199908_tragedia_zolwi.pdf

TECHNIKA I BIZNES

OCHRONA åRODOWISKA

wich rynkw z ogromnym targiem ryb-

nym, Fulton Fish Market w Nowym

Jorku. ãTo okropne Ð narzeka. Ð W¸aæci-

wie nikt nie stara si« ukrci tego proce-

deru, w ogle nikt nic nie robi w tej

sprawie.Ó

Po obejrzeniu filmu na konferencji

herpetolodzy byli zrozpaczeni. ãWidzc

rozmiar tragedii, dochodzimy do wnio-

sku, ýe wi«cej zwierzt z gatunkw za-

groýonych zabija si« codziennie w ce-

lach konsumpcyjnych, niý zdo¸amy

uratowa przez ca¸e ýycieÓ Ð skarýy si«

John Gramieri, szef oddzia¸u herpeto-

logii w chicagowskim Lincoln Park Zoo.

John L. Behler z Wildlife Conservation

Society, ktry przewodniczy komisji

Mi«dzynarodowej Unii Ochrony Przy-

rody i Jej Zasobw (IUCN) odpowie-

dzialnej za ochron« ý¸wi, obliczy¸, ýe

w dniu, kiedy McCord filmowa¸ targ

w Guangzhou, by¸o tam co najmniej 10

tys. ýywych ý¸wi.

Na chiÄskich rynkach okazy dojrza¸e

schwytane na wolnoæci osigaj najwyý-

sz cen«. ChiÄczycy wierz, ýe kto zje

takiego ý¸wia, zyska jednoczeænie m-

droæ, zdrowie i d¸ugowiecznoæ Ð ce-

chy, ktre przypisuje si« tym gadom.

Wzrost zamoýnoæci i ograniczenie ba-

rier handlowych daje ChiÄczykom co-

raz wi«cej moýliwoæci kupna i sprzeda-

ýy ý¸wi. ãTo wynik nieszcz«snego

po¸czenia ca¸ych wiekw tradycji i no-

wobogactwaÓ Ð twierdzi Ross Kiester z

U.S. Forest Service, ktry pomg¸ wy-

kry szlak handlarzy ý¸wiami w po¸u-

dniowo-wschodniej Azji. û¸w jest

wspania¸ym prezentem dla szanowane-

go cz¸onka rodziny. To rwnowaýne z

podarowaniem babuni pude¸ka Raffa-

ello.Ó Kiester widzia¸, jak ch¸op wiet-

namski otrzyma¸ 1200 dolarw za nie

spotykanego juý praktycznie na rynku

pude¸ecznika trjpasego ( Cuora trifascia-

ta ), ktry pono leczy raka. Przed 15 la-

ty moýna by¸o kupi w Hongkongu ta-

kiego ý¸wia za 10 dolarw.

Nie obliczono dok¸adnie, ile podob-

nych rynkw istnieje na æwiecie, ale ba-

dacze twierdz, ýe handel tymi gadami

znacznie zmniejsza ich populacje w ska-

li globalnej. Zdaniem McCorda ã90%

zwierzt utrwalonych na taæmie pocho-

dzi¸o spoza ChinÓ. Wiele chiÄskich ga-

tunkw ý¸wi znikn«¸o z rynku we-

wn«trznego, wkrtce to samo spotka

liczne gatunki ýyjce w po¸udniowo-

-wschodniej Azji.

Nie ma jednoznacznych wynikw ba-

daÄ dotyczcych od¸oww amerykaÄ-

skich ý¸wi. Ale z ostatniej analizy

TRAFFIC, programu World Wildlife

Fund kontrolujcego handel rýnymi ga-

tunkami zwierzt, 617 ý¸wi z obserwo-

wanych gatunkw wys¸ano z USA

w 1985 roku. Do 1995 roku ich liczba

wzros¸a do 154 681, co spowodowa¸

g¸wnie wzrost popytu na spoýywczych

rynkach azjatyckich. Behler szacuje, ýe

25 mln ý¸wi wyeksportowano w latach

1993Ð1997 w celach konsumpcyjnych

oraz do sklepw zoologicznych.

Zdaniem Craiga Hoovera uczestni-

czcego w programie TRAFFIC ãobec-

nie problemem s rozmiary handlu ý¸-

wiami. W Indonezji pewien dostawca

ma sta¸e zamwienie z Chin na ton« ý¸-

wi dziennie. Co najmniej ton« tych ga-

dw tygodniowo wysy¸a amerykaÄski

handlarz ý¸wiami do Chin.Ó Badacze

twierdz, ýe nie da si« utrzyma eks-

portu na tak skal«, poniewaý wywozi

si« ý¸wie dojrza¸e, ktre w ten sposb

zostaj wy¸czone z procesu rozmnaýa-

nia, co ogranicza liczebnoæ populacji

tych gatunkw.

