metody.pdf

METODY AKTYWIZUJġCE

Przyswajanie nowej wiedzy dokonuje siħ przez dziaþanie, odkrywanie, przeŇywanie. Uczniowie powinni odkrywaę

nowa wiedzħ, badaę, poszukiwaę, eksperymentowaę. To wpþywa na zrozumienie ukrytych w problemie treĻci.

UmiejħtnoĻę wyzwalania aktywnoĻci uczniw jest waŇna dla kaŇdego nauczyciela. Istotne jest wiħc podejĻcie

nauczyciela, ktry we wþaĻciwy sposb powinien jĢ stymulowaę.

Celem artykuþu jest charakterystyka aktywizujĢcych metod nauczania i omwienie wybranych

zastosowaı praktycznych. WiħkszoĻę prezentowanych przeze mnie metod moŇe byę stosowana praktycznie

na kaŇdym przedmiocie.

Zanim przejdħ do prezentacji wybranych metod aktywizujĢcych, przypomnħ definicjħ pojħcia ámetodyÑ prof.

Okonia:

METODA: systematycznie stosowany sposb pracy nauczyciela z uczniami , umoŇliwiajĢcy osiĢganie celw

ksztaþcenia, bĢdŅ ukþad czynnoĻci nauczyciela i uczniw wyprbowany i systematycznie stosowany w celu

spowodowania okreĻlonych z zmian w osobowoĻci uczniw.

METODY AKTYWIZUJACE: dynamiczny proces formowania siħ czþowieka, polegajĢcy na ciĢgþym wyborze

treĻci oraz sposobw dziaþania nauczyciela i ucznia tudzieŇ na takim doborze warunkw uczenia siħ, aby uczeı

przeŇywaþ ksztaþcenie jako swj wþasny proces, sprawiajĢcy jemu samemu satysfakcjħ, a zarazem aby jak

najchħtniej przystħpowaþ do jego realizacji i kontynuacji.

(ElŇbieta Wieczr: Edukacja i Dialog 9-10/2001)

Poprzez stosowanie metod aktywnych nauczyciel wpþywa w decydujĢcym stopniu na skutecznoĻę pracy

dydaktycznej i sukces edukacyjny ucznia. Metody te sprzyjajĢ rozwojowi postaw twrczych, poniewaŇ opierajĢ

siħ na jego zainteresowaniach. Metody aktywizujĢce sĢ zorientowane na ucznia, jego moŇliwoĻci i potrzeby, a

takŇe oczekiwania. Jest on traktowany w sposb podmiotowy.

Metody aktywizujĢce pomagajĢ rozwijaę kompetencje kluczowe opisane w podstawie programowej ksztaþcenia

oglnego z RozporzĢdzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15.02.1999. Metody bez powiĢzania z celami i

treĻciami nauczania, ramami organizacyjnymi a przede wszystkim z potrzebami ucznia i preferencjami

nauczyciela nie majĢ wartoĻci.

Oglna charakterystyka metod aktywnych:

Metody aktywizujĢce

- wykorzystujĢ potencjalne moŇliwoĻci tkwiĢce w kaŇdym uczniu przyczyniajĢ siħ do rozwoju sprawnoĻci

umysþowej i zainteresowaı ucznia

- przygotowujĢ do peþnego odbioru rzeczywistoĻci za pomocĢ wszystkich zmysþw

- rozwijajĢ umiejħtnoĻę uczenia siħ poszukiwanie, porzĢdkowanie i wykorzystanie informacji z roŇnych

Ņrdeþ, efektywne posþugiwanie siħ technologiami informatycznymi

- uczĢ prawidþowej komunikacji dyskutowania, sztuki konwersacji, prezentacji wþasnego punktu

widzenia

- uczĢ zadawania pytaı

- uczĢ radzenia sobie w trudnych sytuacjach

- pozwalajĢ ocenię swoje moŇliwoĻci

- oĻmielajĢ uczniw pozwalajĢ wyzbyę siħ zahamowaı

uczĢ planowania i organizowania pracy indywidualnej i zespoþowej

- uczĢ umiejħtnoĻci pracy w zespole sprzyjajĢ budowaniu wiħzi w grupie

uczĢ solidarnoĻci i wspþodpowiedzialnoĻci

- sprzyjajĢ lepszemu poznaniu siħ

Szereg w/w umiejħtnoĻci uczniowie nabywajĢ dziħki dziaþaniom w grupie. W zaleŇnoĻci od zadania, nauczyciel

powinien pamiħtaę, Ňe w grupie muszĢ byę uczniowie o rŇnych moŇliwoĻciach edukacyjnych. Uczniowie zdolni

pomagajĢ sþabszym kolegom. Praca w grupie wpþywa w ten sposb na zmianħ postawy ucznia sþabego, zaczyna

interesowaę siħ on lekcjĢ. Z poczĢtku przysþuchuje siħ wypowiedziom kolegw, najczħĻciej powtarza ich

wnioski, po czym prbuje wþasnych siþ i dziħki pracy na rzecz grupy nabiera wiary we wþasne moŇliwoĻci i

uzupeþnia z czasem braki.

W metodach aktywnych bardzo waŇne jest porozumienie miħdzy uczestnikami i chħę wykonania danego

zadania. Aby to porozumienie zaistniaþo, musi rozwinĢę siħ peþna i rzeczywista wspþpraca w grupie. Nauczyciel

i uczniowie stanowiĢ zespþ osb wzajemnie siħ wspierajĢcych, budujĢcych zaufanie, zrozumienie i peþnĢ

akceptacje swoich pomysþw.

Metody aktywne mogĢ przybieraę atrakcyjnĢ postaę: gry, zabawy, wycieczka, eksperymenty, metody

sytuacyjne, dyskusja, potyczki sþowne, wykþad, pantomima, wywiad, zagadka kryminalna, projekt i wiele

innych.

GorĢco polecam áPrzewodnik po metodach aktywizujĢcych: Ja i mj uczeı pracujemy aktywnieÑ Edyty Brudnik,

Anny Koszyıskiej, Beaty Owczarskiej, ktry jest zbiorem metod i technik aktywizujĢcych ucznia.

Oto kilka propozycji:

Metoda stacji:

polega na tym, Ňe stacjami sĢ ustawione w dowolny sposb w klasie stoliki. Na nich znajdujĢ siħ zadania do

wykonania. Uczniowie ápodrŇujĢÑ od stacji do stacji wykonujĢc znajdujĢce siħ tam zadania. KolejnoĻę

odwiedzania stacji jest dowolna. Poszczeglne stacje powiĢzane sĢ ze sobĢ tematycznie.

Gþwnym celem tej metody jest rozwj samodzielnoĻci uczniw w procesie uczenia siħ poprzez dziaþanie,

odkrywanie i zabawħ. Jednym z najwaŇniejszych zadaı wspþczesnej szkoþy jest przygotowanie do samodzielnej

pracy.

1) uczeı uczy siħ samodzielnoĻci: sam wybiera

drogħ, pokonuje jĢ w odpowiednim dla siebie

tempie

2) uczeı ęwiczy poczucie odpowiedzialnoĻci

3) nauczyciel nie musi angaŇowaę siħ w proces

lekcyjny, jest obserwatorem, doradcĢ

4) wszystkie átypy uczeniaÑ sĢ zaangaŇowane

1) nauczyciel musi poĻwiħcię bardzo duŇo czasu

na przygotowanie zajħę: dobr materiaþw,

odp. il. zestaww, ustawienie stolikw

2) tþok na stacji powoduje chaos /zrŇnicowane

tempo pracy/ nauczyciel musi wwczas

interweniowaę

Zastosowanie: powtrzenie oraz realizacja ĻcieŇek edukacyjnych: (karta obiegowa)

Dyskusja kielecka (dyskusja cicha):

Metoda wsplnego uczenia siħ.

Celem metody jest poszukiwanie i wybr najtrafniejszego rozwiĢzania oraz rozbudzenie aktywnoĻci uczniw

majĢcych problemy z przyswajaniem wiedzy.

KaŇdy uczestnik otrzymuje kartkħ, ktrĢ dzieli na np. trzy czħĻci. Na kaŇdej czħĻci zapisuje dyktowane przez

nauczyciela / ucznia pytanie. Uczestnik na tej samej kartce udziela na dane pytanie odpowiedzi. Teraz klasa

zostaje podzielona na trzy grupy. KaŇda grupa ma przydzielone jedno z trzech pytaı, zbiera wszystkie

odpowiedzi na to pytanie, porwnuje je i ustala wsplna trafna odpowiedŅ.

Metoda daje doskonale wykorzystywaę siħ na lekcjach powtrzeniowych. MoŇna zwiħkszyę liczbħ pytaı i

rwnoczeĻnie grup.

DYSKUSJA KIELECKA

1) anonimowoĻę

2) uczniowie nie majĢ obaw przed udzieleniem

zþej odpowiedzi

3) poprzez powtarzanie odpowiedzi materiaþ jest

utrwalany

4) uczniowie uczĢ siħ od siebie nawzajem

1) anonimowoĻę

2) uczniowie czujĢ siħ bezkarni

autorefleksja

Technika 635:

To zmodyfikowana áburza mzgwÑ

Liczby w nazwie oznaczajĢ: 6: liczba osb w grupie, 3: liczba pomysþw / rozwiĢzaı,

5: liczba rund.

Celem tej metody jest rozwijanie umiejħtnoĻci twrczego myĻlenia podczas rozwiĢzywania rŇnych problemw

dydaktycznych lub wychowawczych.

Przedstawiamy problem. Zachħcamy do krtkiej rozmowy na jego temat. Zapisujemy temat: Podziaþ klasy na

grupki przez zaistniaþe konflikty.

KaŇdy uczestnik otrzymuje kolejno formularz i zapisuje trzy pomysþy /sposoby na rozwiĢzanie danego

problemu. Formularz wħdruje do kolejnej osoby w grupie itd.

Pomysþy zapisywane przez kolejne osoby nie mogĢ siħ powtarzaę. JeĻli ktoĻ nie ma pomysþy na trzy propozycje,

moŇe wpisaę dwie. Po uzupeþnieniu formularza ma miejsce prezentacja

pomysþw, z ktrych wybieramy te moŇliwe do zrealizowania.

Wykorzystanie techniki 635 jest szerokie:

- rozwiĢzywanie konfliktw klasowych

- organizacja imprez klasowych, wycieczki

- korzyĻci z Unii Europejskiej

- Dlaczego warto obejrzeę áZemstħÑ?

1) þatwoĻę stosowania metody

2) duŇa intensywnoĻę pracy

3) w krtkim czasie powstaje duŇo pomysþw /

rozwiĢzaı

1) wydþuŇanie czasu ponad normħ w kolejnych

rundach

METODA STACJI

TECHNIKA 365

Nie ulega wĢtpliwoĻci, Ňe stosowanie aktywnych form i metod pracy wymaga od nauczyciela duŇego

wysiþku. Rzetelne przygotowanie materiaþw, zorganizowanie miejsca do pracy jest czasochþonne i

absorbuje czynnoĻciowo nauczyciela.

Te metody majĢ swoje plusy i minusy. NaleŇy je dobieraę odpowiednio do warunkw: czasu i bazy

dydaktycznej, sytuacji dydaktycznej, a przede wszystkim do poziomu intelektualnego grupy. Bez aktywnego

udziaþu ucznia i chħci wspþpracy nawet najlepszy nauczyciel nic nie zrobi. Pozostaje tylko nadzieja, Ňe

kreatywna postawa nauczyciela wyzwoli autentycznĢ motywacjħ i ciekawoĻę ucznia, ktry z biernego odbiorcy

stanie siħ aktywnym uczestnikiem.

Zaprezentowane przeze mnie metody aktywne nie wyczerpujĢ wszystkich moŇliwych sposobw uczenia i

nauczania.

Literatura:

Hamer, Hanna: Nowoczesne uczenie siħ albo ĻciĢga z metodyki pracy umysþowej, VEDA, Warszawa, 1999

Hamer, Hanna: Klucz do efektywnoĻci nauczania, VEDA, Warszawa, 1994

Brudnik,Edyta, Koszyıska Anna, Owczarska Beata: Przewodnik po metodach aktywizujĢcych: Ja i mj uczeı

pracujemy aktywnie, Kielce 1999

Edukacja i Dialog 2000 nr 3

Chemia w szkole 2000 zeszyt 2/3

WiadomoĻci historyczne 2001 nr 4

Geografia w Szkole 2002 nr Č

Polonistyka 1999 nr 8

Biologia w szkole 2001 nr 4

Edukacja i Dialog 2001 nr 9-10

Edukacja Biol. i ĺrodowiskowa 2002 nr 2

Jħzyki Obce w szkole wrzesieı/paŅdziernik 4/2001

ElŇbieta Piniaıska

nauczyciel j. niemieckiego

w NKJO Sieradz i Gimnazjum nr 2 w Sieradzu

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: