej - naleŜy przez to rozumieć zgrupowanie intensywnej zabudowy na obszarze

funkcjonalnego śródmieścia, który to obszar stanowi faktyczne lub przewidywane w miejscowym planie

zagospodarowania przestrzennego centrum miasta lub dzielnicy miasta,

2) zabudowie jednorodzinnej - naleŜy przez to rozumieć jeden budynek mieszkalny jednorodzinny lub

zespół takich budynków, wraz z budynkami garaŜowymi i gospodarczymi,

3) zabudowie zagrodowej - naleŜy przez to rozumieć w szczególności budynki mieszkalne, budynki

gospodarcze lub inwentarskie w rodzinnych gospodarstwach rolnych, hodowlanych lub ogrodniczych oraz

w gospodarstwach leśnych,

4) budynku mieszkalnym - naleŜy przez to rozumieć:

a) budynek mieszkalny wielorodzinny,

b) budynek mieszkalny jednorodzinny,

5) budynku zamieszkania zbiorowego - naleŜy przez to rozumieć budynek przeznaczony do okresowego

pobytu ludzi, w szczególności hotel, motel, pensjonat, dom wypoczynkowy, dom wycieczkowy, schronisko

młodzieŜowe, schronisko, internat, dom studencki, budynek koszarowy, budynek zakwaterowania na terenie

zakładu karnego, aresztu śledczego, zakładu poprawczego, schroniska dla nieletnich, a takŜe budynek do

stałego pobytu ludzi, w szczególności dom dziecka, dom rencistów i dom zakonny,

6) budynku uŜyteczności publicznej - naleŜy przez to rozumieć budynek przeznaczony na potrzeby

administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, oświaty, szkolnictwa

wyŜszego, nauki, opieki zdrowotnej, opieki społecznej i socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii,

usług, turystyki, sportu, obsługi pasaŜerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub

wodnym śródlądowym, świadczenia usług pocztowych lub telekomunikacyjnych oraz inny ogólnodostępny

budynek przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji, w tym takŜe budynek biurowy i socjalny,

7) budynku rekreacji indywidualnej - naleŜy przez to rozumieć budynek przeznaczony do okresowego

wypoczynku,

8) budynku gospodarczym - naleŜy przez to rozumieć budynek przeznaczony do niezawodowego

wykonywania prac warsztatowych oraz do przechowywania materiałów, narzędzi, sprzętu i płodów rolnych

słuŜących mieszkańcom budynku mieszkalnego, budynku zamieszkania zbiorowego, budynku rekreacji

indywidualnej, a takŜe ich otoczenia, a w zabudowie zagrodowej przeznaczony równieŜ do przechowywania

środków produkcji rolnej i sprzętu oraz płodów rolnych,

9) mieszkaniu - naleŜy przez to rozumieć zespół pomieszczeń mieszkalnych i pomocniczych, mający

odrębne wejście, wydzielony stałymi przegrodami budowlanymi, umoŜliwiający stały pobyt ludzi i

prowadzenie samodzielnego gospodarstwa domowego,

10) pomieszczeniu mieszkalnym - naleŜy przez to rozumieć pokoje w mieszkaniu, a takŜe sypialnie i

pomieszczenia do dziennego pobytu ludzi w budynku zamieszkania zbiorowego,

11) pomieszczeniu pomocniczym - naleŜy przez to rozumieć pomieszczenie znajdujące się w obrębie

mieszkania lub lokalu uŜytkowego słuŜące do celów komunikacji wewnętrznej, higieniczno-sanitarnych,

przygotowywania posiłków, z wyjątkiem kuchni zakładów Ŝywienia zbiorowego, a takŜe do

przechowywania ubrań, przedmiotów oraz Ŝywności,

12) pomieszczeniu technicznym - naleŜy przez to rozumieć pomieszczenie przeznaczone dla urządzeń

słuŜących do funkcjonowania i obsługi technicznej budynku,

13) pomieszczeniu gospodarczym - naleŜy przez to rozumieć pomieszczenie znajdujące się poza

mieszkaniem lub lokalem uŜytkowym, słuŜące do przechowywania przedmiotów lub produktów

Ŝywnościowych uŜytkowników budynku, materiałów lub sprzętu związanego z obsługą budynku, a takŜe

opału lub odpadów stałych,

14) lokalu uŜytkowym - naleŜy przez to rozumieć jedno pomieszczenie lub zespół pomieszczeń, wydzielone

stałymi przegrodami budowlanymi, niebędące mieszkaniem, pomieszczeniem technicznym albo

pomieszczeniem gospodarczym,

15) poziomie terenu - naleŜy przez to rozumieć poziom projektowanego lub urządzonego terenu przed

wejściem głównym do budynku niebędącym wejściem wyłącznie do pomieszczeń gospodarczych lub

pomieszczeń technicznych,

16) kondygnacji - naleŜy przez to rozumieć poziomą nadziemną lub podziemną część budynku, zawartą

między górną powierzchnią stropu lub warstwy wyrównawczej na gruncie a górną powierzchnią stropu lub

stropodachu znajdującego się nad tą częścią, w tym poddasze z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt

ludzi oraz poziomą część budynku stanowiącą przestrzeń na urządzenia techniczne, mającą wysokość w

świetle nie mniej niŜ 2,0 m, z wyjątkiem nadbudówek ponad dachem, takich jak maszynownia dźwigu,

centrala wentylacyjna, klimatyzacyjna lub kotłownia gazowa,

17) kondygnacji nadziemnej - naleŜy przez to rozumieć kondygnację, której górna powierzchnia stropu lub

warstwy wyrównawczej podłogi na gruncie znajduje się w poziomie lub powyŜej poziomu projektowanego

lub urządzonego terenu, a takŜe kaŜdą sytuowaną nad nią kondygnację,

18) kondygnacji podziemnej - naleŜy przez to rozumieć kondygnację, której więcej niŜ połowa wysokości w

świetle, ze wszystkich stron budynku, znajduje się poniŜej poziomu przylegającego do niego,

projektowanego lub urządzonego terenu, a takŜe kaŜdą sytuowaną pod nią kondygnację,

19) antresoli - naleŜy przez to rozumieć górną część kondygnacji lub pomieszczenia znajdującą się nad

przedzielającym je stropem pośrednim o powierzchni mniejszej od powierzchni tej kondygnacji lub

pomieszczenia, niezamkniętą przegrodami budowlanymi od strony wnętrza, z którego jest wydzielona,

20) suterenie - naleŜy przez to rozumieć kondygnację budynku lub jej część zawierającą pomieszczenia, w

której poziom podłogi w części lub całości znajduje się poniŜej poziomu projektowanego lub urządzonego

terenu, lecz co najmniej od strony jednej ściany z oknami poziom podłogi znajduje się nie więcej niŜ 0,9 m

poniŜej poziomu terenu przylegającego do tej strony budynku,

21) piwnicy - naleŜy przez to rozumieć kondygnację podziemną lub najniŜszą nadziemną bądź ich część, w

których poziom podłogi co najmniej z jednej strony budynku znajduje się poniŜej poziomu terenu,

22) powierzchni terenu biologicznie czynnej - naleŜy przez to rozumieć grunt rodzimy oraz wodę

powierzchniową na terenie działki budowlanej, a takŜe 50 % sumy powierzchni tarasów i stropodachów o

powierzchni nie mniejszej niŜ 10 m 2 urządzonych jako stałe trawniki lub kwietniki na podłoŜu

zapewniającym im naturalną wegetację,

23) powierzchni wewnętrznej budynku - naleŜy przez to rozumieć sumę powierzchni wszystkich

kondygnacji budynku, mierzoną po wewnętrznym obrysie przegród zewnętrznych budynku w poziomie

podłogi, bez pomniejszenia o powierzchnię przekroju poziomego konstrukcji i przegród wewnętrznych,

jeŜeli występują one na tych kondygnacjach, a takŜe z powiększeniem o powierzchnię antresoli,

24) kubaturze brutto budynku - naleŜy przez to rozumieć sumę kubatury brutto wszystkich kondygnacji,

stanowiącą iloczyn powierzchni całkowitej, mierzonej po zewnętrznym obrysie przegród zewnętrznych i

wysokości kondygnacji brutto, albo między podłogą na stropie lub warstwą wyrównawczą na gruncie a

górną powierzchnią podłogi bądź warstwy osłaniającej izolację cieplną stropu nad najwyŜszą kondygnacją,

przy czym do kubatury brutto budynku:

a) wlicza się kubaturę przejść, prześwitów i przejazdów bramowych, poddaszy nieuŜytkowych oraz

przekrytych części zewnętrznych budynku, takich jak: loggie, podcienia, ganki, kruŜganki, werandy, a

takŜe kubaturę balkonów i tarasów, obliczaną do wysokości balustrady,

b) nie wlicza się kubatury ław i stóp fundamentowych, kanałów i studzienek instalacyjnych, studzienek

przy oknach piwnicznych, zewnętrznych schodów, ramp i pochylni, gzymsów, daszków i osłon oraz

kominów i attyk ponad płaszczyzną dachu.

§ 4. Pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi dzielą się na:

1) pomieszczenia przeznaczone na stały pobyt ludzi, w których przebywanie tych samych osób w ciągu

doby trwa dłuŜej niŜ 4 godziny,

2) pomieszczenia przeznaczone na czasowy pobyt ludzi, w których przebywanie tych samych osób w ciągu

doby trwa od 2 do 4 godzin włącznie.

§ 5. 1. Nie uwaŜa się za przeznaczone na pobyt ludzi pomieszczeń, w których:

1) łączny czas przebywania tych samych osób jest krótszy niŜ 2 godziny w ciągu doby, a wykonywane

czynności mają charakter dorywczy bądź teŜ praca polega na krótkotrwałym przebywaniu związanym z

dozorem oraz konserwacją maszyn i urządzeń lub utrzymaniem czystości i porządku,

2) mają miejsce procesy technologiczne niepozwalające na zapewnienie warunków przebywania osób

stanowiących ich obsługę, bez zastosowania indywidualnych urządzeń ochrony osobistej i zachowania

specjalnego reŜimu organizacji pracy,

3) jest prowadzona hodowla roślin lub zwierząt, niezaleŜnie od czasu przebywania w nich osób

zajmujących się obsługą.

2. Przepis ust. 1 nie narusza przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.

§ 6. Wysokość budynku mierzy się od poziomu terenu przy najniŜej połoŜonym wejściu do budynku lub jego części

pierwszej kondygnacji nadziemnej budynku do górnej płaszczyzny stropu bądź najwyŜej połoŜonej krawędzi

stropodachu nad najwyŜszą kondygnacją uŜytkową, łącznie z grubością izolacji cieplnej i warstwy ją

osłaniającej, albo do najwyŜej połoŜonej górnej powierzchni innego przekrycia.

§ 7. (uchylony).

§ 8. W celu określenia wymagań technicznych i uŜytkowych wprowadza się następujący podział budynków na grupy

wysokości:

1) niskie (N) - do 12 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokości do 4 kondygnacji

nadziemnych włącznie,

2) średniowysokie (SW) - ponad 12 m do 25 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokości

ponad 4 do 9 kondygnacji nadziemnych włącznie,

3) wysokie (W) - ponad 25 m do 55 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokości ponad 9

do 18 kondygnacji nadziemnych włącznie,

4) wysokościowe (WW) - powyŜej 55 m nad poziomem terenu.

§ 9. 1. Wymagane w rozporządzeniu wymiary w świetle naleŜy rozumieć jako uzyskane po wykończeniu

powierzchni elementów budynku, a w odniesieniu do wymiarów otworów okiennych i drzwiowych jako

wymiary w świetle ościeŜnicy.

2. Grubość skrzydła drzwi po otwarciu nie moŜe pomniejszać wymiaru szerokości otworu w świetle ościeŜnicy.

3. Określone w rozporządzeniu odległości między budynkami i terenowymi urządzeniami budowlanymi mierzy

się w miejscu najmniejszego oddalenia, przy czym dopuszcza się przyjmowanie wymiarów bez uwzględnienia

grubości tynków i okładzin zewnętrznych.

4. Wykaz Polskich Norm przywołanych w rozporządzeniu określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

Dział II

Zabudowa i zagospodarowanie działki budowlanej

Rozdział 1

Usytuowanie budynku

§ 10. (uchylony).