Nag¸y wzrost eksportu ý¸wi z USA

wykaza¸, ýe dzia¸acze ochrony przyro-

dy nie przywizywali naleýytej wagi do

tego zagadnienia. Ca¸ymi latami prbo-

wano powstrzyma nielegalny import

dzikich zwierzt, eksportem zajmowa-

no si« niezbyt powaýnie. Ale obecnie,

wed¸ug obliczeÄ Joe Ventury, specjal-

nego agenta z U.S. Fish and Wildlife

Services (USFWS) dzia¸ajcego na lot-

nisku mi«dzynarodowym w Los Ange-

les, co tydzieÄ przechodzi przez c¸o oko-

¸o 40Ð50 skrzynek z ýywymi ý¸wiami.

McCord odby¸ z ma¸ kame-

r wideo dalek podrý z

Hongkongu w g¸b Chin. Wed¸ug po-

g¸osek od kilku lat setki tysi«cy dzikich

ý¸wi z ca¸ego æwiata trafia na chiÄskie

rynki specjalizujce si« w handlu ýywy-

mi zwierz«tami przeznaczonymi do

konsumpcji. McCord, ekspert ds. ý¸wi

z East Fishkill Animal Hospital w sta-

nie Nowy Jork, utrwali¸ na taæmie wi-

deo wielogodzinn relacj« ukazujc

cierpienia zabijanych ý¸wi, a takýe

przyjazd ci«ýarwek pe¸nych ýywych

zwierzt przeznaczonych na sprzedaý.

By¸o wærd nich wiele gatunkw, na

przyk¸ad Geoclemys hamiltonii i ý¸wiak

gangesowy ( Trionyx gangeticus ), ktrymi

nie wolno handlowa zgodnie z Kon-

wencj o Mi«dzynarodowym Handlu

Gatunkami Zagroýonymi (CITES). Film

McCorda ujawni¸ rwnieý, ýe wiele

sprzedawanych tam amerykaÄskich ý¸-

wi zosta¸o schwytanych na wolnoæci,

m.in. ý¸wiaki drapieýne ( Trionyx ferox ),

ý¸wie ozdobne czerwonouche ( Trache-

mys scripta elegans ) oraz ý¸wie s«pie

( Macroclemys temminckii ). McCord po-

rwnuje rozmiar kilku chiÄskich ý¸-

ZAGROûONE GATUNKI ûîüWI wystawione na sprzedaý w Chinach.

W drewnianej oraz zielonej plastikowej skrzynce znajduj si«

obj«te list CITES kaczugi indyjskie ( Kachuga tecta ).

22 å WIAT N AUKI SierpieÄ 1999

Tragedia ý¸wi

Popyt na ý¸wie w Azji

przyczynia si« do zaniku

ich populacji na ca¸ym æwiecie

W lipcu 1997 roku William P.

Ventura nie moýe temu przeciwdzia¸a,

poniewaý wiele znajdujcych si« w

przesy¸kach gatunkw nie figuruje na

liæcie CITES. Dodatkowe utrudnienie to

fakt, ýe niektre ý¸wie bywaj bez-

prawnie przesy¸ane jako ãowoce mo-

rzaÓ. W ten sposb eksporterzy unika-

j kontroli ze strony USFWS.

Nie ma przepisw dotyczcych hu-

manitarnego traktowania zwierzt z ga-

tunkw nie obj«tych konwencj CITES.

Robert Johnson, szef sekcji gadw z zoo

w Toronto, zwraca uwag«, ýe ý¸wie s

umieszczane w skrzynkach warstwami,

jedne na drugich, cz«sto (prawdopodob-

nie z¸apane na przyn«t«) z hakami w py-

skach. Twierdzi, ýe kanadyjskie ugru-

powania ekologiczne s tym oburzone,

toteý urz«dnicy celni odsy¸aj niektre

¸adunki z powodu z¸ego traktowania

zwierzt.

Agentka federalna Ellen Kiley z

USFWS z siedzib w Buffalo w stanie

Nowy Jork potwierdza, ýe ý¸wie s

transportowane w niehumanitarny spo-

sb, oraz dodaje, ýe dziæ agenci nie dys-

ponuj ãýadnymi ærodkami prawnymi

odnoænie do transportu zwierzt z wy-

jtkiem przypadkw æmierci tychýeÓ.

Sprawy mog¸yby jednak wyglda zu-

pe¸nie inaczej. ãNiektre paÄstwa euro-

pejskie, jak dowiedzia¸em si« od moich

kolegw po fachu, rozszerzy¸y przepisy

CITES na wszystkie gatunki, ale takiej

moýliwoæci nie traktuje si« zbyt powaý-

nie w USAÓ Ð wzdycha Ventura.

Cz«æciowym rozwizaniem by¸oby

stworzenie przepisw dotyczcych

humanitarnego traktowania zwierzt

w czasie transportu we wsp¸pracy

ze Zrzeszeniem Mi«dzynarodowego

Transportu Lotniczego (IATA), niedo-

chodowej agencji z siedzib w Montre-

alu, ktra w tym roku zorganizowa¸a

dwie konferencje poæwi«cone powyý-

szemu zagadnieniu. Dzi«ki temu uda-

¸o si« juý ustali normy chronice ssaki

i ptaki. Poniewaý wi«kszoæ linii lotni-

czych respektuje decyzje IATA, a duýa

liczba ý¸wi jest transportowana drog

powietrzn, surowe przepisy dotyczce

humanitarnego przewozu tych zwierzt

mog wywindowa ich cen« tak, ýe eks-

port ý¸wi stanie si« nieop¸acalny. John-

son twierdzi, ýe ãgdyby USA wprowa-

dzi¸y przepisy narzucajce w¸aæciwe

warunki transportu, cena ý¸wi tak by

wzros¸a, ýe handel nimi sta¸by si« nie-

moýliwy. Chcemy, aby ci, ktrzy jedz

ý¸wie mi«so, s¸ono p¸acili. Wwczas

naprawd« doceniono by wartoæ tych

zwierzt.Ó

Mark Phillips z USFWS Office of Ma-

nagement Authority informuje, ýe obec-

nie ich biuro negocjuje przepisy doty-

czce gadw podobne do tych, ktre

wprowadzono po raz pierwszy w 1900

roku dla ptakw i ssakw obj«te tzw.

Lacey Act, ustaw majc na celu ochro-

n« dzikich zwierzt przed handlem.

Zdaniem Phillipsa proponowane ustale-

nia zostan najprawdopodobniej opu-

blikowane w Federal Register juý tego

lata. Wkrtce b«dzie moýna wprowa-

dza je w ýycie. Niestety, Lacey Act

dotyczy tylko zwierzt importowanych,

natomiast projekty ustaw regulujcych

eksport ýywych zwierzt nie figuru-

jcych na liæcie CITES nie s jeszcze

dopracowane.

Zwolennicy ochrony przyrody mar-

twi si«, ýe rozkwit handlu ý¸wiami

moýe okaza si« tylko kropl w morzu

zakrojonego na ogromn skal« handlu

dzikimi zwierz«tami, ktrego si¸ nap«-

dow jest swobodny przep¸yw pieni-

dza na æwiecie. Internet, wzrost oglno-

æwiatowego kapita¸u z jednoczesnym

ogromnym rozwojem mi«dzynarodo-

wego transportu sprawiaj, ýe handel

chronionymi gatunkami zwierzt jest

teraz znacznie ¸atwiejszy i bardziej lu-

kratywny niý kiedykolwiek przedtem.

ãLepiej, ýebyæmy si« przebudzili i za-

cz«li dzia¸aÓ Ð ostrzega Behler.

Wendy Williams

OBRAZOWANIE

Obserwujc

oddech ýycia

Specjalne gazy na us¸ugach

diagnostyki medycznej

O brazowanie narzdw we-

k magnetycznego rezonansu jdrowe-

go (MRI Ð magnetic resonance imaging),

ktra pozwala uzyska wysokiej roz-

dzielczoæci zdj«cia przekrojw p¸uc i da-

je nadziej« na lepsze uwidacznianie

rwnieý mzgu, jelita grubego i innych

narzdw.

Badacze w kilku oærodkach amery-

kaÄskich i europejskich w¸aænie wypr-

bowuj t« technik«. Ochotnicy nabiera-

j pe¸ne p¸uca gazu zawierajcego

pewien niezwyk¸y izotop Ð helu lub kse-

nonu, ktry poddano ãhiperpolaryza-

cjiÓ. Termin ten oznacza, ýe wi«kszoæ

jder atomw gazu ma spiny Ð w¸asnoæ

charakteryzujc czstki kwantowe Ð

zorientowane w tym samym kierunku.

Nast«pnie wstrzymuj oddech na 10 s,

podczas ktrych zostaj poddani bada-

niu metod MRI w specjalnie dostoso-

wanej maszynie. Hiperpolaryzacja ga-

zu powoduje, ýe sygna¸ rezonansu ma-

gnetycznego w przeliczeniu na poje-

dyncze jdro jest 100 tys. razy silniejszy

niý wytwarzany przez czsteczk« wo-

dy, substancj« uwidacznian standardo-

wo. Tak silny sygna¸ sprawi, ýe we-

wn«trzne obszary cia¸a b«d ogldane

z niespotykan dotd rozdzielczoæci.

Juý w 1960 roku badacze wiedzieli,

ýe niewielkie iloæci jder atomw helu 3

moýna spolaryzowa za pomoc æwia-

PüUCA CZüOWIEKA zobrazowane

po inhalacji hiperspolaryzowanym

helem 3. Metoda ta umoýliwia obejrzenie

na monitorze rýnych p¸aszczyzn.

Wyranie wida obszar

zajmowany przez serce.

å WIAT N AUKI SierpieÄ 1999 23

wn«trznych pacjenta uzyskiwa-

ne za pomoc skaningowego

magnetycznego rezonansu jdrowego

zrewolucjonizowa¸o medycyn«. Lecz

niektrych cz«æci cia¸a, na przyk¸ad p¸uc,

wciý nie daje si« uwidoczni wystar-

czajco wyranie, aby lekarz potrafi¸ po-

stawi trafn diagnoz« i rozpocz le-

czenie. To t¸umaczy rosncy entuzjazm

dla nowego typu obrazowania techni-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: