Jadwiga Górnicka
APTEKA NATURY
Poradnik zdrowia
PRZEDMOWA
Książka obejmuje wiadomości i sposoby na utrzymanie zdrowia do pierwszych 100 lat życia, na odzyskanie zdrowia, które już trochę nie dopisuje, oraz na wyjście z wielu przewlekłych dolegliwości i schorzeń. Wiadomości te zawarte były w poprzednich wydaniach Apteki natury oraz w mojej książce Zdrowie przez dotyk. W tej ostatniej pozycji były podane sposoby wykonywania akupresury stóp, masażu Shiat-Sou, masaży specjalnych oraz szybkie skuteczne porady w nagłych przypadkach chorobowych, jak omdlenie, zwichnięcie stawu, stłuczenia mięśni, wiązadeł, ścięgien.
Ogólnie książka ta jest wartościowym poradnikiem dla osób trochę starszych, które nie chcą chorować i niedomagać, dla osób młodych, które chcą zachować zdrowie i energię tak potrzebną przy obecnym szybkim tempie życia i dla wszystkich, którzy mają już jakieś przewlekłe niedomagania i chcą się od nich jak najszybciej uwolnić, aby nie zachorować i nie utracić zdolności do pracy oraz zachować radość życia.
Są tu też podane metody terapii zupełnie zapomniane w epoce leczenia chemią, np.: argilloterapia - leczenie pospolitą glinką, leczenie poprzez uzupełnienie brakujących mikroelementów i odtrucia w sytuacji postępującego zanieczyszczenia środowiska oraz rozwoju chorób cywilizacyjnych: jak nadmiar cholesterolu, wczesna miażdżyca naczyń tętniczych mózgu, serca i tętnic kończyn dolnych, niedoceniane leczenie preparatami pszczelimi, tak skutecznie przyspieszającymi powrót do zdrowia i do pełnej sprawności.
Uważny Czytelnik znajdzie tu skuteczne recepty na choroby krwi, węzłów chłonnych, ziarnicę złośliwą, zakrzepicę, choroby serca i układu krążenia, schorzenia gośćcowe i reumatyczne, schorzenia kobiece, schorzenia pęcherza moczowego, prostaty, kamicę nerkową, schorzenia przemiany materii, schorzenia układu pokarmowego, schorzenia skóry, schorzenia układu oddechowego, jak się hartować, aby nie łapać łatwo infekcji i jak łatwo wyleczyć przeziębienie, jak oczyścić woreczek żółciowy i drogi żółciowe w wątrobie, jak rozpuścić i urodzić kamienie nerkowe, co stosować, aby się nie tworzyły nowe, jak oddychać, aby łatwiej wydalać toksyny.
Oczywiście zawsze dobrze jest być w kontakcie z lekarzem naturalistą i stosować jednocześnie leczenie wspomagające, np.: odpowiednie żywienie, dobrane dla siebie zioła, kąpiele, pić świeże soki z jarzyn, które ułatwiają i przyspieszają powrót do zdrowia, oraz masaże stóp i całego ciała.
Wdzięczna będę za wszelkie uwagi Czytelników - tak pozytywne, jak i krytyczne.
Projekt okładki Jerzy Mostowski
Opracowanie ilustracji Xaweny Piwocki
Opracowanie redakcyjne
Elżbieta Stefańska
Elżbieta Zawadzka
Opracowanie techniczne Elżbieta Gołębiewska
ŻYWIENIE
TO ZDROWIE
LUB CHOROBA
O znaczeniu prawidłowych zestawów produktów spożywczych w leczeniu chorób metodami naturalnymi
Medycyna ostatnich lat poczyniła ogromne postępy w rozpoznaniu zależności pomiędzy stanem zdrowia człowieka a sposobem jego odżywiania. Szczególnie wiele nauka dowiedziała się o takich dziedzinach, jak biologiczna wartość pokarmów, procesy trawienne i przemiany materii, wpływ na zdrowie i znaczenie pokarmowe białka, aminokwasów egzogennych, węglowodanów, tłuszczów, witamin, biopierwiastków i wody.
Rozważania na temat związków między odżywianiem a stanem zdrowia należy poprzedzić ogólną uwagą, że zapotrzebowanie na produkty spożywcze jest zindywidualizowane, a nadto zróżnicowane u ludzi zdrowych i chorych. Każdy powinien poznać swoje indywidualne potrzeby, gdyż nawet uniwersalne zalecenia, że należy jadać czosnek ze względu na selen, jabłka, ponieważ zawierają pektyny, natkę pietruszki, jako bogate źródło witaminy C, a czereśnie ze względu na wiele witamin B5, oraz pić mleko, gdyż znajduje się w nim komplet aminokwasów egzogennych, a nadto wapń - nie mogą być uogólniane.
Białko. Oprócz węglowodanów i tłuszczów należy do podstawowych składników pokarmowych. Jest zasadniczym tworzywem cytoplazmy - substancji budulcowej komórek, budulcem enzymów, hormonów i hemoglobiny. Wszystkie białka proste składają się z aminokwasów, które są związkami organicznymi.
Na kilogram wagi ciała człowiek potrzebuje przeciętnie 0,5 g białka, choć bywają nieznaczne odchylenia indywidualne. Zapotrzebowanie organizmu na białko wzrasta w stresach, chorobach zakaźnych, przy braku snu, wykonywaniu ciężkiej pracy fizycznej, w warunkach wysokiej temperatury, w stanach bólu, obawy i lęków. Normy dziennego spożycia białka wynoszą 30-55 g. Powinno to być białko pełnowartościowe, a więc takie, które zawiera wszystkie aminokwasy egzogenne.
Spożywanie białka w ilościach przekraczających wymienioną tu normę może spowodować przeciążenie wątroby i nerek zmuszając je do usuwania zbędnego balastu, co doprowadza te narządy do patologicznego przerostu.
Piątą część wagi ciała stanowi białko. Bierze ono udział w utrzymaniu równowagi wodnej w organizmie. Syntetyzowanie białek jest potrzebne do tworzenia antyciał niezbędnych do zwalczania infekcji bakteryjnych. W skład mięśni, kości, krwi, enzymów, nerwów, błon itp. wchodzą odmienne białka. Wszystkie białka roślinne składają się z identycznych aminokwasów. Do syntezy własnego białka organizm ludzki potrzebuje 22 aminokwasy, z których osiem musi otrzymywać z zewnątrz (stąd ich nazwa: egzogenne) z pokarmem. Aminokwasy są niezbędne jako materiał do syntezy
9
białek krwi i tkanek. Liczne z nich biorą udział w specjalnych reakcjach chemicznych, służą do tworzenia polipeptydów, hormonów białkowych i enzymów.
Ważne będzie i pożyteczne dla naszych rozważań zapoznanie się z aminokwasami egzogennymi oraz ich podstawowymi funkcjami. Prezentując je - w nawiasach - podaję w gramach wysokość dziennego zapotrzebowania przez organizm.
1. Fenyloalanina (1,1) bierze udział w procesach transaminazy, wpływa na tworzenie adrenaliny i noradrenaliny;
2. Izoleucyna (0,7) jest glukogenna i ketogenna, intensyfikuje przemianę materii;
3. Leucyna (1,1) jest ketogenna;
4. Lizyna (0,8) działa na wzrost, gromadzi się w surowicy krwi, gdzie stanowi swoiste przeciwciała rozpuszczające obce komórki bakteryjne;
5. Metionina (1,1) stanowi główne źródło organicznych związków siarki dla przemian ustrojowych, chroni wątrobę przed zmianami, może być użyta w procesach detoksykacji organizmu, jako naturalny lek przeciwdziała chorobom wątroby i miażdżycy;
6. Treonina (0,5) wpływa na zużytkowanie tłuszczów w wątrobie, występuje w mięśniach, hemoglobinie i proteinach fosforowych, niszczy ją hydroliza kwaśna;
7. Tryptofan (0,25) wpływa na działanie wit. B6, przekształca się w wit. B3 = PP, niedobory tryptofanu wywołują pelagrę;
8. Walina (6,8) jest glukogenna, jej brak wywołuje nadwrażliwość, ataksję (bezwład ruchowy), zakłócenia w koordynacji mięśniowej, przewodzi prąd elektryczny i ma ogromne znaczenie w procesach widzenia, gdyż występuje między czopkami i pręcikami siatkówki a nerwem wzrokowym odprowadzającym impulsy elektryczne powstałe w percepcji wrażeń świetlnych do kory mózgowej, gdzie następuje rozpoznanie światła.
Istnieją nadto aminokwasy częściowo egzogenne, do których zaliczamy tyrozynę, która współdziała w tworzeniu hormonów wydzielanych przez organy wewnętrzne, histydynę, argininę i cysteinę, która przyspiesza gojenie ran.
Prawie wszystkie rośliny są zasobne w lizynę i tryptofan, toteż pełne pokrycie potrzeb białkowych organizm może uzyskać tylko w wyniku odżywiania, na które składa się rozmaitość pokarmów. Zalecam więc spożywanie kasz, pieczywa, mąki z dodatkiem mleka bądź roślin strączkowych, np. fasoli, grochu, soczewicy, soi. Brak lub niedobór metioniny w roślinach strączkowych może być uzupełniony metioniną zawartą w ziarnach zbóż, a brak lizyny w zbożu - lizyną roślin strączkowych.
Struktura aminokwasów jest stała i nie może być naruszona, gdyż nawet nieznaczne zmiany w jej składzie mogą wywołać poważne następstwa fizjologiczne. Zastąpienie jednego aminokwasu innym w sekwencji na przykład stu lub więcej aminokwasów w łańcuchu polipeptydowym może znacznie obniżyć bądź całkowicie znieść aktywność biologiczną i wywołać na przykład anemię.
Promienie rentgena i nadfioletowe powodują denaturację białka, to znaczy zmiany jego fizycznych i fizjologicznych właściwości. Następuje utrata aktywności enzymatycznej.
Pewne pokrycie potrzeb białkowych, jak już wspomniałam, uzyskuje się dzięki urozmaiconym pokarmom. Układ trawienny człowieka rozkłada białka na pojedyncze aminokwasy, które przenikają przez półprzepuszczalne błony komórkowe, aby ulec swoistej przebudowie w związki właściwe dla danego organizmu.
10
Białko o wysokiej przyswajalności mają jajka, mleko, ser, ryż, a następnie mięso, które jest uważane za źródło pełnowartościowego dającego zdrowie i siły białka, ale ma niewiele tryptofanu, metioniny i waliny. Białko jarzyn jest w pełni przyswajalne. Najkorzystniejsze proporcje aminokwasów występują w jajkach i mleku.
Dobrym sposobem podniesienia wartości białkowej pokarmu jest łączenie produktów roślinnych zawierających uzupełniające się aminokwasy egzogenne. I tak na przykład dzięki spożywaniu ryżu z mlekiem aż 30 proc. więcej otrzymujemy białka aniżeli w przypadku oddzielnego spożycia tych artykułów. Połączenie fasoli z ryżem przysparza jeszcze więcej, bowiem 43 proc. białka w stosunku do sumy białka zawartego w każdym z tych produktów spożywanych oddzielnie. A oto inne przykłady korzystnych połączeń, najbardziej odpowiednie proporcje oraz procentowy wzrost białka: fasola lub groch i mąka pszenna - 0,5 : 3 g, wzrost o 33 proc; fasola lub groch i kukurydza - 1,2 : 2, wzrost o 50 proc.; ryż lub mąka z mlekiem w proszku - 3 : 1/3, wzrost o 13 proc., 3 duże ziemniaki i dwie łyżki mleka w proszku - wzrost o 7 proc.
Mleko jest doskonałym uzupełnieniem wszystkich produktów mających niedobór lub brak lizyny oraz izoleucyny, szczególnie zalecane jest jako dodatek do produktów zbożowych, jak kasze, mąki, makaron. Dwie łyżki mleka w proszku dodane do jednej szklanki mąki podnoszą jej wartość białkową o 45 proc.
Do bardzo dobrych połączeń należą chleb z serem, kasza z mlekiem. Rośliny strączkowe bogate w izoleucynę i lizynę uzupełniają wartość białkową kasz, ryżu, makaronu, mąki, kukurydzy, płatków owsianych i innych zbożowych, a także nasion słonecznikowych, sezamowych, dyni i orzechów. Produkty zbożowe uzupełniają się korzystnie z fasolą, grochem, serem, mlekiem, jajkami. W świeżych warzywach występują małe ilości metioniny (wyjątek stanowi tu kukurydza, szpinak i grzyby), dobrym więc ich uzupełnieniem są ziarna sezamowe, orzechy, kasza jaglana, ryż i kukurydza. Ryż i kukurydza tworzą szczególnie cenne połączenia z fasolką szparagową, groszkiem zielonym, brukselką, podobnie jak grzyby, które mogą być dodawane do rozmaitych jarzyn. Dobrym uzupełnieniem każdej potrawy, zarówno zbożowej, jak i jarzynowej, są jajka, a dodatek mleka, twarogu, żółtego sera podnosi wartość każdej potrawy jarskiej, mleko bowiem, podobnie jak jajka, zawiera wszystkie niezbędne aminokwasy, a zwłaszcza jest zasobne w lizynę. Soja, która ma więcej tryptofanu niż mleko, stanowi pozytywny wyjątek wśród roślin strączkowych.
Gotowane białko wywołuje w przewodzie pokarmowym procesy gnilne, podczas których wytwarzają się produkty toksyczne. Część z nich zostaje wydalona z kałem, ale część jest wchłaniana przez tkanki ciała, by tworzyć źródła ognisk zapalnych i złogi. Głównym miejscem ich odkładania jest tkanka tłuszczowa. Zatrucia białkowe powodują otępienie uczuciowe, osłabienie aktywności, zamknięcie się w sobie, zaburzenia procesów myślenia. Jedną z metod leczenia tych zatruć jest głodówka, która również pomaga w przypadkach zaburzeń przemiany materii, co dotyczy także egzemy, astmy oskrzelowej, nadciśnienia, kamicy żółciowej, stwardnienia żył.
Spożywanie nadmiaru produktów mącznych, cukru, białka powoduje ogólne zatrucie organizmu, stany zapalne oczu, zapalenie spojówek, zapalenie tęczówki, zapalenie rogówki. Wady wzroku, mające przyczynę w zatruciu pokarmowym, można wyleczyć stosując głodówkę. Wówczas następuje wydalenie produktów spalania blokujących mięśnie i naczynia krwionośne otaczające oczy, co doprowadza do odprężenia i rozluźnienia mięśni i poprawy wzroku.
11
Nie należy się przejadać. Powoduje to otyłość, a jedzenie przekraczające możliwości wydzielania potrzebnych enzymów trawiennych wywołuje nadfermentację. Wówczas część pokarmu staje się nieprzydatna i zalega w żołądku i jelitach. Krew, komórki, tkanki stają się wtedy zagłodzone. U młodych ludzi powstaje sytuacja sprzyjająca powstawaniu stwardnienia rozsianego (SM). Zaburzenia metabolizmu u dzieci powodują powstanie poważnych wad umysłowych.
Wymagania nowoczesnej dietetyki spełniają: mąka i kasze, warzywa liściaste i zielone: szczypiorek, sałata, szpinak, szczaw, kapusta, rzeżucha, pietruszka, jarmuż, warzywa korzeniowe: ziemniaki, buraki, rzepa, marchew, pietruszka, seler, brukiew, chrzan, oraz inne warzywa: dynia, kabaczek, salsefia, kalafior, pomidory, rzodkiewka, cebula, ogórek, groszek zielony, cykoria, cukinia, kalarepa, por, czosnek, papryka, kapusta, fasolka zielona, szparagi, owoce świeże i suszone, orzechy, grzyby, miód, migdały, razowy chleb, mleko, jajka, twaróg, ser żółty.
Gotowanie niszczy witaminy i enzymy. Spożywanie gorących potraw niszczy śluzówkę i enzymy trawienne w ludzkim organizmie. Regenerację błony śluzowej przewodu pokarmowego ułatwia spożywanie bogatych w enzymy surowych warzyw i owoców.
Słowo o błonniku (celulozie ). Należy do węglowodanów, jest zbudowany z cukru prostego, jakim jest glukoza. Nie nadaje się jako produkt spożywczy (pokarmowy), ale jest pożądany, wręcz nieodzowny. Organizm ludzki od tysiącleci przywykł do błonnika, a jego brak wywołuje liczne choroby. Obecność błonnika w jelitach ułatwia ich ruchy perystaltyczne (robaczkowe), co sprzyja wypróżnianiu i eliminuje zaparcia. Błonnik występuje w chlebie razowym, otrębach, warzywach, świeżych owocach, grubych kaszach. Jest najbardziej rozpowszechnionym produktem w świecie.
Działanie podobne do błonnika mają pektyny - wielocząstkowe cukry występujące w roślinach. Pektyny redukują ilość cholesterolu spożywanego z tłustymi pokarmami. Zapobiegają miażdżycy i zawałowi serca. Wystarczy każdego dnia zjeść dwa jabłka, aby nie dopuścić do nadmiaru cholesterolu. Pektyna dobroczynnie działa przy biegunkach, przeciwdziała rozwojowi bakterii fermentacyjnych i usuwa je z kałem, zapobiega zatruciom ołowiem i strontem 90, niszczy stafylokoki i streptokoki. Wodny roztwór pektyny ułatwia gojenie ran dochodzących aż do kości i przyspiesza powstawanie zdrowej tkanki. Pektyny leczą również rany wewnętrzne: wrzody i krwawienia w całym przewodzie pokarmowym. W cytrusach najbogatsza w pektyny jest biała błonka znajdująca się pod aromatyczną skórką. Bogata w pektyny jest skórka jabłka, a więc należy je spożywać nie obrane. Dobrym źródłem pektyn są czereśnie, winogrona, porzeczki, agrest, maliny, pomidory, morele, rodzynki, banany. Błonnik i pektyny, wit. C, wapń, magnez chronią przed zatruciami wywołanymi przez skażone środowisko.
Podstawowe zasady łączenia pokarmów
Jednoczesne spożywanie niewłaściwie dobranych pokarmów wywołuje ostre choroby, a nawet może spowodować zejście śmiertelne. W dietetyce ma duże znaczenie, co się je i z czym. W zależności od indywidualnej tolerancji organizmu - poszczególne połączenia są przyjmowane gorzej lub lepiej.
Zaznaczałem, że1 człowiek ma precyzyjne i niezawodne mechanizmy trawienia i przyswajania, przez które spożywanie - jednoczesne spożywanie - rozmaitych produktów, białka, skrobię, cukier i tłuszcz, nie jest dobrze tolerowane. Enzymy, których jest blisko 1800, działają w określonych granicach temperatury i każdy z nich katalizuje tylko jedną, ściśle określoną reakcję.
12
Łączenie w jednej potrawie lub w jednym posiłku artykułów spożywczych wymagających różnych soków trawiennych stawia cały układ trawienia wobec bardzo trudnych wymagań. Wszystkie substancje pokarmowe, które w takich warunkach stają się nie do strawienia, ulegają procesom, gnilnym i wywołują nadfermentację. Trzeba bowiem wiedzieć, że trawienie prawie każdej substancji pokarmowej odbywa się stopniowo, a każdy z etapów wymaga innego enzymu. Każdy wchodzący do akcji enzym może skutecznie wypełnić swoje zadanie, jeśli jego poprzednik także zrobił, co do niego należy, np. jeśli białko nie zostało rozłożone przez pektyny, to enzym, który je rozkłada na aminokwasy nie będzie mógł wykonać swoich powinności. Pepsyna działa w środowisku kwaśnym, a odczyn alkaliczny obecny w żołądku uniemożliwia jej rozkładanie białka. Ptialina, enzym zawarty w ślinie, już w ustach rozpoczyna proces rozkładu skrobi na glikozę, ale może działać tylko w środowisku łagodnie alkalicznym. Niszczy ją zarówno kwas jak i silna reakcja zasadowa. Jeśli więc pokarm skrobiowy został zmieszany z kwasem, to blokuje on działanie ptialiny i cała skrobia przechodzi do żołądka w stanie nie strawionym. Tam po pewnym czasie wywołuje nadfermentację. Trawienie białka rozpoczyna się w żołądku pod wpływem pepsyny i przebiega prawidłowo w obecności kwasu solnego. Jednak nadmiar kwasu hamuje jej aktywność. Jeżeli więc spożywa się kwas razem z białkami, to uniemożliwia się ich trawienie. Błędem jest więc popijanie dań białkowych i skrobiowych sokami z kwaśnych owoców (np. pomarańcze, grejpfruty), a także kompotem czy wodą z cytryną. Nie należy też spożywać ich razem z sałatkami przyprawianymi sokiem cytrynowym czy octem.
Trawienie tłuszczów zaczyna się dopiero w dwunastnicy pod wpływem soku trzustkowego, ale zanim tam się znajdzie - hamuje w żołądku wydzielanie pepsyny i innych soków żołądkowych, co o dwie godziny opóźnia trawienie innych, znajdujących się tam pokarmów - białka, mięsa.
Im więcej pokarmów z różnych grup wprowadza się jednocześnie, tym więcej wytwarza się bakterii gnilnych i fermentacyjnych. Enzymy stają się wówczas obezwładnione.
W każdej fazie trawienia mięsa, jajek, mleka inna jest siła działających na nie enzymów. Na mleko najsilniej działa sok żołądkowy dopiero w ostatniej godzinie trawienia, a na mięso w pierwszej. Nie należy więc jadać ich razem, gdyż to dezorganizuje procesy trawienia wszystkich trzech substancji białkowych.
Pomiędzy posiłkami należy robić odpowiednio długą przerwę, dlatego też nie należy jadać drugich śniadań i podwieczorków, gdyż pokarmy na pół przetrawione mieszają się ze świeżymi i wytwarza się szkodliwa dla zdrowia sytuacja. Owoce należy spożywać w charakterze osobnego posiłku, ich składniki bowiem - skrobia, cukier, białko - nie harmonizują z żadnym innym pokarmem i jadając je z innymi artykułami spożywczymi, utrudnia się trawienie jednych i drugich. Owoce, do których spożycia zachęca łatwość trawienia, nie ulegają rozkładowi w ustach ani żołądku, szybko przechodzą do jelita i tam zostają łatwo i szybko strawione przy wykorzystaniu całej ich masy, która zostaje przyswojona przez krew i tkanki. Zmieszane z innymi pokarmami tracą część swych bardzo cennych wartości.
Jaki wniosek z tych rozważań? Otóż nie ulega kwestii, że cała dotychczasowa sztuka kulinarna musi być poddana rewizji, albowiem jest odpowiedzialna za przykre następstwa zalegania pokarmu w żołądku. Nowoczesna wiedza o łączeniu pokarmów kwestionuje większość potraw i posiłków mających trwałe miejsce na naszych stołach. Do szczególnie ciężkich należą zestawy skrobi z białkiem, tłuszczami i owocami. Niewskazane są połączenia z białkiem i warzywami, zwłaszcza zielonymi, liściastymi.
13
Dobre ...
marzena_kaszowska