§ 11. 1. Budynek z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi powinien być wznoszony poza zasięgiem

zagroŜeń i uciąŜliwości określonych w przepisach odrębnych, przy czym dopuszcza się wznoszenie budynków

w tym zasięgu pod warunkiem zastosowania środków technicznych zmniejszających uciąŜliwości poniŜej

poziomu ustalonego w tych przepisach bądź zwiększających odporność budynku na te zagroŜenia i

uciąŜliwości, jeŜeli nie jest to sprzeczne z warunkami ustalonymi dla obszarów ograniczonego uŜytkowania,

określonych w przepisach odrębnych.

2. Do uciąŜliwości, o których mowa w ust. 1, zalicza się w szczególności:

1) szkodliwe promieniowanie i oddziaływanie pól elektromagnetycznych,

2) hałas i drgania (wibracje),

3) zanieczyszczenie powietrza,

4) zanieczyszczenie gruntu i wód,

5) powodzie i zalewanie wodami opadowymi,

6) osuwiska gruntu, lawiny skalne i śnieŜne,

7) szkody spowodowane działalnością górniczą.

§ 12. 1. JeŜeli z przepisów § 13, 60, 271 i 273 lub przepisów odrębnych nie wynikają inne wymagania, budynki na

działce budowlanej sytuuje się od granicy z sąsiednią działką budowlaną w odległości nie mniejszej niŜ:

1) 4 m - w przypadku budynku zwróconego ścianą z otworami okiennymi lub drzwiowymi w stronę tej

granicy,

2) 3 m - w przypadku budynku zwróconego ścianą bez otworów okiennych lub drzwiowych w stronę tej

granicy.

2. Odległość od granicy, o której mowa w ust. 1 pkt 1, mierzy się w poziomie od najbliŜszej krawędzi

zewnętrznej otworu drzwiowego lub okiennego ściany lub w połaci dachowej budynku zwróconej w stronę tej

granicy lub od najbliŜszej krawędzi otworu okiennego umieszczonego w dachu.

3. Sytuowanie ściany budynku w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, dopuszcza się w odległości 1,5 m

od granicy z sąsiednią działką budowlaną lub bezpośrednio przy granicy, jeŜeli:

1) wynika to z ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo

2) nie jest moŜliwe zachowanie odległości, o której mowa w ust. 1 pkt 2, ze względu na rozmiary działki.

4. JeŜeli na sąsiedniej działce:

1) w odległości od 1,5 m do 3 m od granicy istnieje budynek ze ścianą bez otworów okiennych lub

drzwiowych albo wydano decyzję o pozwoleniu na budowę tak usytuowanego budynku, dopuszcza się

sytuowanie ściany budynku bez otworów okiennych lub drzwiowych w takiej samej odległości od tej

granicy, chyba Ŝe przepisy odrębne stanowią inaczej,

2) bezpośrednio przy granicy istnieje budynek ze ścianą bez otworów okiennych lub drzwiowych albo

wydano decyzję o pozwoleniu na budowę tak usytuowanego budynku, dopuszcza się sytuowanie ściany

budynku bez otworów okiennych lub drzwiowych bezpośrednio przy tej granicy, przylegającej do

istniejącej ściany, chyba Ŝe przepisy odrębne stanowią inaczej.

5. Okapy i gzymsy nie mogą pomniejszać odległości od granicy działki budowlanej, o których mowa w ust. 1, o

więcej niŜ 0,8 m, natomiast części budynku, takie jak balkony, galerie, tarasy, schody zewnętrzne, pochylnie i

rampy - o więcej niŜ 1,3 m.

6. Odległości, o których mowa w ust. 1-5, nie odnoszą się do podziemnych części budynku znajdujących się

całkowicie poniŜej poziomu terenu.

7. Budynek inwentarski, budynek gospodarczy ze ścianą z otworami okiennymi lub drzwiowymi nie mogą być

sytuowane w odległości mniejszej niŜ 8 m od ściany istniejącego budynku mieszkalnego, budynku

zamieszkania zbiorowego albo budynku uŜyteczności publicznej, dla których wydano decyzję o pozwoleniu na

budowę na sąsiedniej działce.

§ 13. 1. Odległość budynku z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi od innych obiektów powinna

umoŜliwiać naturalne oświetlenie tych pomieszczeń - co uznaje się za spełnione, jeŜeli:

1) między ramionami kąta 60°, wyznaczonego w płaszczyźnie poziomej, z wierzchołkiem usytuowanym w

wewnętrznym licu ściany na osi okna pomieszczenia przesłanianego, nie znajduje się przesłaniająca część

tego samego budynku lub inny obiekt przesłaniający w odległości mniejszej niŜ:

a) wysokość przesłaniania - dla obiektów przesłaniających o wysokości do 35 m,

b) 35 m - dla obiektów przesłaniających o wysokości ponad 35 m,

2) zostały zachowane wymagania, o których mowa w § 57 i 60.

2. Wysokość przesłaniania, o której mowa w ust. 1 pkt 1, mierzy się od poziomu dolnej krawędzi najniŜej

połoŜonych okien budynku przesłanianego do poziomu najwyŜszej zacieniającej krawędzi obiektu

przesłaniającego lub jego przesłaniającej części.

3. Dopuszcza się sytuowanie obiektu przesłaniającego w odległości nie mniejszej niŜ 10 m od okna

pomieszczenia przesłanianego, takiego jak maszt, komin, wieŜa lub inny obiekt budowlany, bez ograniczenia

jego wysokości, lecz o szerokości przesłaniającej nie większej niŜ 3 m, mierząc ją równolegle do płaszczyzny

okna.

4. Odległości, o których mowa w ust. 1 pkt 1, mogą być zmniejszone nie więcej niŜ o połowę w zabudowie

śródmiejskiej.

Rozdział 2

Doj ś cia i dojazdy

§ 14. 1. Do działek budowlanych oraz do budynków i urządzeń z nimi związanych naleŜy zapewnić dojście i dojazd

umoŜliwiający dostęp do drogi publicznej, odpowiednie do przeznaczenia i sposobu ich uŜytkowania oraz

wymagań dotyczących ochrony przeciwpoŜarowej, określonych w przepisach odrębnych. Szerokość jezdni nie

moŜe być mniejsza niŜ 3 m.

2. Dopuszcza się zastosowanie dojścia i dojazdu do działek budowlanych w postaci ciągu pieszo-jezdnego, pod

warunkiem Ŝe ma on szerokość nie mniejszą niŜ 5 m, umoŜliwiającą ruch pieszy oraz ruch i postój pojazdów.

3. Do budynku i urządzeń z nim związanych, wymagających dojazdów, funkcję tę mogą spełniać dojścia, pod

warunkiem Ŝe ich szerokość nie będzie mniejsza niŜ 4,5 m.

4. Dojścia i dojazdy do budynków, z wyjątkiem jednorodzinnych, zagrodowych i rekreacji indywidualnej,

powinny mieć zainstalowane oświetlenie elektryczne, zapewniające bezpieczne ich uŜytkowanie po

zapadnięciu zmroku.

§ 15. 1. Szerokość, promienie łuków dojazdów, nachylenie podłuŜne i poprzeczne oraz nośność nawierzchni naleŜy

dostosować do wymiarów gabarytowych, cięŜaru całkowitego i warunków ruchu pojazdów, których dojazd do

działki budowlanej i budynku jest konieczny ze względu na ich przeznaczenie, zgodnie z warunkami

określonymi w przepisach odrębnych.

2. Dojścia słuŜące równocześnie do ruchu pojazdów gospodarczych i uprzywilejowanych o masie całkowitej do

2,5 tony powinny mieć nawierzchnię o nośności co najmniej dostosowanej do masy tych pojazdów.

§ 16. 1. Do wejść do budynku mieszkalnego wielorodzinnego, zamieszkania zbiorowego i uŜyteczności publicznej

powinny być doprowadzone od dojść i dojazdów, o których mowa w § 14 ust. 1 i 3, utwardzone dojścia o

szerokości minimalnej 1,5 m, przy czym co najmniej jedno dojście powinno zapewniać osobom

niepełnosprawnym dostęp do całego budynku lub tych jego części, z których osoby te mogą korzystać.

2. Wymaganie dostępności osób niepełnosprawnych, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy budynków na

terenach zamkniętych, a takŜe budynków w zakładach karnych, aresztach śledczych, zakładach poprawczych i

schroniskach dla nieletnich oraz budynków w zakładach pracy, niebędących zakładami pracy chronionej, z

wyjątkiem budynków, o których mowa w § 3 pkt 6.

§ 17. (uchylony).

Rozdział 3

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: