metody_aktywizujace.pdf

Opracowała: Krystyna Bajorek

Charakterystyka niektórych metod aktywizuj Ģ cych

DRAMA

Ta metoda aktywizowania uczniów najwcze Ļ niej weszła do polskich szkół i jest do Ļę

powszechnie znana. Ma te Ň najbogatsz Ģ i ogólnie dost ħ pn Ģ literatur ħ , dlatego tylko dla porz Ģ dku

przedstawimy j Ģ w wielkim skrócie.

Drama polega na wczuwaniu si ħ w role, na improwizacji anga Ň uj Ģ cej ruch i gest, mow ħ ,

my Ļ li i uczucia. Dostarcza bezpo Ļ redniego do Ļ wiadczenia, przekraczaj Ģ cego zakres zwykłej

informacji, wzbogacaj Ģ cego wyobra Ņ ni ħ i poruszaj Ģ cego emocje tak samo jak umysł.

Istot Ģ dramy jest konflikt wzi ħ ty z Ň ycia, z literatury lub po prostu wymy Ļ lony.

Umo Ň liwia ona prze Ň ycie okre Ļ lonych problemów, poszukiwanie własnych rozwi Ģ za ı i

dokonywanie wyborów. Przyspiesza to emocjonalne, intelektualne i społeczne dojrzewanie

uczniów. Drania uczy chyba najwa Ň niejszej sprawy w edukacji dorastaj Ģ cego człowieka: sarno-

wiedzy, rozumienia siebie i innych na poziomie emocji i uczu ę .

Przebieg dramy:

– wprowadzenie przez nauczyciela

– przygotowanie si ħ uczestników do wej Ļ cia w role odgrywanie ról przez uczestników,

– omówienie

Głównym sposobem pracy w dramie jest bycie w roli. Najcz ħĻ ciej polega ono na tym, Ň e ucze ı

jest sob Ģ w nowej, nieznanej mu sytuacji.

1. Jeste Ļ na wycieczce w Pary Ň u. Odł Ģ czyłe Ļ si ħ od grupy. Wiesz, Ň e o 14 b ħ dziecie wje Ň d Ň a ę

na wie Ňħ Eiffla. Jak dopytasz si ħ o drog ħ , kiedy nie znasz francuskiego?

2. Pokłóciła Ļ si ħ z przyjaciółk Ģ , ale zale Ň y ci na pogodzeniu si ħ z ni Ģ . Jak tego dokonasz?

3. Chcesz koniecznie pojecha ę z klas Ģ na wycieczk ħ . Rodzice ledwie wi ĢŇĢ koniec z ko ı cem.

Co zrobisz, aby dali ci pieni Ģ dze na t ħ wycieczk ħ ?

Tego rodzaju ę wiczenia s Ģ praktycznym treningiem ucz Ģ cym radzenia sobie w Ň yciu i z

reguły s Ģ wykonywane poprawnie. O wiele trudniejsze jest wczucie siew inn Ģ posta ę , np. starego

człowieka. Cz ħ sto si ħ zdarza, Ň e uczniowie przedstawiaj Ģ zewn ħ trzne jego atrybuty (pochylona

sylwetka, starczy głos), zamiast skoncentrowa ę si ħ na jego odczuciach w okre Ļ lonej sytuacji.

Tylko wtedy, gdy ucze ı prze Ň yje emocje starego człowieka, mo Ň e nauczy ę si ħ zrozumienia i

współczucia dla jego słabo Ļ ci i niezaradno Ļ ci. Wchodzenie w inne postaci jest treningiem

emocjonalnym, powi ħ kszaj Ģ cym wra Ň liwo Ļę na innego człowieka i pozwalaj Ģ cym gł ħ biej go

zrozumie ę .

BIOR ġ C POD UWAG ġ , ņ E W ZAKRES DRAMY WCHODZ ġ : ROZMOWA,

WYWIAD, ETIUDA PANTOMIMICZNA, IMPROWIZACJA, SCENKA

IMPROWIZOWANA, RZE ń BA, ņ YWY OBRAZ, MO ņ NA J ġ STOSOWA Ę NA

NIEMAL WSZYSTKICH PRZEDMIOTACH.

Rozmowa na zadany temat -jest najprostszym sposobem bycia w roli, najłatwiej i

najbezpieczniej jest prowadzi ę jaw dwuosobowych zespołach jednocze Ļ nie w kilku planach. W

czasie rozmowy odbywa si ħ Ň ywa wymiana argumentów. Trzeba pami ħ ta ę , Ň e jej podstaw Ģ , jak

w ka Ň dym ę wiczeniu dramowym, jest konflikt. Po Ļ ci Ļ le wyznaczonym czasie nast ħ puj Ģ relacje z

rozmowy na forum całej klasy.

Wywiad jest równie cz ħ stym sposobem pracy. Mo Ň e by ę intymny, dwuosobowy lub

oficjalny, prowadzony przez cał Ģ grup ħ z jedn Ģ lub kilkoma osobami. Wywiady mog Ģ uczniowie

prowadzi ę , pozostaj Ģ c sob Ģ lub w rolach dziennikarzy, urz ħ dników, lekarzy.

Etiuda pantomimiczna to ruchowe ę wiczenie z wyimaginowanym przedmiotem. Mo Ň e to by ę :

zabawa z piłk Ģ , mycie si ħ , ubieranie, zrzucanie z siebie paj Ģ ka. Ę wiczenie to rozwija j ħ zyk ciała,

uczy komunikatywno Ļ ci, ułatwia wchodzenie w role, wczuwanie si ħ w klimat i atmosfer ħ , na

której nauczycielowi najbardziej zale Ň y.

Improwizacja

O improwizacji mo Ň na mówi ę wtedy, gdy okre Ļ la si ħ temat, przedstawia sytuacj ħ wyj Ļ ciow Ģ .,

wyznacza pewne zadania rolom, ale ani nie osadza si ħ ich w Ļ cisłych ramach, ani tym bardziej

nie daje si ħ tekstów ról do wyuczenia.

W dramie wykorzystuje si ħ spontaniczno Ļę uczniów, ch ħę do aktywnego działania, naturaln Ģ

potrzeb ħ zabawy, bycia w roli matki, sprzedawcy, lekarza itp.

Znaczenie dramy:

– jest doskonałym ę wiczeniem j ħ zykowym,

– rozwija my Ļ lenie i wyobra Ņ ni ħ ,

– pozwala gł ħ biej zrozumie ę prze Ň ycia i zachowania innych ludzi, postaci literackich,

pogł ħ bia emocjonalny zwi Ģ zek z nimi,

– uczy komunikatywno Ļ ci,

– ę wiczy koncentracj ħ , spontaniczno Ļę ,

– rozwija j ħ zyk ciała i uczy rozumienia go,

– uatrakcyjnia edukacj ħ szkoln Ģ ,

– ułatwia zapami ħ tanie odgrywanych faktów.

–

GRUPY ZADANIOWE

Jest to metoda pracy w małych 3 - 4 osobowych grupach, przy czym przedmiotem

dyskusji mo Ň e by ę to samo zagadnienie dla wszystkich grup lub oddzielny problem, stanowi Ģ cy

element jakiej Ļ cało Ļ ci.

W zaj ħ ciach prowadzonych t Ģ metod Ģ nale Ň y uwzgl ħ dni ę nast ħ puj Ģ ce czynno Ļ ci:

FAZA 1

– okre Ļ lenie problemu

– podział na grupy, wybór lidera

– wskazanie grupom Ņ ródeł i okre Ļ lenie zada ı

FAZA 2

– analiza Ņ ródeł informacji pod k Ģ tem rozwi Ģ zania problemu

– dyskusja w grupach nad problemem, rozwi Ģ zanie problemu

– ustalenie sposobu prezentacji rozwi Ģ za ı

FAZA 3

– prezentacja wyników pracy grup

– dyskusja plenarna nad problemem, sporz Ģ dzenie notatki, wniosków

– podsumowanie zaj ħę

Prac ħ w grupach zadaniowych mo Ň na stosowa ę na wszystkich przedmiotach

nauczania. Jej warto Ļę dydaktyczn Ģ upatruje si ħ w:

– samodzielnym zdobywaniu wiedzy,

– uczeniu si ħ od siebie nawzajem,

– doskonaleniu umiej ħ tno Ļ ci czytania ze zrozumieniem, redagowania notatek,

wyci Ģ gania wniosków, rozwi Ģ zywania zada ı matematycznych itp.

–

STACJE ZADANIOWE

Jest to sposób pracy, który powstał w wyniku do Ļ wiadcze ı nad wprowadzaniem

nauczania zintegrowanego. Polega on na podejmowaniu przez uczniów zaproponowanych przez

nauczyciela zada ı z ró Ň nych dziedzin aktywno Ļ ci, tematycznie podporz Ģ dkowanych

realizowanemu blokowi.

Przygotowanie:

1. Sala lekcyjna jest odpowiednio przygotowana. Stoły s Ģ ustawione tak, aby było tyle

stanowisk, ile jest rodzajów zada ı . Przy ka Ň dym stole mo Ň e jednocze Ļ nie pracowa ę tylu uczniów,

ile stanowisko posiada krzeseł. Chodzi o w miar ħ równomierne rozmieszczenie uczniów.

2. Oprócz zwykłego przygotowania zaj ħę zintegrowanych, nauczyciel rozdziela na pi Ļ mie

zadania dla uczniów wraz z podaniem kryteriów zaliczania ich wykonania (w kilku

egzemplarzach).

3. Zadania wraz z potrzebnymi do ich wykonania pomocami rozkładamy na stołach.

Praca w stacjach zadaniowych ró Ň ni si ħ od zaj ħę zintegrowanych tym, Ň e uczniowie sami

dokonuj Ģ wyboru kolejno Ļ ci wykonywania zada ı . Dla młodszych uczniów mo Ň liwo Ļę ta jest na

tyle atrakcyjna, i Ň powoduje wzmo Ň enie aktywno Ļ ci. Podobnie jest z mo Ň liwo Ļ ci Ģ dokonania

wyboru mi ħ dzy trudniejszymi a łatwiejszymi zadaniami. Wtedy ka Ň de zadanie trzeba

przygotowa ę w dwóch wersjach: łatwiejszej i trudniejszej.

Jeszcze jednym bod Ņ cem aktywizuj Ģ cym b ħ dzie samodzielne rozliczanie si ħ z wykonanych

zada ı . W tym celu na arkuszu szarego papieru wypisujemy wszystkich uczniów w pionie, a w

poziomie numery zada ı . Po wykonaniu zadania uczniowie zaznaczaj Ģ ten fakt na plakacie pod

warunkiem, Ň e zostały spełnione podane wcze Ļ niej kryteria.

Korzy Ļ ci wynikaj Ģ ce ze stosowania stacji zadaniowych:

– ucz Ģ samodzielno Ļ ci i odpowiedzialno Ļ ci,

– wdra Ň aj Ģ do samooceny poprzez decydowanie o wyborze stopnia trudno Ļ ci zadania i

porównywanie wykonanego zadania z kryterium,

– aktywizuj Ģ uczniów,

– daj Ģ uczniom poczucie, Ň e mog Ģ c czym Ļ decydowa ę ,

– doskonal Ģ czytanie ze zrozumieniem,

– nic zakłócaj Ģ realizacji programu.

–

SESJE „BIERZ I DAJ"

Głównym celem sesji „bierz i daj" jest wzajemne uczenie si ħ . W czasie sesji wszyscy

musz Ģ si ħ wypowiada ę i dzieli ę swoj Ģ wiedz Ģ .

Sesje organizujemy w czasie lekcji w momencie najbardziej sprzyjaj Ģ cym wzajemnemu

uczeniu si ħ . Praca przebiega w czteroosobowych zespołach dobranych losowo lub po s Ģ siedzku z

dwóch ławek. Uczniowie rozmawiaj Ģ szeptem.

Sesje „bierz i daj" wykorzystujemy w kilku przypadkach:

Po pierwsze: na poziomic nauczania pocz Ģ tkowego do nauki opowiadania czytanek.

Nauczyciel poleca nauczy ę si ħ opowiada ę poznan Ģ czytank ħ . Uczniowie sami ustalaj Ģ

kolejno Ļę opowiadania: jako pierwszy - najlepiej opowiadaj Ģ cy, ostatni za Ļ ten, któremu

opowiadanie przysparza najwi ħ cej trudno Ļ ci. Pierwszy ucze ı daje wzór poprawnego

opowiadania, ostatni ma mo Ň liwo Ļę trzykrotnego wysłuchania, zanim opowie samodzielnie.

Ę wiczenie nie tylko uczy opowiadania, ale i uwa Ň nego słuchania innych.

Po drugie: w celu utrwalenia dopiero co wprowadzonego materiału.

W takiej sytuacji w ci Ģ gu kilku minut uczniowie kilkakrotnie utrwalaj Ģ nowo poznane

tre Ļ ci. Jako element mobilizuj Ģ cy uczniowie mog Ģ si ħ wzajemnie ocenia ę punktami od l do 10.

Po trzecie: na pocz Ģ tku zaj ħę dla zorientowania si ħ , jak Ģ wiedz Ģ uczniowie dysponuj Ģ .

W tym przypadku jako pierwszy opowiada ucze ı , który według własnego rozeznania niewiele

wie na wskazany temat. Ka Ň dy nast ħ pny ucze ı dodaje tylko nowe wiadomo Ļ ci, nie powtarzaj Ģ c

ju Ň usłyszanych. Dobrze jest dla łatwiejszej kontroli zleci ę krótkie zapisywanie faktów podanych

w grupie.

W przypadku klas najmłodszych nauczyciel chodz Ģ c mi ħ dzy grupami, słucha, jakimi

wiadomo Ļ ciami uczniowie dysponuj Ģ . Dopiero po rozpoznaniu wiedzy ucznia, nauczyciel

uzupełnia i rozszerzaj Ģ lub zleca zdobycie okre Ļ lonych wiadomo Ļ ci z podr ħ cznika czy filmu.

Po czwarte: jako sprawdzenie zadania domowego.

Prac Ģ domow Ģ mo Ň e by ę zapoznanie si ħ z jakim Ļ tematem. Wtedy w czasie sesji uczniowie

dziel Ģ si ħ zdobytymi wiadomo Ļ ciami. W takim przypadku nale Ň y dopilnowa ę , aby nie było to

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: