Konstruowanie zajęć socjoterapeutycznych
Opracowała: mgr Monika Wolszczak
Zajęcia socjoterapeutyczne w Świetlicy Środowiskowo-Terapeutycznej prowadzone są w cyklach tematycznych wg programów autorskich dla dzieci opracowywanych przez pracowników. Do nich należą m.in. program „Wybór należy do ciebie”, „Moja decyzja”, „Poznać siebie, polubić siebie” oraz inne. W trakcie realizacji zajęć, grupy są zamknięte z określoną ilością członków, spotykają się regularnie w tym samym składzie, nastawione są na przepracowywanie konkretnych problemów. Prowadzone są również zajęcia wg programów autorskich powszechnie znanych, bądź dostępnych w literaturze fachowej „Socjoterapii” pod red. Katarzyny Sawickiej dla grup otwartych pracujących długoterminowo (nieograniczone w czasie, nastawione na udzielanie wsparcia i poczucia przynależności do wspólnoty).
Cele socjoterapeutyczne realizowane podczas zajęć grupowych to:
-cele edukacyjne są zależne od koncepcji i programu terapeutycznego mogą obejmować poznawanie przez grupę dzieci różnorodnych zagadnień, które pozwolą im sprawniej funkcjonować i radzić sobie z różnymi problemami. Do nich należą: uczenie się rozpoznawania emocji, poznawania mechanizmów uzależnień itp.
-cele rozwojowe ściśle korespondują z wiekiem uczestników. W wieku wczesnoszkolnym dominuje potrzeba aktywności ruchowej, zabawy. W wieku dorastania dominują potrzeby wyrażania siebie, intymności, niezależności.
-cele korekcyjne – zmiana sądów urazowych, zaburzonych zachowań. Chodzi tu o nabywanie umiejętności takich jak asertywność, podejmowanie decyzji, szukanie wsparcia i pomocy.
Jednym z głównych zadań stojących przed grupą w początkowym stadium jej pracy jest ustalenie do jakich celów zmierza grupa jako całość, a do jakich poszczególne osoby.
Cele wspólne, które są realizowane przez wszystkich członków grupy to:
- budowanie poczucia własnej wartości
- akceptowanie swych rzeczywistych ograniczeń
- zwiększanie samoświadomości i dzięki temu poszerzanie możliwości
wyboru i działania
- otwarte i bezpośrednie zachowanie wobec innych osób w grupowych sytuacjach „tu” i „teraz”
- nauczenie się proszenia o to, czego się w danej chwili potrzebuje
- nauczenie się udzielania konstruktywnych informacji zwrotnych
Oprócz celów ogólnych, są realizowane cele dla konkretnych grup.
Dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym, ważne jest przedstawienie konsekwencji uzależnienia, nadużywania alkoholu. Nauczenie stawiania czoła życiowym trudnościom i konstruktywnego radzenia sobie z napięciem. Dostarczenia wsparcia. Nauczenie się znajdowania oparcia w otoczeniu, mówienia „nie” w sytuacjach trudnych.
Cały cykl spotkań socjoterapeutycznych w prowadzonych programach ma swoją strukturę i formę.
I faza spotkania składa się z rytualnego powitania, podzielenia się aktualnym stanem emocjonalnym uczestników zajęć, przekazania informacji o rozpoczynających się zajęciach
II faza są to gry, zabawy, ćwiczenia które zawierają sytuacje psychokorekcyjne, edukacyjne i rozwojowe. Uczestnicząc w nich wychowankowie uczą się poprzez doświadczanie.
III faza to zbieranie informacji zwrotnych służące regulacji zachowań. Skłania ono do zastanowienia się, nazwania własnych spostrzeżeń i odczuć.
o zajęcia plastyczne - malowanie na szkle; lepienie masą solną, papierową innymi; psychorysunek
o zajęcia teatralne (Grupa Twórczego Rozwoju)
o lekcje muzealne ( prowadzone w Chełmskim Muzeum, przez plastyków – lepienie gliną)
o wyprawy terenowe - ekologiczne
o muzykowanie z dziećmi z Domu Dziecka , które nas odwiedzają
o tańce integracyjne
o gry stolikowe: strategiczne ,edukacyjne...
o zajęcia kulinarne
Ewaluacja zajęć socjoterapeutycznych przebiega przeważnie w formie ustnej w trakcie rundek kończących, są też formy graficzne np. termometr uczuć, rysunek buźki na balonie, kartki od przyjaciela obserwującego pozytywne zachowania wylosowanej osoby z grupy. Wypełniane są ankiety ewaluacyjne opracowywane przez kadrę, lecz nie są one prawdziwym odzwierciedleniem uczuć i przekonań, wychowankowie proszą o podpowiedzi podczas wypełniania. Stosowane były arkusze ewaluacyjne COAT do programu „Wybór należy do Ciebie”, również okazały się za trudne, pytania trzeba było czytać i tłumaczyć. Forma ewaluacji powinna być dostosowana do możliwości i wieku uczestników programu.
Osoba prowadząca zajęcia socjoterapeutyczne przestrzega zasady dyskrecji obowiązującej w trakcie zajęć. Poprzez własne postępowanie i postawę stwarza takie normy jak otwartość, poważne traktowanie celów, akceptację innych i chęć podejmowania ryzyka; wierzy w to co robi, ufa terapeutycznej sile grupy. W sytuacjach konfliktowych między dziećmi- humorem i uśmiechem wygasza zarzewia konfliktów i napięć, nie boi się przeprowadzania konfrontacji, pobudza samodyscyplinę.
Przyczynia się do budowania klimatu serdeczności i bezpieczeństwa, co stanowi istotny warunek realizacji zadań programowych. Posiada siłę wewnętrzną wynikającą z poczucia własnej wartości i odpowiedzialności. Potrafi przyznać się przed grupą do błędu czy niedoskonałości.
amelka67