Etyka – nauka o moralności; teoretyczna refleksja o moralności. (eticos – Arystoteles, Sokrates)
Moralność – sfera decyzji i czynów człowieka – to jak się w życiu zachowuje – działania czyny oceny system wartości realizowanych w życiu.
Działy etyki:
1. Etyka opisowa (czysto teoretyczna)
Aspekty etyki opisowej:
a) historyczna – opisuje jak dawniej zachowywali się ludzie (bez wartościowania ich zachowań)
b) socjologiczna – socjologia moralności – bada społeczne uwarunkowania postaw moralnych także relacje między warunkami życia społecznego a moralnymi zachowaniami ludzi.
c) aspekt psychologiczny – psychologia moralności zajmuje się przede wszystkim tymi formami działalności człowieka, które związane są z istnieniem reguł moralnych.
2. Etyka normatywna – zwana etyką właściwą zajmuje się ocenianiem i wartościowaniem postaw i zachowań moralnych ludzi. Wskazuje ona co ludzie powinni uważać za dobro, jak postępować aby ich czyny uważane były za moralne. Zajmuje się wartościami moralnymi i próbuje określić dobro etyczne, a przede wszystkim dobro najwyższe. Mówi o odpowiedzialności moralnej, wolnej woli i zaletach moralnych.
3. Metaetyka – teoria języka etyki normatywnej.
Systemy filozoficzne, etyczne.
I. Hedonizm – ( hedone – rozkosz, przyjemność). Hedoniści uważali, iż przyjemność cielesna jest zgodna z naturą człowieka.
1. Hedonizm epikurejski – hedonizm umiarkowany. Etyka wyboru i unikania. Dla epikurejczyków najważniejsza była przyjemność duchowa, a unikali cierpienia, myśli o chorobie i śmierci.
2. Hedonizm utylitarystyczny (pożyteczny) – Postać hedonizmu, która łączy przyjemne z pożytecznym. (maksymalne szczęście dla maksymalnej ilości ludzi, szczęście to przyjemność, a przyjemność to działania pożyteczne.
II. Eudajmonizm (szczęśliwość) – kierunek, który zajmuje się poszukiwaniem szczęścia. Dobrem najwyższym jest szczęście jednostki lub zbiorowości.
1. Eudajmonizm transcendalny – szczęście człowieka łączy się z osiągnięciem przez niego jakiegoś dobra absolutnego (w etyce religijnej)
2. Eudajmonizm immanentny (wewnętrzny)
a) Subiektywistyczny - szczęście człowieka utożsamia się ze szczęściem jednostki lub zbiorowości
b) Obiektywistyczny – szczęście człowieka upatruje w realizowaniu przez niego jakiegoś dobra obiektywnego
- profesjonalizm; dobrem najwyższym dla człowieka jest doskonałość osobista. Perfekcjoniści wierzą w możliwość realizacji ideału człowieka doskonałego moralnie przez pielęgnacje cnót moralnych
- ewolucjonizm; zwolennicy tego poglądu twierdzą, że dobrem najwyższym czyli szczęściem jest życie zgodne z prawami biologicznego rozwoju
III. Deontologizm – za dobro najwyższe uznaje się powinność moralną i imperatyw czyli prawo moralne, według tego systemu czyn jest moralnie dobry wtedy, gdy jest zgodny z nakazem prawa odpowiedniego autorytetu. Autorytetem może być Bóg, monarcha, klasa społeczna.
Emanuel Kant filozof z XIX w. mówi, że należy odrzucić role i znaczenie przesłanek płynących ze świata zewnętrznego. Prawo moralne, poczucie obowiązku stanowi dobro i jest kryterium oceny.
Imperatyw kategoryczny Kanta – postępuj zawsze tak, abyś mógł chcieć, aby motywy twojego postępowania stały się prawem powszechnym.
Imperatyw praktyczny Kanta – „niebo gwieździste nade mną , prawa moralne we mnie”.
IV. Etyka teocentryczna – etyka religijna – dobrem najwyższym jest Bóg.
Elementy systemu etycznego.
1. Normy moralne.
2. Oceny moralne.
3. Wzory osobowe.
4. Sankcje.
AD. 1.
Normy moralne – nakazy, prawidła, zasady moralne (formułowane w rozkaźnikach). Nakazują jakieś zachowanie, bądź zakazują jakiegoś zachowania.
Normy kategoryczne – nakazują lub zakazują jakiegoś postępowania, ale nie podaje się celu takiego postępowania.
Normy hipotetyczne – nakazują lub zakazują jakiegoś postępowania, ale podają cel, dla którego to czynią.
Normy moralne mogą być formułowane w sposób:
- bezwzględny (bez wyjątków)
- względny (dopuszczanie się odstępstw)
Normy moralne obowiązku i ideału.
1. Ideału – zawierają niewielki stopień powinności to znaczy, jeżeli uchylamy się od realizacji tej normy to nie spotkają nas żadne sankcje, a kiedy je akceptujemy to też jest normalnie.
2. Obowiązku – zawierają wysoki stopień powinności to znaczy ich nie przestrzeganie jest postrzegane jako czyn naganny.
Ad. 2.
Oceny moralne – dotyczyć mogą człowieka, jego czynów, ale też motywów intencji i skutków jego postępowania. Ocena moralna jest zazwyczaj subiektywna.
Ad. 3.
Wzory osobowe – są to najczęściej konkretne postacie (rzeczywiste lub fikcyjne) musi zachodzić zgodność poglądów, zachowań tej osoby z normami danego systemu etycznego.
Ad. 4.
Sankcje moralne – sposób reakcji ludzi na przekroczenie określonych norm obowiązujących w danym środowisku. Nie mają charakteru formalnego czyli nie mają skutków prawnych.
1. Pomówienie.
2. Plotka.
3. Ignorowanie jednostki przez grupę.
4. Wykluczanie z grupy społecznej.
Wartość – określa się jako to, co jest szczególnie cenne; cel, przedmiot pożądania jako to co zaspokaja czyjeś potrzeby, co daje przyjemność, zadowolenie.
Obiektywizm aksjologiczny – jest to stanowisko zgodnie, z którym wartości (etyczne i estetyczne) istnieją niezależnie od odbierającej jej świadomości.
Subiektywizm aksjologiczny – stanowisko uzależniające sądy o wartościach moralnych i estetycznych od osobistych przeżyć, wrażeń, reakcji emocjonalnych.
Absolutyzm aksjologiczny – stanowisko przyjmujące, że wartości takie jak prawda, dobro, piękno stanowią odrębną rzeczywistość od subiektywnych nastawień jednostki.
Procesy historyczne – wartości są stałe, powszechne, uniwersalne.
Relatywizm aksjologiczny – głosi, że wszelkie wartości mają charakter zmienny, a także względny, są one wartościami dla kogoś tylko ze względu na coś co jest wartością w danej epoce, nie musi być wartościowe w innej epoce.
Etyka zawodowa.
Etyka zawodowa – opiera się na normach moralnych akceptowanych przez społeczeństwo.
Etyka zawodowa pracownika ochrony – respektuje wszystkie normy moralne przyjęte w społeczeństwie. Respektuje wszelkie normy prawne. Określa zachowania w sytuacjach specyficznych dla danego zawodu.
Rola etyki zawodowej:
1. Wzmocnienie i urealnienie kontroli pracowników instytucji.
2. Rola demaskatorska.
3. Rola przemieszczania akcentów. (w pewnych sytuacjach należy zaostrzyć reguły już istniejące)
4. Rola likwidowania zawodowych zboczeń.
5. Rola w zakresie kształtowania opinii publicznej.
Zasady etyczne pracownika ochrony:
1. Zasada profesjonalizmu. (od tego zależy dobro i życie człowieka)
2. Zasada rzetelności. (zasada dokumentacji i organizacji pracy)
3. Zasada lojalności.
4. Zasada poszanowania zdrowia i życia człowieka.
5. Zasada znajomości i poszanowania prawa.
6. Zasada uczciwości.
Etyczne sposoby relacji pracownik ochrony a obywatel:
1. Nie naruszać godności osobistej innych ludzi.
2. Nigdy nie nadużywać swojego stanowiska.
3. Nie nadużywać swojej wiedzy.
4. Swoją postawą dbać o zaufanie współpracowników.
5. Dbać o wizerunek i dobro firmy.
6. Przestrzegać zasad dobrego wychowania, kultury wobec innych ludzi.
Elementy psychologii kierowania:
Wyróżnia się trzy style kierowania ludźmi:
1. Styl autorytarny. (całkowita władza szefa)
2. Styl demokratyczny. (wspólne podejmowanie tematu, szef decyduje)
3. Styl liberalny. (szef pozostawia swobodę członkom grupy)
1
ewelina_j88