Aby rozpocz lektur, kliknij na taki przycisk ktry da ci peny dostp do spisu treci ksiki. Jeli chcesz poczy si z Portem Wydawniczym LITERATURA.NET.PL kliknij na logo poniej. , HOMER ODYSEJA W przekadzie: Lucjana Siemieskiego Tower Press 2000 Copyright by Tower Press, Gdask 2000 PIE PIERWSZA Zgromadzenie bogw. Rady Ateny dla Telemacha Muzo1! Ma wypiewaj2, co wity grd Troi Zburzywszy, dugo bdzi i w tuaczce swojj Sia rnych miast widzia, pozna tylu ludw Zwyczaje, a co przygd dowiadczy i trudw! A co strapie na morzach, gdy przyszo za siebie Lub za swe towarzysze stawi si w potrzebie, By im powrt zapewni! Nad siy on robi, Lecz druhw nie ocali: kady z nich si dobi Sam, gupstwem wasnym. Czemu powicone stada Heliosowi3 pojada niesforna gromada? Za kar bg te nie da cieszy si powrotem. Jak byo? Powiedz, cro Diosa4, co o tem! Wszyscy inni, uszedszy srogiego pogromu, Krwawych burz i bitw morskich, wrcili do domu; Jego tylko, serdecznie do swoich, do ony Tsknicego, trzymaa w skale wydronj Nimfa Kalypso5, z bogi najcudniejsza ksztatem, Pragnca go maonkiem przy sobie mie gwatem. A nawet kiedy nasta w czasw koowrociew rok, i z woli bogw o prdkim powrocie Do Itaki6 mg myle, to jeszcze i wtedy Nie ujrza swoich, koca nie widzia swej biedy. Zgoa wszystkim niebianom al byo tuacza; Posejdon7 sam mu tylko mciwy nie przebacza I wci, pki nie wrci do dom, ciga w tropy. 1 Muzo - podobnie jak w Iliadzie, autor zwraca si do muzy z prob o pomoc i natchnienie; za muz poezji epickiej w Grecji uznawano Kaliope czyli Piknogos; 2 Ma wypiewaj - chodzi o Odysa, ktry bra udzia w zburzeniu witego grodu Troi; jego imi zostaje wymienione dopiero w pniejszych wierszach poematu, lecz z zapowiedzi wiemy, e bdzie to opowie o jego przygodach; 3 Helios - tu: bg soce, pojawia si jeszcze pniej pod imieniem Hyperion czyli Idcy ponad ziemi, Idcy gr; 4 Dios - Dzeus, Zeus, zrodzony z Kronosa i Gai (std te pod imieniem: Kronida, Kronion), wadca nieba i ziemi, ojciec bogw i ludzi, jego siedzib by Olimp; crki Diosa - muzy Pamici; powszechnie uwaane byy za dzieci Zeusa i Mnemosyne (bogini pamici); urodziy si w Pierii lub u stp Olimpu; kada z nich bya opiekunk jakiego rodzaju poezji, sztuki, czy nauki; Kalypso - nimfa, mieszkanka wyspy Ogygia, Odys przebywa u niej siedem lat; nimfy byy boginkami przyrody, opiekoway si jaskiniami, lasami, rdami i kami; 6 Itaka -jedna z wysp na Morzu Joskim, naprzeciw Akermanii; nie jest do koca pewne, czy dzisiejsza Itaka jest ow ojczyzn Odyseusza, jest jednak tak samo grzysta jak wyspa opisywana przez Homera; 7 Posejdon - bg mrz i oceanw; opiekun eglarzy i rybakw; syn Kronosa i Rei, a zarazem brat Zeusa i Hadesa; wyobraany by w rydwanie unoszcym si na falach, swoim trjzbem burzy i umierza fale; w mit. rzym.: Neptun; Szczciem bg ten by odszed a na Etyjopy Zamieszkujce ziemi rubiee ostatnie, A rozpade w dwch ludw poowice bratnie: Z tych jedni wschd, a zachd drudzy zamieszkali; A gdy ci hekatomb8 sut wyprawiali Z bykw i kz, Posejdon godowa wraz z nimi. Podonczas Zeus olimpski ze zgromadzonymi W paacu swym9 bogami zasiad i w te sowa Mwi on, rodu bogw i ludzkiego gowa, e myl jego Ajgistem gadkim zaprztniona, Ktrego zabi Orest, syn Agamemnona10. Wic o nim mylc, tak si ozwa w bogw radzie: e te to na karb niebian czowiek wszystko kadzie, Co dozna zego; chocia sam swoj gupot, Idc wbrew Przeznaczeniu, ugrzza w to boto! To i ninie Ajgistos, w przekr wyrokowi, Czy nie porwa maonki Agamemnonowi I nie przywaszczy sobie, a wracajcego Ma czyli nie zabi? Wszakem go od tego Dugo naprzd hamowa, groc srog kar Przez czujnego Hermesa11, aby adn miar Nie way si zabija ani bra mu ony, Gdy przez Oresta Atryd bdzie odemszczony, Gdy ten w lata dojrzeje, zatskni do swoich. Tak go przestraszy Hermes, lecz napomnie moich Nie sucha twardy Ajgist; swoje zrobi gwatem, A dzi za wszystkie grzechy zapaci ryczatem. Wic na to mu Atene12 rzeka sowiooka: Ojcze, o mj Kronidzie! Cze tobie wysoka, e on zdrajca wzi kar suszn za swe zbytki: Oby tak kady gin, jak on zbrodniarz brzydki! Za to serce si kraje, gdy na myl mi przydziew nasz dzielny Odysej, co tyle lat w bidzie, Siedzi tam udrczony, tsknicy za domem, Na ostrowiu lesistym, wkoo mrz ogromem Oblany, kdy nimfa mieszka tam urodna, 8 hekatomba (gr.) - u staroytnych Grekw ofiara ze stu wow, pniej nawet wikszej liczby, skadana i powicona bogom; 9 w paacu swym... Zeus - chodzi o Olimp, ktry by siedzib bogw, greckie niebo; Olimp to najwysza gra w Grecji (2895m. n.p.m.), leca na pograniczu Macedonii i Tesalii; 10 Agamemnon - syn Atreusa i Aeropy; krl Myken; dowdca Gekw w wyprawie pod Troj; po powrocie z wojny zosta zamordowany przez on Klitajmestr i jej kochanka Ajgistosa; ojca pomcili syn Orestes i crka Elektra; 11 czujny Hermes - zwany Kylleskim, od miejsca swego narodzenia (gry Kyllene w Arkadii); niemiertelny syn Zeusa i Mai, obdarzony sprytem i gitkim jzykiem, peni obowizki porednika i posaca bogw; w mit. rzym.: Merkury; 12 Atene...sowiooka - crka Zeusa, wedug mit. wyskoczya z jego gowy w penym rynsztunku; bya bogini mdroci i wojny w susznej sprawie; opiekowaa si Odysem i jego rodzin; miejscem kultu tej bogini byy Ateny, jej drzewem - oliwka za ptakiem - sowa, jej przydomki: Pallas, Pallada, Atene; w mit. rzym.: Minerwa; Cra Atlasa13, morze znajcego do dna, Barkiem dwigajcego wielkie supy14 one, Na ktrych wisi z ziemi niebo zawieszone. Ona to stsknionego tuacza wci trzyma, Czaruje go pochlebstwem, pieszczot, oczyma, By si wyrzek Itaki. On si nie wyrzeka, I byle dym itacki ujrze cho z daleka, Ju by umar bez alu! Ciebie to nie wzrusza, O mj Olimpski! Za nic masz Odyseusza Tyle ofiar nam danych pod Troj, gdzie nawy Argejskie15 stay? Zeusie! Bde na askawy! Odpowiedzia jej na to Kronid gromowadny: Jaki to z ust twych wyraz wymkn si nieskadny? I ja bym Odyseja w pamici zagubi Najmdrszego, co tyle obiat16 skada lubi Nam niemiertelnym, panom na niebie szerokiem? Li Posejdon go ciga zemst krok za krokiem Nieubagan za to, e mu tam Kyklopa17 Polyfema olepi, najduszego chopa, Mocnego jak bg, ktry w Kyklopw czeredzie; Wic, e Polyfem z nimfy Toosy rd wiedzie, Crki Forkisa, morskich stranika pustkowi, Co w pieczarze poddaa si Posejdonowi, Gdzie j napad - z tych przyczyn Posejdon wre zoci I nie zabi Odysa, ino przeciwnoci Chce go znka, w powrocie do dom mu przeszkadza. Na to sposb: na wiece bogw pozgromadza I powrt mu zapewni. Posejdon gniew zoy; Sam on nic nie podoa przeciw sile boej, Gdy wszyscy niemiertelni na niego powstaniem. Na to Atene z takim ozwaa si zdaniem: Ojcze Kronidzie! Wadco wadncych mocarzy! Jeli na wiecu bogw ten wynik przeway, eby Odys powrci do ojczystych mieci, To pchnijmy argobjc Hermesa, niech leci Tam, na ostrw Ogygii, i niech nimfie onj Piknowosej oznajmi wyrok niecofniony O powrocie Odysa do dom i bez zwoki. Ja tymczasem obrc na Itak kroki, 13 cra Atlasa - nimfa Kalypso; Atlas - syn tytana Japeta i boginki morskiej Klimeny, bra udzia w buncie tytanw przeciw Zeusowi i za kar musia podtrzymywa sklepienie niebieskie; w kocu zosta zamieniony w gr - dzi gry Atlas w Maroku, na Saharze; 14 Barkiem dwigajcego... supy - tzn. supy Heraklesa, by moe s to Gibraltar i Ceuta; 15 nawy Argejskie - greckie statki; Argiwi - mieszkacy Argos, ktrym wada Agamemnon; u Homera jest to nazwa okrelajca oglnie Grekw; inne nazwy to Achiwi, Danajowie; 16 obiata (staropol.) - u dawnych Sowian ofiara kultowa, skadana bogom z podw rolnych i zwierzt; Kyklop - Cyklop; Cyklopi byli olbrzymami o jednym oku porodku czoa, synami Uranosa i Gai, pomocnikami Zeusa w walce z tytanami i wsppracownikami Hefajstosa; mieszkali na dzisiejszej Sycylii; przypisywano im wzniesienie tzw. murw cyklopowych w Argos i Mykenach zbudowanych z wielkich gazw niczym nie poczonych, ktre powstay w epoce mykeskiej (ok. 1000 lat p.n.e.); W synu ducha poostrz, rozbudz w nim ywy Ogie mstwa, by zaraz na koo Achiwy Bujnokdziorne zwoa, a tych zalotnikw Odprawi - czy ju nie do baranw i bykw Krtorogich mu zjedli? Potem pchn moojca Do Sparty18 i na Pylos piaszczysty. Niech ojca Tam szuka i pozbiera o nim rne wieci, Przy tym wrd ludzi sawy nabdzie i czeci. To rzekszy podwizaa zociste sanday Pod stopki sobie; nimi ponad morskie way, Ponad bezbrzene stepy buja z wiatru wiewem. W do pochwycia oszczep z cikim dugim drzewem O miednym grocie; tumy mw nim obala, Gdy j, cr strasznego ojca, gniew zapala I tak zbiega ze szczytw Olimpu, a wreszcie Stana u bram zamku Odysa, tam w miecie Itace, w rku oszczep dzierca spiowy, Niby tafijskie ksi: Mentes, go domowy. Wic przed gankiem ujrzaa dziarskich zalotnikw, Igrajcych wesoo ciskaniem kamykw, I na skrach tych wow, co sami pobili, Porozwalanych. W dworze rojem si krcili Keryksi19, czelad: jedni mieszali na poy W kraterach wino z wod; owi tarli stoy Smokliwymi gbkami; ci nieli zastawy I rozdzielali misne biesiadnym potrawy. Gocia zoczy Telemach20 podobien do boka, Siedzcy tam rd gachw; wdy myl jego gorzka, Bo cigle obraz ojca sta mu przed oczami: Oby wrci, ad zrobi raz z tymi gachami I wyp...
kropka55