33.pdf

www.mateusz.pl/ligamm

Rok VIII Nr 2 (33) 2000

ISSN 1234 8112

Tomasz Dmochowski

Naturalne planowanie rodziny

a kryteria metody idealnej

spó³czesne metody natural-

nego planowania rodziny

oparte s¹ na najnowszych

wynikach badañ nad fizjologi¹ cyklu

p³ciowego kobiety. Ich stosowanie

wi¹¿e siê z okresowym powstrzymy-

waniem siê od kontaktów p³ciowych

w celu unikniêcia poczêcia dziecka.

Aby uzyskaæ wysok¹ skutecznoæ, nie-

zbêdne jest rygorystyczne przestrzega-

nie regu³ okrelonej metody, a tak¿e

prawid³owe prowadzenie obserwacji

wskaników p³odnoci. W powszech-

nej opinii metody naturalnego plano-

wania rodziny ci¹gle uchodz¹ za ma³o

skuteczne i nie odpowiadaj¹ce wspó³-

czesnym potrzebom. W rzeczywisto-

ci spe³niaj¹ wymogi wystarczaj¹ce,

aby poleciæ je parom, które ograniczaj¹

swoj¹ p³odnoæ, a nie chc¹ lub nie

mog¹ stosowaæ innych rodków i spo-

sobów planowania rodziny

Wspó³czesne metody NPR wyko-

rzystuj¹ aktualny stan wiedzy w zakre-

sie fizjologii cyklu p³ciowego. Obser-

wacja zmian zachodz¹cych w

organizmie kobiety pozwala wyzna-

czyæ fazê p³odn¹ cyklu i wykorzystaæ

tê informacjê dla od³o¿enia lub zapla-

nowania poczêcia. Celem niniejszej

pracy by³a próba analizy wybranych

metod NPR w oparciu o kryteria me-

tody idealnej, z wykorzystaniem do-

stêpnego pimiennictwa z zakresu

NPR. Uwzglêdniono g³ównie badania

zagraniczne, ze wzglêdu na brak ba-

dañ krajowych, zw³aszcza dotycz¹-

cych efektywnoci metod. Nie anali-

zowano wszystkich metod. Pominiêto

metody uznane za historyczne lub o

bardzo niskiej skutecznoci, choæ s¹

one nadal stosowane przez spor¹ czêæ

populacji. Analizy nie odnoszono do

poszczególnych metod naturalnego

planowania rodziny ze wzglêdu na ró¿-

nice, dotycz¹ce jedynie sposobu inter-

pretacji obserwacji tych samych wy-

k³adników w poszczególnych

metodach, a nie generalnej zasady

metod. Wzajemne podobieñstwa i ró¿-

nice pomiêdzy konkretnymi metoda-

mi przekraczaj¹ zakres podjêtego te-

matu.

W ksi¹¿ce Antykoncepcja pyta-

nia i odpowiedzi, John Guillebaud,

wymienia dziesiêæ cech idealnej me-

tody planowania rodziny. S¹ to wed³ug

niego:

1. 100% bezpieczeñstwa, zarówno bez

gronych, jak i uci¹¿liwych objawów

niepo¿¹danych

2. 100% skutecznoci

3. Brak zwi¹zku z aktywnoci¹ seksu-

aln¹ (tzn. nie wymagaj¹ca dodatkowych

czynnoci przed samym stosunkiem)

4. Odwracalnoæ efektu antykoncep-

cyjnego

5. Skutecznoæ osi¹gniêta po mo¿liwej

do zaakceptowania, prostej i bezbole-

snej procedurze bez polegania na

pamiêci u¿ytkownika (tak aby zapo-

mnienie o zastosowaniu rodka nie by³o

równoznaczne z zajciem w ci¹¿ê)

6. Prosty sposób odstawienia metody,

nie wymagaj¹cy pytania o pozwolenie

7. Dostêpna cena i ³atwoæ dystrybucji

8. Mo¿liwoæ stosowania bez nadzoru

personelu s³u¿by zdrowia

9. Akceptacja przez ka¿d¹ kulturê, re-

ligiê, i pogl¹d polityczny

10. Mo¿liwoæ u¿ywania i kontrolo-

wania przez kobietê, która je¿eli cho-

dzi o skutecznoæ metody ponosi

najwiêksze ryzyko. Za najwa¿niejsze

uwa¿a siê spe³nianie pierwszych trzech

warunków.

Dokoñczenie na s. 6

UWAGA, UWAGA!

Wci¹¿ poszukujemy

kandydatów na instruktorów

metod naturalnego

planowania rodziny.

Zapraszamy ma³¿eñstwa,

które chcia³yby dzieliæ siê

z innymi swoja wiedz¹

i wiadectwem ¿ycia.

Proponujemy fachowe

szkolenie, a po jego

ukoñczeniu zapewniamy

komplet materia³ów do

prowadzenia kursów.

Zg³oszenia prosimy wysy³aæ

na adres podany na s. 19.

Zapraszamy!

C YKLE

Po porodzie

5. Czy w tym cyklu mog³o dojæ

do poczêcia? Wspó³¿ycie mia³o miej-

sce najprawdopodobniej w okresie

oko³oowulacyjnym, jednak jeli nawet

dosz³o do zap³odnienia, to ze wzglêdu

na bardzo krótk¹ fazê lutealn¹ (7 dni

wy¿szych temperatur) zarodek móg³

nie zd¹¿yæ zagniedziæ siê w macicy

przed kolejn¹ miesi¹czk¹. Taka krót-

ka faza lutealna jest charakterystycz-

na dla cykli karmi¹cych matek, u któ-

rych p³odnoæ po porodzie mo¿e

powracaæ dosyæ d³ugo (co jest zwi¹-

zane ze sposobem karmienia i z indy-

widualnymi cechami organizmu).

Karta ta pokazuje, ¿e nawet ma³o

dowiadczona kobieta mo¿e poradziæ

sobie z prowadzeniem obserwacji po

porodzie, dobrze jednak, jeli zwróci siê

o pomoc w ich interpretacji do dowiad-

czonych instruktorów metod NPR.q

arta, któr¹ zamieszczamy, ilu-

struje 37-dniowy cykl matki

karmi¹cej czternastomiesiêcz-

ne dziecko jest to jej ósmy cykl po

porodzie, a rozpiêtoæ dotychczaso-

wych cykli wynosi³a od 28 do 52 dni,

co nie jest niczym niezwyk³ym w przy-

padku powrotu p³odnoci u kobiety

karmi¹cej. W³acicielka karty nie mia-

³a przed porodem ¿adnych dowiad-

czeñ w obserwacji i przysy³aj¹c swój

wykres, postawi³a pytanie, czy wspó³-

¿ycie w dniach 27, 28, 29 przypad³o

ju¿ na okres niep³odnoci.

Zanim jednak zastanowimy siê nad

interpretacj¹ karty, zwróæmy uwagê na

kilka spraw.

1.Okres po porodzie nie jest ³a-

twym czasem uczenia siê obserwacji,

poniewa¿ objawy czêsto s¹ wtedy nie-

jednoznaczne i trudno uchwyciæ cha-

rakterystyczny dla rytmu p³odnoci ich

przebieg (np. zmiany w szyjce maci-

cy towarzysz¹ce kolejnym fazom cy-

klu mo¿na poznaæ o wiele ³atwiej w

cyklach przed porodem). To, co trud-

ne, nie musi jednak byæ niemo¿liwe,

wiêc tym wiêksze uznanie nale¿y siê

tym, którzy wytrwale próbuj¹ zdoby-

waæ dowiadczenie w tym nie³atwym

okresie. Z drugiej strony nauce sprzy-

ja wówczas o wiele silniejsza moty-

wacja od³o¿enia kolejnego poczêcia.

2. W tym cyklu kobieta prowadzi-

³a tylko obserwacje wewnêtrzne luzu

oraz szyjki macicy, co mog³oby wy-

starczyæ, gdyby by³y one kompletne.

W sytuacji, jak¹ tu widzimy, nie mo¿-

na wykorzystaæ tych zapisów dla in-

terpretacji. Przypomnijmy: obserwacje

rozpoczynamy zaraz po zakoñczeniu

miesi¹czki i prowadzimy je szczegól-

nie uwa¿nie w fazie p³odnoci. Widaæ

te¿, ¿e w³acicielka karty mimo du¿ej

starannoci w obserwacjach szyjki ci¹-

gle jeszcze nie jest pewna swoich od-

czuæ (na karcie pojawia siê komentarz:

Twarda i miêkka sama nie wiem,

jaka). Podobnie jest z wewnêtrzn¹

obserwacj¹ luzu, dlatego na pocz¹tek

lepiej by³oby skupiæ siê na obserwa-

cjach zewnêtrznych i odczuciach do-

daj¹c do tego samobadanie po³o¿enia

i otwarcia szyjki (wystarczy przepro-

wadziæ je dwukrotnie w ci¹gu dnia, np.

przed po³udniem i wieczorem).

3. Trzeba te¿ pamiêtaæ, ¿e obser-

wacje wewnêtrzne zawsze powinny

one byæ poprzedzone obserwacjami

zewnêtrznymi luzu.

4. Maj¹c do dyspozycji pe³ny za-

pis temperatury, musimy oprzeæ siê

wy³¹cznie na nim i dla wyznaczenia

pocz¹tku niep³odnoci poowulacyjnej

mo¿emy zastosowaæ regu³ê tempera-

turow¹ opisan¹ w ksi¹¿ce Sztuka na-

turalnego planowania rodziny na stro-

nie 177: faza III zaczyna siê

wieczorem czwartego dnia wzrostu

temperatury, przy czym trzy ostanie

temperatury musz¹ uk³adaæ siê przy-

najmniej na poziomie wy¿szym. W

tym cyklu wzrost temperatury po ja-

jeczkowaniu zacz¹³ siê dnia 31. Po-

ziom ni¿szy wyniós³ 36,9, poziom

wy¿szy: 37,1, zatem faza III zaczyna

siê wieczorem 34 dnia cyklu. Nadspo-

dziewanie wysoka temperatura w dniu

22 jest temperatur¹ zak³ócon¹ i nie bie-

rzemy jej pod uwagê, bowiem w³aci-

cielka karty odnotowa³a w tym dniu

dolegliwoci.

Bo¿ena Tabor

Jeli macie Pañstwo karty,

z których interpretacj¹ nie

umiecie sobie poradziæ,

przylijcie je do nas - ich

omówienie na ³amach

Fundamentów pomo¿e

innym; dostarczy nam to

tak¿e po¿ytecznego materia³u

badawczego. Oczywicie

zapewniamy dyskrecjê.

ûûûûûû

üüü

NNNN

bia³y, kleisty, b. ma³o

LLLL

SSS

mm m

mmml

t t

llll ll l

Fundamenty Rodziny nr 2/2000

M ITY I F AKTY

Pozorne

przeszkody

ró¿nic w d³ugoci I fazy cyklu? Mog¹

to byæ czynniki oddzia³uj¹ce epizo-

dycznie, np. choroba, zmiana klima-

tu, ciê¿kie dowiadczenie ¿yciowe itp.

W swej obserwacji mam kilkadziesi¹t

kobiet ze znaczn¹ rozpiêtoci¹ w d³u-

goci cyklu. U wielu z nich nieregu-

larnoæ utrzymuje siê dziesi¹tki lat i

nie jest spowodowana czynnikami

wystêpuj¹cymi okolicznociowo.

Zmienna d³ugoæ I fazy cyklu wydaje

siê byæ ich cech¹ konstytucjonaln¹.

Nieregularnoæ cyklu nie jest ¿ad-

n¹ przeszkod¹ w efektywnym stoso-

waniu metody jedno-, dwu-, czy wie-

lowskanikowej. Jeli idzie o metody

jednowskanikowe, to wchodzi w

grê wy³¹cznie metoda owulacji Bil-

lingsa; metoda termiczna traci tu swe

znaczenie.

Fa³szywe wyobra¿enie, ¿e nieregu-

larnoæ cyklu staje siê przeszkod¹ w

pos³ugiwaniu siê metodami NPR, jest

reliktem stosowania popularnego on-

gi kalendarza ma³¿eñskiego, który

od dawna zosta³ zarzucony. We wspó³-

czesnych metodach obserwacja obja-

wów pozwala na ocenê ka¿dego dnia,

na bie¿¹co, czy kobieta TERAZ jest

p³odna czy nie.

Podtrzymywanie owego fa³szywe-

go wyobra¿enia o znaczeniu nieregu-

larnoci cyklu jest dezinformacj¹ sto-

sowan¹ przez lobby antykoncepcyjne.

Z jednej strony chodzi o to, by zraziæ

osoby zainteresowane do metod NPR,

z drugiej - by sk³oniæ do regulowa-

nia cyklu za pomoc¹ tabletki antykon-

cepcyjnej. Doæ znaczna skutecznoæ

tej propagandy wynika z niedostatecz-

nego zainteresowania ogó³u kobiet fi-

zjologicznymi procesami zachodz¹cy-

mi w organizmie. Cykl uto¿samia siê

z krwawieniem. Nawet nie z miesi¹cz-

k¹, bo przecie¿ krwawienia wystêpu-

j¹ce w trakcie stosowania pigu³ki nic

maj¹ tego charakteru co normalna mie-

si¹czka, a w okresie od krwawienia do

krwawienia nie dochodzi wówczas do

owulacji.q

Niemo¿noæ miarodajnego

wyznaczenia okresu

p³odnoci w cyklu

Czêsto spotykana opinia, wyra¿a-

na w s³owach i w druku, podwa¿a

mo¿liwoæ miarodajnego okrelenia

pocz¹tku i koñca cyklicznego okresu

p³odnoci. Dlaczego? Bo stres, bo

wp³ywy klimatyczne, bo emocje, bo

choroby itp. Ignorancja osób utrzymu-

j¹cych te opinie (lansowane w pod-

rêcznikach szkolnych) znajduje po-

twierdzenie w tym, ¿e brakuje tu

konkretnego uwzglêdnienia obserwa-

cji objawów p³odnoci i niep³odnoci

dostêpnych ka¿dej kobiecie, która chce

stosowaæ regu³y naturalnej regulacji

poczêæ. Osoby te, jak to siê dzieje w

przypadku autorek podrêcznika do bio-

logii dla klasy VII, przyjmuj¹ jakie

liczby dni przed i po jajeczkowaniu,

nic troszcz¹c siê o punkt odniesienia

dla owych dni. Jak mo¿na dodaæ ile

dni przed i ile dni po jajeczkowaniu,

które nie wiadomo kiedy wyst¹pi³o?

Zreszt¹ jak okreliæ dzieñ jajeczkowa-

nia, jeli nie ustali siê prze³omu miê-

dzy pierwsz¹ i drug¹ faz¹ cyklu?

Jajeczkowanie nastêpuje na grani-

cy obu faz. Ma ono miejsce najczêciej

w pierwszym dniu zaniku luzu a za-

razem w ostatnim dniu ni¿szej tempe-

ratury przed jej ustabilizowanym pod-

wy¿szeniem. Zatem pocz¹tek

cyklicznego okresu p³odnoci zaczy-

na siê przejciem od suchoci do wil-

gotnoci odczuwanej na zewnêtrznych

narz¹dach p³ciowych, a koñczy po

trzech dniach od zaniku luzu. Sk¹d

owe trzy dni? Jak wspomnia³em wy-

¿ej, jajeczkowanie mo¿e wyj¹tkowo

nast¹piæ drugiego dnia od zaniku lu-

zu, trzeci dzieñ dodaje siê na poczet

prze¿ycia komórki jajowej. Od czwar-

tego dnia rozpoczyna siê poowulacyj-

ny okres nicp³odnoci utrzymuj¹cy siê

do koñca cyklu. Zdumiewa beztroska

w pope³nianiu elementarnych b³êdów

w podrêczniku. Bo czy¿ mo¿e byæ

wiêkszy b³¹d, ni¿ podawanie liczby dni

przed i po jakim dniu, którego w ogóle

nie próbuje siê oznaczyæ? Trudno

oprzeæ siê wra¿eniu, ¿e znajomoæ

w³asnej p³odnoci jest sprawi³ tak b³a-

h¹, ¿e mo¿na sobie pozwoliæ na igno-

rancjê, której najprawdopodobniej na-

wet nikt nie zauwa¿y.

Nieregularnoæ cykli

przeszkod¹

w stosowaniu NPR

Nawet znaczna rozpiêtoæ w d³u-

goci cykli nie kwalifikuje ich jako

cykle nieprawid³owe. Mo¿na jedynie

mówiæ o nietypowoci. Typowa d³u-

goæ cyklu mieci siê w granicach 24-

36 dni. rednia d³ugoæ cyklu wynosi

28 dni. Mo¿emy mówiæ o cyklach

redniej d³ugoci, o cyklach krótszych

od przeciêtnej lub d³u¿szych. Ró¿no-

rodnoæ ta wi¹¿e siê z konstytucj¹ ge-

netyczn¹ i w ocenie zdrowia nic ma

¿adnego znaczenia.

O prawid³owoci cyklu decyduje

wystêpowanie jajeczkowania (cykl

dwufazowy) oraz dostatecznie d³uga

II faza. Jeli liczba dni od prze³omu,

charakteryzuj¹cego siê zanikiem lu-

zu i podwy¿szeniem siê temperatury,

wynosi mniej ni¿ 9 dni, wskazuje to

na niepe³ny wydolnoæ cia³ku ¿ó³tego

i mo¿e byæ przyczyn¹ niep³odnoci.

Odchylenia o charakterze nietypowo-

ci nie kwalifikuj¹ siê do leczenia. Sto-

sowanie tabletki hormonalnej dla ure-

gulowania cyklu nietypowego jest

b³êdem sztuki lekarskiej. Tabletka hor-

monalna stosowana od 5 do 25 dnia

cyklu zak³óca normalny jego przebieg,

a krwawienie wystêpuj¹ce po trzech

dniach nie jest miesi¹czk¹ lecz krwa-

wieniem spowodowanym nag³ym ob-

ni¿eniem siê stê¿enia uprzednio poda-

wanych hormonów.

Jaka jest przyczyna wystêpowania

niekiedy nawet wielotygodniowych

W³odzimierz Fija³kowski

Z ksi¹¿ki Rodzicielstwo w zgodzie z

natur¹, Fundacja G³os dla ¯ycia,

Poznañ 1999.

Dziêkujemy autorowi za zgodê na przedruk.

Ksi¹¿kê mo¿na zamówiæ w naszym katalogu.

Fundamenty Rodziny nr 2/2000

D YLEMATY

Granice

odpowiedzialnego

rodzicielstwa

Przedstawiamy tym razem

korespondencjê na temat

odniesienia nauki Kocio³a

do sytuacji, w której

ma³¿onkowie decyduj¹ siê

nie mieæ wiêcej dzieci

czy wolno im wtedy

podejmowaæ wspó³¿ycie

w okresie niep³odnoci?

Prosimy naszych

czytelników o w³¹czenie siê

do dyskusji

Na pierwsze pytanie

odpowiedzia³em sobie pozytywnie na

podstawie nastêpuj¹cego fragmentu

encykliki: (...) nale¿y uznaæ, ¿e ci ma³-

¿onkowie realizuj¹ odpowiedzialne ro-

dzicielstwo, którzy (...) dla wa¿nych

przyczyn i przy poszanowaniu naka-

zów moralnych, postanawiaj¹ okreso-

wo lub nawet na czas nieograniczony

unikaæ dalszego dziecka. (punkt 10).

Kluczem jest tutaj sformu³owanie na

czas nieograniczony, które dla mnie

oznacza, ¿e w okrelonych warunkach

mo¿na nie planowaæ poczêcia kolej-

nych dzieci i poprzestaæ na tym, co siê

ju¿ ma.

ta iloæ dzieci jak¹ maj¹ im wystarczy

i nie chodzi im (jak nam) o przerwê

miêdzy kolejnymi urodzeniami dzie-

ci, ale o zaniechanie w ogóle poczêcia

dalszych dzieci. Powiedz¹ Pañstwo, ¿e

czepiam siê szczegó³ów. Ale wydaje

mi siê (znowu proszê mnie poprawiæ,

jeli siê mylê), ¿e encyklika jest doku-

mentem na tyle wa¿nym, ¿e ka¿de s³o-

wo w niej powinno byæ bardzo dok³ad-

nie przemylane. Wierzê, ¿e Papie¿ ma

ogromn¹ odpowiedzialnoæ za s³owa,

które wypowiada, zw³aszcza gdy for-

mu³uje zasady obowi¹zuj¹ce miliony

ludzi na ca³ym wiecie i to w taki spo-

sób, ¿e niestosowanie siê do tych za-

sad jest grzechem. Jest jeszcze jeden

argument, który wed³ug mnie przema-

wia przeciw powszechnie obecnie

przyjêtemu sposobowi rozumienia en-

cykliki Humanae vitae. Jest to mia-

nowicie nastêpuj¹cy jej fragment z

punktu 11: Stosunki, przez które ma³-

¿onkowie jednocz¹ siê w sposób intym-

ny i czysty (..) nie przestaj¹ byæ mo-

ralnie poprawne, nawet gdyby

przewidywano, ¿e z przyczyn zupe³nie

niezale¿nych od woli ma³¿onków bêd¹

niep³odne (...). Otó¿ twierdzê (uzasad-

nienie za chwilê), ¿e przy podejmowa-

niu wspó³¿ycia tylko w okresach nie-

p³odnych fakt, i¿ dany stosunek bêdzie

niep³odny nie jest bynajmniej niezale¿-

ny od woli ma³¿onków. Przeciwnie

maj¹ oni zasadniczy wp³yw na to, ¿e

ten stosunek bêdzie niep³odny. Tymcza-

sem w punkcie 14 encykliki mo¿emy

przeczytaæ, i¿ Odrzuciæ równie¿ nale-

¿y wszelkie dzia³anie, które b¹d to w

przewidywaniu zbli¿enia ma³¿eñskiego,

b¹d podczas jego spe³niania, czy w roz-

woju jego naturalnych skutków mia-

³oby za cel uniemo¿liwienie poczêcia

(...)., co oznacza, ¿e w przypadku, gdy

ma³¿onkowie zdecydowali siê na za-

am pytanie zwi¹zane z prak-

tycznym zastosowaniem

wskazañ encykliki Huma-

nae vitae. Jestem ¿onaty od ponad 11

lat. Mamy 3 córki (9 + 5.5 + 3) i w³a-

ciwie doszlimy ostatnio do wniosku,

¿e tyle by nam wystarczy³o. Od sa-

mego pocz¹tku ma³¿eñstwa stosowa-

limy wy³¹cznie tzw. naturaln¹ me-

todê regulacji poczêæ. Jednak ostatnio

zacz¹³em siê intensywniej zastana-

wiaæ nad jej teoretycznym (czy mo¿e

lepiej by³oby powiedzieæ: teologicz-

nym?) uzasadnieniem. Niestety po

przeczytaniu stosownej encykliki,

bêd¹cej jak rozumiem podstaw¹ na-

uczania moralnego Kocio³a w tej

dziedzinie, napotka³em na nieoczeki-

wane problemy. Te problemy przybra-

³y formê dwóch pytañ:

1. Czy wolno ma³¿onkom nie

chcieæ kolejnych dzieci

2. W jaki sposób doprowadziæ do

tego, aby tych dzieci nie by³o wiê-

cej; w szczególnoci czy istniej¹ ja-

kie inne (poza oczywistym, jakim

jest ca³kowity brak wspó³¿ycia)

sposoby na unikniêcie poczêcia

dziecka zgodne z nauka moraln¹

Kocio³a.

Pytanie drugie

pozornie ma swoje rozwi¹zanie w

punkcie 16, w którym Papie¿ pisze:

Jeli wiêc istniej¹ s³uszne powody do

wprowadzenia przerwy miêdzy kolej-

nymi urodzeniami dzieci, (...) Koció³

naucza, ¿e wolno wówczas ma³¿onkom

uwzglêdniaæ naturaln¹ okolicznoæ

w³aciw¹ funkcjom rozrodczym i po-

dejmowaæ stosunki ma³¿eñskie tylko w

okresach niep³odnoci, reguluj¹c w ten

sposób iloæ poczêæ, bez ³amania za-

sad moralnych (...). Powszechnie

przyjmuje siê, ¿e to zdanie jest zezwo-

leniem na odbywanie stosunków w

czasie niep³odnym, je¿eli ma³¿onko-

wie nie chc¹ mieæ wiêcej dzieci. Jed-

nak¿e po dok³adnej analizie tego tek-

stu doszed³em do wniosku, ¿e wynika

z niego tylko, i¿ wolno podejmowaæ

wspó³¿ycie w okresach niep³odnych

wy³¹cznie w przypadku, gdy ma to s³u-

¿yæ od³o¿eniu na póniej poczêcia ko-

lejnego dziecka (sformu³owanie: prze-

rwy miêdzy kolejnymi urodzeniami

dzieci). Nie ma natomiast w ogóle

wzmianki na temat naszej sytuacji,

czyli ma³¿onków, którzy ju¿ uznali, ¿e

Fundamenty Rodziny nr 2/2000

D YLEMATY

koñczenie rozwoju rodziny, wspó³-

¿ycie wy³¹cznie w okresach niep³od-

nych jest grzechem. Uzasadnienia wy-

maga jeszcze teza o tym, ¿e fakt, i¿

konkretny stosunek bêdzie niep³odny,

jest zale¿ny od woli ma³¿onków. Otó¿

wed³ug mnie powstrzymanie siê od

wspó³¿ycia jest dzia³aniem i to pod-

jêtym w³anie w celu uniemo¿liwienie

poczêcia. W³aciwie sytuacja jest nie-

co bardziej skomplikowana, chodzi

bowiem o problem wykorzystania tzw.

si³ natury. Z podobn¹ sytuacj¹ mamy

do czynienia w przypadku np. elektrow-

ni wiatrowych, m³ynów wodnych i sze-

regu innych zjawisk. Oczywicie mo¿-

na powiedzieæ, ¿e elektrownia wiatrowa

produkuje pr¹d niezale¿nie od woli

cz³owieka, który j¹ postawi³ i literal-

nie bêdzie to prawda. Natomiast nikt

rozs¹dny nie bêdzie siê upiera³, ¿e to

ca³a prawda. Ta bowiem jest taka, ¿e

ten, kto postawi³ taki wiatrak, zrobi³ to

w celu produkcji energii elektrycznej i

przed jego wybudowaniem dok³adnie

sprawdzi³ warunki atmosferyczne na

danym terenie ze szczególnym

uwzglêdnieniem kierunku i si³y wiatru

zwykle wiej¹cego w tej okolicy. Mamy

wiêc do czynienia tak naprawdê z dwo-

ma przyczynami: pierwsz¹ pochodz¹-

c¹ od cz³owieka i bêd¹c¹ ca³kowicie za-

le¿n¹ od jego woli; drug¹ wynikaj¹c¹

z praw przyrody i bêd¹c¹ od woli cz³o-

wieka ca³kowicie niezale¿n¹. Przypu-

æmy, ¿e z jakich powodów prawo za-

brania produkcji energii elektrycznej

przy pomocy elektrowni wiatrowych.

Je¿eli sobie taki wiatrak wybudujê, to

nie mogê siê potem g³upio t³umaczyæ

w s¹dzie, ¿e produkuje on energiê elek-

tryczn¹ ca³kowicie niezale¿nie od mo-

jej woli. Analogicznie sprawa ma siê z

metod¹ naturalnej regulacji poczêæ:

ma³¿onkowie wspó³¿yj¹c tylko w okre-

sach niep³odnych wykorzystuj¹ pewn¹

w³aciwoæ organizmu kobiety. Nie

mog¹ siê jednak (przynajmniej moim

zdaniem) g³upio t³umaczyæ, ¿e ich sto-

sunki s¹ niep³odne ca³kowicie niezale¿-

nie od ich woli. Bardzo proszê o po-

wa¿ne potraktowanie mojego tekstu, bo

sprawa jest dla mnie jak Pañstwo sami

widz¹ doæ wa¿na.q

Odpowied

Wieje lub nie

Panie Pawle,

Jeliby pójæ tropem Pañskich w¹t-

pliwoci i potraktowaæ je jako obowi¹-

zuj¹ce za³o¿enie, to musielibymy

przyj¹æ, ¿e: ma³¿onkom wolno wspó³-

¿yæ tylko w celu poczêcia dziecka,

czyli wy³¹cznie w okresie p³odnym, a

gdy w sposób odpowiedzialny uznaj¹

oni, ¿e nie bêd¹ ju¿ powiêkszaæ rodzi-

ny, powinni zupe³nie powstrzymaæ siê

od wspó³¿ycia. Pogl¹d taki nie jest

zgodny z nauk¹ Kocio³a, a wynika to

w³anie miêdzy innymi z cytowanego

przez Pana fragmentu encykliki Hu-

manae vitae: Stosunki, przez które

ma³¿onkowie jednocz¹ siê w sposób

intymny i czysty (..) nie przestaj¹ byæ

moralnie poprawne, nawet gdyby prze-

widywano, ¿e z przyczyn zupe³nie nie-

zale¿nych od woli ma³¿onków bêd¹

niep³odne.

Komentuj¹c ten fragment, pisze

Pan: Otó¿ twierdzê, ¿e przy podejmo-

waniu wspó³¿ycia tylko w okresach

niep³odnych fakt, i¿ dany stosunek bê-

dzie niep³odny nie jest bynajmniej nie-

zale¿ny od woli ma³¿onków. Przeciw-

nie maj¹ oni zasadniczy wp³yw na

to, ¿e ten stosunek bêdzie niep³odny.

Póniej podaje Pan przyk³ad z

elektrowni¹ wiatrow¹. Proszê jednak

zauwa¿yæ, ¿e istotnie stosunki podej-

mowane w okresie niep³odnym nie

mog¹ doprowadziæ do poczêcia nie-

zale¿nie od woli ma³¿onków. Odwra-

caj¹c to stwierdzenie: nawet gdyby

m¹¿ i ¿ona mieli nie wiem jak mocn¹

wolê, ¿eby poczê³o siê wówczas

dziecko, to i tak nic z tego nie wyj-

dzie z przyczyn obiektywnych i od

nich niezale¿nych. To dok³adnie tak

jak z elektrowni¹ wiatrow¹ wiatrak

mo¿na postawiæ, tylko ¿e raz wieje, a

raz nie i choæby przysz³o tysi¹c atle-

tów i ka¿dy zjad³by tysi¹c kotle-

tów..., to ¿adnym dmuchaniem nie

bêd¹ w stanie go poruszyæ. Tak samo

jest z p³odnoci¹: raz jest a raz jej nie

ma, bo taka jest jej natura, któr¹ nie

my ustalamy.

Przytacza Pan te¿ zdanie z punktu

14 Humanae vitae (Odrzuciæ nale-

¿y...), interpretuj¹c je jako zakaz

wspó³¿ycia w okresach niep³odnych,

gdy ma³¿onkowie jak Pan pisze:

zdecydowali siê na zakoñczenie roz-

woju rodziny. Takie mylenie prowa-

dzi jednak do absurdalnego wniosku,

¿e od tego momentu ma³¿onkom nie

wolno ju¿ wspó³¿yæ wcale, bo prze-

cie¿ zbli¿enia podejmowane w okre-

sie p³odnoci mog³yby zaowocowaæ

poczêciem. Pawe³ VI pisze, ¿e moral-

nie z³y jest stosunek ma³¿eñski z roz-

mys³u obezp³odniony, za Jan Pawe³

II tak komentuje ten fragment Huma-

nae vitae: Moralnie niedopuszczalne

jest naprzód «bezporednie przerywa-

nie ci¹¿y» (HV, 14), sterylizacja, czyli

«bezporednie obezp³odnienie», jak

wreszcie «wszelkie dzia³anie, które

b¹d to w przewidywaniu zbli¿enia

ma³¿eñskiego, b¹d podczas jego spe³-

niania czy w rozwoju jego naturalnych

skutków mia³oby za cel uniemo¿li-

wienie poczêcia lub prowadzi³oby do

tego» (HV, 14) czyli wszelkie meto-

dy antykoncepcyjne, nawet te, które nie

naruszaj¹ cielesnej struktury stosun-

ku ma³¿eñskiego. Natomiast moralnie

dopuszczalne jest korzystanie z okre-

sów niep³odnoci... (Prawo ¿ycia da³

im Bóg w dziedzictwo, tekst katechez

rodowych wyg³oszonych w dniach 13

V 28 XI 1984 r.)

Koció³ zawsze niezmiennie za-

chêca³ ma³¿onków do wielkoduszne-

go przyjmowanie liczniejszego po-

tomstwa, ale te¿ nie twierdzi, ¿e

jedynym celem aktu ma³¿eñskiego ma

byæ prokreacja. Intymna bliskoæ

ma³¿onków s³u¿y przecie¿ tak¿e

umacnianiu ich wiêzi, wyra¿aniu mi-

³oci to jest drugi aspekt, bez które-

go nie mo¿na mówiæ o prawdziwym

po¿yciu ma³¿eñskim.

Dokoñczenie na s. 7

Pawe³

Fundamenty Rodziny nr 2/2000

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: