IPN-Strajkowy grudzień 1981.pdf

T EMAT MIESIÑC A

1981

13 grudnia 1981 r po miesicach przygotowa wadze PRL wprowadziy stan wojenny Do siedzib

„Solidarnoci” wkroczyli funkcjonariusze SB i OMO Dziaalno niezalenych organizacji zostaa

zakazana a ich majtek skonfiskowany Jednoczenie przeprowadzono akcje internowa (krypt „Joda”)

i rozmw ostrzegawczych (krypt „Klon”)

Reakcj na wprowadzenie stanu wojennego byy strajki w wielu zakadach pracy szczeglnie

na Pomorzu i lsku celu spacyfikowania akcji protestacyjnych wadze uyy onierzy i czogw

Akcja „Joda” w Poznaniu i wojewdztwie poznaskim

Agnieszka uczak

IPN Pozna

prowadzony 13 grudnia 1981 r stan wojenny

mia na celu zlikwidowanie dziaalnoci niezale

nych ruchw spoecznych a przede wszystkim

zwizku NS „Solidarno” Najbardziej dosad

nie zamiary wadzy okreli minister spraw we

wntrznych gen Czesaw Kiszczak trzy tygodnie

po wprowadzeniu stanu wojennego „Chodzi

o to aby zburzy struktury Solidarnoci

po to by powoa nowe w peni dyspozycyjne

wobec Partii”

Pierwotnie czyli w lutym 1981 r ak

cja „Joda” otrzymaa kryptonim „Wio

sna” a nastpnie we wrzeniu tego roku

„Wrzos” Nie pniej ni 4 padzierni

ka operacja staa si elementem szersze

go planu oznaczonego jako akcja „Jo

da” obejmujcego zarwno internowa

nie przywdcw „Solidarnoci” jak

i skompletowanie „dziaaczy Solidarno

ci ktrzy mogliby zastpi ekipy eks

tremistw” w zarzdach regionw

iwwikszych komisjach zakadowych

Wedug relacji gen Kiszczaka podjcie

decyzji o internowaniu poszczeglnych

osb leao w gestii komendantw woje

wdzkich ktrzy sami umieszczali w ko

pertach nazwiska koperty te byy p

niej otwierane przez funkcjonariuszy do

konujcych zatrzyma

Pierwsze internowania

Pocztek operacji „Joda” wyznaczo

no na godz 24 jednak internowania

miay czsto miejsce jeszcze przed p

noc Listy osb przewidzianych do in

ternowania przygotowano duo wcze

NIEZALE˚NA

GAZETA POLSKA

Warszawa, 7 grudnia 2007 r.

GRUDZIEN

STRAJKOWY

S TRAJKOWY GRUDZIE ƒ 1981

archiwum IPN zachoway si depesze szyfrowe za

stpcy KMO ds SB w Poznaniu z pocztku stanu wo

jennego osobnej depeszy szyfrowej z dnia 13 grud

nia 1981 r (godz 2345) do wiceministra spraw we

wntrznych gen bryg B Stachury informowano e

podczas realizacji operacji „Joda” w Poznaniu inter

nowano szczeglnie wpywowych miejscowych dziaa

czy „S” ksztatujcych dziaania i inicjatywy R „ielko

polska” i ogniw zakadowych „S”

1 Jerzy Nowacki (czonek Prezydium i rzecznik pra

sowy) „osobowo duego formatu ktra zdomi

nowaa min przew prezydium R Rozwalaka”

2 Lech Dymarski (czonek Prezydium czonek KK)

3 odzimierz Filipek (kierownik tzw wszechnicy

zwizkowej R)

4 Franciszek Kuzma (czonek Prezydium R)

5 Julian ydorek (kierownik sekcji kolportau R)

„prowokujcy interweniujcych funkcjonariuszy

MO zmierzajc do konfliktw”

6 Bogdan Ciszak (przewodniczcy K „S” HCP) „czo

wiek bezkompromisowy o duych wpywach na za

og”

7 Marek Lenartowski (wiceprzewodniczcy i rzecz

nik prasowy K „S” HCP) „wolennik eliminowania

z zakadu PPR”

8 dr Roman Scheffke (czonek Prezydium R) „zao

yciel S w Poznaniu inicjator powstania S RI

naukowiec posiadajcy popularno w rodowisku

studenckim sympatyk KPN”

9 Maciej Henneberg (przewodniczcy „S” na UAM

w Poznaniu) „posiada wpyw na ksztatowanie opi

nii i postaw caego rodowiska akademickiego Po

znania”

1 Janusz Paubicki (czonek Prezydium R „”) „je

den z ideologw ruchu S zacieky przeciw

nik PPR”

11 ojciech oyski (szef sekretariatu R „S”

lkp) „od szeregu lat znany z antysocjalistycznych

dziaalnoci”

Na drzwiach Collegium Maius UAM w Poznaniu pozostali na wolnoci czonkowie Komisji akadowej

NS „S” UAM wywiesili pierwsz wstpn list osb internowanych do ktrej dopisywano na bieco

nowe nazwiska

kw z wydawnictwami zwizkowymi

Podobnie byo w pozostaych Zarzdach

Regionw NSZZ „S” Poniewa regiony

zwizku niemal pokryway si z woje

wdztwami (z wyjtkiem Regionu Lesz

czyskiego) aresztowania dokonyway

odpowiednie Komendy Wojewdzkie

MO Podczas operacji „Joda” w woje

wdztwie poznaskim wadze interno

way czonkw Prezydium Zarzdu Re

gionu „Wielkopolska” Prezydium Ko

misji Zakadowej „S” przy Zakadach

Przemysu Metalowego im H Cegiel

skiego i niektrych przedstawicieli Ko

misji Zakadowych „S” kluczowych za

kadw przemysowych Ponadto aresz

towano take studentw z NZS

i organizacji „Pro Patria” oraz dziaaczy

innych ugrupowa min KPN W woje

wdztwie poznaskim 13 grudnia w ra

mach akcji „Joda” internowano 16

osb na 136 wytypowanych w caej

Wielkopolsce ogem internowano 427

osb

W wikszoci przypadkw zatrzyma

nia przebiegay spokojnie Internowa

nych z Wielkopolski przewieziono do

orodkw odosobnienia w Biaoce

Gbarzewie Kwidzyniu Strzebielinku

Gogowie Grodkowie Nysie Wierzcho

wie Pomorskim Wronkach Mielcinie

i Darwku Kobiety przetrzymywano

niej najstarsza z zachowanych jest

opatrzona dat 28 padziernika 198 r

Operacja wprowadzenia stanu wojen

nego zakoczya si sukcesem wadzy

ju pierwszej nocy internowano ponad

3 tysice osb w tym niemal wszyst

kich czonkw Komisji Krajowej

NSZZ „S”

Utworzono 52 orodki odosobnienia

internowano ok 1 tys osb Nielicz

nym tylko czonkom kierownictwa

Zwizku udao si unikn zatrzymania

min Zbigniewowi Bujakowi Zbignie

wowi Janasowi Wadysawowi Frasyniu

kowi Eugeniuszowi Szumiejko Bogda

nowi Lisowi Byli oni intensywnie po

szukiwani przez cay okres stanu

wojennego Wedug gen bryg Wadysa

wa Ciastonia aresztowanie omiu dziaa

czy „Solidarnoci” ktrzy kontynuowali

dziaalno tworzc struktury podziem

ne byo spraw wyjtkowo prestiow

dla resortu

Internowania objy ponadto przywd

cw innych niezalenych organizacji

NZS NSZZ „S” Rolnikw Indywidual

nych Klubu Inteligencji Katolickiej

KPN Ruchu Obrony Praw Czowieka

i Obywatela a take niektrych czon

kw PZPR dziaajcych w ramach tzw

struktur poziomych Internowano take

byych przywdcw partii i pastwa

min Edwarda Gierka

Stan wojenny w ielkopolsce

W Wielkopolsce podobnie jak w caej

Polsce dla przywdcw „Solidarnoci”

wprowadzenie stanu wojennego byo za

skoczeniem 13 grudnia midzy pnoc

a godz 2 w nocy funkcjonariusze resortu

wkroczyli do budynku Zarzdu Regionu

„Wielkopolska” i zabezpieczyli 4 wor

NIEZALE˚NA

GAZETA POLSKA

Warszawa, 7 grudnia 2007 r.

S TRAJKOWY GRUDZIE ƒ 1981

pocztkowo w Areszcie ledczym przy

ul Myskiej a w styczniu 1982 r prze

wieziono je do Godapi

Rodziny internowanych nie zostay

poinformowane o losie zatrzymanych

Janusz Paubicki tak wspomina „Do

wiedziaem si pniej e rodzina szu

kaa mnie po szpitalach i kostnicach

gdy po Poznaniu kryy wieci e po

bito mnie i prof Leszka Nowaka Le

szek mia umrze na atak serca a ja mia

em by sparaliowany Informacja

gdzie jestemy dotara dopiero 22 grud

nia mimo e w regulaminie zatrzymania

jest punkt mwicy o obowizku zawia

domienia rodziny w cigu 24 godzin”

W spoeczestwie istniao olbrzymie

zapotrzebowanie na informacj zwizan

z sytuacj i warunkami pobytu osb in

ternowanych Na drzwiach Collegium

Maius UAM pozostali na wolnoci

czonkowie Komisji Zakadowej NSZZ

„S” UAM wywiesili pierwsz wstpn li

st osb internowanych do ktrej dopi

sywano na bieco nowe nazwiska

Wiele osb internowano z inicjatywy

przeciwko stanowi wojennemu np 14

grudnia 1981 r aresztowano Czesawa

Gsiorowskiego przewodniczcego Ko

misji Zakadowej NSZZ „S” w Zaka

dach Przemysu Odzieowego „Modena”

w Poznaniu za zorganizowanie spotka

nia dziaaczy komisji zakadowej i prze

wodniczcych k na ktrym rozwaano

ewentualno podjcia akcji protestacyj

nej w W3 ZPM im H Cegielskiego In

ternowania dokonywano nawet za bahe

formy protestu przeciw stanowi wojenne

mu np internowano jednego z czonkw

„Solidarnoci” ktry w ZPM im H Ce

gielskiego na tablicy informacyjnej napi

sa WOJSKA DO KOSZAR

Rwnolegle z akcj „Joda” przeprowa

dzono akcj „Klon” polegajc na prowa

dzeniu rozmw profilaktycznoostrzegaw

czych z dziaaczami NSZZ „S” ktrzy

cho nieobjci akcj internowania mogli

stanowi zarzewie oporu spoecznego

Organizowanie pomocy dla internowa

nych rozpoczto w Poznaniu ju 14 grud

nia w klasztorze oo Dominikanw

a najwikszego wsparcia udziela o To

masz Alexiewicz ktry utworzy te

punkt kontaktowy dla dziaaczy NSZZ

„S” pozostajcych na wolnoci Reakcj

wadzy byo natychmiastowe internowa

nie w nocy z 14 na 15 grudnia aktywne

go dominikanina

Nieznane statystyki

Nigdy oficjalnie nie podano ile osb

zatrzymano podczas akcji „Joda” ile

wypuszczono po kilku godzinach lub

dniach Internowanych stopniowo wy

puszczano co starano si wykorzystywa

do celw propagandowych Najbardziej

opornych trzymano w izolacji do grudnia

1982 r Osoby ktre odmawiay podpisa

nia deklaracji lojalnoci byy internowa

ne lub represjonowane w inny sposb

Obawy internowanych o rozmiary pla

nowanych przez wadz represji okazay

si przesadne Warto jednak pamita e

po wprowadzeniu stanu wojennego ekipa

gen Wojciecha Jaruzelskiego znalaza

si pod naciskiem partyjnych radykaw

domagajcych si wprowadzenia maso

wego terroru dali surowych wyrokw

z kar mierci wcznie oraz postawienia

internowanych przed sdami Ostatecz

nie jednak mimo prowadzenia agresyw

nej kampanii propagandowej przeciwko

„S” kierownictwo partii nie zdecydowa

o si na tak radykalne dziaania Przewa

y pogld e lepiej rozadowywa na

picie spoeczne ni ama opr metoda

mi stalinowskimi

Strajkowy Grudzie 1981 r na Grnym lsku

i w agbiu Dbrowskim

Jarosaw Neja

OBEP IPN Katowice

okresie midzy 13 a 28 grudnia 1981 r na

Grnym lsku i w agbiu Dbrowskim doszo

do okoo 5 akcji strajkowych lub prb ich orga

nizacji Bya to odpowied lskozagbiowskiej

„Solidarnoci” na wprowadzony przez wadze

stan wojenny Prawie poow ze wspomnianych

strajkw stanowiy protesty podjte w kopal

niach Czy byo to duo czy mao Odpowiedzi

bd rnewzalenoci od przyjtych kryte

riw i zastosowanej perspektywy

Jeeli przytoczone liczby porwna

z wielkoci i dynamik fali strajkw

sierpniowowrzeniowych z 198 r na

tym terenie czy chociaby z wielkim

„sprem” NSZZ „S” zwizanym z wy

darzeniami bydgoskimi w marcu 1981 r

to skala protestw z grudnia 1981 r wy

da si moe znikoma Od 21 sierpnia do

2 padziernika 198 r strajki i przerwy

w pracy w wczesnym wojewdztwie ka

towickim miay miejsce w 272 zakadach

i przedsibiorstwach zatrudniajcych

ogem 88 tys osb z czego wedug

danych SB i MO okoo 31 tys osb

uczestniczyo w protestach Do 5 wrze

nia kiedy gwna fala strajkw w regio

nie zacza powoli opada przystpio

do nich min 49 kopal wgla kamienne

go z 66 istniejcych wwczas w kraju za

kadw tego typu Strajkujce kopalnie

zatrudniay 276 tys osb z czego w pro

testach uczestniczyo a 238 tys grni

Przygotowania do pacyfikacji kopalni „ujek”

kw a wic 86 proc stanu osobowego

zag Z kolei siedem miesicy pniej

27 marca 1981 r w czasie trwania oglno

polskiego strajku ostrzegawczego na te

renie wojewdztwa katowickiego prote

stowao 65 kopal 24 huty oraz 874 inne

zakady cznie 484 92 osb W takim

zestawieniu ok 5 strajkw lub prb ich

podjcia w grudniu 1981 r wydaje si

liczb niewielk Naley jednak pami

ta o tym w jakich warunkach zaogi

przystpoway wwczas do protestu By

y one diametralnie inne od okolicznoci

w ktrych niejednokrotnie ci sami ludzie

decydowali si na strajki latem 198 czy

wiosn 1981 r

NIEZALE˚NA

GAZETA POLSKA

Warszawa, 7 grudnia 2007 r.

III

S TRAJKOWY GRUDZIE ƒ 1981

dokumencie opracowanym w styczniu 1982 r przez

specjalnie powoany przez wadze midzyresortowy ze

sp ktrego celem byo sporzdzenie „Raportu

o uwarunkowaniach przebiegu i skutkach akcji straj

kowych w kopalniach wgla kamiennego po wprowa

dzeniu stanu wojennego” czytamy min e „w czasie

akcji strajkowych w trakcie ich likwidacji oraz bezpo

rednio po zakoczeniu strajkw w 9 kopalniach z po

mocy lekarskiej skorzystay ogem 342 osoby de

cydowana wikszo tych przypadkw miaa charakter

pomocy doranej i obejmowaa rwnie strajkujcych

pracownikw kopal ktrych profilaktycznie poddano

badaniom lekarskim po zakoczeniu akcji strajkowej

Leczeniu szpitalnemu poddano 123 osoby wyniku li

kwidacji strajkw przez siy porzdkowe w kopalniach

ujek Staszic Jastrzbie Manifest Lipcowy

z doranej pomocy lekarskiej skorzystao 19 osb le

czeniu szpitalnemu poddano 1 osb natomiast 6

osb przewidzianych jest do przejcia na rent inwa

lidzk”

Przygotowania do pacyfikacji kopalni „ujek”

dzinne kart grnika zmniejszano im

stawki Dla wielu osb prawdziwym cio

sem bya jednak nie tyle utrata dotych

czasowej pozycji materialnej ile zawo

dowa i rodowiskowa degradacja a wic

przekrelenie tego wszystkiego na co

przecie pracuje si zazwyczaj caymi la

tami

Najwaniejsze wydarzenia grudnia 81

Kwestia strajkw grudniowych na

Grnym lsku i w Zagbiu Dbrow

skim nabiera jeszcze innego ciaru ga

tunkowego kiedy umieci protesty

w szerszym oglnopolskim kontekcie

Wedug znanych obecnych szacunkw

a nie s to wci pene dane przyjmuje

si e w grudniu 1981 r w caym kraju

strajki podjto w ok 225 zakadach

pracy Wynika z tego e a pita a mo

e nawet czwarta ich cz przypadaa

na wczesne wojewdztwo katowickie

Nie koniec jednak na tym Sama tylko

liczba strajkujcych w grudniu grnol

skich kopal ponad 2 cho niewiel

ka w zestawieniu z wymienionymi wyej

danymi dotyczcymi lata 198 czy wio

sny 1981 r staje si wielkoci zupenie

inn gdy uzmysowimy sobie tak jak

Andrzej Paczkowski e gdyby takie pro

porcje strajkowe jak w grnictwie

„utrzymay si w caym przemyle

iwinnych sektorach gospodarki w ad

ministracji i instytucjach akademickich

czy naukowych mona by mwi o po

tnym strajku powszechnym w skali

oglnokrajowej” Chocia tak si nie sta

o to wanie protesty grnikw poprzez

swoj specyfik dugo trwania i wyjt

kowo brutalne formy ich pacyfikacji oka

zay si najwaniejszymi wydarzeniami

grudnia 1981 r

Stay si nimi z jeszcze jednego bo

daj najbardziej istotnego powodu ofia

ry ycia i zdrowia ich uczestnikw Cho

dzi tu przede wszystkim o tych prze

ciwko ktrym uyto broni palnej

polegych i rannych pracownikw

„Wujka” osoby postrzelone w „Manife

cie Lipcowym” ale te ich bitych pa

kami polewanych wod i traktowanych

Strajk akt odwagi

Od 13 grudnia to co dotd byo legal

ne stao si zakazane prawem stanu wo

jennego Std te organizacja prowadze

nie i udzia w strajku w porwnaniu

z wczeniejszym okresem odbyway si

w ekstremalnych bardzo stresogennych

warunkach i byy aktem wielkiej odwagi

Przypomnijmy e za samo kontynuowa

nie dziaalnoci zwizkowej „Dekret

o stanie wojennym” przewidywa kar

pozbawienia wolnoci do lat trzech (art

46 ust 1) za za organizacj i kierowanie

strajkiem mona byo otrzyma do piciu

lat wizienia (art 46 ust 2) I jak si

szybko okazao nie byy to pogrki je

dynie na papierze Najbardziej aktywni

uczestnicy protestw kopal hut i innych

zakadw pracy regionu rzeczywicie

stanli przed sdami Wedug danych

Komendy Wojewdzkiej MO w Katowi

cach spord 979 osb zatrzymanych za

udzia w grudniowych strajkach wyroka

mi sdowymi skazano 121 osb a kilka

set orzeczeniami kolegiw do spraw wy

krocze 1445 osb miao zosta zwol

nionych z pracy

Te ostatnie dane wydaj si jednak za

nione ustalenie rzeczywistej liczby

osb wyrzuconych z pracy za udzia

w strajkach wci napotyka trudnoci

Wie si to min z praktyk stosowan

w okresie stanu wojennego przez kierow

nictwa zakadw pracy polegajc na po

nownym zatrudnianiu osb wczeniej

zwolnionych Bya to dokuczliwa i per

fidna forma szykan poniewa ponowne

przyjcie do pracy odbywao si zazwy

czaj na nowych o wiele gorszych warun

kach Przykadowo grnicy wobec kt

rych zastosowano t praktyk tracili

trzynast i czternast pensj dodatki ro

Przygotowania do pacyfikacji kopalni „ujek”

NIEZALE˚NA

GAZETA POLSKA

Warszawa, 7 grudnia 2007 r.

S TRAJKOWY GRUDZIE ƒ 1981

gazem zawicym kolegw z takich ko

pal jak „Wieczorek” „Staszic” „Ha

lemba” „Jastrzbie” czy „Moszczeni

ca” Bilans akcji „wygaszania” strajkw

przez siy milicyjnowojskowe w sa

mych tylko grnolskich kopalniach

by przeraajcy dziewi osb zabi

tych 25 rannych w wyniku postrzaw

z broni palnej oraz wiele innych ktre od

niosy rnego rodzaju obraenia ciaa

Solidarno i determinacja

Determinacja uczestnikw strajkw

wynikaa min z gbokiego poczucia

wasnej racji i odpowiedzialnoci za to

wszystko co udao si wywalczy „Soli

darnoci” w krtkim okresie kilkunastu

miesicy jej „karnawau” ale te o czym

nie wolno zapomina ze zwykej przy

zwoitoci i midzyludzkiej solidarnoci

z aresztowanymi i internowanymi kole

gami Nie mona byo pozostawi sa

mym sobie tych ktrych wadza potrak

towaa jak zwykych kryminalnych prze

stpcw Chodzio przecie czsto

o ludzi ktrzy reprezentowali dotd inte

resy zag wystpowali w ich imieniu

cieszyli si zaufaniem lokalnych spoecz

noci ktrzy na zwizkowe stanowiska

zostali wybrani w demokratycznych wy

borach Dlatego naturalnym odruchem

byo upomnienie si o tych ludzi a naj

lepsz form wyraenia sprzeciwu wobec

tego co si stao i jednoczenie nacisku

na wadze by tak wwczas rozumowa

no sprawdzony dotd wielokrotnie

strajk Std te powstay 13 grudnia

w Bytomiu Midzyzakadowy Komitet

Strajkowy w wydanej tego dnia odezwie

apelowa „Jeli nie utrzymamy zbioro

wej solidarnoci i zdecydowania jeli nie

staniemy WSZYSCY do STRAJKU PO

WSZECHNEGO damy dowd e nie

dorolimy do WOLNOCI i DEMO

KRACJI” Jest charakterystyczne e

miertelne strzay w „Wujku” nie sparali

oway cakowicie protestw co niewt

pliwie byoby na rk wadzom Informa

cje o mierci dziewiciu grnikw w kil

ku przypadkach jeszcze bardziej

podsyciy dotychczasowy opr Tak byo

chociaby w Hucie „Katowice” czy ko

palniach „Piast” i „Ziemowit” ktrych

zaogi przez cay czas strajkoway kilka

set metrw pod ziemi unikajc by mo

e w ten sposb losu ktry sta si udzia

em ich kolegw z innych zakadw

gdzie strajki prowadzono na powierzch

ni Te dwa protesty okazay si zreszt

najduszymi ze wszystkich jakie podj

to w kraju po wprowadzeniu stanu wo

jennego W wigili Boego Narodzenia

zakoczyli sw akcj pracownicy „Zie

mowita” 28 grudnia 1981 r na po

wierzchni wyjechao okoo tysic grni

kw „Piasta” W ten sposb o trzy dni

wyprzedzajc kalendarz strajkowy Gru

dzie w Polsce dobieg koca

Pozorny spokj

Zakoczenie strajkw okupacyjnych

w zakadach pracy nie oznaczao bynaj

mniej rzeczywistego spacyfikowania ich

zag Autorzy cytowanego ju „Rapor

tu” zwracali w nim uwag e na po

cztku 1982 r „wedug opinii kierow

nictw kopal dozoru technicznego oraz

aktywu partyjnego aktualny spokj jest

pozorny uwarunkowany wprowadze

niem stanu wojennego S oni zdania e

istnieje niebezpieczestwo i po zniesie

niu stanu wojennego nastpi aktywizacja

ekstremalnych grup Solidarnoci kt

re bd dy do wywoywania konflik

tw i strajkw Wprawdzie utrzymu

jcy si od momentu zakoczenia straj

kw wysoki poziom wydobycia wgla

wiadczy moe o uspokojeniu nastrojw

wzburzenia wrd zag grniczych

i skoncentrowaniu si na pracy to jednak

jak to podkrelaj dyrekcje dozr i ak

tyw partyjny kopal jest to spowodo

wane przede wszystkim wyranym wzro

stem dyscypliny (wynikajcym z przepi

sw prawa stanu wojennego) a take

motywacj ekonomiczn (obawa przed

utrat pracy) Ocena ta nie moe jednak

przesania faktu e wrd zag grni

czych znajduj si ekstremalne elementy

Solidarnoci ktre swoimi dziaania

mi dy bd do wywoywania w ro

dowisku grniczym atmosfery niezado

wolenia prowadzcej do konfliktw spo

ecznych (ju obecnie stwierdzono fakty

kolportowania ulotek o treci antypa

stwowej np w KWK Wujek jak rw

nie przypadki sabotau np w KWK

Staszic) Na podstawie powyszych

faktw mona stwierdzi e aktualny

stan nastrojw jest niestabilny W tej sy

tuacji zachodzi potrzeba cigego i grun

townego rozpoznawania stanu wiado

moci spoecznopolitycznej zag”

Wspomniana „niestabilno nastro

jw” dotyczya nie tylko grnictwa

Mona j byo rozcign na cae wcze

sne spoeczestwo Kolejne miesice i la

ta miay pokaza e sia uyta przeciw

ko niemu w grudniu 1981 r nie bya naj

lepszym sposobem na przywrcenie

status quo sprzed 198 r i ostatecznie

przyniosa skutek odwrotny do zamie

rzonego

Stan wojenny z komina JOTESU

Jzef reniowski

IPN d

prowadzenie stanu wojennego w odzi przebie

go troch inaczej ni w pozostaych duych

orodkach przemysowych Polski Przygotowa

nia list proskrypcyjnych a take inne elementy

scenariuszy uderzenia w „Solidarno” zaczy

si wczesn jesieni 198 r i kolejno byy do

stosowywane oraz doskonalone

Liderw regionu dzkiego noc z 12 na

13 grudnia zastaa w Gdasku skd po

za Grzegorzem Palk zdyli powrci

niedzielnym rankiem Jednak nie przenie

li centrum strajkowego regionu z budyn

ku Zarzdu „S” do zajezdni tramwajowej

czy innego duego zakadu Odezwy

wielce patriotyczne proklamowane

przez Jerzego Kropiwnickiego i Andrzeja

Sowika docieray do gromadzcego si

tumu z okien gmachu Zarzdu „S” nie

mal ssiadujcego przy Piotrkowskiej

zkatedr w Stanisawa Kostki

Okoo godz 13 ZOMO zamao opr

i zdobyo ten budynek osoby w nim za

trzymane (w tym obu przywdcw) za

wiozo do wizienia w czycy w ktrym

od pnocy zgromadzono ju kilkudziesi

ciu innych internowanych Akcja ZOMO

polegaa na niszczeniu budynku oraz zgro

madzonych w nim maszyn offsetowych

i miaa charakter spektakularnego wanda

lizmu wobec mienia i ora „Solidarno

ci” Zwizek by przecie nieuzbrojony

jego si bya liczebno i wolne sowo

Spoeczestwo

Do roli bastionu oporu urs do nie

oczekiwanie w robotniczym miecie bu

dynek Wydziau Prawa Uniwersytetu

dzkiego Liczni studenci z NZS i nie

liczni pracownicy U aktywni w NSZZ

„S” okupowali gmach pooony w centrum

odzi visavis sdu wojewdzkiego Te

atru Wielkiego i placu Dbrowskiego

wanego wza komunikacyjnego Dla do

wodzcych pacyfikacj odzi ten punkt

oporu mia bodaj wiksze znaczenie ni

zdobycie usytuowanych peryferyjnie zbun

towanych fabryk Niedugo przed atakiem

studenci zdoali z pomoc tramwajarzy

spi rzd tramwajw odcinajc dostp do

swej warowni Wydarzenia te rekonstruuje

paradokumentalny film Grzegorza Krli

kiewicza pt „Bardzo krtki strajk” (26)

Zdobycie 15 grudnia 1981 r Wydziau Pra

wa i pobicie egzekutywy PZPR „na dyu

rze partyjnym” (studenci ewakuowali si

tu przed szturmem) zbiego si w czasie

z kocem otwartych protestw w fabry

kach Siy ZOMO terminowo skoczyy te

go dnia robot w odzi i dyslokowane by

y pospiesznie na Wybrzee

Rozmaite grupy inicjatorw prboway

od 13 grudnia zastpi aresztowany Za

rzd Regionu Byo to tym waniejsze e

komisarz strajkowy regionu Marek Bur

ski przeszed na stron wadz W pewien

sposb zamiar przewodzenia ziemi dz

kiej powid si Midzyzakadowemu

Komitetowi Strajkowemu (z Zakadw

Bawenianych „Marchlewskiego”) MKS

z Jerzym Duniewskim na czele dziaa

do lutego 1982 r kiedy bezpiece udaa

si akcja aresztowa czonkw MKS In

ne grupy „Jestemy” Robotniczy Komi

tet Oporu dzcy tramwajarze podej

moway dziaania z rozmaitym skutkiem

Jedni wpadali po kilku tygodniach dru

dzy dziaali bez dekonspiracji np gru

pa „Biuletynu dzkiego” wystpujca

NIEZALE˚NA

GAZETA POLSKA

Warszawa, 7 grudnia 2007 r.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: