Temat zajęć: Gry i zabawy ruchowe dla dzieci z problemami emocjonalnymi

Wstęp

W pracy pedagogicznej duże znaczenie mają zajęcia zabawowe. Ich charakter jest zróżnicowany ze względu na rodzaj problemów emocjonalnych jakie przeżywają uczniowie. W codziennych sytuacjach spotykamy się przecież z agresją, nadpobudliwością, zahamowaniami emocjonalnymi, trudnościami w nawiązywaniu kontaktu i współpracy z innymi. Przedstawiam zestaw zajęć dość powszechnie znanych, do ewentualnego zastosowania w pracy z dziećmi. Należy pamiętać, że zabawy są pomocniczym środkiem dydaktycznym i trzeba je stosować razem  z innymi metodami.

Gry i zabawy przeciwko agresji

Symbole agresji

Uczniowie siedzą przy stole. Przed każdym z nich leży duża kartka papieru i mazak. Kiedy wszyscy się uspokoją, mają namalować jakiś symbol swojego bardzo osobistego i silnie przeżywanego symbolu agresji. Następnie krótko objaśniają go. Na przykład:

·         Błyskawica – złość przychodzi szybko i gwałtownie i szybko mija;

·         Pistolet – złość jest hałaśliwa i wybuchowa;

·         Smoki – złość to atakujący smok, stwór.

Po wykonaniu rysunków następuje przygotowanie wystawki i refleksja.

Denerwuje mnie u ciebie

Każde dziecko może powiedzieć komuś krytyczne zdanie na jego temat np.: „Jesteś naprawdę w porządku ale denerwuje mnie u ciebie........” Osoba, do której wypowiedź zostaje skierowana nie może się usprawiedliwiać, lecz musi podziękować. Zabawę najlepiej przeprowadzić w kręgu.

Atak na zamek

Dzieci tworzą zamek czyli zamknięte koło. Jedno dziecko próbuje wydostać się z tego zamku na zewnątrz albo wedrzeć do środka koła.

·         Jak czuliście się  w poszczególnych rolach?.

·         Czy zachowywaliście się w różny sposób?

·         Jak można wyjaśnić wasze postępowanie?

·         Czy za każdym razem fizyczna siła była zaletą?

·         Czego ludzie mogą dokonać wspólnymi siłami?

Złości mnie

Każde dziecko wypisuje na kartce papieru litery swego imienia jedna pod drugą i szuka do niej dowolnego wyrazu – nazwy wydarzenia, które może szczególnie złościć, np.:

·         M – matematyka

·         O – okropna pogoda

·         N – niespełnione marzenie

·         I – idiota

·         K – krzyk

·         A – atak 

Następnie dajemy uczestnikom czas na porozmawianie o indywidualnych przyczynach wybuchów złości. Być może pojawią się sytuacje, które denerwują całą grupę. Można wówczas sporządzić „alfabet złości” (pisząc wszystkie litery alfabetu i nadając im poszczególne znaczenie np.: h – humor, c – chamstwo, f – fałsz).

Szermierka łyżkami

Uczestnicy otrzymują łyżki i ustawiają się parami. Jedna łyżka pozostaje pusta, a na drugiej kładziemy gumkę do ścierania, piłkę tenisową albo coś podobnego. Dzieci zaczynają szermierkę pustymi łyżkami, uważając, aby nie dotknąć przeciwnika. Wygrywa ten, który najdłużej będzie walczyć, a jednocześnie nie zgubi przedmiotu, który leży na drugiej łyżce.

Gry i zabawy dla dzieci nadpobudliwych

Indiańskie znaki

Dzieci stoją w kręgu, każde wybiera dla siebie imię wzorowane na imionach indiańskich. Dzieci przedstawiają swoje imiona, a następnie wymyślają znak – ruch, który może zobrazować ich imię. W kolejnej rundzie przedstawiają swoje imię razem ze znakiem. Wszyscy powinni zapamiętać imiona i gesty swoich kolegów. Zabawa polega na wywoływaniu przez dzieci swoich imion wraz z pokazywaniem swojego znaku.

Poruszam się jak...

