PAMIĘĆ i UCZENIE ĆW 7
I) HALL, LINDZEY
Albert BANDURA & teorie uczenia się społecznego
Zach czł można zrozumieć tylko w kategoriach wzajemnej interakcji bodźców zew i we procesów poznawczych- wzajemna interakcja determinantów poznawczych, behawioralnych i środowiskowych
R warunkowe przeważnie nie są wywoływane automatycznie, lecz aktywizowane przez daną osobę na podstawie wyuczonych oczekiwań.
ZMIANA KONCEPCJI WZMOCNIENIA: wzm to operacja informująca i motywacyjna a nie mechaniczny wzmacniacz R ! Bandura dodał 2 typy wzm do klasycznego „wzm bezpośredniego”- samowzmocnienie (wew standardy) i wzmocnienie zastępcze- model jest karany lub nagradzany, też zastępcze nabywanie uwarunkowanych klasycznie R emocjonalnych (lęk)
ZASADY UCZ SIĘ OBSERWACYJNEGO
Zdarzenie modelowane → procesy uwagi→ procesy przechowywania→ procesy wytwarzania→ procesy motywacyjne→ wzorzec dopasowania
DETERMINIZM WZAJEMNY: zmieniając środowisko lub wytwarzając warunkowe autopodniety, ludzie wpływają na bodźce, na które R.
- interakcja jednokierunkowa [ osoby i sytuacje to niezależne byty które generują zachowanie]
- -||- dwukierunkowa [ osoby i syt zależą od siebie, ale zach to tylko konsekwencja]
-||- wzajemna [wszystko determinuje się nawzajem]
SYSTEM JA- struktury poznawcze, które dostarczają mechanizmów odniesienia, oraz zbiór funkcji składowych percepcji, oceniania i regulacji zach.
- samoobserwacja
- proces oceniania (osobiste standardy a zach)
- R na samego siebie (+ oceny- korzystna R, tylko zach mające osobiste znaczenie generują R, standardy samooceny mogą być przyswajane zastępczo)
*MECH za pomocą których zach zostaje odcięte od konsekwencji dla samooceny
[uzasadnienie moralne [minimalizowanie [dehumanizacja
Łagodzące porównania ignorowanie lub fałszywe przypisywanie
Eufemistyczne określenia] interpretowanie konsekwencji] winy]
| | |
Karygodne postępowanie → szkodliwe skutki → ofiara
| |
______________________________
Przemieszczenie lub rozproszenie odpowiedzialności
ZASTOSOWANIE DO TERAPII- R emocjonalne można wygaszać bezpośrednio i zastępczo- węże (najlepsze modelowanie uczestniczące, potem symboliczne (film) i odwrażliwianie (wyobraźnia).
POCZUCIE WŁASNEJ SKUTECZNOŚCI- pierwotnym źródłem lęku jest postrzegana nieskuteczność pod względem zdolności radzenia sobie z potencjalnie awersyjnymi zdarzeniami, unikanie syt które są spostrzegane jako przekraczające zdolności radzenia sobie.
OSOBA(oczekiwania dot skuteczności) → ZACH (ocz. Dot. wyniku) → WYNIK
OCZEKIWANIA DOT SKUTECZNOŚCI
Źródło Sposób wzbudzenia
Osiągnięcia w wykonywaniu zad - modelowanie uczestniczące - odwrażliwienie wykonaniowe - ekspozycja wykonaniowa - wykonanie pod wpływem autoinstrukcji
Dośw zastępcze - modelowanie na żywo i symboliczne
Perswazja słowna - sugestia, namawianie, autoinstrukcja, terapie interpretacyjne
Pobudzenie emocjonalne - atrybucja, relaksacja, biolog sprzężenie zwrotne, odwrażliwienie symboliczne, ekspozycja symboliczna
Ludzie mogą kontrolować zdarzenia, poczucie daremności wysiłków powoduje niskie poczucie skuteczności własnej albo ocena wyników.
BADANIA: dzieci 3-5 lat BOBO modelowanie agresji
II) SZMIGIELSKA
SPOŁ- UCZ teoria osobowości Juliana B. Rottera
To próba połączenia uczeniowych i poznawczych teorii zach. Przesłanki- wzmocnienie nie jest zw z redukcją popędu fizjologicznego i zach innych ludzi determinuje zach jednostki
PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA:
a) jednostką analizy w studiach nad osobow. Jest interakcja czł z otoczeniem (podejście historyczne)
b) Wyj wykorzystujące konstrukty osobow jest niezależne od wyj za pomocą konstruktów którymi posługują się inne dziedziny wiedzy – różne cele – różne sp opisów- różne pytania ;-)
c) Zach zachodzi w czasie i przestrzeni (wow- powalające stwierdzenie!) – odrzuca redukcjonizm i dualizm
d) Nie wszystkie zach da się opisać za pomocą konstruktów (tylko u org złożonych i o określonym stopniu rozwoju)
e) Dośw jednostki wzajemnie na siebie wpływają- osob to jedność, rola przeszłości
f) Zach jest ukierunkowane na cel- motywacja; środowisko to cel,wzmocnienie; osoba ma potrzeby
g) Poj się zach wyznacza nie tylko naturę, hierarchię celów ale też ANTYCYPACJĘ (oczekiwanie) że cele zostaną osiągnięte
Potrzeby psychol (wyrastają z biolog):
a. uznania statusu jednostki
b. dominacji
c. niezależności
d. ochrony
e. miłości i uczuć
f. komfortu fizycznego
PODST KONSTRUKTY POJĘCIOWE
1. Potencjał zachowania- im większy tym większe prawdop że zach wystąpi (cel)- ma charakter względny, zach to każda R na bodziec znaczący pod warunkiem, że może być zmierzona w sp bez- lub pośredni (wypowiedzi,Em, marzenia)
2. Oczekiwania- subiektywizm konkretne (okr syt) i uogólnione (klasa syt), charakter poznawczy
3. Wart. Wzmocnienia- motywacja
4. sytuacja psychologiczna- zmienne sytuacyjne
5. POCZUCIE KONTROLI WZMOCNIEŃ- kontinuum od zew do wew, indywidualna właściwość czł
Badania: SKALA I-E- wynik wysoki to kontrola zew, niski- wew; *os o wew poczuciu kontroli są: nonkonformistyczne, mniej uległe i sugestywne, ambitne, wnikliwe, tolerancyjne, sumienne, odpow, niezależne, współdziałają, znają siebie, dar przekonywania mają *o zew- bezradne, pasywne, lękliwe
Rozwój poczucia kontroli: (rola rodziców i nauczycieli ! pierworodne i jedynacy- wew, dzieci najmłodsze w rodzinie- zew);
Stadium I – zawsze zew (sukces i porażka)
Stadium II- sukces-wew a porażka- zew
Stadium III- zawsze jedno (zew lub wew)
A o znaczeniu tej teorii radze sobie doczytać ;-0 str 222
III) TAVRIS, WADE
SPOŁECZNE I POZNAWCZE TEORIE UCZENIA
TEORIE SPOŁ UCZ SIĘ – teorie uczenia się, które podkreślają interakcje czł ze środowiskiem, uczenie się przez obserwację, procesy poznawcze i przekonania motywujące.
DOLLARD, MILLER- teoria społecznego uczenia się- procesy uczenia polegają na obserwacji innych ludzi w kontekście społecznym- w latach 60 i 70 dodano do tej teorii nowy element- zdolność czł do czynności poznawczych na wyższym poziomie- ludzie mają swoję poglądy, przekonania i oczekiwania, które wpływają na odbieranie inf, podejmowanie decyzji, rozumowanie i rozw. Problemów.
Nie do końca zgadzają się z behawiorystami- uwarunkowania środowiska nie są jedynymi czynnikami wpływającymi na zachowanie, ludzie często dokonują samodzielnego wyboru sytuacji, w które chcą się angażować. Nie można oddzielić zachowania od jego psychologicznego znaczenia.
Behawioryści: linia bodziec → R
Społ. Ucz.: KOŁO środowisko- cechy osobowości- zachowanie- WZAJEMNY DETERMINIZM
MISCHEL, BANDURA poznawcza teoria społ ucz się lub społeczna teoria poznawcza
*Nowoczesne teorie społ ucz wyznaczają 3 kierunki Bad które odróżniają je od trad behawioryzmu:
a) ucz się przez obserwację i rola modeli [warunkowanie zastępcze w behawioryzmie; eksperyment Bandury- dwóch facetów bije się o zabawki → większa agresja u dzieci oglądających to; ekspert E. Hanna i A. Meltzoff- rok- dzieci uczą się od rówieśników, 14-18 m-cy przenoszą efekty nauki na inne sytuacje- wg teoretyków społ ucz się to nie kat bodziec- R, ale też PROCESY MYŚLENIA]
b) procesy poznawcze takie jak spostrzeganie i interpretacja zdarzeń [Tolman i Honzik- eksperyment- szczury- labirynt uczenie się utajone (nie ujawnione natychmiast w widocznej R, wyst bez wyraźnego wzmocnienia)- dzięki mapie poznawczej (psychiczna reprezentacja środowiska)- przedmiotem ucz się jest więc wiedza o R i jej skutkach a nie sama R!]
c) przekonania motywujące np. trwałe oczekiwanie sukcesu lub porażki, wiara w zdolność opanowania nowych umiejętności i osiągania celów (zdanie rozwojówki;-p) [wyuczone nawyki i przekonania stopniowo zaczynają żyć własnym życiem i wywierać własny wpływ na zachowanie- mogą silniej działać niż nagrody i kary; motywacja- Bandura motywacja i ocena własnych osiągnięć odbywa się poprzez wyznaczanie celów, wykorzystywanie rezultatów i planowanie- rola poczucia kontroli, pesymizmu/optymizmu; ROTTER- lokalizacja kontroli; samospełniające się proroctwa- skala I/E lokalizacji kontroli – wew(kapitan okrętu; zw z wykształceniem akademickim) i zew (ofiara losu;-p);
styl wyjaśniania- SELIGMAN- gdy próby kontroli otoczenia się nie powiodą → wyuczona bezradność- os przyjmujące pesymistyczny, bezradny styl wyj. Interpretują zdarzenia jako WEWNĘTRZNE (to moja wina), TRWAŁE i GLOBALNE a przy przegranej myślą o tym jak fatalnie się czują; zaś optymiści: ZEW (to egzamin był be), PRZEJŚCIOWE (zdam w II terminie) i o OGRANICZONYM zasięgu (uczenie zdam na 5)- przy przegranej skupiają się na tym co mogą jeszcze zrobić
BANDURA- poczucie własnej skuteczności (wiara w skuteczną realizację zamiarów)- źródła:
- dośw w nabywaniu nowych umiejętności i pokonywaniu przeszkód w drodze do sukcesu (porażka też ważna)- ucz się na błędach ( przy niskim poczuciu skuteczności- porażka to katastrofa)
-dość zastępcze modeli odnoszących sukcesy
- zachęta i perswazja innych
- ocena własnego stanu fizjologicznego
DWECK cele zw z OSIĄGNIĘCIAMI (ucz się dla stypendium) i Z UCZENIEM SIĘ (ależ to ciekawe)
2
spodpowieki