Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl
Podstawy ubezpieczeń
Ryzyko:
1) niebezpieczeństwo, zagrożenie wystąpienia określonego zdarzenia, powodującego jakieś straty;
2) niepewność, miarą ryzyka obiektywnego jest stopień prawdopodobieństwa wiary danej osoby (coś się wydarzy lub coś się nie wydarzy);
3) prawdopodobieństwo jako skutek określonego rezultatu;
4) dyspersja rezultatów rzeczywistych i oczekiwanych, określenie w jakim stopniu te rezultaty rzeczywiste pokryją się z oczekiwanymi. W tym rozumieniu ryzykiem dla firmy ubezpieczeniowej jest błąd w przewidywaniach statystycznych;
5) prawdopodobieństwo wyniku innego niż oczekiwany, ryzykiem jest to że wynik będzie inny niż oczekiwany;
6) przedmiot ubezpieczenia, gdzie chodzi o utożsamienie przedmiotu jako ubezpieczonego.
Faktory ryzyka – ryzyko dla potrzeb musi być zidentyfikowane.
-ryzyko musi być zidentyfikowane, opisane, określone, zmierzone, trzeba mieć możliwość określenia rozmiaru jak i nasilenia ryzyka, wpływają na to okoliczności, faktory ryzyka decydują o jego kwantyfikacji, o taryfowej wycenie.
Hazard fizyczny – to jest całokształt pozapodmiotowych warunków zewnętrznych albo cech fizycznych które określają szansę ryzyka, są to te warunki które wpływają szczególnie na wzrost obiektywnego wystąpienia wypadku ubezpieczeniowego.
Hazard moralny – występuje we wszystkich rodzajach ubezpieczenia i wynikające z defektów charakteru zachowawczego ubezpieczonego, dążenie do nie uczciwości wobec firm ubezpieczeniowych, działanie prowadzące do wyłudzenia kosztem firm ubezpieczeniowych i ubezpieczonych.
Hazard motywacyjny – subiektywna reakcja ubezpieczonego wynikające ze świadomości istnienia ochrony ubezpieczonej polegające na obniżeniu staranności lub obojętności wobec istniejących zagrożeń.
I Ryzyka finansowe i niefinansowe.
Kryterium: charakter strat z finansowego punktu widzenia.
Przykład: jeśli straty dają się ująć finansowo np. 100 ml strat z tytułu pożaru.
Niefinansowe: w którym straty nie dają się ująć finansowo np. dożycie 90 roku.
II Ryzyka statyczne i dynamiczne.
Kryteria: wpływ czasu na dane ryzyko.
Przykład: statyczne to te, które występują niezależnie od czasu np. powódź; dynamiczne są pochodnymi zmian ekonomicznych, technologicznych i organizacyjnych np. 50 lat temu nie było ryzyka popsucia się komputera.
III Ryzyko fundamentalne i partykularne.
Kryteria: 1) źródło ryzyka, 2) masowość oddziaływania, 3) rozmiary następstw.
Przykład: partykularne będzie np. powodujące straty w skali interesów indywidualnych np. ryzyko zderzenia dwóch samochodów osobowych. Fundamentalne – ma swoje źródła o charakterze fizycznym, społecznym, ekonomicznym, politycznym, te ryzyka mają charakter bezosobowy, dotykają społeczeństwa jako całości np. istnieje ryzyko kryzysu finansowego na nieobliczalną skalę, powodzi.
IV Ryzyka czyste i spekulatywne:
Kryterium:
-ryzyko czyste to takie którego zrealizowanie się powoduje stratę a niezrealizowanie nie przynosi żadnych korzyści;
-ryzyko spekulatywne to takie, którego zrealizowanie przyniesie zysk lub stratę zaś niezrealizowanie się oznacza brak straty lub zysku.
Przykład: I zniszczenie samochodu albo go nie ma
II zniszczenie samochodu, zniszczenie ładunku, straty dla producenta, następstwo tego I.
V Ryzyko probabilistyczne i estymacyjne.
Ryzyko estymacyjne – wartość ocenia się przy pomocy rachunku prawdopodobieństwa.
Ryzyko probabilistyczne – wartość ocenia się przy pomocy innych metod np. średniej arytmetycznej ważonej, mediana, dominanta (metody statystyczne).
VI Ryzyko przyrodnicze i społeczne.
Kryteria: źródło niebezpieczeństw
-ryzyko przyrodnicze – inaczej elementarne, bo są kreowane przez przyrodę;
-ryzyko społeczne – kreowane przez człowieka jako jednostkę np. ryzyko kryzysu społecznego, ryzyko wypadku.
Kryterium: według charakteru przedmiotu ubezpieczenia.
-ryzyko osobowe to takie które powoduje uszczerbek w dobrach osobistych nie majątkowych: życie, zdrowie, zdolność do pracy;
-ryzyko majątkowe – wywołujące zagrożenie dóbr majątkowych np. utrata majątku, kradzieży majątku.
Zarządzanie ryzykiem:
1.Istota zarządzania ryzykiem: optymalizacja działań gospodarczych i społecznych doprowadziły do zajęcia się ryzykiem, oznacza to planowane i organizowane diagnozowanie ryzyka, oznacza to prewencję (zapobieganie), kontrolę ryzyk a w konsekwencji tych wszystkich działań przeciwdziałanie stratom będącym konsekwencją realizacji ryzyk. Zarządzanie ryzykiem jest to proces opanowania ryzyka, obejmuje ogół działań związanych z:
a)analizą ryzyka;
b)jego dopuszczalnym eliminowaniem;
c)ograniczaniem;
d)wdrażaniem programu kontroli ryzyka.
Sekwencja czasowa (następstwo w czasie) element zarządzania ryzykiem da się przedstawić jako:
a)identyfikacja ryzyka (co jest istotą tego ryzyka, jakie ono ma charakter. W jaki sposób może skutkować, czym ono jest);
b)ilościowa i jakościowa ocena, czyli kwantyfikacja ryzyka (czyli oceniają jego skutki finansowe) pośrednio metoda oceny ryzyka;
-prawdopodobieństwo wystąpienia,
-zasięg terytorialny,
-częstotliwość wystąpienia;
c)wybór metod kontroli, ryzyko na każdym etapie jego zagrożenia ma swoiste metody kontroli, kontrolę ryzyka prowadzi firma ubezpieczeniowa;
d)ocena efektywności kontroli ryzyka, procedura składa się z trzech etapów:
-faza diagnozowania ryzyka, obejmuje analizę ryzyka i hierarchię ryzyk;
-etap eliminowania, ograniczania i podziału ryzyk (zminimalizowanie ryzyka dla danego podmiotu);
-finansowanie drogą samoubezpieczenia, lub transfer ryzyka do systemu ubezpieczeniowego;
Etap II i III łącznie nazywa się fazą kontroli ryzyka.
Ograniczanie ryzyka – stosowanie metod, które nie dopuszczą do niebezpieczeństwa np. instalowanie zraszaczy w hali.
Podział ryzyka – stwierdzenie że jest taki zakres, który mogą wziąć na siebie i na takie którymi muszą się podzielić.
Jest jednym ze szczególnie uwzględnianych elementów w pełnym procesie zarządzania ryzykiem i oznacza doświadczone sprawdzone przez człowieka metody obchodzenia się z ryzykiem.
Metody manipulacji:
-wykorzystywane doświadczenia zostały skatalogowane w postaci metod manipulacji ryzyka.
Główne metody manipulacji:
I unikanie ryzyka,
II aktywne lub bierne zatrzymanie ryzyka,
III kontrola ryzyka,
IV transfer ryzyka,
Dot. I indywidualna i świadoma odmowa akceptacji ryzyka oznacza postawę pasywną w obawie przed ryzykiem, może paraliżować wszelką inicjatywę gospodarczą i przedsiębiorczości jednostek, w krótkim okresie czasu, w dłuższej perspektywie wiąże się z negatywnymi konsekwencjami.
Dot. II zatrzymanie ryzyka – aktywne zatrzymanie ryzyka jest skutkiem świadomej decyzji po zatrzymaniu w części lub całości, w przypadku aktywnego zatrzymania ryzyka podejmowana jest decyzja o rezygnacji z ubezpieczenia lub innego transferu ryzyka. Aktywne zatrzymanie po to by zaoszczędzić na składce ubezpieczeniowej. Odmianą aktywnego ryzyka jest samoubezpieczenie.
Pasywne zatrzymanie ryzyka – jest bezwiednym (bez naszej wiedzy) zatrzymaniem ryzyka na skutek ignorancji, obojętności, lenistwa, arogancji. Bierna postawa decydenta może wynikać z natury ryzyka.
Dot. III kontrola ryzyka, pozytywna metoda manipulacji ryzyka sprowadza się do działań podejmowanych w celu obniżenia częstości występowania strat oraz ich następstw. Zapobieganie to działania które prowadzą do obniżenia prawdopodobnego występowania danego ryzyka. Nazywa się to prewencją szkodową lub ubezpieczeniową. Redukcje strat to działanie podejmowane w celu zmniejszenia wielkości potencjalnych strat, powstają one w związku z niedoskonałością działań prewencyjnych.
Działaniami prewencyjnymi będą zraszacze w hali produkcyjnej, ponadto dzielimy tą halę na sektory, powinno to zminimalizować straty wynikłe z pożaru.
Dot. IV transfer ryzyka, najszersza metoda do manipulacji ryzykiem. Zadaniem przez tę metodę ryzyka jest przemieszczenie ryzyka na inne pomioty gospodarcze z wykorzystaniem mechanizmów prawnych oraz działań organizacyjnych i zabezpieczających aktualny charakter tego przedsięwzięcia. Klauzule cenowe, walutowe oraz łączenie lub fuzja firm.
Najpopularniejsze formy ryzyk zalicza się:
-umowa przechowania, ryzyko kradzieży biżuterii z prywatnego domu przerzuca się na bank który udostępnia swój sejf za określoną odpłatnością;
-umowa o dozorowanie, podejmujący się obowiązku zabezpieczenia mienia przed kradzieżą podmiot organizuje system dozorowania na określonych warunkach finansowych;
-umowa dzierżawy obiektu, ryzyko wynikające z eksploatacji obiektu może nie przynieść materialnych korzyści i przechodzi ono na płacącego stały czynsz dzierżawcę;
-zakup urządzenia, pod warunkiem gwarancji technicznej nabywca ceduje (przekazuje) ryzyko na producenta który przyjmuje od niego ewentualne ryzyko awarii urządzenia na określonych warunkach;
-umowa ratalna lub umowa pożyczki w której odsetki mają określoną stałą wysokość, chroni przed skutkami podnoszenia wysokości odsetek w przypadku wzrostu inflacji;
-umowa dostawy surowców lub półproduktów po stałej cenie, uniezależnienie odbiorcy od niekorzystnych wahań cen w dłuższym okresie;
-zawarcie umowy o kooperacji, wiąże dwie strony
-połączenie firmy poddostawczej z producentem finalnym by wyeliminować ryzyko że produkowane produkty znajdą nabywców.
Dystrybucja ryzyka – polega na rozłożeniu finansowych skutków realizacji ryzyka na grupę. członkami grupy ryzyka mogą być:
1) uczestnicy wspólnego przedsięwzięcia inwestycyjnego;
2) uczestnicy wspólnego konsorcjum;
3) uczestnicy wspólnego funduszu inwestycyjnego;
4) uczestnicy wspólnego przedsięwzięcia handlowo-produkcyjnego;
5) udziałowcy spółki;
6) wszyscy, którzy wykupią polisy ubezpieczeniowe w danej firmie.
Ubezpieczenie – najbardziej popularną, skuteczną metodą manipulacji ryzykiem jest jednocześnie najbardziej rozwinięta forma w zakresie manipulacji ryzykiem. Ubezpieczenie jest jednocześnie i transferem ryzyka, jego dystrybucją i kontrolą.
Czym jest ubezpieczenie?
Jest urządzeniem gospodarczym, które z jednej strony na podstawie umowy i dzięki opłacie składki pozwala zakładowi ubezpieczeń przyjąć na siebie a ubezpieczającemu przekazać do zakładu ryzyka negatywnych, ekonomicznych skutków określonego zdarzenia losowego a z drugiej na podstawie metod oceny ryzyka pozwala selekcjonować i prowadzić ryzyka przez zakład ubezpieczeń z jednoczesnym gromadzeniem składki w taki sposób i na taką skalę aby pokryć przyrzeczone świadczenia z tytułu zdarzeń objętych ubezpieczeniem oraz pokryć koszty funkcjonowania zakładu.
Warunki ubezpieczalności ryzyka:
1)liczba narażonych na straty związane z ryzykiem jednostek musi być odpowiednio duża aby przedsięwzięcie było ekonomiczne uzasadnione w skali ekonomicznych następstw ryzyka: - warunek racjonalnego (ekonomicznego) przewidywania strat;
2)strata spowodowana przez ryzyko musi być wymierna i nie może mieć zasięgu katastrofalnego;
3)następstwo ryzyka musi mieć charakter nadzwyczajny albo przypadkowy (nie może to być ryzyko zaaranżowane lub zorganizowane);
4)strata związana z realizacją ryzyka musi być definitywna a nie potencjalna (strata musi być realna).
Zalety metody manipulacji ryzyka:
1)rozwojowy charakter podaży usług ubezpieczeniowych (zainteresowane podmioty mają możliwość wyboru);
2)powszechna dostępność ubezpieczenia dla zainteresowanych;
3)relatywna szybkość kompensacji;
4)względna pewność kompensacji;
5)przejrzystość procedur odszkodowawczych;
6)skuteczność systemu instytucjonalnej ochrony ubezpieczeniowej.
Wady ubezpieczeniowej metody manipulacji ryzyka:
1)nieubezpieczalność niektórych ryzyk;
2)ograniczone możliwości finansowe ubezpieczycieli;
3)stosowanie zasady ograniczonej kompensacji;
4)ewentualność odmowy ochrony ubezpieczeniowej.
Istota ubezpieczenia:
Do dzielenia ryzyka i transferu ryzyka.
Zasada solidarności wspólnoty ubezpieczeniowej. To urządzenie gospodarcze służy do zmniejszenia dolegliwości utraty majątku, praw lub utraty spodziewanych korzyści przez podmiot gospodarczy.
Podmioty: ubezpieczeniowy; ubezpieczony; uprawniony.
Ubezpieczający – podmiot gospodarczy, osoba (prawna lub fizyczna) zawiera z zakładem ubezpieczeniowym umowę ubezpieczeniową i jej podstawowe zobowiązania się do płacenia składek ubezpieczeniowych.
Ubezpieczony – to osoba fizyczna lub prawna, której mienie lub życie i zdrowie jest przedmiotem ubezpieczenia.
W ubezpieczeniu życiowym występuje uprawniony (uposażony, beneficjent) jako osoba, która przy ubezpieczeniach na wypadek śmierci będzie uprawniony do pobrania sumy odszkodowania.
Zasady ochrony ubezpieczeniowej:
-określają wymagania wobec świadczonych usług ubezpieczeniowych;
-określają kryteria służące do oceny jakości świadczonych przez zakład ubezpieczeniowy usług ubezpieczeniowych.
I zasady bezwzględnie przestrzegane i realizowane.
II zasady o charakterze względnym (postulatywnym)
Zakładem optymalnym, jest taki zakład, który spełnia wszystkie zasady.
Wyróżniamy zasady:
1)realności odszkodowania
2)pełności
3)dobrej wiary
4)powszechności
5)tajemnicy umowy
6)szybkości wypłaty
1 i 2 realizacja tych zasad przesądza o funkcji ochronnej
2,3,4,5 i 6 to zasady, które decydują o ocenie efektywności świadczonej ochrony
*Spełnienie zasad określa jakość produktu ubezpieczeniowego (jakość usługi)
Zasady dobrej wiary – zasada rzetelności informacji, działa na dwie strony, najpełniej wyraża swoiste zobowiązania klienta, wymaga od klienta by poinformował swój zakład ubezpieczeń o czynnikach swojego ryzyka. (zasada najwyższego zaufania).
-czynniki ryzyka to przedmiot studiów firmy;
-uwzględniać należy, że informacje wyjściowe o ryzyku przekazuje klient, zakład ubezpieczeń na tej podstawie rozszerza swoje informacje;
-istnieje obowiązek rzetelnego informowania obu stron o sprawach dotyczących ryzyka,
-informacja jest wymagana przed zawarciem umowy jak i w trakcie jej działania.
Zasada pełności pokrycia straty losowej, wypłacane przez firmę odszkodowanie nie może być wyższe od szkody jaką poniósł poszkodowany.
Zasada nie ma zastosowania w dwóch przypadkach:
-w ubezpieczeniach na życie;
-w ubezpieczeniach od następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW).
Ekwiwalentem ponoszonego ryzyka jest zapłacenie składki. Korelatem (czynnikiem wiążącym) jest nie odszkodowanie a ponoszenie ryzyka przez firmę ubezpieczeniową.
Miarą realizacji składki jest relacja między wartością szkody losowej a odszkodowaniem.
Wysokość ubezpieczenia może być mierzona stosunkiem sumy ubezpieczeniowej do wartości przedmiotu ubezpieczenia:
-sytuacja niedoubezpieczenia (kiedy suma ubezpieczenia jest mniejsza od wartości przedmiotu ubezpieczenia);
-ubezpieczenie w pełnej wartości (suma ubezpieczenia równa się wartości przedmiotu ubezpieczenia);
-nadubezpieczenie (kiedy suma ubezpieczenia jest większa od wartości przedmiotu ubezpieczenia).
Sytuacja niedoubezpieczenia:
-każdy ubezpieczający oszczędza na składce;
-kiedy zakład ubezpieczeń zgadza się na takie niedoubezpieczenie i traktuje to jako zachętę ubezpieczającego się do działań prewencyjnych;
-kiedy zakład ubezpieczeń stosuje tzw. udział własny, czyli zgadza się na ubezpieczenie ale wpłaci odszkodowanie jeżeli strata będzie wynosiła więcej niż kwota odszkodowania.
Rodzaje ograniczania sytuacji niedoubezpieczania jest zastosowanie franszyzy:
1)framzyza integralna, występuje kiedy zakład ubezpieczeń za szkody do określonej kwoty lub do określonego procentu sumy ubezpieczenia;
2)framzyza redukcyjna czyli bezwarunkowa, przy jej stosowaniu zakład ubezpieczeń zawsze redukuje wielkość odszkodowania o określoną kwotę lub procent.
* Zasada realności – ubezpieczony musi być pewny że strata losowa zostanie mu wyrównana przez ubezpieczyciela w granicach sumy ubezpieczenia i zgodnie z obowiązującymi go warunkami (zasada bezwzględnie obowiązująca). O realności ubezpieczenia świadczy sposób postępowania zakładu ubezpieczeniowego wobec ubezpieczającego.
Realność ochrony ubezpieczenia określano:
-stopień pokrycia rzeczywistej szkody przez odszkodowanie;
-stopień pewności otrzymania odszkodowania.
Ekonomiczne i prawne gwarancje realności otrzymania odszkodowania lub świadczenia.
W sposób prawny zabezpiecza władza państwowa poprzez:
-możliwość uruchomienia aparatu sądowego;
-poprzez działanie instytucji rzecznika ubezpieczonych.
Ekonomiczne gwarancje:
-odpowiedni poziom i gotowość funduszu zakładu;
-kontrolna rola KNUIFE (Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszów Emerytalnych);
-rola aktuariatu, jest zagwarantowana prawnie;
-reasekuracja (jest to ubezpieczenie się ubezpieczycieli);
-lokowanie nadwyżki środków;
-Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny.
Powszechność ubezpieczenia: podmiotowej, przedmiotowa, produktowa:
-społeczne uzasadnienie dla podmiotu i przedmiotu, podmiot gospodarczy należy chronić i przedmiot;
-zakłady ubezpieczeniowe uwzględniały wszelkie ryzyka i proponowały odpowiednie produkty;
-jest to postulat możliwości i pewności korzystania.
Świadomość ubezpieczeniowa – to że możemy się ubezpieczyć.
Najpełniej to powszechnie realizuje się w ubezpieczeniach obowiązkowych:
-stwierdza się, że kiedy ma się do czynienia np. z powodzią. Wskaźnik wykorzystania pola ubezpieczeniowego (wszystkie podmioty, które danemu ubezpieczycielowi podlegają).
Zasada tajemnicy umowy – zakład ubezpieczeń nie może udzielać informacji dotyczących pojedynczych przypadków.
Sąd, KNUIFE, NIK, UFG, NBP, FIKS>>> można udzielić tych informacji.
Funkcje ubezpieczeń gospodarczych:
-są to formy w jakich przejawia się społeczna i gospodarcza rola ubezpieczeń.
Funkcje określają formę w jakiej realizowane są postawione przed zakładem ubezpieczeń zadania. Poszczególne funkcje wyrażają zadania i treści ubezpieczeń.
Działania zakładu ubezpieczeń została ograniczona do 3 dziedzin:
1)do odmowy ubezpieczeniowej;
2)do prewencji ubezpieczeniowej;
3)do zarobkowego inwestowania finansowego.
Jeśli te zadania są prawidłowo postawione i zrealizowane to zakłady działają efektywnie.
Dot. 1) funkcja odmowy ubezpieczenia (kompen...
d.niedzialkowska