Dzieci rozchodzą się po sali, a następnie otrzymują instrukcję, aby zaczęły się poruszać :

§         Stawiając najdłuższe kroki jak potrafią;

§         Podskakując na jednej nodze;

§         Chodząc na czworakach;

§         Skacząc na obu nogach razem;

§         Chodząc na piętach;

§         Chodząc krokiem tanecznym;

§         Chodząc jak najdziwniejszymi krokami;

§         Chodząc z dzbanem na głowie;

§         Chodząc niosąc obiad na tacy;

§         Chodząc po wąskiej kładce.

Strażnicy i przemytnicy

Wybrana osoba jest strażnikiem, ma zawiązane oczy. Jej zadaniem jest nie dopuścić, aby przemytnicy przedostali się na drugą stronę. Przemytnicy muszą tak się poruszać, aby nie byli słyszani.

Gry i zabawy dla dzieci zahamowanych emocjonalnie

Już czas zawiązać krąg...

Dzieci maszerują po okręgu trzymając się za ręce. Zatrzymują się i siadają. Zabawa polega na wywoływaniu, np.:

Wstają wszyscy, którzy...

§         Dzisiaj na śniadanie pili herbatę;

§         Mają niebieskie oczy;

§         Mają psa;

§         Lubią sok pomarańczowy;

§         Mają ciemne włosy.

Zgadywanie odgłosów

Dzieci siedzą w kręgu z zamkniętymi oczami. Przysłuchują się dźwiękom wydobywającym się z różnych stron sali. Zadaniem dziecka jest odgadnięcie, skąd dochodzi dźwięk oraz na jakim instrumencie jest grany.

Zabawy z bębenkiem

Dzieciom prezentowane są sygnały na bębenku:

§         Przy trzech uderzeniach mają dobrać się trójkami;

§         Przy dwóch uderzeniach mają dobrać się dwójkami;

§         Przy jednym uderzeniu mają utworzyć koło.

Dzieci poruszają się przy akompaniamencie muzyki, gdy tylko usłyszą odgłosy bębenka reagują w odpowiedni sposób.

Dzieci siedzą obok siebie w ławce . Dziecko A – puka , gładzi, pociera partnera po plecach. Dziecko B – to, co odczuwa natychmiast odgrywa na bębenku. Potem następuje zmiana. Następnie dziecko B to, co czuło na plecach przenosi ze sobą w drodze . Przechodzi na drugi koniec sali i wyklaskuje rytm, który odczuło na plecach .Dziecko kojarzy sobie z tym rytmem jakieś uczucie, wyobraża sobie, z czym mogłoby je powiązać, co ono symbolizuje. Siada w ławce i próbuje narysować uczucie związane z rytmem bębenka.

Zabawy ułatwiające nawiązywanie kontaktów i współpracę

Zabawy w parach

Dzieci siedzą tyłem do siebie, opierając się o siebie plecami:

§         Plecy witają plecy;

§         Dłonie witają dłonie;

§         Uszy witają uszy;

§         Nos wita nos;

§         Kolano wita kolano;

Dzieci stoją tyłem do siebie, stykają się plecami. Partner aktywny kładzie się delikatnie na plecach partnera, a ten stara się częściowo przejąć ten ciężar (zmiana ról). Worek – ciągnięcie za kostki partnera leżącego na brzuchu lub na plecach.

Podskoki w parach – jedno dziecko chce skakać, a drugie mu nie pozwala.

Tunel

Część dzieci tworzy tunel, stojąc w rozkroku. Pozostałe dzieci przechodzą pod tunelem.

Śmieszne kroki

Dzieci maszerują po obrębie koła. Jedno dziecko maszeruje w odwrotnym kierunku w środku koła i demonstruje śmieszny krok. Pozostałe dzieci naśladują krok osoby demonstrującej.

LITERATURA:

1.      D. Branders, H. Philips w opracowaniu Małgorzaty Jachimowskiej:  „Grupa bawi się i pracuje” – Oficyna wydawnicza UNUS Wałbrzych 1994

2.      E. Glacone, M. Schiavetta:  „Zabawa na każdy dzień 152 zabawy grupowe” – wyd.  Jedność Kielce 1998r.

3.      E. Leszczyńska:  „Jak pokonać agresję?” – Życie Szkoły nr 8/2001

4.      R. Więckowski: „Praca terapeutyczna w systemie edukacji wczesnoszkolnej” – Życie Szkoły nr 1/2001