{250}{350}PLANETA ZIEMIA {360}{520}Odcinek VIII|D�UNGLE {793}{873}S� to cieplarnie naszej planety.|D�ungle. {881}{945}Tropikalne lasy deszczowe. {999}{1089}Lasy takie jak ten pokrywaj�|tylko 3 procent l�d�w naszej planety. {1091}{1198}S� jednak domem dla ponad|po�owy gatunk�w wszystkich zwierz�t. {1226}{1317}Ale jak tyle r�nych gatunk�w ro�lin i zwierz�t {1319}{1414}znajduje przestrze� do �ycia|obok siebie? {1705}{1851}W ciemno�ci, wilgotne dno|d�ungli wydaje si� bez �ycia. {1876}{1976}Cz�sto jedynymi oznakami bytno�ci|s� tylko odg�osy. {2133}{2248}Samiec blue bird of paradise(�ac.Paradisaea rudolphi)|prezentuje si� partnerce. {2294}{2331}Jest to niewyk�e przedstawienie {2333}{2458}ale nie jest tutaj jedynym rajskim ptakiem|pragn�cym sprawi� wra�enie. {2490}{2580}Jest prawie 40 r�nych gatunk�w|na wyspie Nowej Gwinei {2582}{2680}ka�dy wygl�daj�cy|pozornie bardziej dziwacznie ni� reszta. {2897}{2967}A riflebird of paradise (�ac.Ptiloris paradiseus). {3206}{3332}Tak jak du�o zwierz�t tropikalnych,|rajskie ptaki unikaj� wsp�zawodnictwa mi�dzy sob�. {3332}{3470}Robi� to �yj�c w innych|cz�ciach tej pokrytej d�ungl� wyspy. {3599}{3772}Sze�cipi�w Gwinejski popisuje si� na|specjalnie wysprz�tanej polanie, w le�nym poszyciu. {3926}{4064}The magnificent bird of paradise|faworyzuje niskie ga��zie drzew. {4146}{4238}Jego samica jest skromnie opierzona. {4514}{4578}Samiec posiad dobre p�uca {4579}{4709}ale musi zrobi� co� wi�cej ni� tylko|mruga� powiekami, je�li chce jej zaimponowa�. {4861}{4921}Wszystko zale�y od jego przedstawienia {5045}{5138}Samica mo�e patrzy|znudzona ale jest bardzo wybredna {5183}{5273}i przyszed� czas na bli�sze spojrzenie. {5406}{5523}Jego prawa strona wygl�da nie�le...|ale co z jego lew�? {5618}{5727}Ca�kiem imponuj�ce,|ale czy jest wystarczaj�co wspania�y? {5774}{5856}Ojej. Jej odej�cie m�wi wszystko. {5871}{5969}Pokolenia wybrednych samic|doprowadzi�y do ewolucji {5971}{6028}w postaci niesamowitego popisu kolor�w. {6053}{6168}Czym bardziej ekstrawagancki b�dzie samiec,|tym wi�ksz� ma szanse na zauwa�enie. {6785}{6942}Nowa Gwinea le�y w ciep�ym pasie|kt�ry otacza nasz� planete wok� r�wnika. {6951}{7032}Przy obwitych deszczach|i dwunastogodzinnym o�wietleniu {7034}{7191}wyst�puj�cym przez ca�y rok,|las deszczowy rozkwita. {7306}{7461}Zaskakuj�ce jest to, �e tylko|2 procent promieni s�onecznych dociera do dna lasu. {7507}{7605}Na dole ro�liny walcz� o wzrost {7614}{7689}ale mrok nie jest wieczny. {8492}{8590}�mier� le�nego giganta zawsze smuci {8595}{8705}ale musi si� to sta�|je�li las ma pozosta� zdrowy. {8744}{8892}Nag�y blask s�o�ca przyniesie �ycie na dno lasu. {8966}{9115}Hektar lasu deszczowego|mo�e zawiera� 250 gatunk�w drzew. {9119}{9198}To prawie 10 razy tyle co w ca�ej Wielkiej Brytanii. {9204}{9334}Pragnienie �wiat�a|powoduje nieustaj�cy wy�cig do s�o�ca. {9707}{9753}Nie mo�na marnowa� czasu. {9755}{9919}Nasiono kt�re mog�o spa�� zaledwie kilka|dni temu, teraz przebija si� przez �ci�k�. {10252}{10381}Przy tylu rywalach|dobry pocz�tek jest spraw� krytyczn� {10429}{10520}ale ka�da ro�lina ma swoj� w�asn� strategi� {10524}{10613}aby wykorzysta� swoj� okazje. {10633}{10700}Nasiona drzew szybko kie�kuj� {10704}{10837}ich strategioa jest jak ��w,|powolna i spokojna. {10948}{11122}Winoro�la i inne pn�cza|koncentruj� ca�� energie na pionowym wzro�cie,|ni� na rozro�cie na boki {11127}{11200}chocia� potrzebuj� wsparcia. {11343}{11454}Strategia pn�czy wygl�da na chaotyczn�.|Ale w tym szale�stwie jest metoda. {11455}{11623}Ich koniuszki okr��aj� drzewo jak lasso,|poszukuj� zakotwiczenia dla swych wrzecionowatych �odych. {11779}{11831}Ich w�sy tworz� zwoje {11834}{11941}wi�c kiedy ich podpora poruszy si�|wtedy rozci�gn� si� a nie p�kn�. {12005}{12100}Na tym etapie liderzy,|wype�niaj� pust� przestrze�. {12103}{12181}S� pionierami tak jak Makaranga. {12204}{12359}Ich pot�zne li�ie chwytaj� du�e|ilo�ci �wiat�a s�onecznego, nap�dzaj�c ich wzrost. {12505}{12613}W rezultacie Makangara ro�nie z niesamowit�|pr�dko�ci� 8 metr�w na rok {12615}{12703}wzosz�c si� ponad otaczaj�cych rywali. {13008}{13099}W wy�cigu do szczytu startuj� setki {13102}{13266}ale tylko niewielu osi�gnie met�.|Ich wzrost zostaje zachamowany przez brak �wiat�a. {13326}{13421}W nieca�e 4 lata,|pustka zniknie ca�kowicie {13428}{13513}ale nie jest to koniec wy�cigu. {13719}{13871}Ostatecznymi zwyci�scami s� "z�wie",|powolne i spokojne drzewa. {13916}{13993}Kiedy kr�tkowieczni pionie�y upadn� {13999}{14135}to drzewa zajm� ich miejsce.|50 metrowe giganty takie jak ten, {14140}{14273}b�d� mia�y swoje miejsce|w s�o�cu przez nast�pne 200 lat. {15159}{15262}Na szczycie lasu jest korona,|"silnikownia" d�ungli. {15269}{15405}To tutaj mo�emy znale��|wi�kszo�� zwierz�t �yj�cych w lesie deszczowym. {15427}{15611}Ale pomimo pozornej obfito�ci jedzenia|ro�linnego, zbieranie go nie jest wcale takie �atwe. {15934}{15981}Z braku wyra�nych p�r roku {15990}{16091}ka�dy kwiat i owoc|pojawiaj� si� w innym czasie. {16093}{16196}Oznacza to, �e jedzenie jest do�� rozproszone. {16317}{16445}Ma�py takie jak te Tamaryny, musz� przeszukiwa�|koron� w poszukiwaniu wszelkiego jedzenia {16450}{16501}je�li maja przetrwa�. {16562}{16684}Ale we wszystkich lasach|deszczowych jest jedno drzewo owocowe {16686}{16785}kt�re zawsze ma owoce.|Figowce {17008}{17161}Gdziekolwiek ro�nie zawsze przyci�ga|do siebie r�nego rodzaju zwierz�ta. {17212}{17327}W Amazonii najpierw|pojawiaj� si� ma�py paj�cze. {17359}{17438}Te wielkie naczelne|s� wielkiemi zjadaczami fig. {17440}{17572}Ale nie b�d� d�ugo mia�y drzewa tylko dla siebie.|Inni te� chc� sw�j udza�. {17598}{17680}Tacy jak te drobniutkie Tamaryny Cesarskie. {17759}{17910}Tamaryny te� uwielbiaj� figi,|ale posiadaj�c niewielkie rozmiary s� �atwe do przestraszenia. {18155}{18278}Ma�py wiewi�rki s� tak�e ma�e|ale ich si�a le�y w ilo�ci. {18336}{18484}Ich wsp�u�ytkowanie drzewa mo�e byc kr�tkie,|wi�c ich taktyka opiera si� na szybkim porywaniu owoc�w. {18699}{18782}Kapucynki s� despotami w tych lasach {18786}{18871}chc� mie� dojrza�e figi tylko dla siebi�. {19288}{19388}Figowce s� jednym z niewielu drzew, kt�re owocuj� przez ca�y rok. {19400}{19562}Wi�c kiedy trudno o po�ywienie,|dla nich zawsze gdzie� s� dost�pne. {19657}{19802}Nawet dla li�cio�ernych Wyjc�w|dojrza�e figi s� nie do pogardzenia. {19946}{20067}Wyjce s� za du�e|aby Kapucynki mog�y je przep�dzi�. {20154}{20287}Figi s� tak popularne, �e na jednym drzewie, na zmian�... {20290}{20402}mog� �erowa� a� 44 gatunki ma�p i ptak�w. {20617}{20758}Poniewa� drzewa owocowe s� bardzo cenne,|niekt�re ma�py s� terytorialne. {20762}{20806}A je�li �yjesz w koronie drzew {20809}{20938}prawdopodobnie nie ma lepszego sposobu|na okazanie swojej w�asno�ci terytorium, ni� to. {21084}{21181}Wo�anie Gibona Siamanga rozpoczyna si� jako duet {21181}{21244}pomi�dzy dominuj�cym samcem i samic�. {21547}{21700}Reszta rodziny nied�ugo do nich do��czy,|powduj�c straszliwy ha�as. {21903}{22037}Wo�anie s�ycha� z ponad mili,|wiadomo�� jest jasna. {22154}{22285}M�wi s�siaduj�cym Siamangom,|�e to ich terytorium. Zakaz zbli�ania. {22530}{22664}Tutaj w g�rze wo�anie Siamang�w|wydaje si� dominowa�. {22665}{22734}Ale przy olbrzymim zr�nicowaniu d�ungli {22734}{22817}s� setki innych g�os�w, kt�re chc� by� us�yszane. {22966}{23083}Ka�da warstwa ma sw�j w�asny ton. {23493}{23604}Rankiem le�ny ch�r jest szczeg�lnie bogaty. {23611}{23705}D�wi�k niesie dalej w ch�odniejszym, powietrzu. {23792}{23944}Ale niewiele g�os�w mo�e nie�� tak daleko jak ten|przez t� gest� ro�linno��. {23948}{24055}G�eboki solowy bas samca Orangutana. {24431}{24514}W po�udnie aktywno�� w d�ungli jest ma�a {24515}{24628}i gor�ce g�ste powietrze przycisza d�wi�k. {24688}{24825}Popo�udniem uaktywniaj� si� inni muzykanci. {24875}{25030}Owady pracuj� w harmonii, wydaj�c swoje odg�osy|pomi�dzy tonami innych dzwi�k�w. {25215}{25288}Wielu �piewak�w trzyma si� �ci�le harmonogramu {25293}{25392}�piewaj�c zawsze dok�adnie|o tym samym czasie jak ta cykada, zawsze o sz�stej. {25686}{25782}Noc� przybywa ca�kiem inna orkiestra. {26371}{26481}Kakofonia rywalizuj�cych|d�wi�k�w jest dla nas og�uszaj�ca {26486}{26630}ale uszy �ab nastawione s� tylko na d�wi�ki|wydawane przez osobniki swojego gatunku. {26800}{26906}Zewsz�d s�ycha� echa zalot�w. {27215}{27352}Samiec *gliding leaf frogs|skacze z czubka drzewa. {28185}{28349}Aby wolniej opada�,|u�ywaj� wielkich b�oniastych st�p jako spadochronu. {28452}{28572}Te wielkie drzewne �aby|sp�dzaj� wi�kszo�� �ycia w koronie drzew {28574}{28665}schodz� tylko aby si� rozmna�a�. {28796}{28923}Kiedy s� ju� na pozycji,|zaczynaj� swoje serenady dla niewidocznych samic. {29205}{29311}Teraz czas aby samica wykona�a sw�j ruch. {29415}{29539}Potencjalnych wybra�c�w jest a� nadto,|ale ta samica ju� wybra�a. {29539}{29682}Kieruje si� ku najg�o�niejszemu nawo�ywaniu,|poniewa� g�o�ny g�os pochodzi od du�ego samca {29694}{29881}ale aby do niego dotrze�|musi przebrn�� przez grupy mniejszych konkurent�w. {29891}{30010}Ich jedyn� szans� na rozmna�anie jest|podst�pne przechwycenie. {30143}{30178}Uda�o mu si�. {30181}{30352}Ale z ci�gle przybywaj�cymi nowymi samicami,|to nie jest koniec dop�ki wielka �aba nie przestanie �piewa�. {30503}{30639}Stopy tak wa�ne przy szybowaniu,|teraz przydaj� si� do czego� innego. {30760}{30867}Dwa to w sam raz,|trzy to problem {30873}{30985}tak czy siak,samce maj�|suche kciuki {30989}{31105}umo�liwiaj� im one|porz�dny uchwyt wilgnej partnerki. {31137}{31243}To jest tak - pierwszy przyby�y pierwszy obs�u�ony. {31429}{31592}�ycie w tak wilgotnym �rodowisku,|oznacza dla tropikalnych �ab mniejsze przywi�zanie|do zbiornik�w wodnych {31596}{31683}A te nawet sk�adaj� jaja poza wod�. {31918}{31980}Szansa na ich wyschni�cie jest niewielka {31988}{32081}a tutaj w g�rze s� bezpieczniejsze przed drapie�nikami. {32256}{32372}Zaskakuj�co w lesie deszczowym nie pada codziennie...
Janek111z