1. Definicyjne rodzaje wentylacji. Różnica definicyjna pomiędzy wentylacją, a klimatyzacją.
Rodzaje wentylacji: - naturalna: - wietrzenie, - wentylacja grawitacyjna, - wentylacja poprzeczna,- mechaniczna, - hybrydowa,
Podział wentylacji ze względu na źródło ruchu powietrza:- wentylacja naturalna,- wentylacja mechaniczna,
Podział wentylacji ze względu na zakres oddziaływania:- wentylacja ogólna,- wentylacja miejscowa.
Podział wentylacji ze względu na charakterystykę obsługiwanego obiektu lub pomieszczenia:- wentylacja bytkowa,- wentylacja przemysłowa,
Podział wentylacji ze względu na kierunek ruchu powietrza względem pomieszczenia:- wentylacja wywiewna,- wentylacja nawiewna,- wentylacja nawiewno-wywiewna,
Podział wentylacji ze względu na różnicę ciśnienia wewnątrz i na zewnątrz pomieszczenia:- wentylacja nadciśnieniowa,- wentylacja podciśnieniowa,
Podział wentylacji ze względu na stopień uzdatnienia powietrza:- wentylacja, - wentylacja z chłodzeniem lub ogrzewaniem,- wentylacja z nawilżaniem lub osuszaniem,- klimatyzacja,
Wentylacja – planowany nawiew i usuwanie powietrza z obsługiwanego pomieszczenia. Zadaniem wentylacji jest zapewnienie odpowiedniej jakości powietrza z punktu widzenia organizmu ludzkiego lub wymagań procesu technologicznego. Wymiana powietrza w pomieszczeniu ma na celu usunięcie zanieczyszczeń gazowych, parowych lub pyłowych albo ich rozcieńczenie do wartości dopuszczalnych.
Wentylacja naturalna – dopływ powietrza zewnętrznego przez nieszczelności (infiltracja) i otwory (wentylacja) w budynku w wyniku różnicy ciśnienia bez wspomagania urządzeniami zasilanymi elektrycznie.
Wietrzenie – wentylacja naturalna w wyniku otwierania okien.
Wentylacja grawitacyjna – wentylacja naturalna za pomocą przewodów pionowych lub pod kątem maksymalnie 45 stopni.
Wentylacja poprzeczna – wentylacja naturalna, przepływ powietrza wywołany głównie przez wpływ ciśnienia wiatru na fasady budynku, bez znaczącego wpływu efektu kominowego.
Wentylacja mechaniczna – wentylacja ze wspomaganiem zasilanych elektrycznie urządzeń wprowadzających powietrze w ruch.
Wentylacja hybrydowa – wentylacja działająca na zasadzie, w myśl której wentylacja naturalna może być co najmniej okresowo wspomagana lub zastępowana wentylacją mechaniczną.
Wentylacja ogólna – wymiana powietrza w całym pomieszczeniu.
Wentylacja miejscowa – wymiana powietrza w danym obszarze, np. usuwanie zanieczyszczeń bezpośrednio w miejscu ich powstawania, nawiew powietrza bezpośrednio na stanowisko pracy, nawiew powietrza przez kurtyny powietrzne.
Wentylacja bytowa – zapewnienie wymaganych warunków komfortu użytkownikom.
Wentylacja przemysłowa – zapewnienie odpowiednich warunków dla procesów technologicznych lub zabezpieczenie użytkowników przed zanieczyszczeniami powstającymi w wyniku tych procesów.
Wentylacja wywiewna – powietrze usuwane jest mechanicznie, dostarczane w sposób naturalny w wyniku podciśnienia.
Wentylacja nawiewna – powietrze doprowadzane mechanicznie, usuwane naturalnie w wyniku nadciśnienia.
Wentylacja nawiewno-wywiewna – zorganizowany sposób mechanicznego dostarczania i usuwania powietrza.
Wentylacja nadciśnieniowa – strumień objętości powietrza nawiewanego jest większy od wywiewanego.
Wentylacja podciśnieniowa – strumień objętości powietrza wywiewanego jest większy od nawiewanego.
Wentylacja z chłodzeniem lub ogrzewaniem – możliwość kształtowania temperatury powietrza.
Wentylacja z nawilżaniem lub osuszaniem – możliwość kształtowania wilgotności powietrza.
Klimatyzacja – forma uzdatniania powietrza charakteryzująca się utrzymywaniem na odpowiednim poziomie temperatury, wilgotności, wymiany powietrza i jego czystości; jeśli nie kontroluje się dowolnego z tych parametrów (za wyjątkiem wymiany powietrza), to system ten określa się jako klimatyzacja częściowa.
2. Związki pomiędzy podstawowymi parametrami powietrza – równanie stanu.
Właściwości fizyczne powietrza:- temperatura,- ciśnienie,- wilgotność,- równanie Clapeyrona,- gęstość, ciężar właściwy,- entalpia, entalpia właściwa,- wykres (h,x), (i, x) Molliera
Równanie Clapeyrona (równanie stanu) - równanie stanu opisujące związek pomiędzy temperaturą, ciśnieniem i objętością gazu doskonałego, a w sposób przybliżony opisujący gazy rzeczywiste.
gdzie:p – ciśnienie,V – objętość,R – stała gazowa (8,314 J/(mol K)T – temperatura [K]
Objętość właściwa:
gdzie:ρ-gęstość
Stała gazowa:Rpowietrza suchego = 287 J/kgK
Rpary wodnej = 41,5 J/kgK
Rpowietrza wilgotnego =(zależy od wilgotności), np. 350 J/kgK
Gęstość gazu:
3. Stała gazowa – definicja, obliczenia dla pojedynczych gazów oraz dla mieszanin przy znanych udziałach masowych i objętościowych.
Stała gazowa - stała fizyczna równa pracy wykonanej przez 1 mol gazu doskonałego podgrzewanego o 1 kelwin (stopień Celsjusza) podczas przemiany izobarycznej.
gdzie:R – stała gazowa,MR – uniwersalna stała gazowa 8314,7 [J/kmol K]Mi – masa cząsteczkowa [kg/mol]
Obliczanie stałej gazowej dla pojedynczych gazów:
Za Mi wstawiamy masę cząsteczkową, np. O2 =2*16 = 32, a za MR podstawiamy 8314,7 i wychodzi R.
Obliczanie stałej gazowej dla mieszanin i gazów przy znanych udziałach masowych:
gdzie: RZ – stała gazowa mieszaninymi - masa gazum – masa całej mieszaninyRi – stała gazowa
Obliczanie stałej gazowej dla mieszanin i gazów przy znanych udziałach objętościowych:
gdzie:RZ – stała gazowa mieszaninyri – udział objętościowyMi – masa cząsteczkowa
4. Gęstość gazu, gęstość mieszaniny gazów – obliczenia. Porównanie gęstości różnych mieszanin i gazów.
Gęstość:
gdzie:m – masa,V – objętość,
(UZUPEŁNIĆ !!!)
5. Wilgotność powietrza – rodzaje, definicje, sens fizyczny.
Wilgotność powietrza - zawartość pary wodnej w powietrzu. Maksymalna wilgotność, czyli maksymalna ilość pary wodnej w określonej ilości powietrza silnie zależy od temperatury powietrza. Im wyższa temperatura powietrza, tym więcej pary wodnej może się w nim znajdować.
Rodzaje wilgotności:- bezwzględna,- względna,- właściwa,
6. Entalpia – definicja, sens fizyczny.
Entalpia – miara energii wewnętrznej zgromadzonej w strukturze cząstek i atomów.
Dla gazów doskonałych (oraz dla gazów spotykanych w klimatyzacji) spełnione jest równanie:
i = U + p·V
gdzie:U – energia wewnętrzna układup- ciśnienieV – objętość
Sens fizyczny
H=U+pV
gdzie:U - energia wewnętrzna układu, p – ciśnienieV - objętość
Z powyższego wzoru wynika sens fizyczny entalpii. Entalpia jest równa sumie energii wewnętrznej, czyli energii jaka jest potrzebna do utworzenia układu gdy jest on tworzony w otoczeniu próżni oraz iloczynu pV, który jest równy pracy jaką należy wykonać nad otoczeniem by w danych warunkach uzyskać miejsce na układ.
7. Przemiany powietrza związane z jego przygotowaniem w urządzeniach wentylacyjno-klimatyzacyjnych – graficzna interpretacja na wykresie i-x, obliczenia dotyczące mocy urządzeń, umiejętność projektowania na wykresie kilku następujących po sobie przemian.
Przemiany powietrza związane z jego przygotowywaniem w urządzeniach wentylacyjno-klimatyzacyjnych:- nagrzewanie,- chłodzenie,- nawilżanie,- mieszanie,
Nagrzewanie powietrza – odbywa się przy stałej zawartości wilgoci w powietrzu. Ilość ciepła dostarczanego do powietrza w celu jego ogrzania oblicza się z zależności:
gdzie:QN – ilość ciepła dostarczanego do powietrza,V – strumień objętości powietrza ogrzewanego,ρp – gęstość powietrza (1,2 kg/m3)h1 – entalpia powietrza w punkcie 1,h2 – entalpia powietrza w punkcie 2.
Ponieważ proces przebiega przy stałej zawartości wilgoci w powietrzu można również wykorzystać zależność:
gdzie:QN – ilość ciepła dostarczanego do powietrza,V – strumień objętości powietrza ogrzewanego,ρp – gęstość powietrza (1,2 kg/m3),cp – ciepło właściwe powietrza (1,005 kJ/kgK)t1 – temperatura powietrza w punkcie 1,t2 – temperatura powietrza w punkcie 2.
Chłodzenie powietrza z wykorzystaniem chłodnicy przeponowej – proces może przebiegać na dwa sposoby:a) przy stałej zawartości wilgoci (x) – w przypadku gdy temperatura powierzchni chodnicy przeponowej jest wyższa od temperatury punktu rosy przepływającego przez nią powietrza
Moc chłodnicy oblicza się ze wzoru:
gdzie:Qch – ilość ciepła dostarczanego do powietrza,V – strumień objętości powietrza chłodzonego,ρp – gęstość powietrza (1,2 kg/m3)h1 – entalpia powietrza w punkcie 1,h2 – entalpia powietrza w punkcie 2
b) przy zmiennej wilgotności (x), następuje dodatkowo osuszanie powietrza. Jest to przypadek, w którym temperatura powierzchni chłodnicy przeponowej jest niższa od temperatury punktu rosy powietrza przepływającego przez nią.
Ilość wilgoci odprowadzonej z powietrza oblicza się ze wzoru:
gdzie:mw – ilość wilgoci odprowadzonej z powietrza,V – strumień objętości powietrza chłodzonego,ρp – gęstość powietrza (1,2 kg/m3)x1 – zawartość pary wodnej w powietrzu w punkcie 1,x2 – zawartość pary wodnej w powietrzu w punkcie 2
Nawilżanie parowe – polega na bezpośrednim wprowadzeniu pary do powietrza wentylacyjnego. Kierunek przemiany na wykresie h-x zależy od entalpii pary (hp). W przypadku pary nasyconej o temperaturze ok. 100 – 110 st. C w dużym przybliżeniu kierunek przemiany pokrywa się z izotermą nawilżanego powietrza. Kierunek przemiany (ε) można wyznaczyć z zależności:
gdzie:h1 – entalpia powietrza w punkcie 1,h2 – entalpia powietrza w punkcie 2,x1 – zawartość pary wodnej w powietrzu w punkcie 1,x2 – zawartość pary wodnej w powietrzu w punkcie 2,hp – entalpia parytp – temperatura pary
Proces nawilżania adiabatycznego w komorze zraszania – podczas tego procesu dochodzi do bezpośredniego kontaktu powietrza z wodą. Następuje ochłodzenie i nawilżenie powietrza w procesie adiabatycznym.
Mieszanie strumienie powietrza ( w tym recyrkulacja) – kierunek przemiany oraz punkt końcowy (M) zależą od parametrów oraz strumieni objętości mieszanego powietrza. Można wyróżnić dwa przypadki:- punkt mieszania znajduje się w obszarze powietrza wilgotnego,- punkt mieszania (M) znajduje się w obszarze powietrza zamglonego. W tym przypadku dojdzie do wykroplenia/wymrożenia nadmiaru pary wodnej w komorze mieszania, a cząsteczki wody będą zawieszone w powietrzu. Samo powietrze (po odprowadzeniu nadmiaru wody) będzie miało parametry podpowiadające punktowi (M’) – wilgotność względna 100%. Punkty M’ i M leża na izotermie termometru mokrego.
(UZUPEŁNIĆ !!! )
8. Zyski jawne i utajone ciepła w pomieszczeniu. Interpretacja graficzna na wykresie i-x.
Zyski jawne ciepła w pomieszczeniu:- ludzie,- oświetlenie,- urządzenia,- nasłonecznienie,- procesy technologiczne,- materiały wprowadzane lub wyprowadzane z pomieszczenia,- infiltracja powietrza,- wymiana powietrza z sąsiednimi pomieszczeniami,- przenikanie powietrza przez przegrody zewnętrzne budynku.
Zyski utajone ciepła w pomieszczeniu:- ciepło parowania
9. Pojęcie NDS i NDSch. Obowiązujące limity dla CO i CO2 dla stanowisk pracy, a także dla podziemnego zakładu górniczego. Umiejętność zamiany jednostek mg/m3, %obj., ppm.
NDS - Najwyższe Dopuszczalne Stężenie: stężenie, którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego czasu pracy przez okres jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń.
NDSCh - Najwyższe Dopuszczalne Stężenie Chwilowe: j.w. lecz gdy utrzymują się w środowisku pracy nie dłużej niż 30 min. w czasie zmiany roboczej.
NDS dla CO2: 9000 mg/m3NDSch dla CO2: 27000 mg/m3
NDS dla CO: 30 mg/m3NDSch dla CO: 180 mg/m3
NDS dla CO2 w podziemnych zakładach górniczych: 1%NDSch dla CO2 w podziemnych zakładach górniczych: 1%
Zamiana jednostek:
100% objętościowych = 1000000 ppm
1% objętościowy = 10000 ppm
0,5% objętościowego = 5000 ppm
0,1% objętościowego = 1000 ppm
1 ppm = 0,0001%
10. Metoda pomiaru prędkości powietrza anemometrem. Obliczenia wydatku objętościowego i masowego.
9
pitol23