dedal_09_51_nasi_bracia_starsi.pdf

Bracia Starsi

Wystaw¹ Nasi Bracia Starsi, otwart¹ 14.01. br. przez

ks. bp Kazimierza Ryczana zainaugurowano wydarzenia

towarzysz¹ce obchodom IX Dnia Judaizmu. Malarstwo,

rysunek, grafika i judaika ze zbiorów ¯ydowskiego Instytutu

Historycznego w Warszawie a pokazana w Kielcach,

pozwoli³y odbyæ podró¿ sentymentaln¹ do dzisiaj nieco

zapomnianego, ale wci¹¿ fascynuj¹cego wiata polskich

¯ydów.

Wystawa jest prób¹ ukazania najbardziej charaktery-

stycznych aspektów ¿ycia ¯ydów w dawnej Polsce, widzia-

nych okiem utalentowanych reprezentantów spo³ecznoci

¿ydowskiej, jest przypomnieniem wspólnego dziedzictwa

i przywróceniem pamiêci o wielowiekowej obecnoci

¯ydów w Polsce. Ekspozycja przywo³uje zarazem ¿ycie

codzienne polskich ¯ydów ich pracê, rodzinê, zabawê

oraz tradycjê religijn¹ judaizmu z wyeksponowaniem charak-

terystycznych postaci bohaterów tamtego wiata Pola-

ków wyznania moj¿eszowego.

Pocz¹wszy od XII w. Polska stawa³a siê dla ¯ydów kra-

jem, umo¿liwiaj¹cym nurt przyjaznego wspó³istnienia, osta-

tecznie przerwany tragicznymi wydarzeniami II wojny wia-

towej. ¯ydzi przez stulecia uwa¿ali siê za autochtoniczn¹

czêæ ludnoci polskiej. Motyw wspó³istnienia znik³ na dzie-

siêciolecia po II wojnie wiatowej, ale od kilku lat odbudo-

wuje siê dobry klimat w d¹¿eniach do zrekonstruowania

prawdziwego obrazu historii Polski z udzia³em ¯ydów.

Wyrazem tej tendencji jest m.in. prezentowana w Muzeum

Diecezjalnym wystawa, bêd¹ca w³asnoci¹ utworzonego

w 1947 r. Muzeum ¯ydowskiego Instytutu Historycznego.

¯IH gromadzi zarówno synagogalia, jak i obrazy, rzeby,

grafiki artystów ¿ydowskich. Ta kolekcja to najwiêkszy

w Polsce zbiór judaików.

Kielecka ekspozycja to 64 obrazy, grafiki i rysunki, które

wysz³y z warsztatu znanych artystów, obecnych w podrêcz-

nikach historii sztuki, jak Otto Axer, Artur Markowicz,

Moj¿esz Maurycy Rynecki, Bruno Schluz czy Wilhelm

Wachtel, ale i tych anonimowych, w wiêkszoci portreci-

stów. Obrazy dokumentuj¹ obiektywny wizerunek wiata

polskich ¯ydów, z wielk¹ dba³oci¹ o precyzjê i wartoæ

historyczn¹ szczegó³u, a tak¿e pokazuj¹ ocalony od zapo-

mnienia urokliwy pejza¿ miast i miasteczek, których obycza-

jowoæ i kulturê ¯ydzi i Polacy od wieków tworzyli razem.

Zatem wszelkie aspekty dnia codziennego, kultu, obyczajo-

woci, rozmaite postawy artystyczne tym cenniejsze, ¿e

przepracowane w wyobrani artystów, prowadz¹ do odkry-

wania zapomnianych b¹d ma³o znanych mikrowiatów.

Wilhelm Wachtel,

Sobotnie swiece.

Nasi

Bracia Starsi

Na wystawie pokazano tak¿e kilkanacie synagogalii.

O kunszcie ¿ydowskich rzemielników wiadcz¹ przedmioty

kultu: wieczniki i lampy chanukowe, besaminki (balsaminki)

czy ozdoby zak³adane na Torê korony, wskazówki, tarcze.

Niezwyk³ej urody s¹ te¿ haftowane tkaniny, np. sukienki na

Torê. Wród ciekawostek grzebieñ Bractwa Pogrzebowe-

go z Nieszawy.

Sztuka ¿ydowska rozwijaj¹ca siê w Polsce od redniowie-

cza po prze³om XVIII/XIX w. by³a przede wszystkim sztuk¹

religijn¹. wieckie malarstwo ¿ydowskie powsta³o doæ

póno, g³ównie w szkole Matejki. Tak¿e i dlatego prze¿ywa-

niu wystawy towarzysz¹ okrelone, pozytywne emocje.

Otwarcie wystawy, zorganizowanej przez Muzeum Die-

cezjalne, z inicjatywy i przy wspó³udziale Stowarzyszenia im.

J. Karskiego, by³o znacz¹cym i atrakcyjnym wydarzeniem kul-

turalnym w miecie, tak¿e w wymiarze edukacyjnym, mo¿e

i symbolicznym. Tym, który nas dzieli i ³¹czy jest Jezus Chry-

stus powiedzia³, dokonuj¹c oficjalnego otwarcia wystawy

ks. bp K. Ryczan. Jan Pawe³ II, ojciec Dnia Dialogu katolic-

ko-judaistycznego nawo³uje, aby zapomniane by³o to, co nie-

dobre, niech za ³¹czy odkrywanie wspólnego dziedzictwa.

Niezale¿nie od tego, ¿e tropienie wspólnych pierwiast-

ków w wypadku wystawy kulturalnych jest potrzebne

obu stronom, wystawa prezentuje wysoki poziom artystycz-

ny i dokumentacyjny.

Artur Markowicz, Stare ma³¿eñstwo.

Agnieszka Dziarmaga

Markowner (?), Na rynku w Kazimierzu nad Wis³¹.

Samuel Hirszenberg, Ch³opiec ¿ydowski z ksi¹¿k¹.

Moj¿esz (Maurycy) Rynecki, ¯ydzi w beit-midraszu.

Bracia Starsi

Modlitwa Kol Nidre Wilhelm Wachtel.

Portret ¯yda w lisiurze Lazar Krestin.

Portret starego ¯yda Maurycy Trêbacz.

¯yd kunierz Antoni Grabarz, 1937.

Nasi

Bracia Starsi

Tañcz¹cy ¯ydzi Otto Axer, 1950.

Kabalarka Jan Gotard, 1933.

Wystawa Nasi Bracia Starsi

w Muzeum Diecezjalnym w Kielcach

¯yd modl¹cy siê noc¹ W. Leszczynski, 1887.

Szklarz Henryk Barlewi.

fot. archiwum Muzeum Diecezjalne w Kielcach

Wystawa Nasi Bracia Starsi

w Muzeum Diecezjalnym w Kielcach

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: