Anna sochacka konfederacja spytka z melsztyna 1439 roku
teorie wystapienia:
1)butny magnat chcący korzyści dla siebie
2)drobny szlachcic walczacy o poprawę swojego statusu majatkowego + walka o rzad(W. Mikrot)
3) tzw obronca dynastii przeciw olesiowi(W.Mikrot)
4) przywódca husycki, przeciw katolikom
zatarg majatkowy z olesiem?
Wcześniej xródło volumina legum
A. Prochaska odnajduje oryginal konfederacji w Archiwum petersburskim metryki litewskiej(spis nazwisk oprócz spytka i przekory)+długosz
listy wlodka III do papieza eugeniusza IV przed czy po konfederacji w trakcie wojny z czechami po śmierci Z. Luksemburczyka
mikrot- średnia szlachta niezadowolona z dziesieciny chcaca mieć osadnictwo na rusi
S. Kwiatkowski-podobnie jak wyzej
E. starczewski i A. sokolowski- idea husytyzmu przeciw olesiowi
wypadki w korczynie maja 1439 roku-awanturnik, godzi w porządek spoleczny(A. Prochaska)M. dzieduszycki
stronnicy spytka ludzie kierych spoleczeństwo wypierało
Cel spytka:
zemsta za samborszczyznę, grożby i klątwy przeciw wyznawaniu husytyzmu
L. L. kolankowski-obrona przed samowola olesia(dwór)poparcie zofiiW. Hejnosz-spytko nienawidzi jagiellonów , szersdzy udzial mas drobnej szlachty w rzadzeniu
J. dabrowski konfederacja załamac miała potegę olesia
opozycja(wlkp, husyci, szlachecko-demokratyczne podłoże)
E. maleczyńska- husyta, rus itd.
bitwa pod grtnikami i klęska spytka=koniec husytyzmu w Polsce
UKŁAD SIŁ:
podzial majatków rodowych=kurczenie się pieniedzy, dziesiecina i zepsucie pieniadza
spytek bez urzedy i zrujnowany oddaniem w rece Odrowazów samborszczyzny
1433 cheć osadzenia na tronie kogoś po smierci jagiełły
1435 odmowa dziesieciny wraz z Abrahamem Zbąskim w piotrkowie dziesiecina miala być wolna wg szlachty
IV 1438 Jagiellończyk na tronie praskim+zaostrzenie się walk(zjazd w nowym korczynie)
PRZYGOTOWANIE DO WALKI:
II poł 1438 roku wyprawa do czech i niepowodzenie(wina olesia?)
list do albrehta w polskiej radzie są przeciwnicy wojny z czechami(oles)
teodoryk buczacki poselstwo od albrehta
wojna domowa w czechach(albrecht vs polacy)
olesiowi to nie było na ręke i zdradzal polakow zminiejszajac ilosć wojsk do czech
do wojny zaczepnej szlachta nie musi być zobowiazana
ostrorog i tęczynski poszli na wojna
wojna na slasku(7 km dzienni)*/20 IX 1438 wladysław III
dywersja moznowladców
szlachta i hasla husyckie(powtanie?)
spytko obłożony klatwą
X1438 r. odebranie wladzy tutorom(tymczasowi urzednicy na okres maloletności krola z 1434 roku)zarzad dóbr i zamkow krolewskich(dzielnice)
11 X 1438 roku konfederacja szlachty rusi czerwonej--->cheć pozyskania stronnikow
ZJAZD W KORCZYNIE:
kon IV 1439 roku Nowy Korczyn- panowie krakowscy+ wlkp(spytek, krol bez olesia, mikolaj lasocki, jan z koniecpola, jan glowacz z olesnicy, władysław oporowski) zamach na olesia?
3 maja 168 proczechow podpisalo konfederację(braki i niedogodności sad mial zwalczać wszystko co kieruje się przeciw krolowi)
4 maj spytek uderza na katedre biskupa włoclawka, na m. lasockiego(konfederacja bezprawna?) złupil klasztory jana głowacza i jana koniecpolskiego
KONFEDERACJA:
mieszczanie tyż?
Chlopi walczyli ale przymusowo a mieszczanie nie byli podpisani pod konfederacją
akt z 3 maja 1439 zasięg konfederacji krakow lublin sandomierz i ruś9ziemie)
powstanie husyckie?
Jan kuropatwa z łańcuchowa,dobieslaw ze szczekocin, piotr z kurowa, grotek z ostrowa,
szlachta lubelska
powiazania z dworem(zofia holszańska)
siostra spytka katarzyna wdowa po januszu mazowieckim była oredowniczkom brata wzgledem dworu
spytko mial być narzedziem zofii przeciw olesiowi a w razie wygranej spytko dostanie to co chce a wladza zostanie przy jagiellonach
KOMPROMIS DWORU I OLESIA:
w poblizu Grotników zakole nidy mial być oboz warowny spytka przeciw olesiowi
krol(silna presja moznowładctwa?) uderza na spytka a on ginie(dobiesław ze szczekocin, hińcza z rogowa dowodcy)
obleganie rabsztynu i melsztyna
idea husytyzmu powodem odejścia stronników spytka i jego radykalne posuniecia
brak pomocy dworu
zdrada w szeregach spytka(znanie jego planów)
skupienie na pograniczy węgierdkim wojsk polskich z okresu walk jesiennych
ułatwilo sprawę zajecia zamkow konfederatów
krol przywrocil ród spytka przywrocil do szlachectwa
sad na pobojowisku nad umierajacym spytkiem winny naruszenia pokoju i porzadku oraz nieuszanowania majestatu--->smierc utrata szlachectwa i majatku
abraham zbaski poparcie dworu i walka z biskupem wlkp staislawem ciolkiem i andrzejem bninskim
kompromis korona dla wlodka warnenczyka(wegry)
konfederanci zostaja w urzedach i są poplecznikami olesia
dopuszczenie urzedników dworskich Zofii do współrządów(S. Gawęda)
A. prochaska konfederanci nie poszli na wegry po to by wspierac olesia tylko bronic przed wplywem biskupa krakowskiego mlodego króla
1440 jan pilecki starostą krakowskim
jan kuropatwa z łancuchowa odprowadzal na litwę syna zofii kazimierza 12 letniego
1443 liczne urzedy
Adrys1005