ATP – Adenozynotrójfosforan - uniwersalny nośnik energii w komórce
Podtrzymywanie życia wymaga ciągłego zużywania energii. Komórki musza stale rosnąć, żyć i dokonywać samonaprawy. Te formy aktywności komórek wymagają syntezy białek i innych związków, Dla utrzymania homeostazy komórki muszą nieustannie transportować jony i inne substancje przez błony komórkowe. Komórki wykonują też pracę mechaniczną: skurcz i ruch rzęsek. Do wszystkich tych procesów niezbędna jest energia chemiczna- jedyna, jaką potrafi wykorzystać komórka.
We wszystkich żywych komórkach energia jest czasowo przechowywana w specyficznym związku chemicznym zwanym adenozynotrójfosforanem., który :
Ø Ma zdolność magazynowania dużej ilości energii na bardzo krótki czas.
Ø Nie może być transportowany z komórki do komórki, zostaje szybko wykorzystany w miejscu powstawania
Ø Składa się z : adeniny- zasady azotowej, rybozy- cukru pentozy i trzech nieorganicznych grup fosforanowych, czyli atomów fosforu otoczonych atomami tlenu
Ø Grupy fosforanowe w ATP przyłączone są szeregowo do końca cząsteczki. Wiązanie chemiczne łączące dwie ostatnie grupy fosforanowe może być łatwo tworzone i rozrywane w procesie hydrolizy
Ø W wyniku hydrolizy ATP uwalniana jest energia niezbędna do przebiegu procesów wymagających jej dostarczenia
ATP + H2O ADP + Pi ( grupa fosforanowa)+ Energia
Adenozynodwufosforan
Ø Energia uwalniana podczas hydrolizy ATP jest sprzężona z procesami endoergicznymi w komórce, z udziałem specyficznych enzymów. Ten proces wymaga przepływu grup fosforanowych na inne związki. Przyłączenie grupy
fosforanowej do jakiejś cząsteczki jest nazwane fosforylacją.
Przyłączając grupę fosforanową do AMP otrzymujemy ADP, a w wyniku dołączenia kolejnej grupy fosforanowej do ADP powstaje ATP.
AMP + Pi + energia --> ADP
ADP + Pi + energia -- > ATP
Ø Reakcje te są łatwo odwracalne .Podczas odłączania grup fosforanowych
( defosforylacja) dochodzi do uwalniania energii lub przekazania jej innej cząsteczce, co wynika z zasady, że energia nie może być ani zniszczona, ani wytworzona. ATP jest więc ważnym ogniwem łączącym reakcje egzoergiczne i endoergiczne.
marcinmdk