Wyższa Szkoła Gospodarki
W BYDGOSZCZY
2007/2008
Temat wykładu: OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ.
Wykład pierwszy:
Wprowadzenie do tematyki będącej przedmiotem wykładu.
Podstawy prawa. Niektóre pojęcia prawne, definicje.
W dobie Internetu, czyli możliwości jakie on ze sobą niesie, zagadnienia dotyczące ochrony wartości intelektualnych, ich znajomość staje się nieodzowna do funkcjonowania każdego człowieka, który korzysta z możliwości: uzyskiwania informacji, poznawania utworów muzycznych, literackich czy nawet programów komputerowych. Nieznajomość prawa w zakresie korzystania z różnego rodzaju utworów niesie za sobą niebezpieczeństwo odpowiedzialności karnej czy materialnej. Oczywiście ochrona własności intelektualnej nie ogranicza się wyłącznie do utworów uzyskanych za pośrednictwem Internetu ale w sytuacji gdy te utwory wykorzystujemy[1] , powinniśmy sobie zdawać sprawę z konsekwencji, które mogą powstać.
Zakresem wykładu „Ochrona własności intelektualnej” zostaną objęte niektóre [2] aspekty kilku grup własności intelektualnej: autorskie prawa osobiste i majątkowe wraz z prawami im pokrewnymi oraz prawo własności przemysłowej. Zanim jednak to nastąpi należy słuchaczy zapoznać z zagadnieniami natury pojęciowej albowiem bez poznania terminologii stosowanej w przepisach prawnych regulujących własność intelektualną wykład nie byłby zrozumiały.
W trakcie wykładu posługiwać się będzie pojęciami: norma prawna, przepis prawny, konwencja międzynarodowa, ustawa czy rozporządzenie, a także wieloma pojęciami z zakresu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej /np. działalność gospodarcza, przedsiębiorca, przedsiębiorstwo, osoba zagraniczna,/ jak i z zakresu prawa cywilnego /np. firma, przedsiębiorstwo, własność, posiadanie itp./.
Prawo własności intelektualnej trzeba najpierw umieścić w systemie prawa. Z kolei prawo też musi funkcjonować na jakimś gruncie. Tym gruntem dla prawa jest państwo. Państwo to organizacja polityczna realizująca swoje cele na określonym terytorium wobec określonego społeczeństwa tam zamieszkującego z możliwością stosowania w stosunku do niego przymusu niezbędnego do sprawowania władzy.
Taka definicja państwa sugeruje, że PAŃSTWO istniało zawsze. Tak nie było, chociaż nikt nie potrafi określić jak daleko w przeszłość ono sięga. Zaczątki państwowości umieszczane są w tzw. „zamierzchłej przeszłości”, co wcale nie oznacza, że nie można, oczywiście hipotetycznie, odtworzyć jego początku. Przy czym nie chodzi tutaj o początek państwa w sensie historycznym, lecz raczej w sensie organizacyjnym. Gdyby dokonać krótkiego wywodu to nie popełni się większego błędu, gdy powstanie państwa przedstawi się w uproszczonym schemacie: RODZINA przekształciła się w RÓD /jako związek kilku rodzin/, połączonych kilka rodów to PLEMIĘ. Potem już wystarczył tzw. ZWIĄZEK PLEMION by można było zacząć mówić o PAŃSTWIE[3]. Oczywiście do owych prostych związków bliższego lub dalszego pokrewieństwa czy powinowactwa musiała zawsze dochodzić pewna organizacja władzy oraz dobrowolne /lub niedobrowolne/ jej podporządkowanie się. Duże związki plemienne potrzebowały ochrony / a więc drużyna, wojsko/ oraz środków do jego utrzymania /a więc podatki/. Z podatkami wojskiem związana była nieodzownie potrzeba ich ściągania i organizowania /a więc i administracja/[4]. Do sprawnego zarządzania organizacją państwową niezbędne stawały się takie regulacje, które umożliwiały właściwe funkcjonowanie instytucji państwowej oraz społeczeństwa. Dotychczasowe zachowana oparte na zwyczajach, ukształtowanych przez lata i przekazywanych z pokolenia na pokolenie okazały się niewystarczające. Społeczeństwa zaczęły domagać się od suwerena /władcy/ zawsze takich samych zachowań rozstrzygających spory lub karzące winnych w podobnych sytuacjach, niezależnie od tego kogo dotyczą. Zaczęto tworzyć zasady regulujące zachowania społeczne oraz je spisywać. Powstawały kodyfikacje, na których oparte zostały wszystkie inne, później tworzone[5] prawa. W taki sposób narodziło się PRAWO, które można zdefiniować jako: zbiór wzorców zachowań ludzkich, stworzonych przez PAŃSTWO, których przestrzeganie jest wymuszone. WZORZEC zachowania przedstawiany jest pisemnie, więc nie jest to nic innego niż norma prawna. Jest to elementarna cząstka prawa składająca się z hipotezy /wskazanie adresata normy i okoliczności jej zastosowania/, dyspozycji /normatywny skutek prawny, nakazane zachowanie się adresata normy/ i sankcji /reakcja organów państwowych w przypadku nie zastosowania się adresata do dyspozycji normy/. Norma może nie zawierać wszystkich elementów i składać się tylko z hipotezy i sankcji. Mogą być normy prawne bezwzględnie /imperatywne/ lub względnie obowiązujące /dyspozycyjne/. Kilka /kilkanaście, kilkadziesiąt…/ norm tworzy przepis prawny. Przepis prawny to normy ujęte w pewną „strukturę organizacyjną” opatrzoną znakami: np. księga, część, rozdział, artykuł, paragraf, ustęp, punkt itp. Przepis i norma często są w słownictwie potocznym jak i prawniczym utożsamiane i traktowane zamiennie. Przepisy prawne regulują stosunki prawne między ludźmi, czyli dają wzorce zachowań niezbędnych do tego, aby dana czynność prawna dokonana między ludźmi była nie tylko prawidłowo wykonana ale również dzięki temu usankcjonowana przez państwo. Czynności prawne mogą być traktowane jako zdarzenia prawne /zależne lub niezależne od woli ludzkiej/ mogące wywołać /tylko te zależne od woli człowieka/ skutki prawne w postaci powstania, zmiany lub ustania stosunku prawnego. Zbiór przepisów dotyczących, zawierających normy zachowań ludzkich w ramach jednorodnych stosunków prawnych tworzą /mogą tworzyć/ kodeksy. Kodeksy regulują stosunki międzyludzkie o charakterze np. cywilnym, karnym, handlowym itp. Jednak nie wszystkie jednorodne stosunki międzyludzkie są unormowane zwartym systemem w postaci kodeksu.[6]
Przepisy prawa powinne być tak skonstruowane, aby nikt nie miał wątpliwości, co do znaczenia tekstu przepisu /normy/ prawnego. W tym celu ten, kto go tworzy, czyli ustawodawca stara się o jasność sformułowań i poprawność gramatyczno-prawniczą. Ponadto, jeżeli wprowadza jakieś pojęcia do tekstu przepisu, musi te pojęcia wyjaśnić w tzw. słowniczku. Słowniczek ów znajduje się w początkowej części przepisu prawnego. Ale to nie wszystko. Bywają w przepisie terminy, co, do których przyjmuje się, że są powszechnie znane lub też takie, których poznanie jest możliwe po przeczytaniu innego przepisu prawnego. Wówczas, w tym drugim przypadku, podaje się gdzie owego znaczenia szukać. Samo czytanie przepisu może jednak nie wystarczyć w jego zrozumieniu. Potrzebny jest, więc swoisty zabieg, który nazywamy wykładnią prawa lub interpretacją. Interpretacja to podjęcie takiego rozumowania, które doprowadza nas do zrozumienia, co ustawodawca chciał osiągnąć formułując przepis w określony sposób. Są różnego rodzaju wykładnie: np. autentyczna tj. taka, której dokonuje sam ustawodawca /np. Prezydent, Sejm, Minister itp./, czy operatywna tj. dokonywana przez organ państwowy w trakcie stosowania prawa lub doktrynalna tj. dokonywana przez przedstawicieli nauki. Uznaje się, że przepisy prawa są tworzone przez Państwo lub Ustawodawcę w imieniu państwa. Ale zarówno i państwo i ustawodawca to pojęcia, w tym wypadku, dość abstrakcyjne, gdyż po to by coś stworzyć muszą być ludzie. Państwo przekazało, więc uprawnienia w tej sprawie swoim ORGANOM, które są potem personifikowane. Owe organy tworzą prawo. Ranga owego prawa, aktu prawnego, zależy od rangi organu, który go wydał /ale nie zawsze/. Ustawy i umowy międzynarodowe /konwencje/[7] uchwala sejm, rozporządzenia – Prezydent, Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów oraz ministrowie, zawsze na podstawie ustawy. Natomiast wszystkie ustawy muszą mieć podstawę w konstytucji jako ustawie zasadniczej. Wymienione przepisy stanowią źródła prawa[8] czyli tzw. prapoczątek jego powstania z jednej strony, z drugiej zaś są tymi pierwotnymi formami, na których może oprzeć swoje działanie lub zaniechanie organ państwowy lub obywatel.
Przepisów prawnych jest wiele. Grupowano je wg takiego samego rodzaju stosunków, które były do rozstrzygnięcia. Powstawały systemy i gałęzie prawa. Tworzyły je okoliczności faktyczne wynikające z życia społecznego. Usystematyzowała je nauka. System prawa to ogół przepisów prawnych w danym państwie regulujących stosunki społeczne, charakteryzujący się uporządkowanym kryterium podziału prawa według ustalonych zasad. Gałąź prawa to część przepisów prawa, w ramach istniejącego systemu prawnego, regulujących określoną dziedzinę życia społecznego, wyodrębnioną według kryterium podobieństwa rozwiązywanych stosunków społecznych.
Gdy gałąź prawa reguluje stosunki społeczne do których odnosi się w sposób pełny i nie musi zapożyczać, do regulacji tych stosunków, norm z innej gałęzi prawa określamy ja jako podstawową. Podstawowymi /niejako „samowystarczającymi”/ gałęziami w Polsce są prawa: konstytucyjne /zwane też państwowym/, administracyjne, finansowe, cywilne, rodzinne i opiekuńcze, pracy, karne. Niektórzy /nauka/ rozróżniają również gałęzie kompleksowe biorąc jako kryterium przedmiot regulacji prawnej np. prawo gospodarcze czy podatkowe lub transportowe. Są to zespoły norm odnoszące się do jednego przedmiotu regulacji, ale tak określona gałąź korzysta z norm należących do kilku innych gałęzi prawa.
Gałęzi prawa[9] jest wiele tak wiele, że nie sposób ich wszystkich w tym miejscu wymienić. Może być ich jeszcze więcej jako, że rozwój stosunków społecznych normowanych w jednej gałęzi może powodować wyłanianie się z niej innej bardziej szczegółowo regulującej wspomniane /określone/ stosunki społeczne. [10]
Mając na uwadze tematykę wykładu należy postawić zasadnicze pytanie: gdzie w systemie prawa umieścić prawo własności intelektualnej? Wydaje się, że pomimo stosunkowo dużego materiału prawnego sięgającego nawet XIX wieku mówienie o prawie własności intelektualnej jako o odrębnej podstawowej gałęzi prawa jest przedwczesne.
Umieszczanie prawa własności intelektualnej w ramach prawa cywilnego czy gospodarczego jest raczej nieuprawnione z uwagi na daleko idące odrębności rozwiązań w charakterze stosunków, które są poprzez nie tj. prawo własności intelektualnej, normowane. Chociaż również trzeba pamiętać, że niektóre normy prawa cywilnego są stosowane pomocniczo przy rozwiązywaniu problemów z zakresu prawa własności intelektualnej. W tej sytuacji prawo własności intelektualnej należałoby traktować jako gałąź kompleksową z uwagi na wiele „zapożyczeń” prawnych z innych dyscyplin.[11]
W tym miejscu wydaje się konieczne ukazanie pewnych pojęć, z których korzysta prawo własności intelektualnej, a które są wypracowane na gruncie innych dyscyplin.
Do niektórych pojęć prawa cywilnego używanych w prawie własności intelektualnej zaliczamy:
a./ osoba fizyczna. /każdy człowiek od urodzenia aż do śmierci/
b./ osoba prawna, /trwałe zespolenie pewnej grupy osób fizycznych i środków majątkowych dla osiągnięcia określonych celów społecznych, której ustawa nadała zdolność bycia podmiotami praw i obowiązków/. Osobami prawnymi w/g kodeksu cywilnego są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną c/ zdolność prawna to możliwość bycia podmiotem praw lub obowiązków.
d/ zdolność do czynności prawnych, /zdolność do czynności prawnych oznacza kwalifikacje /uprawnienie/ osoby do dokonywania działań, jakimi są czynności prawne/. Może być: pełna lub ograniczona. Pełną zdolność posiada człowiek, który ukończył 18 rok życia [pełnoletność]. Pełnoletnia staje się też kobieta, która ukończyła 16 rok życia i zawarła związek małżeński. Ograniczoną zdolność do czynności prawnych posiada osoba, która ukończyła lat 13 lub częściowo ubezwłasnowolniona orzeczeniem sądu.
e/ czynność prawna to oświadczenie woli człowieka mające na celu wywołanie określonych skutków prawnych. Zamierzonym stanem czynności prawnej może być powstanie, zmiana lub zniesienie już istniejącego stosunku prawnego,
f/ przedstawicielstwo, reprezentowanie, umocowanie,
Przedstawicielstwo - wywołanie określonych skutków prawnych za pośrednictwem innej osoby. Przedstawiciel reprezentuje osobę zastępowaną. Umocowanie to upoważnienie przedstawiciela do działania na rzecz osoby reprezentowanej.
g/ przedsiębiorca to osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą /lub zawodową/ .
h/ firma: osoby fizycznej to jej imię i nazwisko, osoby prawnej to jej nazwa.
i/ przedsiębiorstwo, zgodnie z art. 551 Kodeksu Cywilnego jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym doprowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:
1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5) koncesje, licencje i zezwolenia;
6) patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8) tajemnice przedsiębiorstwa;
9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Do podstawowych pojęć prawa cywilnego zaliczamy również: własność i posiadanie oraz pojęcia: rzeczy i przedmioty nie będące rzeczami. Nieznajomość znaczenia tych terminów nie pozwoli na zrozumienie wielu spraw związanych. z innymi zagadnieniami które będą omawiane na kolejnych wykładach.
Prawo własności intelektualnej używa też pojęć z zakresu prawa gospodarczego. Np. przedsiębiorstwo państwowe[12] /zgodnie z ustawą o przedsiębiorstwach państwowych/ to: samodzielny i samorządny oraz samofinansujący się podmiot gospodarczy posiadający osobowość prawną. A więc głównym jego celem jest osiągnięcie zysku, przy czym w tym swoim dążeniu realizuje jakieś cele społecznie użyteczne jakkolwiek nie jest to jego celem zasadniczym. Ustawa o przedsiębiorstwach państwowych odróżnia P. tworzone jako P.P. działające na zasadach ogólnych od przedsiębiorstw użyteczności publicznej.
Przedsiębiorstwo użyteczności publicznej /art.6.1/ to PP, ma na celu bieżące i nieprzerwane zaspokajanie potrzeb ludności. W szczególności działają one w zakresie: inżynierii sanitarnej, komunikacji miejskiej, zaopatrzenia ludności w energię, zarządzanie lokalami, terenami zielonymi, uzdrowiskami itp.
Z kolei ustawa o swobodzie działalności gospodarczej[13] jest przykładem nierozerwalnego związku wielu gałęzi prawa przy prowadzeniu działalności gospodarczej w naszym kraju. Jakkolwiek samą ustawę raczej zaliczyć należy do zakresu prawa administracyjnego to jednak prawo własności intelektualnej bez jej istnienia nie mogłoby się obejść a sam obrót gospodarczy[14] byłby mocno utrudniony a nawet wręcz niemożliwy.
Ustawa ta wprowadza takie samo pojęcie przedsiębiorcy jakie istnieje w prawie cywilnym[15] ale za przedsiębiorców uznaje także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
Inne pojęcia wyjaśniane w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej, które funkcjonują również w prawie własności intelektualnej to: działalność gospodarcza, osoba zagraniczna czy przedsiębiorca zagraniczny.
Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. (Art. 2.)
Osoba zagraniczna: a) osobę fizyczną mającą miejsce zamieszkania za granicą, nieposiadającą obywatelstwa polskiego, b) osobę prawną z siedzibą za granicą, c) jednostkę organizacyjną niebędąca osobą prawną posiadającą zdolność prawną, z siedzibą za granicą;
Przedsiębiorca zagraniczny - osobę zagraniczną wykonującą działalność gospodarczą za granicą;
Powyżej podano tylko przykładowo niektóre terminy oraz pojęcia stosowane w prawie cywilnym, gospodarczym czy handlowym jak również w prawie własności intelektualnej. Szczegółowy zakres wyjaśnień terminologiczno-pojęciowych jest zawarty w przepisach wstępnych każdego aktu prawnego. Tak więc należy przyjąć zasadę, że nie można zacząć interpretacji przepisu prawnego bez wcześniejszego zapoznania się z terminologią. Stwierdzenie to jest tym ważniejsze, że niezależnie od tych „sztandarowych” pojęć stosowanych w działalności gospodarczej przepisy każdego aktu prawnego regulujące określone stosunki prawne, mogą dawać swoje, mniej lub bardziej uproszczone definicje pojęć. Owe definicje mogą być nieco rozbieżne w sformułowaniu z wybranymi definicjami pojęć prawa gospodarczego jednak ogólnego ich sensu nie zmieniają. I tak np. prawo własności przemysłowej mówiąc o: osobie - rozumie przez to osobę fizyczną lub prawną; osobie zagranicznej - rozumie się przez to osobę niemającą obywatelstwa polskiego i odpowiednio miejsca zamieszkania albo siedziby bądź poważnego przedsiębiorstwa na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej; przedsiębiorcy - rozumie przez to osobę prowadzącą w celach zarobkowych działalność wytwórczą, budowlaną, handlową lub usługową, zwaną "działalnością gospodarczą";
Nasuwająca się pewna wątpliwość dotycząca zakresu stosowania tej ustawy[16] zostaje rozwiana kolejnym zapisem[17]: Przepisy ustawy dotyczące przedsiębiorców stosuje się odpowiednio również do osób prowadzących działalność inną niż gospodarcza, a także do jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej[18].
Ustawa o prawach autorskich i prawach pokrewnych nie wyjaśnia terminologii dotyczącej przedsiębiorcy ani działalności gospodarczej ale się nią posługuje.[19] Ponadto używa całkowicie inną wyjaśniając jej znaczenie w art. 6. Tak więc nie uniknęła ona czerpania w swoich rozwiązaniach terminologii z innych dziedzin prawa. Otóż uznając, że do zarządzania zbiorowego prawami autorskimi i prawami pokrewnymi musi istnieć jakaś instytucja/cje/ ustaliła, że owa instytucja zorganizowana zostanie jako stowarzyszenie lub organizacja radiowa i telewizyjna.. W art. 104. 1. stwierdza się że organizacjami zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi są stowarzyszenia zrzeszające twórców, artystów wykonawców, producentów lub organizacje radiowe i telewizyjne, których statutowym zadaniem jest zbiorowe zarządzanie i ochrona powierzonych im praw autorskich lub praw pokrewnych oraz wykonywanie uprawnień wynikających z ustawy. Do tych organizacji stosuje się przepisy prawa o stowarzyszeniach Jest tu pewna rozbieżność terminologiczna, która zostanie zinterpretowana i wyjaśniona w rozdziale trzecim, przy okazji omawiania organizacji zbiorowego zarządzania.
Pojęcie własności intelektualnej.
Tematem wykładu jest „Ochrona własności intelektualnej”. Pojęcie własności zostało wyjaśnione już na wykładzie ustnym. Upraszczając je można powiedzieć, że własność jest to prawo do nieograniczonego, wszak z pewnymi wyjątkami[20], władania rzeczą tj. np. pobierania pożytków i innych dochodów z rzeczy, używania, zbycia, przetworzenia, zużycia lub zniszczenia oczywiście również i posiadania. Natomiast intelektem nazywamy zdolności umysłowe wynikające ze sprawności naszego mózgu, który potrafi wykorzystując wiedzę czy doświadczenie człowieka oraz po włączeniu do tego wyobraźni tworzyć różnego rodzaju rzeczy materialne jak i niematerialne.[21]
W ten sposób tworzone są pewne wartości czyli dobra, które mogą być powodem chęci ich zawłaszczenia przez innych ludzi. A skoro są to dobra będące przedmiotem pożądania więc należało je chronić. Natomiast twórca ma pełną swobodę dysponowania swoim dziełem.
Potrzeba zgody twórcy na wykorzystanie jego dzieła, to efekt daleko idącej komercyjności naszego świata. Pomysł odpłatnego udostępnianie efektów pracy naszego umysłu powstał w osiemnastym wieku. Powstanie prawa autorskiego wywodzi się z przywilejów drukarskich. Akty prawne chroniące prawa majątkowe powstały w Anglii /1710/ i Francji /1771,1773/.[22] Potem systematycznie tworzono je w innych państwach, również i w powojennej[23] Polsce. Natomiast jeśli chodzi o ochronę intelektualnych wytworów w przemyśle to początku uregulowań należy szukać w drugiej połowie dziewiętnastego wieku, gdy powstała Konwencja paryska o ochronie własności przemysłowej /20.03.1883r/.
Pojęcie dóbr intelektualnych na gruncie prawa polskiego jest określone głównie[24] w dwóch ustawach: Ustawa z dnia 4 lutego 1994r o prawie autorskim i prawach pokrewnych.( Dz.U. 1994 Nr 24 poz.83; ostatnia zmiana: 2007.11.01 zm. Dz.U.07.181.1293 art. 1); Ustawa z dnia 30 czerwca 2000r Prawo własności przemysłowej tekst. Jednolity Dz.U. z 2003r Nr 119, poz.1117 /z późn. zm. Ostatnia zmiana 2007.11.01 zm. Dz.U.07.136.958 art. 1/.
Ustawy te do dóbr intelektualnych zaliczają: utwory prawa autorskiego, przedmioty praw pokrewnych oraz bazy danych a także podlegające ochronie prawnej: wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, znaki towarowe, topografie układów scalonych, oznaczenia geograficzne, odmiany roślin.
Dobra intelektualne są produktem umysłu ludzkiego i same przez się nie mają postaci materialnej. Przedmioty stworzone na podstawie wyobraźni, czyli „pracy” umysłu ludzkiego /intelektu/ są materializacją oryginalnych treści myślowych. Skoro ten produkt umysłu materializuje się w postaci różnego rodzaju dóbr nic nie stoi na przeszkodzie aby zaliczyć dobra intelektualne do kapitału rozumianego nie tylko jako środki materialne i niematerialne przedsiębiorstwa ale i do „kapitału” indywidualnej osoby fizycznej nie prowadzącej działalności gospodarczej. Wytwór umysłu /dobra intelektualne/ bywa dźwignią finansową , która poprawia finanse owej działalności ale często stanowi też istotny przychód dla osób, których nie zaliczymy do przedsiębiorców.
Wartości intelektualne to również WIEDZA. Wiedza powstaje wyłącznie w umysłach ludzkich powodując w konsekwencji, że człowiek z niej korzystający takie zmaterializowane wartości intelektualne tworzy. Posiadanie odpowiedniej wiedzy umożliwia tworzenie wartości intelektualnych. Taka teza jest tylko częściowo prawdziwa. Sprawdza się ona przy tworzeniu utworów ściśle specjalistycznych[25] ale jest już wątpliwa w sytuacji tworzenia utworu, który jest wytworem wyłącznie wyobraźni człowieka[26]. Oczywiście można dyskutować czy malarz prymitywista nie musiał posiadać wiedzy[27] o sposobie gruntowania podkładu pod obraz olejny, czy twórca wynalazku, nie musiał najpierw posiąść wiedzy na temat funkcjonowania jakichś mechanizmów i podstawowych praw fizyki, czy twórca utworu muzycznego nie musiał posiąść wiedzy, dzięki której utwór muzyczny, który powstał w jego umyśle mógł być przez niego odtworzony na jakimś instrumencie /wiedza o działaniu i wydobyciu potrzebnych dźwięków/. Z tego wynika, że jakaś wiedza jest jednak niezbędna do tworzenia wartości intelektualnych chociaż decydującą rolę zawsze będzie odgrywała wyobraźnia, kreująca pewną IDEĘ, którą tworzący wartości intelektualne będzie chciał zmaterializować.
W tym miejscu dochodzimy do stwierdzenia, że wartości intelektualne tworzone są przez człowieka, który dzięki wyobraźni i wiedzy, w tym również wynikającej z doświadczenia i zdolności, oraz czasami, gdy jest to niezbędne, przy pomocy urządzeń i procesów technologicznych, jest w stanie wytworzyć pewien materialny lub niematerialny efekt. Korzystanie z tego EFEKTU działania ludzkiego może być dostępne dla innych bez zgody lub za zgodą[28] twórcy.
Po przeprowadzeniu powyższych rozważań, naszym zdaniem, za PRAWO WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ można uznać zespół norm regulujących zachowania społeczne wobec indywidualnych , dotychczas nie spotykanych przejawów umysłu ludzkiego efektem czego jest powstanie oryginalnego dzieła w sferze kultury duchowej lub materialnej.
Kultura duchowa to „ogół dzieł naukowych, literackich i dzieł sztuki tworzących dorobek ludzkości w danym okresie historycznym” a ...
pitol23