Odpowiedzi na kolokwium do S.docx

Odpowiedzi na kolokwium do S.

Ad.1. Pojęcia.

Nauczanie początkowe – dotyczy praktycznej działalności nauczyciela w klasach 1-3,

ma charakter organizacyjny, jednostkowy.

Nauczanie początkowe, nauczanie elementarne, pierwsze lata kształcenia ogólnego (w polskim systemie oświatowym kl. I-III, obejmujące dzieci w wieku 7-10 lat), przeznaczone na opanowanie umiejętności czytania i pisania, przyswojenie podstawowych wiadomości o kraju ojczystym, przyrodzie, życiu społecznym, zaznajomieniu z podstawowymi działaniami matematycznymi. Nauczanie początkowe prowadzone jest przy zastosowaniu specyficznych metod i środków nauczania, przystosowanych do możliwości psychofizycznych dziecka, i winno je przygotować do nauczania systematycznego w ciągu dalszych lat nauki.

Pedagogika wczesnoszkolna – oznacza naukę zajmującą się określonym wycinkiem rzeczywistości, jest subdyscypliną nauk pedagogicznych, zajmuje się analizą faktów, w kontekście dział. Dziecka w młodszym wieku szkolnym, w sposób naukowy, wyrasta z teorii wych., różnicą między pedagog. wczesn. , a teorią wych. i dydaktyką sprowadza się do tego, że pedagogika wczesn. formułuje swoje prawidłowości o mniejszym stopniu ogólności i o większym stopniu stosowalności – młodszy wiek szkolny.

Pedagogika wczesnoszkolna – zawiera dwie integralnie powiązane części:

ogólna ( formułuje prawa , teorie, koncepcje dot. edukacji wczesnoszkolnej jako całości)

szczegółowa ( określona mianem metody nauczania początkowego)

poszczególne edukacje i metody wychowania, nie mogą występować odrębnie, są ze sobą ściśle powiązane.

Metodyka nauczania początkowego – w ujęciu semantycznym oznacza rejestr sposobów pracy z dzieckiem, ma charakter instrumentalny, jest formą konkretyzacji tez lub teorii formułowanych przez odpowiednie dyscypliny naukowe.

Ad.2. Dyskursy

Odmiany dyskursów:

Dyskurs funkcjonalistyczno – behawiorystyczny ( „ Edukować to kierować”.)

Dyskurs humanistyczno – adaptacyjny ( „ Edukować to akceptować”.)

Dyskurs konstruktywistyczno – adaptacyjny ( „ Edukować to organizować środowisko”.)

Dyskurs konstruktywistyczno – społeczny ( „ Edukować to współpracować”.)

Dyskurs krytyczno – emancypacyjny ( „ Edukować to skłaniać do krytycznego angażowania się”.)

Dialog między jednymi dyskursami jest łatwiejszy, między innymi trudniejszy, a między niektórymi niemożliwy. O tych różnicach decyduje podobieństwo założeń i przyjmowanych wartości. Mocną grupę współpracującą stanowią dwa dyskursy konstruktywistyczny oraz dyskurs emancypacyjny. Wszystkie cechy ( większe lub mniejsze) zaufanie do wiedzy i kompetencji dzieci i wszystkie odstępują ( szersze lub węższe) pole koncepcyjności i decyzyjności uczniom. Bez względu na to , jakie cele edukacji wyraziście artykułują , za każdym razem akceptują koncentrację na uczniu i jego sposobach rozumienia świata.

Trudno wyobrazić sobie wymianę założeń ( współpracy) między dyskursem funkcjonalistyczno – behawioralnym a pozostałymi. Ten dyskurs wyrasta z paradygmatycznie odmiennych założeń epistemologicznych, psychologicznych i socjologicznych. Służy radykalnie odmiennym interesom politycznym i nawiązuje do przeszłych , tradycyjnie umocowanych ideologii i norm kulturowych.

Faktem jest, że w polskich warunkach ten właśnie dyskurs jest najpowszechniej reprezentowany w połączeniu z jego zamknięciem na odmienne definiowanie wiedzy, rozwoju ucznia i władzy pedagogicznej, powoduje ,że jest on „ nieprzemakalny” dla odmiennej argumentacji.

Ad.3.Zinterpretuj poniższy schemat rozwoju             
Na rozwój dziecka mają wpływ różne czynniki:

- związane z potencją i związkami z otoczeniem, na które wpływa aktywność własna i budowanie siebie, wówczas następuje w zależności od dziecka albo progres albo regres

- związane z otoczeniem i środowiskiem, gdzie dziecko poszerza związki ze środowiskiem, z ludźmi i poznaje dobra kulturowe

- związane z potencjałem genetycznym, czyli następują różnorodne zmiany w rozwoju fizycznym i ruchowym do i po okresie dojrzałości             
 

Ad.4. Podstawowe pojęcia rozwoju poznawczego.

Schematy, asymilacja, akomodacja, równoważenie, równowaga

Schematy – są to struktury intelektu organizujące zdarzenia, spostrzegane i klasyfikowane na podstawie ich ogólnych cech. Tworzą się w skutek różnicowania. Na trafniejsze precyzowanie schematów wpływa coraz lepsze generalizowanie bodźców.

Asymilacja – jest to proces poznawczy , dzięki któremu nowe treści percepcyjne, motoryczne czy pojęciowe włączane są do istniejących schematów lub wzorów zachowania. Asymilacja wpływa na rozbudowę schematu, nie zmieniając go.

Akomodacja – tworzenie nowych schematów ( w którym nowy bodziec znajdzie miejsce) lub modyfikacja starych ( aby bodziec do niego pasował).

Równoważenie – proces pozwalający na włączenie zewnętrznego doświadczenia do struktur wewnętrznych ( schematów), przy założeniu, że procesy asymilacji i akomodacji są równie ważne.

Równowaga – stan zrównoważenia struktur poznawczych, które osiągane jest w momencie pomyślnego zakończenia asymilacji nowych bodźców.

Ad.5.

Etapy rozwoju poznawczego wg Piageta

Okres sensoryczno – motoryczny ( inteligencja praktyczna) - od urodzenia do 2 r. ż.

- stopniowy wzrost świadomości sensorycznej i motorycznej,

- dominacja czynności odruchowych, słabo rozwinięta pamięć

- kształtowanie się pojęcia istnienia.

Okres wyobrażeń przedoperacyjnych ( inteligencja reprezentująca) – od 2 r. ż. do 7 r. ż.

- myślenie konkretno – wyobrażeniowe ( za pomocą obrazów) intuicyjne, impulsywne,

- intensywny rozwój języka, przyswajanie znaków i symboli

- rozumowanie oparte na zdarzeniach zewnętrznych

- kształtuje się zdolność do antycypowania przyszłości.

Okres operacji konkretnych – trwa od 7 r. ż. do 12 r. ż.

- myślenie słowno – logiczne, brak myślenia abstrakcyjnego,

- rozumienie relacji, przyswojenie pojęć logicznych.

Okres operacji formalnych – trwa od 12 r. ż.

- myślenie hipotetyczno – dedukcyjne,

- rozwój myślenia abstrakcyjnego,

- dominacja inteligencji werbalnej.

è    poziom myślenia przedoperacyjnego – dwoistość stanów i przekształceń (od 0 do 5 lat); jest to tzw. okres przejściowy kończący pojawieniem się myślenia operacyjnego. Podczas rozwijania mowy u dziecka pojawia się u niego zdolność do myślenia symbolicznego. Jednak nadal jego myślenie w większym stopniu jest zdominowane przez postrzeganie, a nie przez postrzegania świata pojęciowo. Myślenie dziecka jest ograniczone przez: egocentryzm, cent rację (zwracanie uwagi na jedną właściwość przedmiotu) i nieodwracalność

è    poziom kształtowania się pierwszych ugrupowań – początki tworzenia się pojęcia stałości (od 5,6 do7,6 r.ż)

è    poziom konkretnego rozumowania operacyjnego – funkcje pojedynczych struktur operacyjnych (od 8 do 9,6 r.ż.) – w tym stadium dziecko nabywa pojęcia odwracalności w myśleniu, staje się mniej egocentryczne oraz potrafi dostrzegać przedmioty i zdarzenia z różnych punktów widzenia. Dziecko w  tym stadium potrafi posługiwać się takimi operacjami jak klasyfikacja czy szeregowanie. Aby rozwiązać jakiś problem dziecko potrzebuje manipulacji i eksperymentowania na przedmiotach rzeczywistych.

è    Poziom końcowego stadium rozumowania operacyjnego – systemy całościowe (od 10 do 11,6 r.ż.)

è    początki kształtowania się operacji formalnych (od 12 do ~ r.ż.) – nabywanie przez dziecko myślenia abstrakcyjnego bez konieczności odwoływania się do konkretnych przedmiotów i wydarzeń. Potrafi ono rozwiązać problemy w umyśle za pomocą zbioru hipotez z równoczesnym badaniem wzajemnych zależności.             
 

Ad.6. Strefa najbliższego rozwoju wg Wygotskiego

Strefa najbliższego rozwoju nie określa inteligencji dziecka, ale raczej poziom potencjalnego rozwoju. Nabycie umiejętności wykonywania różnych czynności i rozwiązywania problemów we współpracy z innymi jest bardzo ważnym elementem warunkującym np. przystosowanie do życia w społeczności szkolnej lub przedszkolnej, współpracę z nauczycielem itd. Dlatego tak istotne jest skupienie się na tym, co dziecko może zrobić jutro, a nie na tym, co potrafi bez problemu wykonać dzisiaj.

Ad.7. Na jakie etapy dzieli się kształcenie ogólne w szkole podstawowej:

Kształcenie ogólne w szkole podstawowej dzieli się na dwa etapy:

- etap kształcenia zintegrowanego w klasach 1-3,

- oraz etap kształcenia w klasach 4-6.

Ad. 8. Jak nazywa się dokument, który opisuje efekty kształcenia?

Ten dokument to podstawa programowa wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (dotycząca kształcenia zintegrowanego w klasach 1-3 oraz w klasach wyższych 4-6).

Ad. 9. Z jakich dokumentów musisz skorzystać planując codzienną pracę dydaktyczno – wychowawczą?

Należy korzystać z dokumentów takich jak:

- podstawa programowa, program nauczania,

- plan dydaktyczno – wychowawczy danej klasy,

- plan wynikowy.

Ad.10. Funkcje podręczników szkolnych:

- poznawcze,

- ćwiczebne,

- kształcące,

- rozwojowe.

Ad.11. Jakie kryteria należy przyjąć przy wyborze podręcznika szkolnego?

- podręcznik musi być zgodny z podstawą programową, czyli powinien zawierać numer dopuszczenia,

- powinien zawierać zakres treści podstawowy i rozszerzony,

- materiał zawarty w podręczniku powinien być przystępny dla uczniów,

- powinien uwzględniać poglądowość nauczania,

- tematy w nim zawarte powinny być różnorodne,

- zadania musza posiadać różny stopień trudności,

- cena podręcznika powinna być przystępna lub zadowalająca.

Ad.12. Zalecane warunki i sposoby realizacji treści kształcenia:

Zalecane warunki i sposób realizacji:

1. Dla zapewnienia ciągłości wychowania i kształcenia, nauczyciele uczący w klasie I szkoły podstawowej powinni znać podstawę programową wychowania przedszkolnego. 

2. Należy zadbać o adaptację dzieci do warunków szkolnych, w tym o ich poczucie bezpieczeństwa. Czas trwania okresu adaptacyjnego określa nauczyciel, biorąc pod uwagę potrzeby dzieci. 
3. Sale lekcyjne powinny składać się z dwóch części: edukacyjnej (wyposażonej w tablicę, stoliki itp.) i rekreacyjnej (odpowiednio do tego przystosowanej). Zalecane jest wyposażenie sal w pomoce dydaktyczne i przedmioty potrzebne do zajęć (np. liczmany), 
sprzęt audiowizualny, komputery z dostępem do Internetu, gry i zabawki dydaktyczne, kąciki tematyczne (np. przyrody), biblioteczkę itp. Uczeń powinien mieć możliwość pozostawienia w szkole części swoich podręczników i przyborów szkolnych. 

