Tresc map topograficznych.doc

Treść map topograficznych

      Treść map topograficznych przedstawiona jest w formie graficznej, co stwarza dobrą poglądowość, łatwość i   jednoznaczność rozumienia sytuacji terenowej. Obserwując mapę dość łatwo można wyróżnić z jej treści takie elementy składowe terenu jak rzeźba, roślinność, sieć osadnicza, drogi komunikacyjne, wody i wszelkiego rodzaju podmokłości oraz ich wzajemne zależności.  Zakres treści (szczegółowości) mapy zależy od jej skali i przeznaczenia. Im skala większa tym treść jest  bogatsza, a mapa zawiera więcej szczegółów terenowych.
       Aby można było poprawnie odczytywać sytuację topograficzną na mapie należy najpierw poznać umowne znaki topograficzne, zasady przedstawiania terenu na mapie oraz nabyć niezbędne umiejętności i doświadczenia czytania mapy.
      Umowne znaki topograficzne są to symbole, za pomocą których przedstawione są na mapie przedmioty terenowe.
     Znaki te dzielą się na:

- punktowe, przedstawiające przedmioty terenowe nie dające się wykreślić na mapie w jej skali, widocznie z góry jako punkty, np. pojedyncze drzewa, nieduże zabudowania, studnie, kominy itp. Rzeczywiste położenie przedmiotu na mapie wskazuje główny punkt znaku;
- liniowe, przedstawiające przedmioty terenowe widoczne z góry jako linie, np.: drogi, ogrodzenia, linie telefoniczne i energetyczne itp. Przedmioty te ze względu na małą ich szerokość oznaczone są liniami grubszymi niż wynikałoby to ze skali mapy. Jako rzeczywisty przebieg przedmiotu terenowego na mapie o charakterze liniowym przyjmuje się oś znaku, np.: oś drogi, kolei, kanału itp. W związku z tym można na mapie zmierzyć tylko ich długości;
- powierzchniowe (konturowe) przedstawiające przedmioty terenowe na mapie w jej skali, np.: las, łąka, jezioro, osiedle itp. Znak powierzchniowy składa się granicy (konturu) przedmiotu (powierzchni), wewnątrz którego zwykle umieszcza się znaki wypełniające. Znaki wypełniające nie wskazują rzeczywistego położenia obiektów lecz określają tylko ich rodzaj;
- znaki objaśniające, są to znaki, wyrażenia liczbowe, napisy i skróty, które mogą znajdować się przy różnych przedmiotach (obiektach) na mapie, np.: gatunek drzew, kierunek i prędkość prądu w rzece, rodzaj fabryki itp.

     Skala map

      Skala mapy jest to stosunek odległości linii między dwoma punktami na mapie do rzutu poziomego między tymi punktami w terenie Skalę map wyraża się w postaci ułamka, np.  1/25 000lub zapisuje 1:25 000. Jest to skala liczbowa, którą określa się według wzoru:

              1/m = l/L

     gdzie:

1 – wartość w liczniku (zawsze jest jednością);

m – wartość w mianowniku;

l – długość rzutu poziomego odcinka na mapie;

L – długość odcinka w terenie.

Im liczba mianownika skali jest większa tym skala mapy jest mniejsza, np. skala mapy 1 : 25 000 jest skalą większą od skali 1 : 50 000.

Podziałka liniowa

      Podziałka liniowa jest graficznym przedstawieniem skali liczbowej i służy do bezpośredniego pomiaru odległości na mapie (rys. ), bez konieczności przeliczania jej według skali mapy.

Rzeźba terenu na mapie

     Przedstawienie rzeźby terenu należy do najstarszych i niezmiennie aktualnych problemów kartografii. Jeżeli rozpatrujemy to zagadnienie jako modelowanie nierówności powierzchni ziemi środkami kartograficznymi, to w zasadzie do jego rozwiązania zupełnie wystarczający jest jeden z rodzajów izolinii – warstwice (poziomice, izohipsy) – obowiązujące obecnie na każdej mapie topograficznej.

     Rzeźba terenu na mapie przedstawiona jest za pomocą warstwic (rys. ). Pojedyncza warstwica nie pozwala oczywiście na ocenę form rzeźby terenu. Układ warstwic zależy od różnicy wysokości sąsiednich warstwic (cięcia warstwicowego, wysokości warstwowej).

     Warstwica (poziomica) jest to linia krzywa zamknięta łącząca punkty położone na tej samej wysokości w stosunku do przyjętego poziomu (poziom morza). Na wojskowych mapach topograficznych sprzed roku 1990 za poziom morza przyjęto poziom Bałtyku mierzony w Kronsztadzie.

     Wysokość warstwowa (cięcie warstwicowe) jest to pionowa odległość między dwiema sąsiednimi warstwicami. Wielkość wysokości warstwowej zależy od skali i przeznaczenia mapy, a także od właściwości rzeźby terenu.

     Odstęp warstwicowy jest to odległość pozioma między dwiema sąsiednimi warstwicami na mapie. Na podstawie warstwic określa się charakter rzeźby terenu, zasadnicze jej formy, wysokości punktów terenowych, kąt nachylenia zboczy, wzajemną widoczność punktów, profil terenu i pola niewidoczne.

·        


kolor czarny - szosy, drogi, ścieżki, płoty, linie energetyczne, zabudowania, skały, itp;

·         kolor żólty - stopień otwartości terenu (pola, łąki, polany leśne, pastwiska);

·         kolor biały - las przebieżny;

·         kolor jasno zielony - teren pokryty roślinnością, która redukuje tempo biegu do 50 - 80% normalnej szybkości;

·         kolor zielony - teren pokryty roślinnością, która redukuje tempo biegu do 20 - 50% normalnej szybkości;

·         kolor ciemno zielony -teren pokryty roślinnością, która redukuje tempo biegu do 0 - 20% normalnej szybkości;

·         kolor niebieski - wody, bagna;

·         kolor brązowy - warstwice, doły, rowy.