Najważniejsze pojęcia filozoficzne wieku świateł.
Racjonalizm- Kartezjusz, otwiera epokę nowożytną. Kartezjusz szuka potwierdzenia, a za instrument służący do tego uważa rozum. W matematyce, nauce opartej na pewności, gdzie nie może być przypadku upatrywał metody na prawdziwe, pełne poznanie. Myślenie dla Kartezjusza to akt świadomości. Dowodzi istnienia Boga poprzez rozum i duszę w sposób pokrewny do anzelmowskiej ontologii. Kartezjusz swoje pierwsze dzieło wydaje w 1637 roku- „Rozprawa o metodzie”.
Deizm- pogląd, że Bóg stworzył świat, ale pozwolił światu na samodzielne decydowanie o sobie. Deiści uważali, że jedynym przejawem boskości na ziemi jest stałość praw fizyki i racjonalny porządek świata materialnego.
Ateizm-pogląd odrzucający wiarę w istnienie wszelkich bogów. Ateizm tłumaczy zjawiska świata bez odwoływania się do przyczyn nadnaturalnych, a jako składnik refleksji filozoficznych, najczęściej łączy się z postawą racjonalistyczną i materialistyczną.
Empiryzm- twórcami oświeceniowego empiryzmu byli Locke i Bacon. Źródłem ludzkiego poznania są przede wszystkim bodźce zmysłowe docierające do naszego umysłu ze świata zewnętrznego, zaś wszelkie idee, teorie są w stosunku do nich wtórne. Locke uważał, że idee posiadane przez człowieka są odbierane przez zmysły ale przetwarzane przez umysł.
Utylitaryzm-światopogląd zakładający przydatność jednostki wobec społeczeństwa. Wszystkie czyny ludzkie przynoszą pozytywne lub negatywne efekty, oceniane są wedle kryterium użyteczności. Postępowanie jest słuszne jeżeli dąży do uszczęśliwienia jak największej ilości ludzi i unieszczęśliwienia jak najmniejszej. Najważniejszym utylitarystą był Mill, który twierdził, że dokonania człowieka mają być użyteczne społecznie i tylko ten jest moralny, który postępuje z myślą o innych.
Wolterianizm- Wywodząca się od Woltera koncepcja filozoficzna łącząca sceptycyzm (niewiara w możliwość całkowitego poznania) z racjonalizmem. Głosząca deizm i tolerancję religijną. Doktryna zakładała również dystans wobec jakichkolwiek idei, a idea kościoła została odrzucona. Wyznaje liberalizm wierząc w prawa naturalne jednostki.
Libertynizm- ruch skierowany przeciwko autorytatywności religii i myśleniu scholastycznemu. Libertyni byli laikami i sceptycznymi wolnomyślicielami. Odrzucali kościół i zrywali więzy które hamowały ich dążenie do wolności. Libertynów ukształtowały poglądy Gassendiego.
Umowa społeczna- teoria filozoficzna tłumacząca powstawanie narodów i utrzymywanie porządku społecznego. Zakłada że władza wywodzi się od zgody społeczeństwa. Stanem naturalnym człowieka jest swoboda, tak więc kontraktualiści pytają o przyczynę, dla której człowiek poszukuje władzy nad sobą. Jan-Jakub Rousseau mówi o umowie społecznej opartej na koncepcji powszechnej suwerenności, określonej jako niepodzielna i prawnie niezbywalna. Twierdzi, że musi istnieć wola ogółu, która jest czymś innym niż wola jednostek.
chocolate-brown