4. Wskazane jest, aby edukacja w klasach I-III szkoły podstawowej odbywała się w zespołach rówieśniczych liczących nie więcej niż 26 osób. 

5. Edukacja w klasach I-III szkoły podstawowej realizowana jest w formie kształcenia zintegrowanego. Ze względu na prawidłowości rozwoju umysłowego dzieci, treści nauczania powinny narastać i rozszerzać się w układzie spiralnym, tzn., ze w każdym następnym roku edukacji wiadomości i umiejętności nabyte przez ucznia mają być powtarzane i pogłębiane, a potem rozszerzane. 

6. W klasach I-III szkoły podstawowej edukację dzieci powierza się jednemu nauczycielowi. 
Prowadzenie zajęć z zakresu edukacji muzycznej, plastycznej, wychowania fizycznego, zajęć komputerowych i języka obcego nowożytnego można powierzyć nauczycielom posiadającym odpowiednie kwalifikacje. Zajęcia z zakresu edukacji zdrowotnej mogą być realizowane z udziałem specjalisty z zakresu zdrowia publicznego lub dietetyki, pielęgniarki lub higienistki szkolnej. 

7. Edukacja polonistyczna. W początkowym okresie nauki kontynuowany jest rozpoczęty w przedszkolu proces kształtowania dojrzałości dzieci do nauki czytania i pisania. 
Umiejętności te kształtuje się według wybranej metody, dbając o łączenie czytania z pisaniem. W klasie I szkoły podstawowej około połowy czasu przeznaczonego na edukację polonistyczną uczniowie mogą zajmować się rysowaniem i pisaniem, siedząc przy stolikach. Trzeba tez pamiętać o tym, ze klasa I jest pierwszym etapem nauki czytania i pisania, a umiejętności te są intensywnie kształtowane w klasie II i III tak, aby uczniowie kończący klasę III wykazali się umiejętnościami określonymi w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych w zakresie I etapu edukacyjnego. 

8. Ważnym celem edukacji polonistycznej jest rozwijanie u dzieci zamiłowania do czytelnictwa poprzez słuchanie pięknego czytania i rozmawianie o przeczytanych utworach oraz korzystanie z bibliotek (np. biblioteki szkolnej). Dobór utworów ma uwzględnić następujące gatunki literatury dziecięcej: baśnie, bajki, legendy, opowiadania, wiersze, komiksy – przy wyborze należy kierować się realnymi umiejętnościami czytelniczymi dzieci, a także potrzebami wychowawczymi i edukacyjnymi. Dzieci powinny uczyć się na pamięć wierszy, fragmentów prozy, tekstów piosenek itp. 

9. Edukacja matematyczna. W pierwszych miesiącach nauki w centrum uwagi jest wspomaganie rozwoju czynności umysłowych ważnych dla uczenia się matematyki. 
Dominującą formą zajęć są w tym czasie zabawy, gry i sytuacje zadaniowe, w których dzieci manipulują specjalnie dobranymi przedmiotami, np. liczmanami. Następnie dba się o budowanie w umysłach dzieci pojęć liczbowych i sprawności rachunkowych na sposób szkolny. Dzieci mogą korzystać z zeszytów ćwiczeń najwyżej przez jedną czwartą czasu przeznaczonego na edukację matematyczną. Przy układaniu i rozwiązywaniu zadań trzeba zadbać o wstępną matematyzację: dzieci rozwiązują zadania matematyczne, manipulując przedmiotami lub obiektami zastępczymi, potem zapisują rozwiązanie. 

10. Wiedza przyrodnicza nie może być kształtowana wyłącznie na podstawie pakietów edukacyjnych, informacji z Internetu oraz z innych tego typu źródeł. Edukacja przyrodnicza powinna być realizowana także w naturalnym środowisku poza szkołą. W sali lekcyjnej powinny być kąciki przyrody. Jeżeli w szkole nie ma warunków do prowadzenia hodowli roślin i zwierząt, trzeba organizować dzieciom zajęcia w ogrodzie botanicznym, w gospodarstwie rolnym itp. 

11. Zajęcia komputerowe należy rozumieć dosłownie jako zajęcia z komputerami, prowadzone w korelacji z pozostałymi obszarami edukacji. Należy zadbać o to, aby w sali lekcyjnej było kilka kompletnych zestawów komputerowych z oprogramowaniem odpowiednim do wieku, możliwości i potrzeb uczniów. Komputery w klasach I-III szkoły podstawowej są wykorzystywane jako urządzenia, które wzbogacają proces nauczania i uczenia się o teksty, rysunki i animacje tworzone przez uczniów, kształtują ich aktywność (gry i zabawy), utrwalają umiejętności (programy edukacyjne na płytach i w sieci), rozwijają zainteresowania itp. Uczniom klas I-III należy umożliwić korzystanie ze szkolnej pracowni komputerowej. Zaleca się, aby podczas zajęć uczeń miał do swojej dyspozycji osobny komputer z dostępem do Internetu. 

12. Język obcy nowożytny Zalecane jest organizowanie dzieciom również pozalekcyjnych form nauki języka obcego nowożytnego, np. zajęć w szkolnym klubie, spotkań czytelniczych w bibliotece, seansów filmowych w świetlicy szkolnej itp. 

13. Edukacja muzyczna. Oprócz zajęć typowo muzycznych zaleca się włączanie muzyki do codziennych zajęć szkolnych jako tła tematu przy organizacji aktywności ruchowej, w celu wyciszenia itp. 

14. Wychowanie fizyczne. Zaleca się, aby zajęcia z dziećmi prowadzone były na boisku, w sali gimnastycznej itp. Czas realizacji tego obszaru kształcenia ma być przeznaczony na rozwijanie sprawności fizycznej uczniów. 

15. Etyka. Ze względu na specyfikę dziecięcego rozumowania, w trakcie zajęć z etyki zaleca się analizę zachowania postaci literackich (z baśni, bajek, opowiadań itp.), filmowych i telewizyjnych. Uniknie się wówczas kłopotów wychowawczych wynikających z nadmiernej, nieuzasadnionej i pochopnej nieraz krytyki wydarzeń z udziałem rówieśników. 

16. Doceniając rolę edukacji zdrowotnej, treści z tego zakresu umieszczono w wielu obszarach kształcenia, np. w obszarze wychowania fizycznego, edukacji przyrodniczej i edukacji społecznej. Ze względu na dobro uczniów, należy zadbać, aby rozumieli oni konieczność oraz mieli nawyk dbania o zdrowie swoje i innych. Powinni także wiedzieć, do kogo zwrócić się w razie konieczności udzielania pierwszej pomocy. 

17. Każde dziecko jest uzdolnione. Nauczyciel ma odkryć te uzdolnienia i je rozwijać. 
W trosce o to, aby dzieci odczuwały satysfakcję z działalności twórczej, trzeba stwarzać im warunki do prezentowania swych osiągnięć, np. muzycznych, wokalnych, recytatorskich, tanecznych, sportowych, konstrukcyjnych. 

18. Odpowiednio do istniejących potrzeb szkoła organizuje: 
1) zajęcia opiekuńcze zapewniające dzieciom interesujące spędzanie czasu, przyjazną atmosferę i bezpieczeństwo; 
2) zajęcia zwiększające szanse edukacyjne uczniów zdolnych oraz uczniów mających trudności w nauce.

Ad.13. Na czym polega spójność edukacyjna wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej?

Spójność edukacyjna polega na :

- zachowaniu ciągłości procesu edukacji rozpoczętej w przedszkolu i kontynuacji tego procesu,

- ogólny rozwój dziecka,

- osiąganie dojrzałości szkolnej u dziecka

- edukacja wczesnoszkolna płynnie przeprowadza dziecko od edukacji przedszkolnej do szkolnej.

Ad.14. Zasadnicze składniki procesu czytania.

- wzrokowy – spostrzeżenie obrazów graficznych,

- słuchowo –dźwiękowy – wymawiany odpowiednik spostrzeganych znaków graficznych,

...