STATYSTYKA_wykład 1-4.doc

21

STATYSTYKA              WYKŁADY

WYKŁAD 1              30.09.2006

dr ZYGMUNTA BARAŃSKA

Literatura:

L. Hryniewicka „Ćw statystyczne w naukach ekonomicznych” ODDK, 2003

A. Komosa „Statystyka zbiór zadań”

PODSTAWOWE POJĘCIA

Statystyka:

1.      Zestaw liczb zebranych i zinterpretowanych do przedstawienia określonego problemu

2.      Wartości (parametry) wyliczane na podstawie badań próbnych

3.      Nauka zajmująca się zbieraniem, prezentacją i analizą zebranego materiału (przeważnie liczbowego)

STATYSTYKA

Utworzony przez Ania Marzec

Statystyka opisowa
proste przeliczenia arytmetyczne, nie wymagające znajomości rachunku prawdopodobieństwa; dotyczy sytuacji gdy badane są wszystkie występujące zdarzenia

Statystyka matematyczna
procedury oparte na matematyce, a w szczególności na rachunku prawdopodobieństwa, stosowana w sytuacji gdy badamy przedstawicieli określonej grupy biorącej udział w badaniu

Zbiorowość statystyczna – ogół osób lub rzeczy, które podlegają badaniu, składa się z jednostek statystycznych

Zjawiska masowe – służą do zauważenia prawidłowości statystycznych

ANALIZA ETAPÓW BADAŃ STATYSTYCZNYCH

I. PROGRAMOWANIE BADANIA

1.    Określenie celu badania:

§      cele ogólne

§      cele szczególne (hipotezy szczegółowe)

2.    Określenie przedmiotu badana – tj. określenie zbiorowości statystycznej i jednostki statystycznej; zbiorowość statystyczną określamy trzema stałymi cechami:

a)      kto jest badany (cecha rzeczowa)

b)     kiedy jest badany (cecha czasowa)

c)      gdzie jest badany (cecha przestrzenna)

Zbiorowości:

§  statyczne – badane w pewnym momencie

§  dynamiczne – badane w pewnym okresie czasu

§  przeliczalne – zawierają konkretną liczbę jednostek

§  nieprzeliczalne – nie można określić liczby jednostek

§  jednorodne

§  niejednorodne – dzielimy na podzbiorowości jednorodne

3.    Określenie zakresu badania (wyodrębnienie cech badanych u jednostek statystycznych)

Każda jednostka statystyczna różni się od pozostałych pewnymi właściwościami cech (poziomem cech)

CECHY ZMIENNE

Ilościowe
można przedstawić w formie liczb, mierzalne

Jakościowe
właściwości, które można określić tylko słownie

Skokowa
z pewnego przedziału liczbowego przyjmuje tylko określone wartości liczbowe; np. {2,4,5,7,8}

Ciągła
z pewnego przedziału liczbowego może przyjmować dowolną liczbę wartości; np. (2,8)

Dwudzielna
może przyjmować tylko dwie kategorie; np. płeć = kobieta lub mężczyzna

Wielodzielna
może przyjmować więcej niż dwie kategorie; np. ukończona szkoła średnia = liceum lub technikum lub zawodówka, it

4.    Wybór zakresu obserwacji / wybór typu badania:

a)      badanie całkowite (pełne) – do badania bierzemy wszystkie jednostki wchodzące w skład zbiorowości (np. spis ludności, spis gospodarstw rolnych, rejestracja urodzeń i zgonów, inwentaryzacja środków trwałych w przedsiębiorstwie)

b)     badanie częściowe – badamy tylko część jednostek zbiorowości
▪ dobór jednostek w sposób losowy (każda jednostka ma znane prawdopodobieństwo wejścia do grupy badanej; stosowany odpowiedni schemat losowania)
▪ dobór jednostek w sposób nielosowy (przeprowadzający badanie sam decyduje kto bierze udział w badaniu)
badanie monograficzne – jedna wybrana jednostka zostaje opisana wszechstronnie

5.    Organizacja obserwacji statystycznej:

a)        jednorazowa

b)       powtarzalna

c)        ciągła

6.    Wybór techniki zbierania danych

a)                                                           wywiad osobisty

b)                                                          samospisywanie (ankieta pocztowa)

c)                                                           bezpośrednia obserwacja lub pomiar

d)                                                          rejestry i dane sprawozdawcze

II. OBSERWACJA STATYSTYCZNA

1.   



Gromadzenie danych statystycznych

Materiał pierwotny
zebrany ściśle do celów badania

Materiał wtórny
zebrany do innych celów, a wykorzystywany m.in. do danego badania

2.   
Kontrola materiału statystycznego

a)   ilościowa (kompletności)

b)  merytoryczna (poprawnosci)

III. OPRACOWANIE DANYCH

1.    Ustalenie zasad klasyfikacji:

a)     porządkowanie

b)     grupowanie statystyczne:

§      wariancje – dla cech ilościowych wyodrębniamy warianty liczbowe

§      typologie – dla cech jakościowych wyodrebniamy grupy typologiczne

2.    Budowa szeregów statystycznych – powstają w wyniku grupowania i porządkowania

Szereg statystyczny – ciąg wartości licznowych i nieliczbowych badanej cechy uporządkowany wg określonych kryteriów

Rodzaje szeregów statystycznych:

a)     szczegółowe (wyliczające)

b)     rozdzielcze z cechą jakościową (strukturalne)

c)      rozdzielcze z cechą ilościową (punktowe = jednostopniowe, przedziałowe = wielostopniowe)

d)     kumulacyjne

e)      geograficzne (przestrzenne)

f)       czasowe (dynamiczne, chronologiczne)

♦ szereg rozdzielczy strukturalny

♦ szereg rozdzielczy punktowy

♦ szereg rozdzielczy jednopunktowy (np. odziały banku wg ilości stanowisk)

♦ szereg rozdzielczy przedziałowy

o          stosowany dla cechy ciągłej lub dla cechy skokowej gdy jest duża liczba wariantów i duża liczba obserwacji

o          <xi0,xi1): xi0 – dolna granica przedziału czasowego; xi1 – górna granica przedziału czasowego

o          szeregi zamknięte: 15,0 – 25,0; 25,0 – 35,0...45,0 – 55,0

o          szeregi otwarte: poniżej 25,0; 25,0 – 35,0; ...; 45,0 – 55,0; powyżej 55,0

♦ szereg geograficzny

♦ szereg dynamiczny