Pacjent z psychozą
Zaburzenia schizotypowe, schizoafektywne i urojeniowe.
Ostre i przemijające zaburzenia psychotyczne.
Zaburzenia występujące w psychozach
• Zaburzenia spostrzegania
• Zaburzenia myślenia
• Objawy negatywne
• Zaburzenia funkcji psychoruchowych
Omamy (halucynacje)
• spostrzeżenie bez zewnętrznego bodźca,
• spostrzegane, jako prawidłowe doznania zmysłowe, rzeczywiste, mała podatność na perswazję
• odbierane, jako zewnętrzne doznania z 5 zmysłów
Omamy
• Słuchowe –1. w I os. (słyszalne myśli)
2. w II os. mówiące do…, nakazujące
3. w III os. komentujące, dyskutujące
• Wzrokowe- rzadsze, na ogół w ch. organicznych i nadużyw. subst. psychoaktyw.
• Czuciowe – dotykowe, czucie wewnętrzne (trzewne) np..cenestetyczne – „czuje, że gnije mu wątroba”, kinestetyczne (unoszenie, spadanie)
• Węchowe i smakowe
Podział omamów
Specyficzne postaci omamów
• Omamy czynnościowe -kapanie wody z kurka wyzwala głos
• Hipnagogiczne (w czasie zasypiania)
• Hipnopompiczne (w czasie budzenia)
• Objaw Lipmanna -wyzwolenie omamów przez uciśnięcie gałki ocznej
Zaburzenia myślenia
• Nie ma różnicy dla pacjenta między prawdziwymi, a urojeniowymi spostrzeżeniami- „tym jest urojenie w zakresie myślenia, czym omam w spostrzeganiu”.
• Wynikają z błędnego rozumowania (romans może być urojeniowy, nawet jeśli jest prawdziwy, jeśli występują „fałszywe” dowody)
• Niezgodne z obowiązującymi przekonaniami kulturowo-społecznymi.
Idee nadwartościowe
• Wiarygodne w zasadzie prawdziwe przekonania nadmiernie absorbujące pacjenta
• Mogą być całkiem logicznie uzasadnione
• Pacjent nie uważa ich za bezsensowne, przeciwnie do kompulsji czy obsesji
• Np.. Zaburzenia hipochondryczne, osobowość paranoiczna
Myślenie zdezorganizowane
• Drobiazgowość
• Ześlizgi myślowe/rozkojarzenie
• Neologizmy
• Otamowanie myslenia
• Perseweracje
• Echolalia
• Gonitwa myśli
• Mówienie obok
Objawy negatywne
• Apatia
• Zubożenie myślenia i wypowiedzi
• Spłycenie afektu
• Społeczne wycofanie
• Brak dbałości o siebie
• Deficyty poznawcze
Objawy ruchowe w schizofrenii
Różnicowanie zaburzeń psychotycznych
Zaburzenia psychotyczne
• schizofrenia
• zaburzenia psychotyczne podobne do schizofrenii
• zaburzenie schizoafektywne
• zaburzenie urojeniowe
Zaburzenia nastroju
• epizod manii z objawami psychotycznymi
• epizod depresji ciężki z objawami psychotycznymi
Wtórne do schorzeń somatycznych
Wtórne do używania substancji psychoaktywnych
Majaczenie/ otępienie
Zaburzenie osobowości (schizotypowe, borderline, schizoidalne, paranoiczne)
Zaburzenia psychotyczne podobne do schizofrenii (schizotypowe)
• Trwają co najmniej 2 lata
• Lepsze rokowanie, stabilniejszy przebieg
• Objawy:
niezwykłe interpretacje, spostrzeżenia, niejasne myślenie i mowa, ekscentryczność zachowania i wyglądu, krótkotrwałe epizody z intensywnymi iluzjami, trudny kontakt, nieuporządkowanie reakcji emocjonalnych
Zaburzenia schizoafektywne
• W trakcie tego samego epizodu występują zarówno objawy :
- schizofreniczne (przynajmniej jeden lub dwa typowe )
-afektywne (depresyjne lub maniakalne spełniające kryteria epizodu).
• Występujące jednocześnie lub krótko po sobie
Zaburzenia urojeniowe
• Urojenia są dominującym objawem:
-zazwyczaj prześladowcze, hipochondryczne, wielkościowe, niewiary lub erotyczne
-u. owładnięcia czy u. oddziaływania wykluczają rozpoznanie
• Występują co najmniej 3 miesiące
• Afekt, myślenie, zachowanie i umiejętności społeczne nie są zaburzone
• Objawy psychotyczne pojawiają się nagle, bez objawów zwiastunowych
• Często indukowane sytuacja stresową
• Objawy występują krótko i szybko ustępują
• Konieczne jest wykluczenie używania subst. psychoaktywnych
Schorzenia somatyczne i substancje psychoaktywne, które mogą być przyczyną objawów psychotycznych
Przydatne pytania o objawy
• Omamy:
– Czy zdarzało się słyszeć dziwne hałasy lub głosy, kiedy nie było nikogo w pobliżu?
– Czy zdarzyło się słyszeć własne mysli wypowiadane głośno, tak że ktoś obok mógłby je usłyszeć? (słyszalne myśli, omamy słuchowe w I os.)
– Czy zdarzyło się słyszeć swoje myśli powtarzane zaraz po pomyśleniu o czymkolwiek? (echo myśli)
– Czy te głosy zwracały się bezpośrednio, czy tez może dawały polecenia? (omamy słuchowe w II os. )
– Czy kiedykolwiek te głosy rozmawiały ze sobą o Pani/nu, może komentowały postępowanie? (omamy słuchowe w III os./ głosy komentujące)
• Urojenia:
- Czy obawia się, że ktoś próbuje Pana/nią skrzywdzić lub otruć? (urojenia prześladowcze)
- Czy ludzie robią lub mówią rzeczy, które mają szczególne znaczenie tylko dla Pani/a? (urojenia odnoszące)
- Czy ma Pan/i jakieś szczególne uzdolnienia, możliwości lub siły? (urojenia wielkościowe)
- Czy wydaje się Panu/i, że jakaś zewnętrzna siła wpływa na Pana/nią, lub Pana/nią kontroluje? (urojenia oddziaływania)
- Czy ma wrażenie, że myśli, które nie należą do Pana/i są umieszczane w głowie? (nasyłanie myśli)
Badania laboratoryjne
• Badania krwi:
• wykluczenie ch.somatycznych i używania substancji psychoaktywnych
– Ocena wyjściowych parametrów przed podaniem leków psychotropowych
– Ocena czynności nerek i wątroby, które mogą wpływać na metabolizm i eliminację leków
Badanie moczu: na obecność substancji psychoaktywnych
EKG: wiele leków przeciwpsychotycznych wydłuża odcinek QT, aby wyodrębnic grupę pacjentów obciążonych kardiologicznie.
EEG, TK: wykluczenie psychoz organicznych.
Algorytm rozpoznawania zaburzeń psychotycznych
eliza865