nauczyciel nauczania zintegrowanego
SP w Parsęcku
W swojej codziennej pracy dydaktycznej w Szkole Podstawowej w Parsęcku spotykam uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych, mających zaburzenia jednej lub nawet kilku funkcji psychoruchowych.
Aby usprawnić dysfunkcje u tych dzieci, na zajęciach wykorzystuję proste techniki plastyczne. Działalność plastyczna rozwija inteligencję, usprawnia percepcję, przyczynia się do zmiany niepożądanych zachowań, reedukuje niskie poczucie własnej wartości. Dzieci poznają otaczający świat, a przez doświadczenia i działania poszerzają swoją wiedzę i zasób słownictwa. Techniki plastyczno - techniczne stosuję podczas różnych zajęć z dziećmi, a gotowe wytwory służą mi w innych momentach pracy terapeutycznej.
Poniżej przedstawię różne techniki i zwrócę uwagę na to, w jakim stopniu stanowią one czynnik wspomagający usprawnianie psychoruchowego rozwoju dziecka.
STEMPLOWANIE – technika łatwa, szczególnie lubiana przez dzieci niesprawnie manualnie, mające trudności w plastycznej wypowiedzi. Przy pomocy stempli można przygotować materiał obrazkowy do kolorowania lub wykonać różne pomoce terapeutyczne.
Stemplując dziecko może wykonać:
· szlaczki w układzie pasowym,
· loteryjki tematyczne (ptaki, figury, zabawki, itp.),
· loteryjki obrazkowe – wyrazowe,
· albumy alfabetyczno – obrazkowe (do utrwalania znajomości liter i głosek poprzez skojarzenie z nazwa obrazka),
· uzupełnianki obrazkowe „czym się różni” lub „czego brakuje” służące do porównywania dwóch obrazków pozornie jednakowych,
· ćwiczenia z zakresu orientacji przestrzennej, stemplując pod dyktando określone słownie układy przedmiotów czy figur.
Technika ta kształci orientację i wyobraźnię przestrzenną poprzez rozmieszczenie, tworzenie wzajemnych układów, usprawnia koordynację wzrokowo – ruchową manipulując pieczątką, doskonali procesy analizy wzrokowej i pamięć wzrokową oraz podnosi sprawność manualną i grafomotoryczną.
OBRYSOWYWANIE SZABLONÓW – wywołuje zainteresowanie dzieci oraz pozwala realizować własne pomysły. Taka forma pracy zachęca do dalszego działania, wyzwala inwencję twórczą, przełamuje niechęć do plastycznego wypowiadania się w innej formie. Wytwory uzyskane poprzez obrysowywanie szablonów można włączyć do innych technik.
Technika posługiwania się szablonem polega na obrysowaniu go przy krawędzi wewnętrznej (krawędź chroni rękę przed wykonaniem ruchów nieskoordynowanych, odbiegających od niej) oraz przy krawędzi zewnętrznej po obwodzie obrysowanego kształtu (wymaga panowania nad ruchami, aby nie dopuścić do zniekształcenia obrazu przez oderwanie ręki od krawędzi wskutek małej precyzji ruchów).
Posługując się szablonami dziecko:
· doskonali sprawność manualną i koordynację ruchową obu rąk,
· podnosi poziom graficzny nabywając umiejętność płynnego i ciągłego kreślenia różnych linii,
· rozwija funkcję wzrokowo – ruchową i orientację przestrzenną.
KALKOWANIE – technika ta polega na wodzeniu ręką po wzorze, śledząc wzór i kontrolując ruchy. Uczy opanowania pewnych nawyków ruchowych oraz posługiwania się narzędziem pisarskim, tzn. wywieranie odpowiedniego nacisku ręki i sprawne manipulowanie nim.
Podczas przekalkowania wyrabia się u dziecka koordynację wzrokowo – ruchową, usprawnia procesy analityczno – syntetyczne i płynność ruchów.
MALOWANIE – za pomocą farb, tuszu czy atramentu lubiane jest przez dzieci, gdyż nie sprawia trudności w wykonywaniu zadania. Posługiwanie się pędzlem jest lekkie i dziecko może wykonać obszerne, swobodne, płynne i rytmiczne ruchy stosując pędzle różnej grubości i kształtu.
RYSOWANIE – pozwala przedstawić barwnie różne wypowiedzi plastyczne oraz pokolorować obrazki konturowe. Stosując kredki świecowe dziecko może zamalowywać większe powierzchnie wykorzystując długość kredki. Natomiast kredkami ołówkowymi rysuje linie cienkie co wymaga dużej precyzji ręki, aby uzyskać ciekawy efekt pracy.
Rysowanie i malowanie:
· podnosi sprawność manualną, orientację przestrzenną, koordynację wzrokowo – ruchową,
· rozwija wyobraźnię przestrzenną, pamięć wzrokową, zdolność wnikliwej obserwacji, zainteresowania twórczością plastyczną,
· oddziaływuje terapeutycznie na osobowość dziecka.
KRESKOWANIE I PUNKTOWANIE to ćwiczenia podnoszące precyzję ruchów ręki przez wykonanie drobnych znaczków graficznych na określonej płaszczyźnie, w określonym porządku, zachowując jednakową wielkość, zagęszczenie i pochylenie.
WYCINANKI – wymagają sprawnego posługiwania się nożyczkami. W trakcie wycinania dziecko koncentruje uwagę i stara się wykonać ruchy pod kontrolą wzroku.
WYDZIERANKI – technika ta to umiejętność darcia papieru, aby uzyskać właściwe kształty i wielkość odrywanych kawałków. Zręczność potrzebna jest podczas naklejania, aby praca była estetyczna i właściwie zapełniona. Uaktywnia wyobraźnię twórczą i odtwórczą w celu kontrolowania powstającej pracy.
RYSOWANIE NITKĄ – rzucona nitka tworzy różne układy czy też kształty. Po kilku próbach, gdy uzyska się ciekawą formę, należy ja przykleić. Chcąc uzyskać określony wzór należy kilkakrotnie manipulować nitką, ale wymaga to precyzji, koncentracji i wytrwałości w działaniu. Technika ta kształci ruchy rąk i wyobraźnię twórczą.
MALOWANIE ŚWIECĄ – wywołuje ciekawość dziecka, gdyż wykonując pracę świecą trudno sprawdzić poprawność wykonania oraz poprawić błędy. Rysunek uwidacznia się wtedy, gdy pokryję się kartkę tuszem. Wymaga dobrej wyobraźni twórczej, odtwórczej, przestrzennej i pamięci ruchowej.
MOZAIKI Z KASZY, PIASKU, RYŻU na powierzchni zamalowanej klejem. Na kartce należy wykonać rysunek, pokryć go klejem, a następnie posypać materiałem sypkim. Tło można pomalować farbą. Technika ta usprawnia koordynację ruchowo – wzrokową, uczy mieszczenia się na określonym wzorze i przestrzeni.
LEPIENIE z gliny, plasteliny czy modeliny jest dla dziecka atrakcyjne, ponieważ materiał łatwo daje się przemodelować, dzięki czemu można usunąć niedoskonałości, poprawić je lub zmienić. Pomaga usprawnić zręczność rąk, szybkość i koordynację ruchów, kształcić wyobraźnię i pamięć wzrokową.
FORMOWANIE Z GAZET – ugniatanie papieru pozwala usprawnić drobne ruchy palców dłoni, a formowanie konkretnych kształtów pobudza funkcję wzrokową oaz wyobraźnię odtwórczą lub twórczą.
SKŁADANKI PAPIEROWE – jest trudną sztuką, która wymaga sprawnych rąk, właściwej koordynacji ruchowo – wzrokowej oraz wnikliwego spostrzegania wzrokowego.
PRACE Z TKANIN – dzieci poznają fakturę materiałów, ich właściwości, miękkość, sztywność, podatność na modelowanie.
Wykonując różne prace usprawniają się manualnie, rozwijają wyobraźnię przestrzenną, koordynację wzrokowo – ruchową.
amelka67