Zintegrowany łańcuch i sieć dostaw.
Wiemy już, że działalność przedsiębiorstwa pozostaje w stałej zależności działań z dostawcami w łańcuchu zaopatrzenia, podwykonawcami w łańcuchu koprodukcji oraz odbiorcami i łańcuchu dystrybucji. Przedsiębiorstwa uwzględniają sposoby działania (procesy) i możliwości (zasoby) dostawców oraz odbiorców w planowaniu produktów i obsługi klienta na docelowym rynku. Wiemy także, że wymagania klienta stawiane produktom (np. dla samochodów, mebli czy pieczywa), mają decydujący wpływ na procesy zaopatrzenia producentów i jakości sprowadzanych materiałów, technologię i proces produkcji, a także procesy magazynowania i realizacji dostaw w procesie dystrybucji.
Zapamiętaj: Jeżeli przedsiębiorstwo chce, aby jego produkty były konkurencyjne na rynki, to plany działania dotyczące tworzenie i dostaw produktu, powinny obejmować kompletny łańcuch dostaw.
Planowanie produktu i obsługi klienta na docelowym rynku (miejsca, ilości, czasu i asortymentu sprzedaży) wywołuje wiele sprzężonych (zintegrowanych) konsekwencji dotyczących procesów dystrybucji i realizacji dostaw, procesów produkcji i kooperacji produkcyjnej oraz dostaw zaopatrzeniowych i współpracy z dostawcami surowców i materiałów. Integracja działań partnerów zaangażowanych w obsługę klienta na docelowym rynku i komórek organizacyjnych wewnątrz przedsiębiorstw wymaga sprzężenia w planowaniu działań, które ma swój początek i koniec na rynku. Zaczyna się analizą zamówienia klienta, a kończy realizacją dostawy do klient (rys. 2.4.1).
Zapamiętaj: Współpraca partnerów w łańcuchu dostaw wymaga integracji ich systemów planowania w obsłudze klienta, wytworzenia produktu i realizacji dostaw. Wymaga to wymiany danych operacyjnych realizacji działań.
Planowanie produktów, planowanie procesów ich dystrybucji, produkcji i zaopatrzenia w materiały, pozostaje w zależności łańcuchowej, a zamówienie klienta wywołuje ciąg zależnych działań łańcuchowych w planowaniu, przedstawiony na rys. 2.4.2.
Realizacja zamówienia klienta wywołuje ciąg zależnych działań łańcuchowych w realizacji dostaw, przedstawiony na rysunku 2.4.3.
Wzajemne zależności w planowaniu działań uwzględniają z jednej strony – bieżące zamówienia klientów, prognozy popytu, planowane kontrakty ramowe dla każdego z partnerów w łańcuchu – a z drugiej strony zdolności produkcyjne, magazynowe, transportowe oraz możliwości finansowe partnerów w obsłudze wspólnego rynku.
Zapamiętaj: Zintegrowany łańcuch dostaw jest koncepcją skoordynowanej i wspólnie planowanej współpracy grupy przedsiębiorstw, realizujących działania niezbędne do zaspokojenia popytu na produkty w łańcuchu przepływów dóbr. Integracja obejmuje przepływ rzeczowy (materiałów, produktów), informacji i pieniędzy. Celem jest zwiększenie korzyści wszystkich partnerów przy zapewnieniu wymaganej satysfakcji wspólnego klienta końcowego (np. obniżenie kosztów działań i ceny dla klienta, wzrost efektywności całego łańcucha, zwiększenie szybkości reakcji łańcucha i skrócenie czasu realizacji zamówienia, obniżenie zapasów).
Integracja działań partnerów w łańcuchu dostaw, w stronę jednego wspólnego planu bazującego na potrzebach wspólnego rynku i klienta jest najistotniejszą i zarazem najtrudniejszą ze sztuk współpracy przedsiębiorstw w łańcuchu dostaw z którego dalej wynikają plany marketingowe, dystrybucyjne, produkcyjne, zaopatrzeniowe, finansowe. Współzależność planów jest podstawą dalszej synchronizacji działań operacyjnych i ma podstawowe znaczenie dla płynności przepływu produktu w łańcuchu dostaw. Najczęściej proces integracji rozpoczyna producent, którego plany sprzedaży wymagają zarówno możliwości realizacji przez dystrybutora i sieci sprzedaży (w przypadku outsourcingu przez operatora logistycznego), kooperantów i podwykonawców oraz dostawców surowców i materiałów.
Uzgadnianie planów jest podstawą sukcesu w ich realizacji, pozwala partnerom, przygotować swoje moce produkcyjne, środki finansowe i zasoby ludzkie. Wspólne narady pozwalające ustalić wspólne działania, wzajemne zależności czasowe, sposoby współpracy i wymiany danych. Negocjacje pomiędzy partnerami, zmiany planów, wzajemne kompromisy i skłonności do ustępstw prowadzą do sytuacji w łańcuchu dostaw, w której wszyscy partnerzy osiągają swoje cele – wszyscy wygrywają. Na tym polegają partnerskie stosunki pomiędzy uczestnikami w łańcuchu dostaw.
Przykład:
Przedsiębiorstwo Intier Automotive Seating specjalizuje się w produkcji foteli samochodowych do samochodów marki Volkswagen. Intier Automotive Seating stanowi część międzynarodowej korporacji Magna, z zakładami rozrzuconymi po całym świecie, które specjalizują się w produkcji elementów wyposażenia samochodów takich jak siedzenia, obicia i elementy wnętrza oraz drzwi. Intier Automative Seating współpracuje z 52 dostawcami z całego świata i produkuje 1000 różnych modeli siedzeń. Dziennie wyposażanych jest 400 samochodów, a w ciągu roku ponad sto tysięcy. Każdego dnia system rejestruje 1200 – 1400 zleceń, które są przyjmowane średnio co 2 minuty.
Gotowe wyroby są wysyłane bezpośrednio na linię montażową Volkswagen Poznań, zgodnie z wcześniejszym zamówieniem. Zamówienia odbiorcy (Volkswagena Poznań) są przeliczane na harmonogramy produkcji oraz współpracy z dostawcami, a realizacja zleceń kooperacji i dostawy jest koordynowana przez system wymiany danych i platformą internetową komunikacji z dostawcami. Globalna i zintegrowana sieć dostawców realizuje na bieżąco dostawy według struktury powiązanych i zależnych działań, koordynowaną za pośrednictwem platformy internetowej współpracy z dostawcami. Integracja działań, obejmuje zarówno długo- i średniookresowe plany zapotrzebowania, jak i dzienne zestawienie produkcji.
Proces integracji w łańcuchu dostaw obejmuje wiele obszarów:
· integrację planowania i koordynację działań na poziomie strategicznym, taktycznym i operatywnym;
· integrację działań i powiązanie planów funkcjonalnych produkcji, sprzedaży, logistyki, finansów, marketingu;
· integrację działań w łańcuchu dostaw – od zaopatrzenia, poprzez procesy predykcyjne, po realizację dystrybucji na docelowy rynek;
· integrację planowania z wynikami kontroli planów;
Kluczowym warunkiem osiągnięcia sukcesu w zintegrowanym łańcuchu dostaw jest dzielenie się informacją wśród współpracujących w łańcuchu przedsiębiorstw. Cel ten jest osiągany przez dostęp do wspólnej zintegrowanej bazy danych (hurtownie danych) oraz uzgodnienie wspólnych standardów wymiany danych (EDI – Electonic Data Interchange).
Ciekawostka: Największa na świecie sieć sprzedaży Wal-Mart zastosowała już w 1983 roku system satelitarnych połączeń komunikacyjnych, łączący sieć 4000 dostawców na całym świecie, centra dystrybucji i markety sieci sprzedaży. System pozwalał na codzienną wymianę danych między nimi. Na bazie systemu, Wal-Mart zorganizował sieć połączeń wideo pomiędzy dostawcami a sprzedawcami, umożliwiając wideokonferencje i lepszą wymianę informacji sprzedawców obsługujących klienta z producentami. Ponadto kadra kierownicza, zarówno sieci sprzedaży jak i producentów, analizowała trendy rynkowe i wymieniała założenia do planów sprzedaży na kolejne okresy.
Do charakterystycznych czynników zintegrowanych łańcuchów dostaw należą:
· długookresowy charakter współpracy – gwarantujący ustabilizowane i utrwalone formy współpracy oraz opłacalność inwestycji (np. w system informatyczny wymiany danych);
· dzielenie się informacją z partnerami i monitorowanie działań – np. informacji dotyczących popytu na produkty, wielkości dysponowanych zasobów umożliwiających obsługę popytu, stanu zapasów;
· koordynację przepływów produktów, informacji i pieniędzy – niezbędne do koordynacji działań;
· wspólne planowanie – zarówno długookresowe szkicowanie ram przyszłej współpracy jak i planowanie działań bieżących; uzgodnienia w procesie planowania dotyczą planów sprzedaży, promocji i reklamy, produkcji i rozwoju wyrobów oraz wszelkiej zmiany produktu, obsługi klienta lub funkcjonowania łańcucha dostaw;
· redukcja kosztów łańcucha - oznacza obniżenie kosztów nie tylko własnego przedsiębiorstwa, ale także współpracy przedsiębiorstw i obniżenie łącznych kosztów produktu w łańcuchu, umożliwiające obniżenie ceny dla klienta i wzrost konkurencyjności całego łańcucha;
· zarządzanie zapasami w łańcuchu – koordynację miejsca lokalizacji i poziomu zapasów pomiędzy partnerami, uwzględnieniem płynnego przepływu i dostępności produktu dla klienta oraz minimalnych kosztów zapasów;
· dopasowanie procedur postępowania i zasad współpracy – w celu sprawnej i skoordynowanej współpracy, zrozumiałej dla partnerów;
· wspólne ryzyko działalności przedsiębiorstw – dzielone pomiędzy partnerami;
Zapamiętaj: Zintegrowany łańcuch dostaw jest sam w sobie bardzo atrakcyjnym i skutecznym narzędziem zarządzania operacyjnego. Wielu producentów lub dostawców poszukuje sprawnych i skoordynowanych organizacji współpracy przedsiębiorstw, obsługujących przepływ produktu do klienta. Organizacja łańcucha i koordynacja działań stanowi znaczącą przewagę konkurencyjną dla wielu produktów (centra zaopatrzenia, centra dystrybucyjne, sieci sprzedaży obsługują dziesiątki tysięcy różnorodnych produktów).
Pytania:
1. Zdefiniuj i omów na przykładzie zintegrowany łańcuch dostaw.
2. Co to jest najistotniejszym i zarazem najtrudniejszym do spełnienia warunkiem integracji?
3. Omów i przedstaw na przykładach charakterystyczne czynniki zintegrowanych łańcuchów dostaw.
4. Wytłumacz, dlaczego integracja działań przedsiębiorstw w łańcuchu dostaw jest ważna, zarówno dla samych przedsiębiorstw, jak i dla obsługiwanego wspólnie klienta.
Efektywność łańcucha i sieci dostaw.
Efektywność jest informacją o stopniu realizacji celu postawionego przed łańcuchem lub siecią dostaw, odniesioną do założonych planów, normatywów, standardów lub innych przyjętych wzorców. W praktyce przedsiębiorstwo jest wykorzystywanych wiele mierników, które są stosowane do pomiaru wyniku łańcucha lub sieci dostaw – zysk, wielkość lub wartość sprzedaży, obrót magazynowy, poziom wykorzystania magazynów czy potencjału produkcyjnego, wartość zapasów, produktywność (wydajność) zasobów i inne.
Na wynik końcowy łańcuch dostaw składa się jednak wiele mierzonych wyników składowych, np. osiągnięty zysk lub wielkość dostaw i sprzedaży otrzymywane są przy utrzymywanych określonych stanach zapasów, stopniu wykorzystania potencjału produkcyjnego czy magazynów w łańcuchu dostaw. Taki obraz pozostawia wiele pytań o efektywność tego łańcucha oraz pytanie – czy zysk mógł być wyższy?
Efektywność łańcucha lub sieci dostaw jest często definiowana jako miara określająca relację osiągniętych wyników łańcucha (celów zdefiniowanych np. za pomocą zysku, wyniku sprzedaży, poziomu obsługi czy satysfakcji klienta, obrotu magazynowego, pracy przewozowej środków transportu, wielkości produkcji), do wykorzystanych zasobów (nakładów) w łańcuchu. Nakłady w ujęciu wartościowym stanowią koszty zużycia zasobów.
Efektywność = Efekt (zysk, sprzedaż, wartość produkcji)/Nakład (koszty)
Przykładem mierników tak zdefiniowanej efektywności mogą być:
· zysk ze sprzedaży obsługiwanej przez łańcuch / całkowite koszty ponoszone w łańcuchu;
· wartość sprzedaży obsługiwanej przez łańcuch / całkowite koszty ponoszone w łańcuchu;
· poziom obsługi klienta w łańcuchu dostaw / całkowite koszty ponoszone w łańcuchu.
Jednak porównanie wyniku z nakładem nie daje możliwości oceny, czy wykorzystano pełen potencjał i możliwości łańcucha dostaw. Do oceny, czy wynik działania łańcucha (np. liczby dostaw, wielkości sprzedaży) spełnia oczekiwania przedsiębiorstwa i czy można go poprawiać, służy miernik efektywności, porównujący wartości rzeczywiste wyników ze standardowymi, przy założonym poziomie nakładów.
Efektywność = (Wynik rzeczywisty / Wynik standardowy) · 100%
Produktywność może wydawać się wysoka, ale porównanie jej ze standardem (np. przyjętym do opracowania planu) daje odpowiedź, czy należy ją poprawić.
Wydajność magazynu, kompletującego zamówienia i obsługującego wysyłki odzieży do salonów sprzedaży, została przyjęta po analizie wydajności ludzi i maszyn oraz organizacji pracy, na poziomie 250 wysyłek w ciągu 24 godzin. W analizowanym czasie jednak wynik rzeczywisty skompletowanych i wysłanych zamówień wyniósł – w poniedziałek 235 wysyłek, a we wtorek 270 wysyłek. Efektywność pracy tego magazynu dla poszczególnych dni wynosi:
Efektywność (poniedziałek) = 235/250 = 95%; Efektywność (wtorek) = 270/250 = 108%
Zapamiętaj: Podczas gdy mierniki produktywności (wydajności) porównują wyniki z nakładami, mierniki efektywności porównują wyniki rzeczywiste ze standardowymi.
Miernik efektywności wskazuje, jaki procent wyniku standardowego stanowi wynik rzeczywisty. Jeżeli efektywność łańcucha dostaw wynosi mniej niż 100% oznacza to, że potencjał łańcucha dostaw nie jest w pełni wykorzystany.
W ocenie efektywności łańcucha dostaw bardzo ważne jest zatem określenia standardowego poziomu potencjału łańcucha dostaw bardzo ważne jest zatem określenie standardowego poziomu potencjału łańcucha, który można wykorzystać w istniejących uwarunkowaniach wewnętrznych przedsiębiorstw (np. rytmicznie napływających zamówień), a także współpracy przedsiębiorstw w łańcuchu dostaw.
Określenie efektywności łańcucha lub sieci dostaw jest zadaniem trudnym, ze względu na wiele przedsiębiorstw współpracujących w łańcuchu oraz złożony potencjał wewnętrzny każdego z przedsiębiorstw (potencjał produkcyjny, magazynowy, transportowy). Poza tym efektywność każdego z przedsiębiorstw nie przekłada się bezpośrednio na efektywność łańcucha dostaw. Niezmiernie ważna jest współpraca przedsiębiorstw, warunkująca ciągły przepływ materiałów i wyrobów, niskie zapasy, skoordynowane planowanie, pozwalające na równomierne i wysokie obciążenie zasobów. Wszystkie wymienione czynniki mają istotny wpływ na obniżenie kosztów, a tym samym umożliwiają obniżenie ceny produktu i wzrost konkurencyjności całego łańcucha dostaw. Wynikowy wzrost sprzedaży przy ustabilizowanych kosztach może się przełożyć na wyższą efektywność łańcucha lub sieci dostaw.
1. Co to jest efektywność łańcucha dostaw?
2. Jak można obliczyć efektywność łańcucha dostaw?
3. Co wpływa na osiągnięcie wysokiej efektywności łańcucha lub sieci dostaw?
9
Źródło: Śliwczyński B. Planowanie logistyczne. Podręcznik do kształcenia w zawodzie technik logistyk, ILiM, Poznań 2008 r.
anitakwiatkowska1