199912_rynsztunek_zolnierza.pdf

Prototypowe urzdzenie optyczne,

w ktrego sk¸ad wchodzi ekran mon-

towany na he¸mie ýo¸nierza przed

jego prawym okiem. Ekran pozwala

ýo¸nierzowi na ogldanie obrazw

z rýnych rde¸, w tym takýe z ka-

mery przymocowanej do broni.

RYNSZTUNEK ûOüNIERZA

Ubrania wytwarzajce energi« i zmieniajce kolor jak kameleon, ýywnoæ z owadw i liæci

oraz robociki-zwiadowcy Ð oto wyposaýenie ýo¸nierza w przysz¸ym stuleciu. Steve Nadis

JESTEå SAM , odci«ty od swoich, na terytorium wroga. Moýesz

polega na w¸asnym sprycie, ale takýe na licznych gadýetach,

o ktrych nawet nie marzy¸ James Bond. Po pierwsze, wy-

puszczasz szwadron robocikw wielkoæci owada, wyposa-

ýonych w maleÄkie kamery, aby przeszuka¸y okolic« pod k-

tem ukrytych zagroýeÄ. Twoja odzieý zmienia kolor niczym

kameleon i automatycznie dopasowuje si« do barw otocze-

nia, a interaktywny materia¸, z ktrego jest uszyta, wykorzy-

stuje technik« ãniewidzialnoæciÓ, czynic ci« niewidocznym

dla czujnikw wroga. A jeæli wszystko to zawiedzie, pozo-

stan ci jeszcze holograficzne pu¸apki wabice, ktre de-

zorientuj nieprzyjaciela, oraz wirusy zak¸cajce prac« jego

komputerw.

Czy troch« nie przesadziliæmy? Zdaniem pracownikw

U.S. Army Soldier System Center (SSCEN) w Natick w stanie

Massachusetts, na pewno nie. 550 inýynierw, technikw i na-

ukowcw pracuje w tym oærodku nad nowymi technikami

ýywienia i ubierania ýo¸nierzy, dzi«ki ktrym wzroænie ich

mobilnoæ i skutecznoæ niszczenia wroga oraz zdolnoæ prze-

trwania powaýnych obraýeÄ cia¸a.

kart do gry, ktre zaspakaja¸yby dzienne zapotrzebowanie ýo¸-

nierza na substancje odýywcze i kalorie. Ma on nadziej«, ýe tzw.

sprytna ýywnoæ (lub inaczej ãpokarmoceutykiÓ) b«dzie nie

tylko odýywia ýo¸nierzy, ale takýe wzmacnia ich uk¸ad od-

pornoæciowy i ¸agodzi stres. W czasie nasilonych walk, kiedy

nie ma nawet czasu na jedzenie, specjalne urzdzenie nazwa-

ne, zreszt doæ nieapetycznie, przezskrnym systemem odýy-

wiania, mog¸oby dodawa ýo¸nierzom si¸. Czujniki przyrzdu

ocenia¸yby poziom substancji odýywczych danej osoby, a nakle-

jony na cia¸o plaster dozowa¸ przez skr« potrzebne witaminy,

mikroelementy, aminokwasy i cukry.

Zawansowane techologicznie automaty zasilane energi

mikrofal wysy¸anych z satelitw dostarczano by wojsku dro-

g lotnicz na pole bitwy. Wydziela¸yby one racje ýywno-

æciowe ãstosownie do zadania bojowegoÓ. Oprcz tego gru-

py ýo¸nierzy wyposaýano by w ãbioprzyswajaczeÓ, ktre

mog¸yby przerabia dost«pne sk¸adniki, takie jak trawa, li-

æcie, insekty i robaki w odýywcze, cho niekoniecznie wy-

tworne posi¸ki.

Mimo ýe ýadna z futurystycznych potraw Darscha jesz-

cze nie istnieje, w jego przekonaniu niektre z nich b«d do-

st«pne do roku 2025. ãJeýeli koncernowi McDonaldÕs zaj«¸o

10 lat wprowadzenie na rynek kurcz«cia McNuggets, to na

nasze potrawy moýemy potrzebowa jeszcze wi«cej czasuÓ

Ð obrusza si«.

Wojsko zajmuje si« takýe szeroko zakrojon problematy-

k ochrony ýo¸nierzy przed wod, upa¸em, zimnem, pociska-

mi, a nawet substancjami chemicznymi i biologicznymi. Pla-

KANTYNA PRZYSZüOåCI: McNUGGETS Z OWADîW

Jeæli jak podobno mawia¸ Napoleon Bonaparte, wojsko ma-

szeruje brzuchem, to zadaniem Geralda Darscha jest opraco-

wanie najbardziej lekkostrawnego i odýywczego ãpaliwaÓ dla

armii. Darsch, ktry jest odpowiedzialny za program odýywia-

nia ýo¸nierzy (Combat Feeding Program), marzy o wprowa-

dzeniu racji ýywnoæciowych o duýej g«stoæci i rozmiarach talii

90 å WIAT N AUKI GrudzieÄ 1999

nuje si« wyposaýenie ýo¸nierzy w lekk, tzw. reaktywn

odzieý, ktrej mikroskopijne w¸kna b«d poddawane licznym

zabiegom, nadajcym im rýne w¸asnoæci. Chemiczka

z SSCEN Heidi Schroeder-Gibson wyprodukowa¸a technik

zwan elektrospinningiem cienk b¸on« polimerow, ktrej

moýna b«dzie nadawa kszta¸t pow¸oki pokrywajcej ca¸e

cia¸o, tak by mog¸a funkcjonowa jako druga, ochronna sk-

ra. Pow¸oka, cho zbudowana z maleÄkich w¸kien, ma kon-

systencj« i struktur« balonu. Zdaniem Schroeder-Gibson do

w¸kien moýna dodawa rýne substancje Ð w«giel poch¸ania-

jcy toksyczne chemikalia, enzymy rozk¸adajce ærodki pa-

raliýujce oraz czujniki okreælajce stan ærodowiska. Umiesz-

czone w rýnych warstwach nadaj odzieýy poýdane cechy.

Naukowcy z SSCEN uwa-

ýaj, ýe polimerowe pow¸oki

mog¸yby tworzy osnow«

wraýliwych podszewek, w

ktr wprowadza¸oby si«

sie czujnikw, æwiat¸owo-

dw i innych przewodzcych

w¸kien. Tak ãutkanaÓ pod-

szewka sprawdza¸aby, czy

ýo¸nierz nie jest ranny, okre-

æla¸a miejsce zranienia, iloæ

utraconej krwi i inne waý-

ne symptomy. Natychmiast

przesy¸a¸aby te ustalenia do

centrum dowodzenia, z kt-

rego wysy¸ano by ewakuacyj-

ny zesp¸ medyczny.

Wed¸ug Erica Linda, inýy-

niera elektryka ze Space and

Naval Warfare Systems Cen-

ter w San Diego, odzieý reje-

strujc naruszenie ludzkie-

go tu¸owia pokazano po raz

pierwszy w 1995 roku. Ubra-

nie to, ktre nie przesz¸o jesz-

cze testw klinicznych, dzia-

¸a na zasadzie przepuszczania

æwiat¸a przez zamkni«te p«-

tle æwiat¸owodw. ãJeæli im-

puls æwiat¸a wrci, oznacza

to, ýe tu¸w nie zosta¸ naruszonyÓ Ð mwi Lind. Gdy pocisk

przerwie obwd, maleÄkie mikrofony ultradwi«kowe wmon-

towane w odzieý mog przeæledzi drog« pocisku.

Podobne podejæcie moýna by zastosowa w projektowa-

niu odzieýy, ktra dostosowuje si« do barwy otoczenia, zmie-

niajc kolor jak kameleon. Barwa ubrania zaleýa¸aby od bar-

wy æwiat¸a przebiegajcego przez æwiat¸owodowe nici

materia¸u. Zdaniem Linda wyprodukowanie takiej odzieýy

juý jest moýliwe, natomiast nie opracowano jeszcze praktycz-

nego sposobu dostarczania energii.

Specjaliæci z SSCEN podj«li takýe i to wyzwanie, zajmujc

si« problemem zasilania nie tylko zmieniajcej kolor odzie-

ýy. Ostatnio rozpocz«li badania nad fotowoltaiczn membra-

n zrobion z przewodzcych polimerw, ktra moýe prze-

twarza æwiat¸o s¸oneczne w elektrycznoæ. Potencjaln zalet

tego urzdzenia jest to, ýe ma¸e w¸kna pozwalaj uzyska

efektywn powierzchni« membrany oko¸o 200 razy wi«ksz

od kawa¸ka zwyk¸ej materii o porwnywalnych rozmiarach.

Inna grupa naukowcw bada moýliwoæ uzyskiwania elek-

trycznoæci z butw wyposaýonych w urzdzenie piezoelek-

tryczne dzia¸ajce, gdy ich w¸aæciciel maszeruje.

Lind uwaýa, ýe zaawansowana technologicznie odzieý zdo-

b«dzie w koÄcu wielkie powodzenie nie tylko na rynku woj-

skowym. Kto wie, co wymyæli æwiat mody, majc do dyspo-

zycji materia¸y zmieniajce kolor na ýdanie. Reaktywna

odzieý z pewnoæci znajdzie zastosowanie w pracy policji,

w poýarnictwie i w medycynie.

STRZELANIE ZZA W¢GüA

W innym projekcie badawczym, ktry moýe by uýytecz-

ny w pracy rýnych si¸ porzdkowych, specjaliæci wojskowi

skonstruowali bardzo zaawansowany technologicznie he¸m

ochronny z przymocowanym u gry ekranem, na ktrym

uýytkownik widzi, gdzie znajduj si« jego oddzia¸y, a gdzie

przeciwnik. Zdaniem Davida Cheneya, kierownika grupy

z SSCEN, taki ekran mg¸by by nawet po¸czony z broni

ýo¸nierza, co pozwoli¸oby mu

strzela do celu ukrytego za

naroýnikiem, wystawiajc tyl-

ko karabin, bez naraýania

w¸asnej osoby.

W dalszej przysz¸oæci do-

brze ubrany bojownik b«-

dzie mg¸ si« nawet pochwa-

li mundurem ãniewidkiemÓ,

ktry powodujc zmian« za-

rwno emisji ciep¸a cia¸a, jak

i cech charakterystycznych,

rozpoznawalnych przez radar,

uczyni go nieodrýnialnym od

otoczenia. Niektrzy badacze

obmyælaj projekt dzia¸ajce-

go w marszu wykrywacza

min, ktry natychmiast ostrze-

ga¸by ýo¸nierzy o obecnoæci

min przeciwpiechotnych. S

teý tacy, ktrzy wybiegaj jesz-

cze dalej w przysz¸oæ, projek-

tujc mikroroboty niezawod-

nie penetrujce pole walki i

przenoæne urzdzenia do wy-

twarzania holograficznych pu-

¸apek-przyn«t. Aby uruchomi

produkcj« obu urzdzeÄ, ko-

nieczny jest jednak szybki po-

st«p w technologii.

Chociaý wszyscy si« zgadzaj, ýe takie zaawansowane tech-

niki przynios¸yby ogromne korzyæci, to jednak ich wysokie

koszty sprawiaj, ýe niektre z nich, moýe nawet wi«kszoæ,

nigdy nie b«d powszechnie stosowane. Szacuje si«, ýe kosz-

ty wyposaýenia ýo¸nierza w roku 2002 we wczesn wersj«

he¸mu, odzieý ochronn, broÄ oraz system radiowy i kom-

puterowy wynios oko¸o 70 tys. dolarw. Cheney jednakýe

uwaýa, ýe naleýy wi«cej pieni«dzy przeznacza na samych

ýo¸nierzy i jako argument przytacza koszty produkcji rakie-

ty cruise wynoszce milion dolarw czy teý czo¸gu, si«gaj-

ce 100 mln dolarw.

Wzgl«dy polityczne zdecyduj ostatecznie o tym, jak wie-

le tych pomys¸w dotrze na pole walki. Moýna jednak przy-

puszcza, ýe nast«pna fala zmian w wyposaýeniu wojska do-

tyczy b«dzie samych ýo¸nierzy, ktrzy w przysz¸ym stuleciu

zostan dos¸ownie przyobleczeni w nowoczesn technik«.

T¸umaczy¸a

Danuta Rzýewska

Ekran montowany

na he¸mie pozwala

ýo¸nierzowi widzie

i mierzy do celu

zza w«g¸a (powyýej) .

ûo¸nierz moýe tak-

ýe przywo¸ywa ob-

razy map (z prawej) ,

na ktrych wida

dok¸adnie po¸oýenie

si¸ w¸asnych i wroga.

INFORMACJE O AUTORZE

STEVE NADIS jest niezaleýnym publicyst. Mieszka w Cambridge w sta-

nie Massachusetts. Swj instynkt zabijania zaspokaja karcian gr w wojn«.

å WIAT N AUKI GrudzieÄ 1999 91

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: