Zarządzanie ryzykiem struktura procesu ISRS.pdf

Bezpieczeństwo

Ocena ryzyka

– struktura procesu

Artykuł jest kontynuacją opisu procesu „Ocena ryzyka” należącego do triady „Zarządzanie

ryzykiem”. W tym numerze uwagę poświęciliśmy zagadnieniu identyﬁkacji zagrożeń. W po-

przednim wydaniu „Promotora” został omówiony cel procesu „Ocena ryzyka”.

Jerzy Karczewski

Koordynator projektów

i szkoleń BHP, audytor

akredytowany w Holan-

dii i w Polsce. Pracownik

naukowy Grupy Nauki

Bezpieczeństwa

Pracy Uniwersytetu

Technicznego w Delft

(Holandia). Kierował

projektami międzyna-

rodowymi z dziedziny

BHP. We współpracy

z DNV i PIP urucho-

mił projekt EVISA

mający na celu poprawę

zarządzania BHP.

Wykładowca zarzą-

dzania BHP na AGH

w Krakowie, Politechnice

Łódzkiej oraz w War-

szawskiej Wyższej

Szkole Ekonomicznej.

Krystyna

Karczewska

Audytorka wiodąca

bezpieczeństwa pracy

(msm 2 , SLA, MSM,

isrs), akredytowana

w Holandii i w Polsce,

w latach 1991-99

główny specjalista

w Departamencie Analiz

i Statystyki w Głównym

Inspektoracie Pracy,

sekretarz projektu

EVISA. Współautorka

programu komputero-

wego EVISA do oceny

i doskonalenia systemu

zarządzania bezpieczeń-

stwem i higieną pracy

wg isrs oraz podręcznika

„Zarządzanie bezpie-

czeństwem pracy. Ocena

ryzyka zawodowego”.

pujących podprocesów:

• 3.1 Identyﬁkacja zagrożeń zdrowia i ocena

ryzyka,

• 3.2 Identyﬁkacja zagrożeń urazowych i ocena

ryzyka,

• 3.3 Identyﬁkacja zagrożeń bezpieczeństwa ﬁrmy

i ocena ryzyka,

• 3.4 Identyﬁkacja zagrożeń środowiskowych i oce-

na ryzyka,

• 3.5 Identyﬁkacja i ocena oczekiwań klientów,

• 3.6 Identyﬁkacja ryzyka dla procesów.

Omówimy kolejno charakterystyczne wymagania

dla poszczególnych podprocesów.

i zgodności z wymaganiami prawnymi. Bardzo ważne

jest zidentyﬁkowanie najpoważniejszych zagrożeń

zdrowia oraz weryﬁkacja oceny ryzyka w przypadku

zmian zachodzących w fabryce lub w procesie.

3.2 I DENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

URAZOWYCH I OCENA RYZYKA

Podstawą identyﬁkacji zagrożeń urazowych jest

dokładne rozpoznanie tych wszystkich prac, które

takie zagrożenia stwarzają. Podstawowe źródła

informacji są takie same jak dla zagrożeń zdro-

wia. Szczególną uwagę należy zwrócić na prace

niebezpieczne, jak na przykład:

• prace na wysokości,

• prace w ograniczonej przestrzeni,

• prace w wykopach,

• prace transportowe,

• prace związane z zagrożeniem pożarowym lub

wybuchem.

Warto również zwrócić uwagę na nietypowe

zagrożenia, na przykład: pobicie, praca w sa-

motności, pogryzienie przez zwierzęta. Formalna

ocena ryzyka jest analogiczna do oceny ryzyka dla

zagrożeń zdrowia. Również tu powinno się zwrócić

szczególną uwagę na:

• najpoważniejsze zagrożenia,

• zmiany w organizacji lub procesie.

3.1 I DENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

ZDROWIA I OCENA RYZYKA

Podstawa identyﬁkacji zagrożeń zdrowia pracow-

ników to dokładne rozpoznanie tych wszystkich

prac, które takie zagrożenia stwarzają. Oprzeć się

można na:

• przeanalizowaniu sposobu wykonania pracy lub

zadania,

• ocenie ryzyka,

• analizie zdarzeń wypadkowych,

• analizie wyników z obserwacji procesu pracy

i obserwacji zachowań.

Warto zwrócić uwagę na ocenę ryzyka procesowe-

go (podproces 3.6), która może dostarczyć informacji

o zagrożeniach zdrowia. Rozpoznanie zagrożeń zdro-

wia wymaga wszechstronnej analizy obejmującej nie

tylko choroby zawodowe (hałas, wibracja, promienio-

wanie, zagrożenia biologiczne, ciężkie prace ręczne

itd.), ale również inne zagrożenia mające wpływ

na zdrowie pracowników (higiena żywności, stres,

palenie tytoniu, alkohol, narkotyki itp.). Formalna

ocena ryzyka powinna opierać się na oszacowaniu:

prawdopodobieństwa, potencjalnych skutków, poten-

cjalnych korzyści, wpływu na reputację organizacji

3.3 I DENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

BEZPIECZEŃSTWA FIRMY

I OCENA RYZYKA

Podstawą identyﬁkacji zagrożeń urazowych jest

dokładne rozpoznanie tych wszystkich sytuacji,

które stwarzają takie zagrożenia. Podstawowe

źródła to:

• ocena ryzyka,

• informacje zewnętrzne (media, inne organizacje),

• zdarzenia wypadkowe,

• obserwacje zachowań,

22 Promotor 7-8/08

Zarządzanie bezpieczeństwem – isrs 7

W systemie isrs 7 proces 3. składa się z nastę-

Bezpieczeństwo

Dobrze przeprowadzo-

na ocena ryzyka pozwoli

na znalezienie skutecz-

nych działań prewen-

cyjnych mogących efek-

tywnie ograniczyć straty

organizacji.

• wyniki przeglądów.

Należy zwrócić uwagę na:

• kontrolę osób wchodzących na teren ﬁrmy,

• kontrolę materiałów, urządzeń, narzędzi wnoszo-

nych na teren ﬁrmy,

• kradzieże,

• terroryzm,

• wtargnięcie na teren ﬁrmy,

• nieuprawnione fotografowanie,

• zarządzanie informacjami.

Potrzebna jest decyzja, czy ﬁrma ochroniarska

jest potrzebna, oraz formalna ocena ryzyka, której

wynikiem jest również system ochrony. W tym wy-

padku trzeba uwzględnić:

• najpoważniejsze zagrożenia,

• zmiany zewnętrzne lub wewnętrzne.

3.4 I DENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

ŚRODOWISKOWYCH I OCENA RYZYKA

Podstawą identyﬁkacji zagrożeń środowiskowych

jest dokładny przegląd obejmujący między innymi

wpływ na:

• ziemię i wody gruntowe,

• wody powierzchniowe,

• systemy irygacyjne,

• jakość powietrza,

• obszary chronione.

Informacje o zagrożeniach dla środowiska mogą

pochodzić z:

• opisu procesów produkcyjnych,

• oceny bezpieczeństwa procesowego,

• analizy zdarzeń wypadkowych,

• obserwacji procesu pracy i zachowań pracow-

ników,

• systematycznych przeglądów czynności stwarza-

jących zagrożenie dla środowiska.

Przy identyﬁkacji zagrożeń środowiskowych

(aspektów środowiskowych) warto zwrócić uwagę

między innymi na:

www.promotor.elamed.pl 23

Bezpieczeństwo

Ocena ryzyka to pierw-

szy krok na drodze do

stworzenia efektywnego

systemu zarządzania ry-

zykami ﬁrmy.

• zdarzenia wypadkowe,

• obserwacje zachowań,

• wyniki przeglądów.

Formalna ocena ryzyka powinna uwzględ-

niać te same wymagania co ocena ryzyk BHP

i środowiskowych. Bardzo ważne jest podejście

zespołowe przy jak najliczniejszym udziale zain-

teresowanych pracowników. Wynikiem powinno

być zidentyﬁkowanie najbardziej niebezpiecznych

prac i zadań.

• zużycie materiałów,

• zużycie energii,

• emisję do powietrza,

• zanieczyszczanie gleby, wód gruntowych,

• wpływ na ﬂorę i faunę,

• hałas, zapachy nieprzyjemne dla otoczenia.

Pełna identyﬁkacja zagrożeń wymaga analizy

dla warunków normalnych, nieprawidłowych oraz

awaryjnych czy katastroﬁcznych.

Formalna ocena ryzyka (wpływu na środowisko)

jest analogiczna do oceny ryzyka dla zagrożeń BHP.

Również tu warto zwrócić szczególną uwagę na:

• najpoważniejsze zagrożenia,

• zmiany w organizacji lub procesie,

• zmiany w lokalnym środowisku.

Z AKOŃCZENIE

Trzeci proces rozpoczyna triadę „Zarządzania ryzy-

kiem”. Oprócz procesu 3. należą do niej:

• Proces 9. „Ograniczanie ryzyka”,

• Proces 14. „Monitorowanie ryzyka”.

Dopiero te trzy procesy razem opisują zarządza-

nie ryzykiem w organizacji.

Ocena ryzyka to pierwszy krok na drodze do

stworzenia efektywnego systemu zarządzania

ryzykami ﬁrmy. Ten pierwszy krok jest bardzo

ważny, ponieważ wyniki oceny ryzyka wpływają

bezpośrednio na wdrożony system ogranicza-

nia ryzyka. Błędy popełnione na etapie oceny

ryzyka zostaną przeniesione do procesu jego

ograniczania i dopiero na etapie monitorowania

odczujemy tego skutki (poprzez ryzyka nega-

tywne). Dobra ocena ryzyka stwarza natomiast

szansę na stworzenie skutecznego systemu za-

rządzania ryzykami (ryzyko pozytywne – szansa

na sukces), a proces monitorowania powinien

to potwierdzić.

Na zakończenie przypominamy cztery ﬁlary

skutecznego i efektywnego zarządzania ryzykami

organizacji:

• współpraca wszystkich zainteresowanych

stron,

• zaangażowanie wszystkich szczebli zarządzania

oraz pracowników liniowych,

• kompleksowa identyﬁkacja zagrożeń i ocena

ryzyka – im większe spektrum, tym lepiej,

• identyﬁkacja ryzyk pozytywnych (szansa suk-

cesu) i negatywnych (zagrożenie stratą) oraz

ocena ryzyka w oparciu o uniwersalne podejście

w szacowaniu ryzyka przy pomocy „podwójnej”

macierzy oceny ryzyka.

Reasumując, oczekujemy, że dobrze przeprowa-

dzona ocena ryzyka pozwoli na:

• skuteczne wykorzystywanie zauważonych ryzyk

pozytywnych i poprzez odpowiednie działania

poprawy odnoszenie sukcesów,

• znajdowanie skutecznych działań prewen-

cyjnych (środki ochrony) pozwalających na

efektywne ograniczanie strat organizacji, ale

również strat ponoszonych przez ich pracow-

ników, zgodnie z zasadą obopólnych korzyści

(relacja win-win ).

3.5 I DENTYFIKACJA I OCENA

OCZEKIWAŃ KLIENTÓW

Podstawą spełnienia oczekiwań klientów jest

dobre rozpoznanie rynku. Organizacja powinna

śledzić zmiany i trendy na rynku oraz zachowanie

konkurencji. Organizacja powinna mieć dobre

rozpoznanie klientów (również potencjalnych) oraz

posiadać system identyﬁkacji i oceny oczekiwań

klientów. Bardzo ważne jest, aby:

• prawidłowo opisać oczekiwania klienta w ofer-

tach,

• sprawdzić możliwości spełnienia wymagań przed-

stawionych w ofertach.

TRA – Task

Risk Analysis

3.6 I DENTYFIKACJA RYZYKA

DLA PROCESÓW

Podstawowym zadaniem jest precyzyjna identy-

ﬁkacja procesów biznesowych i występujących

w nim procesów. Dla każdego procesu należy

określić te zadania, które mogą spowodować straty

w ludziach, mieniu, straty produkcyjne lub środo-

wiskowe. Do identyﬁkacji zadań niebezpiecznych

można wykorzystać:

• instrukcje i procedury pracy (instrukcje stanowi-

skowe),

• ocenę bezpieczeństwa pracy – TRA 1 ,

• wyniki identyﬁkacji zagrożeń urazowych, zdrowia

oraz środowiskowych,

24 Promotor 7-8/08

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: