IPN-Solidarność 1980-1982.pdf

T EMAT MIESIÑC A

1980–1982

OD PRZEDWIOSNIA DO ZIMY

Lipcowe strajki na Lubelszczynie przeomowy dla lska strajk w „Fazosie” w Tarnowskich Grach wkad pozna

skiego w walk „Solidarnoci” o wolne media w ramach akcji „ejdziemy z murw gdy wejdziemy na anteny radia

i telewizji” fiolki z gazem podrzucone przez „nieznanych sprawcw” pod katowick kopalni „Sosnowiec” drama

tyczna decyzja bombiarzy w LegnickoGogowskim Okrgu Miedziowym w 1982 r oto pi historii z czasw pierw

szej „Solidarnoci”

Pocztki „Solidarnoci” na Lubelszczynie

Marcin Dbrowski

OBEP IPN Lublin

Fal strajkw w Polsce w 198 r wywoay lipco

we podwyki cen wyrobw misnych w zakado

wych stowkach i bufetach Gospodarka PRL pr

bujca zastosowa niemoliwe do zrealizowania

ekonomiczne zaoenia ustroju znalaza si na ko

lejnym zakrcie Podwyka spowodowaa sponta

niczny bunt zag pocztkowo tylko w pojedynczych

przedsibiorstwach w rnych orodkach w kraju

8 lipca kiedy podczas porannej prze

rwy stwierdzono nowe ceny w zakado

wym bufecie stana praca w Wytwrni

Sprztu Komunikacyjnego „PL” w wid

niku Po dwch dniach zastrajkowaa

zaoga najwikszej na Lubelszczynie

Fabryki Samochodw Ciarowych Fa

la „przerw w pracy” oficjalnie wadze

unikay sowa „strajk” obejmowaa

kolejne zakady w tym miecie Doszo

do precedensw w widniku zakoczo

no protest podpisaniem porozumienia

wadz ze strajkujcymi Podobne poro

zumienia zawarto w kilku zakadach na

Lubelszczynie

Wszdzie powtarzaa si ta sama me

toda dziaania protest ograniczano do

terenu przedsibiorstwa organizowano

wiec zaogi podczas ktrego formuo

wano postulaty i wyaniano przedstawi

cielstwa strajkujcych W wikszych za

kadach tworzono strae strajkowe pil

nujce porzdku Postulaty miay gw

nie charakter ekonomiczny i pracowni

czy domagano si rekompensat w po

staci podwyek wynagrodze poprawy

warunkw pracy i lepszego zaopatrze

nia w miecie

Robotnicy przeciwko pastwu robotnikw

Robotnicy yjcy w pastwie robot

niczym upomnieli si wreszcie o nale

ne prawa o ktrych do tej pory syszeli

jedynie w partyjnych przemwieniach

Widoczne byo zniecierpliwienie wobec

niezrealizowania obietnic Edwarda

Gierka zoonych na pocztku lat 7

NIEZALE˚NA

GAZETA POLSKA

Warszawa, 3 sierpnia 2007 r.

„SOLIDARNOSC”

„S OLIDARNO Ê Ç ” 1980–198 2

Wydarzenia na Lubelszczynie nabra

y przeomowego charakteru 16 lipca

gdy zastrajkowali kolejarze najpierw

w Lokomotywowni Lublin a potem ca

ym lubelskim Wle PKP Sytuacja

w Lublinie przybraa znamiona strajku

generalnego kolejno stany komunika

cja miejska i czciowo PKS zastrajko

wali te kierowcy zaopatrzenia handlu

wskutek czego w sklepach zaczo bra

kowa mleka i wielu innych artykuw

spoywczych Niezadowolenie spoeczne

objo te okoliczne miasta Puawy Lu

bartw i Kranik Dziaania zag nie by

y jednak koordynowane gdy nie po

wsta midzyzakadowy komitet strajkowy

Dopiero teraz po latach mona oce

ni e umiarkowany charakter pracow

niczych da na Lubelszczynie mia

dobry wpyw na ewolucyjny przebieg

wydarze w Polsce latem 198 r Spon

taniczny charakter strajkw i socjalno

ekonomiczny zakres da powodowa

y e wadzom komunistycznym atwiej

byo zaakceptowa robotnicze protesty

Biuro Polityczne KC PPR nie potpio

„przerw w pracy” w Lublinie Powoano

komisj rzdow do rozpatrzenia postu

latw na czele ktrej stan wicepre

mier Mieczysaw Jagielski wczesny

pose z wojewdztwa lubelskiego Dla

tego kiedy 24 lipca strajki na Lubelsz

czynie ostatecznie wygasy a trzy ty

godnie pniej wybuchy ze wzmoon

si na Wybrzeu komisj rzdow

przerzucono w nowy „gorcy” region

gdzie Jagielski podpisywa porozumie

nia w Stoczni Gdaskiej

Okazuje si e lipcowe strajki na Lu

belszczynie byy na tyle wane i za

rwno w lokalnej tradycji jak i w litera

turze naukowej utrwalio si ju pojcie

Lubelskiego Lipca Midzy 8 a 24 lipca

zastrajkowao tu ponad 15 zakadw

pracy i kilkadziesit tysicy osb Wa

dze tu po fali strajkw dokonay swo

istej inwentaryzacji 12 „susznych”

(jak okrelano oficjalnie) wnioskw

i postulatw o charakterze wewntrz

zakadowym socjalnym i ekonomicznym

Ale byy take postulaty nieuznane

za „suszne” Przypomniano niespenion

obietnic wolnych sobt z 1971 r Upo

mniano si te o zrwnanie zasikw ro

dzinnych dla robotnikw z tymi dla milicji

i wojska Wiele zag zakwestionowao

dotychczasow rol zwizkw zawodo

wych cho nie odwaono si jeszcze

na formuowanie postulatw o wolnych

zwizkach zawodowych Najdalej poszli

kolejarze z lubelskiej Lokomotywowni

ktrzy wywalczyli obietnic nowych bar

dziej demokratycznych wyborw do rady

zakadowej odbyy si one 18 sierpnia

Przeamana bariera strachu

Najwikszym wkadem lipcowych straj

kw na Lubelszczynie w „gorce polskie

lato 198” byo przeamanie bariery stra

chu przed komunistyczn wadz ktra

dotychczas surowo karaa upominajcych

si o swoje prawa Pokojowa okupacyjna

forma lipcowych strajkw poczona z ne

Drewniana rzeba robotnika sprzed Lubelskich akadw Naprawy Samochodw w symbolicznym gecie

rozpociera rce z zerwanymi kajdanami

gocjacjami staa si wzorcem dla kolej

nych strajkujcych orodkw

Po podpisaniu porozumie sierpnio

wych Lubelszczyzna natychmiast do

czya do innych regionw budujcych

niezalene struktury Impuls ponownie

wyszed ze widnika gdzie 1 wrzenia

198 r przedstawiciele komitetw zao

ycielskich najczciej z „lipcowym” ro

dowodem zawizali Midzyzakadowy

rodkowoWschodni Komitet aoyciel

ski Niezalenych Samorzdnych wiz

kw awodowych „Solidarno” w na

zwie pojawia si dwa tygodnie pniej

W nastpnych miesicach Region

rodkowoWschodni „Solidarnoci” ob

j niemal ca Lubelszczyzn Na prze

omie kwietnia i maja 1981 r skupia ju

w swych szeregach 332 tys zwizkow

cw w 13 organizacjach zakadowych

Lubelska „Solidarno” pamitaa (i na

dal pamita) o ogromnym znaczeniu lipca

w pierwsz rocznic strajkw w 1981 r

w wielu zakadach pracy odprawiono

pierwsze od 35 lat msze wite na terenie

„socjalistycznych” zakadw pracy odso

nito pomniki i tablice Najbardziej przej

mujcy monument powsta przy Lubel

skich akadach Naprawy Samochodw

jednego z wyrniajcych si bojo

woci zakadw pracy w lipcu 198 r

iwgrudniu 1981 r drewniana rzeba

robotnika w symbolicznym gecie rozpo

ciera rce z zerwanymi kajdanami

NIEZALE˚NA

GAZETA POLSKA

Warszawa, 3 sierpnia 2007 r.

„S OLIDARNO Ê Ç ” 1980–198 2

Przeom na lsku

dr Jarosaw Neja OBEP Katowice

21 sierpnia 198 r zastrajkowaa zaoga Fabry

ki mechanizowanych Obudw cianowych

„Fazos” w Tarnowskich Grach produkujca no

woczesne urzdzenia dla grnictwa Jednak pro

test ten nie by pierwszym wystpieniem robot

niczym latem 198 r na Grnym lsku

W drugiej poowie lipca doszo do po

wanych „sytuacji konfliktowych” w kil

kunastu katowickich przedsibiorstwach

Sprawy pacowe problemy wewntrz

zakadowe i socjalne byy przyczyn wy

buchu 1 sierpnia strajku w akadach

Tworzyw Sztucznych „Erg” w Bieruniu

Starym Bunt wygaszono obiecujc zre

alizowanie da Dochodzio do kolej

nych robotniczych wystpie jednak

protest w „Fazosie” zdecydowanie rni

si od innych min pojawieniem si

da oglnospoecznych i postulatw soli

daryzujcych si z Wybrzeem

Strajk w „Fazosie”

Latem 198 r zaoga „Fazosu” wielo

krotnie zwracaa si bez powodzenia

do dyrekcji organizacji partyjnej i ra

dy zakadowej w kwestiach problemw

pacowych i socjalnych a take z pro

bami o wyjanienie biecej sytuacji

w kraju Coraz trudniej byo zachowa

spokj zwaszcza po tym jak od poo

wy sierpnia zaczy napywa informa

cje o wielkich strajkach na Wybrzeu

iorozmowach prowadzonych z wadza

mi przez Midzyzakadowe Komitety

Strajkowe w Gdasku i Szczecinie

21 sierpnia po przerwie niadaniowej

robotnicy spawalni przerwali prac i za

dali spotkania z dyrekcj Przyczyli

si do nich pracownicy wydziau me

chanicznego galwanizerni i montau

Protestujcy wyjaniali i nie otrzyma

li od dyrekcji adnych odpowiedzi na

postulaty doszo do maswki pierwszej

zmiany Sytuacj prbowa opanowa

jeden z zastpcw dyrektora Poniewa

jednak nie by w stanie odpowiedzie na

zadawane pytania robotnicy stwierdzi

li e bd rozmawia jedynie z dyre

ktorem

dania sformuowano jako doku

ment „Postulaty i dania pracownikw

Fazosu dotyczce zakadu pracy” Pi

smo wrczono dyrektorowi ktry wy

szed do zaogi w towarzystwie wice

ministra grnictwa Janusza Strzemi

skiego Strajkujcy wyznaczyli dyrekcji

czterogodzinny termin odpowiedzi Po

stulaty oprcz spraw odnoszcych si

cile do zakadu min pacowych so

cjalnych przeprowadzenia wolnych wy

borw do rady zakadowej dotyczyy

take kwestii oglnospoecznych da

no zwikszenia zasikw rodzinnych

do wysokoci obowizujcych w wojsku

i milicji poprawy zaopatrzenia plac

wek handlowych likwidacji sklepw

komercyjnych i przywrcenia cen z ma

daniem kierownictwa katowickiej SB strajk w „Fazosie” „przyspieszy dojrzewanie tendencji strajkowych

w ssiednich zakadach”

ja 1976 r obnienia opat za przedszko

la zwikszenia nakadw ksiek szkol

nych i drukw zmniejszenia wydatkw

na cele propagandowe i reprezentacyj

ne Strajkujcy domagali si te penej

informacji na temat sytuacji w kraju

i postulatw wysunitych przez zaogi

Wybrzea dali umoliwienia wysto

sowania listu solidarnociowego

Na kolejne spotkanie ze strajkujcymi

dyrektor przyby w towarzystwie komi

sji min wiceministra grnictwa se

kretarza KW PPR Wiesawa Kiczana

prezydenta Tarnowskich Gr oraz se

kretarza ekonomicznego tamtejszego

KM PPR Komisja przystaa wpraw

dzie na realizacj postulatw dotycz

cych spraw zakadowych i branowych

odegnaa si jednak od da oglno

spoecznych Jej czonkowie byli prze

konani e do wygaszenia strajku wy

starcz gwarancje podwyek pac i po

prawy warunkw pracy

Po naradzie zaoga zdecydowaa

e strajk bdzie kontynuowany a do

przyjcia przez komisj pozostaych

da Rozpoczy si kolejne rozmowy

naciski na pojedynczych pracownikw

kilkakrotnie bez powodzenia prbowa

no zama strajk przy pomocy partyj

nych amistrajkw

Tymczasowy kompromis

Kompromisowe rozwizanie kryzysu

miao miejsce nastpnego dnia Strajku

jcy zawiesili protest na tydzie aby

jak mwili „niepotrzebnie nie powodo

wa dalszych strat ktre w kocu ude

rz w nas samych” Do tego czasu wa

dze miay zrealizowa postulaty Gdyby

tak si nie stao od 1 wrzenia zaoga

postanowia wznowi strajk Ustalenia

te jak rwnie poparcie dla robotnikw

Wybrzea i ich dezyderatw w tym

najwaniejszego powoania niezale

nych od wadz zwizkw zawodowych

znalazy si w rezolucji sporzdzonej

Strajk w „Fazosie” i wysunite przez jego pracownikw

dania o charakterze oglnospoecznym i postulaty so

lidaryzujce si z ybrzeem stanowiy now jako

w dotychczasowych wystpieniach pracownikw przemy

su lskiego i zagbiowskiego adze partyjne i admi

nistracyjne oraz kierownictwo MO i SB zdaway sobie

spraw z tego e jeeli tarnogrski protest pocignie za

sob inne zakady sytuacja stanie si powana

daniem kierownictwa katowickiej SB strajk w „Fazo

sie” „przyspieszy dojrzewanie tendencji strajkowych

w ssiednich zakadach” Istotnie spoecznego poru

szenia nie dao si ju zatrzyma Do 28 sierpnia kie

dy grnicy „Manifestu Lipcowego” rozpoczli swj syn

ny protest zakoczony 3 wrzenia podpisaniem z wa

dzami porozumienia jastrzbskiego SB zarejestrowaa

liczne przypadki niezadowolenia zag prawdzie nie

dochodzio jeszcze do otwartych strajkw coraz cz

ciej jednak na krtko przerywano prac i „w atmosfe

rze oglnego napicia” podejmowano rozmowy z dyrek

cjami sekretarzami komitetw zakadowych i miej

skich partii przedstawiajc im postulaty pacowe

socjalne a take oglnospoeczne i polityczne

Charakterystyczne e podobnie jak w przypadku „Fa

zosu” stosunkowo atwe do wynegocjowania w czasie

rozmw z kierownictwami i dyrekcjami okazyway si

dla pracownikw poszczeglnych zakadw i przedsi

biorstw postulaty o charakterze „zakadowym” nato

miast dania oglnospoeczne i polityczne byy od ra

zu odrzucane jako „niemoliwe do zrealizowania”

ewentualnie starano si odwleka termin udzielenia

w tych kwestiach konkretnych odpowiedzi

NIEZALE˚NA

GAZETA POLSKA

Warszawa, 3 sierpnia 2007 r.

III

„S OLIDARNO Ê Ç ” 1980–198 2

przez strajkujcych Wadze pod naci

skiem zaogi zgodziy si na ogoszenie

tego dokumentu w radiu i telewizji ale

ostatecznie do tego nie dopuciy god

nie z zawart umow za udzia w straj

ku nie groziy konsekwencje dyscypli

narne robotnicy zobowizali si do od

pracowania strat spowodowanych przerw

22 sierpnia przed godzin 11 „Fazos”

przystpi do pracy Tego samego dnia

wysano do Gdaska dwch delegatw

kadego inn drog ktrzy mieli pozy

ska informacje o tym co si tam fak

tycznie dzieje i dostarczy do Stoczni

uchwa „Fazosu” Tylko jednemu

z nich udao si spotka z przedstawi

cielami trjmiejskiego MKS Powrci

25 sierpnia i podczas spotkania z zao

g na ktre zaproszono rwnie dyrek

tora fabryki przedstawi 21 gdaskich

postulatw oraz odezw MKS na temat

niezalenych zwizkw zawodowych

Wadze nie wypeniy wszystkich wa

runkw umowy zawartej z zaog „Fa

zosu” Do koca sierpnia wyjaniono

wprawdzie spraw sposobu realizacji

postulatw zakadowych a pewn ich

cz speniono jednak co do da

oglnospoecznych tumaczono si bra

kiem odpowiednich kompetencji Do

wznowienia strajku nie doszo gdy za

warte w Szczecinie i Gdasku porozu

mienia tamtejszych MKS ze stron par

tyjnorzdow robotnicy tarnogrskiej

fabryki uznali za spenienie wasnych

da 3 wrzenia dyrekcja zakadu

podpisaa porozumienie z przedstawi

cielami tworzcych si niezalenych

zwizkw zawodowych

Od momentu wybuchu strajku na

„Manifecie Lipcowym” strajki w woje

wdztwie nastpoway lawinowo W kul

minacyjnym momencie tj 2 wrzenia

protestowao 5 zakadw i przedsi

biorstw w tym 25 kopal Do 5 wrze

nia kiedy gwna fala protestw zacz

a opada przystpio do nich 49 ko

pal wgla kamiennego zatrudniajcych

276 tys osb z czego w strajkach wzi

o udzia a 238 tys grnikw co stano

wio 86 proc stanu osobowego zag

Po 5 wrzenia protesty objy mniejsze

zakady pracy w wojewdztwie ale te

byy ju znacznie krtsze zazwyczaj

kilkugodzinne

Wedug danych MO i SB w okresie

od 21 sierpnia do 2 padziernika na tere

nie wojewdztwa katowickiego przerwy

w pracy wystpiy w 272 zakadach za

trudniajcych ogem 88 tys ludzi

z czego w protestach wzio udzia 31

tys pracownikw W porwnaniu z wcze

niejszymi kryzysami spoecznopoli

tycznymi w PRL byo to niespotykane

dotd oywienie rodowisk pracowni

czych Grnego lska i agbia D

browskiego Efektem tego byo stworze

nie w regionie w niedalekiej przyszoci

silnych struktur NS „Solidarno”

ejdziemy z murw

Przemysaw wiernik

OBEP IPN Pozna

Jednym z niezrealizowanych postulatw NS „So

lidarno” ktry zgaszano w latach 1981981

by dostp do rodkw masowego przekazu

przede wszystkim radia i telewizji wizek zaan

gaowa si rwnie wraz z innymi organizacja

mi opozycyjnymi w walk o wolno sowa

i przeamanie monopolu cenzury Dziaania te by

y widoczne szczeglnie w drugiej poowie 1981 r

W jednej z uchwa przyjtych podczas

I Walnego ebrania Delegatw Regionu

Wielkopolska zaprotestowano przeciw

„monopolowi aparatu partyjnopa

stwowego na dysponowanie rodkami

masowego przekazu w Polsce” 19 i 2

sierpnia 1981 r przeprowadzona zostaa

oglnopolska akcja pod hasem „Dni

bez prasy” W jej zorganizowanie w

czyo si take kierownictwo wielkopol

skiej „Solidarnoci”

Naczelnej wartoci demokracji

godnie z decyzj Krajowej Komisji

Porozumiewawczej (KPP) protest ten

by reakcj na niewywizywanie si

strony rzdowej z porozumie sierpnio

wych ktre gwarantoway poszerzenie

granic wolnoci sowa Protestowano

rwnie w sprawie nasilajcej si ww

czas kampanii propagandowej prowa

dzonej w rodkach masowego przekazu

przeciwko „Solidarnoci” W opinii

zwizkowcw wadze powinny zrozu

mie e „rodki masowego przekazu s

wasnoci spoeczn i nie mog suy

kolejnym ekipom rzdzcym” oraz sza

nowa konstytucyjne prawo spoecze

stwa do „naczelnej wartoci demokracji

wolnego sowa”

19 sierpnia 1981 r (w ramach „Dni

bez prasy”) strajk podja drukarnia Po

znaskich akadw Graficznych a a

rzd Regionu (R) NS „Solidarno”

Malowanie hase na murach byo form walki oglnopolskiej kampanii „Solidarnoci” o uzyskanie dostpu do rodkw masowego przekazu

NIEZALE˚NA

GAZETA POLSKA

Warszawa, 3 sierpnia 2007 r.

„S OLIDARNO Ê Ç ” 1980–198 2

Wielkopolska kolportowa „Apel druka

rzy” wzywajcy do bojkotu oficjalnej

prasy O przebiegu protestu tak informo

way „Wiadomoci Dnia” „Akcja ta

proklamowana zostaa jako protest prze

ciwko niedopuszczeniu Solidarnoci

do rodkw masowego przekazu” W ce

lu przeciwdziaania protestom SB

utrudniaa oflagowywanie strajkujcych

zakadw W liczbie 3 tys egz ukazao

si take skomasowane wydanie trzech

poznaskich dziennikw „Gazety Po

znaskiej” „Gosu Wielkopolskiego”

i „Expressu Poznaskiego” Periodyk

ten wydrukowano w Wojskowych aka

dach Graficznych Wojsk Lotniczych

w Poznaniu a wikszo jego nakadu

zostaa rozkolportowana „kanaami par

tyjnymi” w zakadach pracy

Funkcjonariusze SB przejmowali tak

e tysice ulotek „Solidarnoci” wzy

wajcych do bojkotu prasy 2 sierpnia

z inspiracji SB za porednictwem dy

rekcji Poznaskich akadw Graficz

nych przewodniczcy K NS „So

lidarno” odwoa w czasie spotkania

z zaog akcj protestacyjn w tych za

kadach Tego samego dnia SB zainspi

rowaa spotkanie zespow redakcyj

nych trzech wymienionych wczeniej

dziennikw i uchwalenie rezolucji

„w duchu zblionym do komentarza re

dakcyjnego PAPu” potpiajc owiad

czenie Stowarzyszenia Dziennikarzy

Polskich

Akcja „Stomila”

Jesieni zwikszya si jeszcze liczba

zatrzyma i przesucha dziaaczy

„Solidarnoci” przez funkcjonariuszy

MO wizane to byo min z prowa

dzonymi przez wizek akcjami o cha

rakterze propagandowym kiedy dzia

acze „Solidarnoci” i NS zintensyfi

kowali przeprowadzanie akcji plakato

wych na terenie miasta Wielu rozwie

szajcych zwizkowe plakaty byo

zatrzymywanych przez milicjantw

np 5 padziernika spisano lub zatrzy

mano robotnikw „Stomila” ktrzy

rozwieszali plakaty „Solidarnoci”

w Poznaniu Byo to moliwe dziki in

formacji uzyskanej od TW „Macieja”

o przygotowywaniu akcji przez pra

cownikw „Stomila”

Podobne dziaania prowadzone gw

nie przez patrole MO podejmowano

do grudnia 1981 r szczeglnie w czasie

trwania oglnopolskiej kampanii „S”

o uzyskanie dostpu do rodkw maso

wego przekazu pod hasem „ejdziemy

z murw gdy wejdziemy na anteny ra

dia i telewizji” Od 17 listopada 1981 r

malowano napisy na murach gdy

w ocenie dziaaczy „Solidarnoci”

„po roku bezskutecznych stara roz

mw umw porozumie wysiki

wizku o uzyskanie dostpu do rod

kw masowego przekazu” pozostaway

bezowocne

Preludium do stanu wojennego

atrzymania uczestnikw akcji kol

portaowych i malowania napisw spi

sywanie i doprowadzanie na komisaria

ty MO konfiskowanie pdzli i farb na

siliy si w grudniu 1981 r Milicja

podejmowaa takie dziaania min wo

bec studentw Politechniki Pozna

skiej prowadzcych w porozumieniu

z NS „S” akcje malowania napisw

w Poznaniu atrzymano nawet liceali

st ktry wsplnie z czonkami „S”

rozdawa specjalne wydanie „Wiado

moci Dnia” powicone akcji OMO

przeciwko studentom WOSP w War

szawie Po przewiezieniu do komisa

riatu skonfiskowano mu nieocenzuro

wane publikacje a nastpnie zwolnio

no Tego samego dnia funkcjonariusze

MO otrzymali rwnie polecenie za

trzymania innych osb kolportujcych

przy rondzie Kopernika wydawnictwa

„S” ale z powodu tumu odstpiono od

interwencji

Wraz z narastaniem napicia 2 grud

nia 1981 r R NS „Solidarno”

Wielkopolska podczas nadzwyczajne

go posiedzenia przyj uchwa w kt

rej zwraca uwag na powtarzajce si

brutalne akcje skierowane przeciwko

„S” zatrzymywanie czonkw wizku

oraz pobicia dziaaczy i napady na nich

W jego ocenie eskalowanie napicia

przez resort bezpieczestwa spowodo

wane byo brakiem odpowiedniej reak

cji ze strony wizku

Obecnie wiadomo ju e wydarzenia

te zwizane byy z przygotowaniami

do wprowadzenia stanu wojennego

a krtki okres wzgldnej wolnoci do

biega koca Niewtpliwie jednak wa

nym osigniciem „Solidarnoci” oraz

caej opozycji demokratycznej w latach

1981981 byo przeamanie monopolu

cenzury

ywrcona „Nysa” i fiolki z gazem

dr Tomasz Kurpierz

OBEP IPN Katowice

naki narastajcej konfrontacji ktrej apogeum

nastpio w grudniu 1981 r widoczne byy ju

wyranie od jesieni e wrzeniu Leonid Bre

niew na posiedzeniu Biura Politycznego KC KPR

w ostrych sowach wypowiedzia si o I Krajo

wym jedzie Delegatw NS „S” tym sa

mym miesicu w licie przekazanym przez so

wieckiego ambasadora Moskwa domagaa si

podjcia przez polskie wadze „zdecydowanych

i radykalnych krokw w celu przecicia zoliwej

antysowieckiej propagandy i wrogich wobec

SRR akcji”

Takie enuncjacje wzmocnione wiel

kimi manewrami wojskowymi armii so

wieckiej przy polskiej granicy wzmaga

y pozycj i determinacj polskich towa

rzyszy dcych do zdawienia

„karnawau Solidarnoci” si Wybr

Jaruzelskiego na I sekretarza PPR

ktry skupi w rkach ca kontrol nad

parti administracj pastwow oraz

wojskiem pokaza e wadza zmierza

w kierunku konfrontacji Na pierwsze

efekty tych zmian nie trzeba byo dugo

czeka Take na Grnym lsku i w a

gbiu gdzie w drugiej poowie pa

dziernika miay miejsce dwa wydarze

nia ktre odebrane zostay przez opini

publiczn jako prowokacje wymierzone

w dziaaczy „Solidarnoci” oraz naj

waniejsz w regionie grup spoeczn

grnikw

O wos od rozlewu krwi

2 padziernika 1981 r w centrum

Katowic doszo do pierwszych zaj

ktre nieomal nie zakoczyy si rozle

wem krwi Na tamtejszym rynku dziaa

kierowany przez Tadeusza Buranow

skiego czonka arzdu Regionu „Soli

darnoci” samochodowy punkt kolpor

towania prasy i wydawnictw bezdebito

wych Sprzeda prowadzono ju od

jakiego czasu jednak akurat tego dnia

funkcjonariusze MO zadali jej prze

rwania Kolporterzy odmwili co zmu

sio milicjantw do uycia siy obsu

ga punktu zostaa zatrzymana auto od

holowane Kto podj takie decyzje nie

wiadomo jednak sytuacja szybko za

cza si wymyka spod kontroli

W krtkim czasie przed komisariatem

MO gdzie umieszczono zatrzymane

osoby zgromadzi si tum ok 3 tys lu

dzi dajcych ich uwolnienia Sytuacja

staa si jeszcze bardziej napita po po

jawieniu si jednostek OMO W stron

komisariatu poleciay kamienie powy

bijano szyby Wzburzeni demonstranci

wywrcili milicyjn „Nys” i prbowali

wedrze si do budynku Atmosfer

ostudziy dopiero interwencje czonkw

arzdu Regionu „S” ktrzy zaprowa

dzili demonstrantw pod siedzib

zwizku Manifestanci rozeszli si

przed godzin 22 za do pnej nocy

w centrum Katowic pojawiay si patro

le milicyjnowojskowe Likwidacja

punktu kolportau pokazaa jak niewie

le brakowao do wybuchu regularnej bi

twy podczas ktrej moga pola si

krew

W kilka dni pniej dramatyczne

wydarzenia wstrzsny agbiem

27 padziernika przed Sdem Rejono

wym w Sosnowcu miaa si odby kil

kakrotnie przesuwana rozprawa prze

ciwko Wojciechowi Figlowi i siedmiu

innym dziaaczom „Solidarnoci” z ko

palni Sosnowiec Oskareni podczas

strajku ostrzegawczego 7 sierpnia po

NIEZALE˚NA

GAZETA POLSKA

Warszawa, 3 sierpnia 2007 r.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: