jak_napisac_prace_mgr_w_latexu.pdf

Jak napisa¢ prace magistersk¡ w

LaTex-u?

Monika Piekarz

2006

1 Szkielet dokumentu

Plikiem ¹ródłowym L A T E X-a jest zwykły plik tekstowy, który mo»na przygoto-

wa¢ za pomoc¡ dowolnego edytora tekstu np.: Notatnik. Plik taki musi zawie-

ra¢ tekst dokumentu oraz instrukcje, dzi¦ki którym L A T E Xwie, jak zło»y¢ tekst.

Do rozpocz¦cia pracy wystarczy pozna¢ tylko kilka łatwych do zrozumienia in-

strukcji, okre±laj¡cych struktur¦ logiczn¡ dokumentu. Plik ¹ródłowy musi mie¢

okre±lon¡ struktur¦. Ka»dy plik ¹ródłowy składa si¦ z dwóch cz¦±ci: preambuły

oraz cz¦±ci głównej. Preambuła powinna si¦ rozpoczyna¢ od instrukcji:

\ documentclass[ opcje ] fklasag

gdzie klasa okre±la typ tworzonego dokumentu:

²article artykuły, krótkie opracowania . . .

²report dłu»sze opracowania, dysertacj¦ magisterskie i doktorskie . . .

²book ksi¡»ki

²slides prze¹rocza

²letter listy

Opcje umo»liwiaj¡ modyﬁkacje klas, np.:

²10pt, 11pt, 12 pt Ustalenie rozmiaru pisma dla tekstu zasadniczego. Do-

my±ln¡ warto±ci¡ jest 10 punktów

²a4paper, letterpaper, . . . Ustalenie wymiarów papieru. Domy±ln¡ warto±ci¡

jest letterpaper

²twocolumn Skład dwukolumnowym

Poszczególne opcje rozdziela si¦ przecinkami.

Po okre±leniu typu dokumentu mo»na umie±ci¢ instrukcje dotycz¡ce stylu

całego dokumentu oraz doł¡czy pakiety poszerzaj¡c mo»liwo±ci L A T E X-a. Pakiety

doł¡cza si¦ za pomoc¡ polecenia:

\ usepackage[ opcje ] fpakietg

gdzie pakiet oznacza nazw¦ pakietu, np. inputenc 1 , a opcje list¦ oddzielo-

nych przecinkami opcji. Cz¦±¢ pakietów znajduje si¦ w podstawowej dystrybucji

L A T E X-a. Pozostałe s¡ rozpowszechniane oddzielnie. Podstawowym ¹ródłem in-

formacji o L A T E X-u jest The L A T E XCompanion [Goossens, Mittelbach, Samarin -

1994], zawiera on opis setek pakietów a tak»e opisuje, jak rozszerza¢ mo»liwo±ci

L A T E X-a.

Je±li chcemy pisa¢ w j¦zyku polskim musimy zadba¢ o nast¦puj¡ce rzeczy:

² dodatkowy pakiet polece«, fontów zawieraj¡cych polskie znaki oraz L A T E X-

a, który zna polskie reguły przenoszenia wyrazów. Mo»e to by¢ pakiet ba-

bel lub dla bardziej wymagaj¡cych u»ytkowników platex . Dla pakietu babel

nazwy wykorzystywanych w dokumencie j¦zyków nale»y poda¢ po prze-

cinkach w li±cie opcji , ostatni wymieniony j¦zyk jest j¦zykiem domy±lnym.

Do wł¡czenia j¦zyka słu»y polecenie:

\ selectlanguage fj¦zykg

² kolejna sprawa to sposób zapisu polskich znaków w dokumencie. Powstało

tych sposobów kilka. Jednym z nich, który jest mo»liwy dla pakietu babel

jest preﬁksowanie tj. zapis polskiego znaku przy pomocy dwóch znaków:

wyró»nionego znaku + litera łaci«ska podobna graﬁcznie do odpowiedniej

polskiej. Tym wyró»nionym znakiem mo»e by¢ np. cudzysłów. Bezpo±red-

nie wprowadzanie polskich znaków umo»liwia natomiast doł¡czenie pakie-

tu inputenc z opcj¡ latin2 dla dokumentów kodowanych w standardzie

ISO-8859-2 (Unix, Linux) lub CP 1250 dla dokumentów kodowanych w

standardzie CP1250 (Windows)

Przykładowy szkielet dokumentu pisanego w polskim j¦zyku z wykorzystaniem

pakietu babel

\ documentclass f article g

\ usepackage[polish] f babel g

\ selectlanguage f polish g

\ usepackage[cp1250] f inputenc g

\ usepackage[T1] f fontenc g

\ begin f document g

\ end f document g

Zamiast pakietu babel mo»na wyko»ysta¢ polski pakiet platex . Wówczas szkielet

analogicznego dokumentu wygl¡da nast¦puj¡co:

\ documentclass f article g

\ usepackage[MeX] f polski g

\ usepackage[cp1250] f inputenc g

\ begin f document g

1 pakiet ten deﬁniuje układ znaków w pliku ¹ródłowym, jak ASCII, ISO Latin-1, ISO Latin-

2, 437/850 IBM, Apple Macintosh, Next, ANSI-Windows albo układ zdeﬁniowany przez u»yt-

kownika

\ end f document g

2 Odst¦py, Znaki specjalne, Wyró»nienia

Znaki niewidoczna , takie jak odst¦p, tabulator, nowa linia s¡ traktowane przez

L A T E X-a jednakowo jako pojedynczy odst¦p. Odst¦py innego rodzaju mo»emy

uzyska¢ odpowiednimi poleceniami:

²nowa linia Polecenia: \\ lub \ newline rozpoczynaj¡ now¡ linie bez roz-

poczynania nowego akapitu, natomiast \\ * dodatkowo rozpoczyna nowy

akapit;

²now strona Polecenie: \ newpage;

² odst¦p na, którym nie wolno złamoa¢ linni wstawiamy za pomoca znaku

˜;

Niektóre znaki u»yte dosłownie w pliku »ródłowym nie pojawi¡ si¦ na wy-

druku tylko zazwyczaj spowoduj¡ bł¡d podczas przetwarzania tekstu, s¡ to tzw.

znaki specjalne, zarezerwowane jako polecenia L A T E X-a, albo niedost¦pne we

wszystkich standardowych krojach pisma. S¡ to: $, &, %, , f , g , \ . Znaki te

mo»na jednak wstawi¢ do dokumentu, o ile poprzedzi si¦ je znakiem \ z wy-

j¡tkiem znaku \ poniewa» \\ jest poleceniem nakazuj¡cym złamanie linii. Ten

znak wstawiamy za pomoc¡ polecenia $ \ backslash$.

Cudzysłów podwójny otwieraj¡cy wstawiamy za pomoc¡ dwóch przecinków , , a

zamykaj¡cy za pomoc¡ dwóch apostrofów ’ ’. Cudzysłów francuski otwieraj¡cy

wstawiamy za pomoc¡ polecenia << , zamykaj¡cy >> .

Ł¡cznik zapiszemy poleceniem \ dywiz np.: nie-czarny

Półpauz¦ za pomoc¡ dwóch minusów −− np.: 11 – 13

My±lnik za pomoc¡ trzech minusów −−− np.: Znak minus mo»emy zapisa¢

u»ywaj¡c trybu matematycznego — rozdział 3.

Wielokropek uzyskujemy za pomoc¡ polecenia \ ldots.

Pozostałe znaki specjalne przedstawia tabela 2.1

3 Tytuły, ±ródtytuły, punkty, odsyłacze

Do dzielenia dokumentu na hierarchiczne cz¦±ci słu»¡ odpowiednie polecenia

L A T E X-owe. W klasie article mamy do dyspozycji nast¦puj¡ce polecenia:

\ section f . . . g \ paragraph f . . . g

\ subsection f . . . g \ subparagraph f . . . g

\ subsubsection f . . . g \ appendix (zmienia z cyfr na litery sposób numeracji rozdziałów)

W klasie report i book mo»na u»y¢ dodatkowo instrukcji:

\ part f . . . g (nie ma wpływu na numeracj¦ rozdziałów) \ chapter f . . . g Argu-

menty instrukcji podziału dokumentu L A T E Xu»ywa do przygotowania spisu tre-

±ci. Instrukcja:

\ tableofcontents wstawia spis tre±ci w miejscu, w którym jej u»yjemy.(Aby w spi-

sie tre±ci otrzyma¢ prawidłowe numery stron trzeba go kilka razy ”zlateksowa¢”)

Je»eli w którym± z polece« podziału dokumentu po nazwie polecenia wstawiamy

* (np. \ section* f . . . g ) to tytuł tej cz¦±ci b¦dzie umieszczony w dokumencie ale

nie b¦dzie go w spisie tre±ci. Najcz¦±ciej hasła w spisie tre±ci s¡ identyczne z

odpowiadaj¡cymi im tytułami rozdziałów czy punktów. Czasami jest to jednak

niepo»¡dane. W takim przypadku hasło do spisu tre±ci mozna podac jako opcja-

nalny argument instrukcji podziału np. \ section[hasło do spisu] f tytuł punktu w

tre±ci dokumentu g . L A T E Xrównie» umo»liwia zło»enie strony tytułowej w wyniku

wykonania instrukcji: \ maketitle, która powinna by¢ umieszczona po

\ begin f document g .

Zawarto±¢ strony tytułowej ustalaj¡ polecenia:

\ title f . . . g , \ author f . . . g oraz opcjonalne \ date f . . . g

Nale»y je umie±ci¢ w preambule. Je»eli dokument ma kilku autorów to ich na-

zwiska rozdzielamy poleceniem \ and.

Dokumenty zawieraj¡ cz¦sto odniesienia do rysunków, tabel i innych frag-

m¦tów tekstu. Słu»¡ do tego nast¦puj¡ce polecenia:

\ label fetykietag , \ ref fetykietag i \ pageref fetykietag

Argument etykieta jest ci¡giem liter, cyfr lub znaków interpunkcyjnych, ustela

go u»ytkownik. L A T E Xzmienia \ ref fetykietag na numer tego rozdziału, punktu,

rysunku lub tabeli czy te» równania matematycznego, bezpo±rednio za którym

umieszczona została instrukcja \ label z t¡ sam¡ etykiet¡. Instrukcja \ pageref fetykietag

działa podobnie jak \ ref tylko zamiast numeru elementu dostajemy numer stro-

ny na której znajduje si¦ element z odpowiedni¡ etykiet¡.

Kolejny u»yteczny element to przypisy które wstawiamy przy pomocy pole-

cenia:

\ footnote ftekst przypisug

wstawianego po słowie lub zdaniu, do którego chcemy wstawi¢ przypis.

4 rodowiska

Wiele instrukcji to ±rodowiska , maj¡ one posta¢:

\ begin fnazwagtekst \ end fnazwag

gdzie nazwa jest nazw¡ ±rodowiska. Oto cz¦±ciej wykorzystywane ±rodowiska:

²itemize oraz description słu»¡ do tworzenia wyszczególnie«

²enumerate słu»y do tworzenia wylicze« (lista numerowana)

Ka»de poszczególne wyliczenie lub wyszczególnienie zaczyna si¦ od polecenia

\ item[ znak/nazwa wyszczególnienia ]

²ﬂushleft, ﬂushright, center wyrównanie tekstu do lewego, prawego margi-

nesu lud wy±rodkowanie.

²quote, quotation, verse ±rodowiska słu»¡ do cytowania tekstów.

²verbatim tekst składany tak jakby był pisany na maszynie.

²tabular do wstawiania tabel

\ begin f tabular gf spec-kolumn g

dla ka»dej kolumny nale»y wstawi¢ jedn¡ z liter l, r, lub c, okre±laj¡c

w ten sposób uło»enie tekstu w kolumnie. Zapisu p f szer-kolumny g (np.

p f 4.7cm g ) u»ywamy do okre±lenia szeroko±ci kolumny, tekst wówczas jest

rozci¡gni¦ty od jednej do drugirj kraw¦dzi kolumny. Znak — oznacza, »e

kolumny maj¡ by¢ rozdzielone pionow¡ lini¡.

²ﬁgure słu»y do tworzenia rysunków

5 Wzory matematyczne

Do składu wyra»e« matematycznych mamy w T E X-u specjalny tryb matematycz-

ny . Wzory wpisujemy pomi¦dzy \ ( i \ ) albo $ i $, albo pomi¦dzy \ begin f math g

i \ end f math g . Je±li chcemy aby nasz wzór był wyeksponowany oraz wy±rodko-

wany to wpisujemy go pomi¦dzy \ [ i \ ] lub stosujemy ±rodowisko displaymath .

Je±li chcemy aby nasz wzory były automatycznie numerowane stosujemy ±ro-

dowisko equation . Miedzy trybem matematycznym a tekstowym istniej¡ du»e

ró»nice. W trybie matematycznym:

1. L A T E X ignoruje odst¦py oraz znaki ko«ca linii; wszystkie odst¦py we wzo-

rach wynikaj¡ albo z kontekstu albo z u»ycia specjalnych polece«: \ ,

, \ quad lub \ qquad.

2. Litery we wzorach słu»¡ do oznaczania nazw zmiennych; zmienne skła-

damy inaczej ni» zwykły tekst. Je»eli cz¦±ci¡ wzoru jest zwykły tekst, to

nale»y posłu»y¢ si¦ instrukcj¡ \ teztrm f . . . g .

Zestawienie dost¦pnych w trybie matematycznym symboli i znaków.

² małe litery alfabetu greckiego: \ alfa, \ beta, \ gamma . . . ; du»e litery:

\ Alfa, \ Beta, \ Gamma . . . ;

² indeks górne i wykładniki otrzymujemy za pomoc¡ , a dolne stosuj¡c ;

² pierwiastek kwadratowy: \ sqrt;

² pozioma kreska nad lub pod wyra»eniem: \ overline, \ underline;

² pozioma klamra nad i pod wyra»eniem: \ ovrbrace, \ underbrace;

² do oznaczenia wektora słu»y polecenie \ vec, do oznaczenia wektora od

punktu A do B \ overleftarrow;

² nazwy funkcji matematycznych: \ arccos, \ cos, \ csc, \ exp, \ ker, \ lim, \ limsup,

\ min, \ sinh, \ arcsin, \ cosh, \ deg, \ gcd, \ lg, \ ln, \ Pr, \ sup, \ arctan, \ cot,

\ det, \ hom, \ lim, \ log, \ sec, \ tan, \ arg, \ coth, \ dim, \ liminf, \ max, \ sin,

\ tanh. Mo»liwe s¡ równie» polskie odpowiedniki nazw funkcji po dol¡cze-

niu pakietu platex

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: