PODSTAWY ZARZĄDZANIA-WYKŁAD 1
ISTOTA TEORII ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA
TEORIA- nauka o zarządzaniu organizacjami
Podstawą rozwoju teorii organizacji i zarządzania jest praktyka zarządzania organizacjami społecznymi.
Trzy cele nauki:
· Cel poznawczy
· Cel projektowy
· Cel praktyczno-wdrożeniowy
Teoria organizacji i zarządzania zalicza się do tzw. nauk praktycznych
INTERDYSCYPLINARNOŚĆ
Teoria organizacji i zarządzania o charakterze interdyscyplinarnym.
Złożoność organizacji powoduje że teoria organizacji i zarządzania musi korzystać z dorobku pokrewnych nauk, tj.:
· Socjologii
· Psychologii
· Fizjologii pracy
· Ergonomii
· Ekonomii
· Prawa
· Prakseologii
Prakseologia- sprawność wszelkiego ludzkiego działania
Przesłanki powstania teorii organizacji i zarządzania:
· Liczne wynalazki techniczne
· Niewielkie warsztaty i manufaktury przeradzały się stopniowo w duże zakłady przemysłowe
· Proces koncentracji kapitału
W 1907r. największym przedsiębiorstwem na świecie była United States Steel Corporation, zatrudniająca ponad 210 tys. pracowników.
Podstawowe nurty teorii organizacji i zarządzania:
· Naukowe zarządzanie
· Zarządzanie administracyjne
· Kierunek human relations
· Podejście systemowe
· Szkoła prakseologiczna
NAUKOWE ZARZĄDZANIE:
Naukowe zarządzanie- podejście do zarządzania zajmujące się badaniem pracy robotników, celem wzrostu ich wydajności.
Przedstawiciele:
Taylor, Gilbreth, Gantt, Le Chatelier, Ford
Taylor
Twórca tego kierunku. Skoncentrował swoje zainteresowanie na pracy pojedynczego robotnika i brygadzie robotniczej w zakładzie produkcyjnym. Podstawą badań były obserwacja, eksperyment i doświadczenie.
Jest twórca struktury funkcjonalnej.
Gilbreth
Zajął się opracowaniem metod badania przebiegu i czasu trwania ruchów roboczych- cyklografia i chronocyklografia.
W wyniku syntetycznych badań opracował pierwszą klasyfikację ruchów elementarnych, obejmującą 17 grup podstawowych czynności tzw. therbligów (anagram nazwiska autora).
Gantt
Największy rozgłos zyskał dzięki opracowaniu wykresów, które pozwalały na porównanie faktycznego i planowanego przebiegu pracy.
Rys. Wykresy Gantta
Linie pionowe to jednostki czasu. Linie poziome to wykonana produkcja przez pracownika w ciągu dnia.
Chatelier
Cykl działania zorganizowanego:
· Wybór celu
· Planowanie
· Przygotowanie środków i warunków uznanych za potrzebne
· Wykonanie stosowanie do powziętego planu
· Kontrola
Ford
Jeden z najgenialniejszych praktyków
1903 założył firmę Ford Motor Company
1914 wprowadzono taśmę produkcyjną
ZARZĄDZANIE ADMINISTRACYJNE
Podejście do zarządzania zakładające podniesienie wydajności poprzez skupienie uwagi na kierownictwie.
Fayol, Weber
Fayol
Zasoby sprawnego zarządzanie (14 zasad):
· Podział pracy- wysoki stopień specjalizacji powinien przynieść wzrost efektywności
· Autorytet- do wykonania obowiązków kierowniczych niezbędny jest autorytet formalny i rzeczywisty
· Dyscyplina- członkowie organizacji muszą szanować reguły rządzące organizacją
· Jedność rozkazodawstwa- każdy pracownik powinien otrzymywać polecenie tylko od jednego przełożonego
· Jednolitość kierownictwa- w każdym zespole powinien być tylko jeden kierownik i jeden plan realizowany przez wszystkich
· Podporządkowanie interesu osobistego interesowi ogółu- interesy jednostek nie powinny być przedkładane ponad cele całej organizacji
· Wynagrodzenie- wynagrodzenie powinno być sprawiedliwe i zadowalające dla pracownika i pracodawcy
· Centralizacja- władza powinna być możliwie silnie skoncentrowana na najwyższych szczeblach organizacji
· Hierarchia- linia władzy (droga służbowa) powinna przebiegać z góry na dół organizacji i należy jej zawsze przestrzegać
· Ład- zaoby ludzkie i rzeczowe powinny być tak koordynowane, by znalazły się na właściwym miejscu i we właściwym czasie
· Sprawiedliwość- kierownicy powinni być uprzejmi i sprawiedliwi w stosunkach z podwładnymi
· Stabilizacja personelu- należy unikać dużej fluktuacji pracowników
· Inicjatywa- podwładni powinni mieć swobodę wysuwania koncepcji i ich realizowania
· Harmonia- praca zespołowa, poczucie jedności i przynależności do jednej grupy powinny być popierane i podtrzymywane
KIERUNEK HUMAN RELATIONS
(stosunków międzyludzkich) to podejście do zarządzania zakładające podniesienie wydajności poprzez skupienie uwagi na stosunkach międzyludzkich
Mayo, Follet
PODEJŚCIE SYSTEMOWE
Podejście do zarządzania zakładające że organizacja jest jednolitym, ukierunkowanym systemem składającym się z wzajemnie powiązanych części
Wiener, Van Bertalanffy
Założenia:
System- zestaw składników, między którymi zachodzą wzajemne interakcje i gdzie każdy składnik połączony jest z każdym innym bezpośrednio lub pośrednio (Ackoff)
-systemami są społeczeństwa, komputer, samochody, organizacje itd.
-są dwa rodzaje systemów: zamknięty i otwarty
-system zamknięty nie podlega wpływom otoczenia i nie ma z nim żadnych związków
-system otwarty ma dynamiczne interakcje z otoczeniem
Podsystem to części, z których składa się system
SZKOŁA PRAKSEOLOGICZNA
Kotarbiński, Zieleniewski
bn.grupa2