Marek Lubinski - Analiza koniunktury i badanie rynku.pdf

(2119 KB) Pobierz
Microsoft Word - Analiza koniunktury i badanie rynku.doc
Marek Lubi ı ski
ANALIZA KONIUNKTURY
I BADANIE RYNKÓW
DOM
WYDAWNICZY
Warszawa 2002
17102826.003.png
Spis tre Ļ ci
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Rozdział I
Przedmiot analizy koniunktury i badania rynku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11
1. Poj ħ cie waha ı koniunkturalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11
2. Schemat analizy koniunktury (zasady ogólne) . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13
3. Przedmiot i rodzaje analiz rynkowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
21
4. Schemat analizy rynku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
25
5. Uwagi ko ı cowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
27
Rozdział II
Procesy dynamiczne w gospodarce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
1. Klasyfikacja i charakterystyka procesów dynamicznych . . . . . . . . . . . . . 29
2. Dekompozycja szeregów czasowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Rozdział III , , :
Mierzenie i opis cyklu koniunkturalnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
1. Mierniki aktywno Ļ ci gospodarczej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
2. Metody wyodr ħ bniania waha ı koniunkturalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
3. Zewn ħ trzny obraz cyklu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
4. Ilo Ļ ciowa charakterystyka cyklu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
Rozdział IV
Teorie cyklu koniunkturalnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
1. Ogólna charakterystyka teorii cyklu koniunkturalnego . . . . . . . . . . . . . 77
2. Endogeniczne teorie waha ı koniunkturalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
3. Egzogeniczne teorie cyklu koniunkturalnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
4. Popytowo-poda Ň owa interpretacja waha ı koniunkturalnych . . . . . . . . . . 108
Rozdział V
Rynek dóbr konsumpcyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
1. Determinanty wydatków konsumpcyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
2. Elastyczno Ļę i funkcje popytu jako narz ħ dzia analizy rynku . . . . . . . . . 124
3. Rynek trwałych dóbr konsumpcyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
4. Czynniki kształtuj Ģ ce popyt na artykuły Ň ywno Ļ ciowe . . . . . . . . . . . . . . 143
Rozdział VI
Rynek dóbr inwestycyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
1. Cechy dóbr inwestycyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
2. Czynniki kształtuj Ģ ce popyt na dobra inwestycyjne . . . . . . . . . . . . . . . . 153
3. Koniunkturalna zmienno Ļę akumulacji prywatnej . . . . . . . . . . . . . . . . 162
17102826.004.png
Rozdział VII
Rynek surowców . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
1. Poj ħ cie surowców . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
2. Uwagi o ogólnej teorii zasobów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
3. Cechy strukturalne rynku surowców . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170
4. Czynniki kształtuj Ģ ce popyt na surowce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
Rozdział VIII
Handel zagraniczny a cykl koniunkturalny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
1. Wpływ waha ı koniunkturalnych na handel zagraniczny . . . . . . . . . . . . 200
2. Oddziaływanie handlu zagranicznego na poziom aktywno Ļ ci gospodarczej 216
Rozdział IX
Przebieg waha ı koniunkturalnych (wybrane elementy) . . . . . . . . . . . . . . . . . 224
1. Zyski i ceny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224
2. Rynek pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227
3. Rynek kredytowy i obieg pieni ħŇ ny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
Rozdział X
Metody analizy i prognozy koniunktury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
1. Barometry koniunktury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238
2. Testy koniunktury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
3. Metoda bilansowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256
4. Metody ekonometryczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258
5. Metody eksperckie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264
6. Uwagi ko ı cowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
17102826.005.png 17102826.006.png
Wprowadzenie
Ksi ĢŇ ka została pomy Ļ lana jako podstawowy podr ħ cznik dla studentów kie-
runków ekonomicznych z przedmiotów zwi Ģ zanych z analiz Ģ koniunktury i ba-
daniem rynku. Mo Ň e by ę równie Ň przydatna jako literatura uzupełniaj Ģ ca na
zaj ħ ciach z mikro- i makroekonomii, mi ħ dzynarodowych stosunków gospodar-
czych czy marketingu oraz w kształceniu podyplomowym, a tak Ň e na ró Ň nego
rodzaju kursach i szkoleniach. Z pewno Ļ ci Ģ zainteresuje równie Ň praktyków
gospodarczych. Celem podr ħ cznika jest zapoznanie odbiorcy z mechanizmami
decyduj Ģ cymi o fluktuacjach poziomu aktywno Ļ ci gospodarczej oraz z cha-
rakterem i przyczynami zmian krótko- i Ļ redniookresowych na poszczególnych
rynkach towarowych. Zostan Ģ omówione równie Ň podstawy analizy tych
procesów.
Kr Ģ g potencjalnych odbiorców oraz cele podr ħ cznika okre Ļ laj Ģ sposób uj ħ cia
poszczególnych zagadnie ı . Od odbiorców oczekuje si ħ elementarnej wiedzy z
dziedziny ekonomii, uzupełnionej znajomo Ļ ci Ģ podstaw statystyki, eko-nometrii i
mi ħ dzynarodowych stosunków gospodarczych. Niemniej jednak, kwestie
kluczowe dla omawianych zagadnie ı zostały krótko przypomniane. W
prezentacji podstawowe znaczenie przypisuje si ħ aspektom praktycznym. Z
tego wzgl ħ du zrezygnowano z uj ħę czysto teoretycznych, które nie maj Ģ
bezpo Ļ rednich walorów aplikacyjnych. Nie oznacza to, Ň e praca całkowicie stroni
od teorii. Teoria została wprowadzona z zakresie i miejscu niezb ħ dnym dla
obja Ļ niania rzeczywisto Ļ ci. O konstrukcji podr ħ cznika zadecydowało równie Ň
d ĢŇ enie do wyeksponowania dwustronnych zale Ň no Ļ ci mi ħ dzy wahaniami
koniunkturalnymi w skali całej gospodarki oraz niestabilno Ļ ci Ģ popytu i poda Ň y
na poszczególnych rynkach towarowych.
W strukturze podr ħ cznika wyodr ħ bniono dziesi ħę rozdziałów. Pierwszy jest
wprowadzeniem do obszaru rozwa Ň a ı . Rozpoczyna go zdefiniowanie waha ı
koniunkturalnych, a nast ħ pnie został zaprezentowany podstawowy schemat analizy
koniunktury. Symetrycznie do tego zakre Ļ lono zakres przedmiotowy analizy
rynku. Rozdział zamykaj Ģ uwagi wskazuj Ģ ce na cele analizy koniunktury i
badania rynku oraz silny zwi Ģ zek merytoryczny obydwu rodzajów rozwa Ň a ı .
Poniewa Ň ujmowane od strony formalnej analizy koniunktury i rynku spro-
wadzaj Ģ si ħ w du Ň ej cz ħĻ ci do badania zmian w czasie, rozdział drugi dotyczy
7
17102826.001.png
procesów dynamicznych. Punktem wyj Ļ cia jest ich systematyzacja i charakte-
rystyka. Szczególnie du Ň o uwagi po Ļ wi ħ cono wahaniom oscylacyjnym, do których
zaliczaj Ģ si ħ mi ħ dzy innymi wahania koniunkturalne i cykle specjalne. Druga cz ħĻę
rozdziału dotyczy dekompozycji szeregów czasowych, czyli procedur, których
celem jest wyodr ħ bnienie poszczególnych składowych szeregów dynamicznych.
Relatywnie mniej uwagi po Ļ wi ħ cono wymiarowi formalnemu omawianych
zagadnie ı , które s Ģ obszarem docieka ı statystyki i ekonometrii, koncentruj Ģ c si ħ
na ich wymiarze merytorycznym.
W rozdziale trzecim zostały omówione techniczne aspekty analizy koniunktury.
Składa si ħ na nie blok zagadnie ı dotycz Ģ cych mierników aktywno Ļ ci go-
spodarczej, metod wyodr ħ bniania waha ı koniunkturalnych, zewn ħ trznego obrazu
cyklu oraz elementów jego ilo Ļ ciowej charakterystyki. W rozwa Ň aniach na
temat mierników aktywno Ļ ci gospodarczej najwi ħ cej uwagi po Ļ wi ħ cono
wska Ņ nikom zbiorczym (indeks dyfuzji oraz wska Ņ nik zbiorczy o znormalizo-
wanej amplitudzie), które, chocia Ň niezmiernie przydatne, s Ģ mniej znane. Roz-
wa Ň one zostały podstawowe konwencje wyodr ħ bniania cyklu, tzn. cykl pozio-
mów, cykl odchyle ı oraz cykl wzrostu ze wskazaniem wad i zalet poszczególnych
sposobów podej Ļ cia.
Techniczne problemy analizy koniunktury s Ģ wprawdzie wa Ň ne, jednak nie
mog Ģ przesłania ę kwestii zasadniczej, jak Ģ jest wyja Ļ nienie przyczyn powstawania
waha ı . ń ródłom cykliczno Ļ ci w gospodarce rynkowej został po Ļ wi ħ cony
rozdział czwarty. Charakterystyk ħ wybranych teorii cyklu koniunkturalnego po-
przedziła prezentacja ich ewolucji w czasie oraz próba systematyzacji. Nie sposób
było przedstawi ę wszystkich teorii, dlatego próbowano omówi ę koncepcje
reprezentatywne dla głównych nurtów refleksji nad cyklem i te z nich, które
mog Ģ by ę przydatne dla obja Ļ niania procesów rynkowych.
Kolejne trzy rozdziały zostały po Ļ wi ħ cone rynkowi dóbr konsumpcyjnych,
inwestycyjnych oraz surowców. Analiz ħ rynku trwałych dóbr konsumpcyjnych i
artykułów Ň ywno Ļ ciowych poprzedzaj Ģ ogólne uwagi na temat skłonno Ļ ci do
konsumpcji (oszcz ħ dzania). Odwołano si ħ nie tylko do teorii J. M. Keynesa, ale
uwzgl ħ dniono równie Ň nowsze uj ħ cia problemu. Walor ogólny maj Ģ równie Ň
rozwa Ň ania na temat funkcji i elastyczno Ļ ci popytu z perspektywy ich wy-
korzystania w analizie rynku. Po tym wprowadzeniu przedstawiono cechy
trwałych dóbr konsumpcyjnych, nast ħ pnie omówiono czynniki kształtuj Ģ ce popyt,
z podziałem na nowy i restytucyjny. Podsumowaniem jest model koniunk-
turalnych zmian popytu na trwałe dobra konsumpcyjne. Zgodnie z ogólnym
przesianiem wskazano na dwustronne zale Ň no Ļ ci mi ħ dzy koniunktur Ģ i zapo-
trzebowaniem. Szczególnie została wyeksponowana coraz bardziej aktywna
rola dóbr trwałych we fluktuacjach gospodarczych. Ostatnia cz ħĻę pi Ģ tego roz-
działu odnosi si ħ do rynku artykułów Ň ywno Ļ ciowych.
Rozdział szósty, o strukturze zbli Ň onej do poprzedniego, ma za przedmiot
rynek dóbr inwestycyjnych. Cało Ļę omawianych w nich zagadnie ı została uje-
17102826.002.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin