Układ nerwowy.doc

Układ nerwowy

1) Prawidłowa funkcja układu ośrodkowego nerwowego wiąże się z 3 procesami:

1.Odbieraniem bodźców

2.Reakcją adekwatną na odebrany bodziec

3.Zapamiętywanie.

2) Czucie i ruch: Impuls nerwowy jest przewodzony od receptora do niższych pięter układu nerwowego i następnie przez coraz to wyższe piętra aż do najwyższego , którym jest kora mózgowa. Następnie z kory mózgu do efektorów przez coraz to niższe piętra obwodowe włókna nerwowe biegnące w nerwach czaszkowych i rdzeniowych.

EEG - elektroencefalogram są to zarejestrowane zmiany potencjału elektrycznego mózgu czyli jest to suma potencjałów wytwarzanych przez pobudzone ciała neuronów i ich wypustki.

Odruch czyli reflexjest to odpowiedź efektora wywołana przez bodziec, który zadziałał na receptor.

Łuk odruchowy-tj droga jaką przebywa impuls od receptora do efektora.

Odruchy bezwarunkowe-czyli wrodzone- bodziec działa na określony receptor i wyzwala odpowiedź określonego efektora. Dają zawsze tę samą odpowiedź na ten sam bodziec.

Odruchy warunkowe–czyli nabyte, są uwarunkowane działaniem zespołu bodźców. Charakteryzują się dużą zmiennością odpowiedzi na bodźce.

Czucie: jest to wrażenie zmysłowe proste, polegające na subiektywnej ocenie bodźców pobudzających odpowiednie receptory z równoczesnym przewodzeniem impulsacji czuciowej przez swoiste i nieswoiste drogi czuciowe. W warunkach fizjologii wrażenia zmysłowe powstają tylko wówczas, gdy  impulsacja wysyłana przez receptory jest jednoczasowo przewodzona przez neurony dróg swoistych i nieswoistych. W czasie snu jak i narkozy impulsy przewodzone są tylko przez drogi swoiste, w tym czasie przewodzenie przez drogi nieswoiste jest zahamowane i wrażenia zmysłowe nie są odbierane. Uszkodzenie dróg swoistych przy prawidłowych nieswoistych, wrażenia są odbierane, lecz nierozpoznawane

Podział czucia:

1.Teleceptywne- jest to czucie odbierane przez narządy zmysłów tj narząd powonienia narząd wzroku narząd słuchu.

2.Eksteroceptywne - jest to czucie odbierane z powierzchni skóry.Zaliczamy tu czucie; dotyku, ucisku,ciepła, zimna i bólu. Jedynie czucie bólu jest odbierane przez nagie zakończenia nerwowe, pozostałe rodzaje czucia mają wyspecjalizowane narządy odbiorcze.

•                      Receptor dotyku to ciałka Meissnera

•                      Receptor ucisku to ciałka Paciniego

•                      Receptor zimna to kolba Krausego

•                      Receptor ciepła  to ciałka Ruffiniego.

3.Prioprioceptywne - informacje do ośrodkowego układu nerwowego o stanie układu kostno-stawowo-mięśniowego i ruchu całego ciała. W układzie szkieletowym i mięśniowym znajdują się receptory pobudzane pracą statyczną i dynamiczną mięśni szkieletowych. Receptory tam znajdujące się odbierają napięcie, rozciągnięcie mięśni i ścięgien i ucisk na powierzchnie stawowe. Ruch ciała w linii prostej jak i obrotowy jest odbierany przez receptory błędnika stanowiącego narząd równowagi

4.Interoceptywne - jest to czucie trzewne odbierane przez receptory znajdujące się w narządach wewnętrznych pobudzanych przez bodźce;

- mechaniczne (preso-, baroreceptory w ścianie tętnic, mechanoreceptory tk.płuc)

- Chemiczne- pO2  chemoreceptory kłębuszka szyjnego i kłębka aorty.

Czucie bólu trzewnego podrażnienie interoreceptorów jakiegoś narządu wskutek procesu chorobowego powoduje przewodzenie zwiększonej liczby impulsów w jednostce czasu przez trzewny łuk odruchowy.

Dzięki unerwieniu odcinkowemu: skóry, mięśni i narządów wew impulsacja z interoreceptorów przełącza się na drogi przewodzące czucie ze skóry i mięśni unerwianych przez ten sam odcinek rdzenia kręgowego.

Wywołuje to przeczulicę skóry i promieniowanie bólu do odległych okolic od chorego narządu i powstaje tzw.

Promieniowanie trzewno-skórne (przeczulica), odruchy trzewno-mięśniowe-tj.wzmożone napięcie m.szkieletowych unerwianych przez ten sam odc.rdzenia co chory narząd.

Drogę nieswoistą dla  receptorów czucia stanowi wstępujący układ siatkowaty

Warunkiem odebrania i rozpoznania działającego bodźca na receptor jest jednoczesne pobudzenie:

•                      Swoistych neuronów w polu czuciowym kory mózgu

•                      Całej kory mózgu

Ośrodków podkorowych

3) Zmysł wzroku w odbieraniu fal świetlnych i ich przekształcaniu na wrażenia zmysłowe biorą udział:

1.Oko

2.Drogi i ośrodki łączące je z polem wzrokowym kory mózgu

Oko zawiera:

1.Układ optyczny,

2.Receptory właściwe –pręciki i czopki

3.Drogi dla impulsów nerwowych w siatkówce

Gałka oczna składa się z 3 warstw:

1.Zewnętrznej-rogówka i twardówka

2.Środkowej-naczyniówka,ciałko rzęskowe i tęczówka

3.Wewnętrznej-siatkówka.

Układ optyczny oka składa się ze struktur i płynów przejrzystych załamujących promienie świetlne. dzięki sile załamywania soczewki jest zdolny do skupiania w ognisku na siatkówce zarówno promieni równoległych od odległych przedmiotów jak i rozbieżnych od bliższych przedmiotów. Odbywa się to dzięki akomodacji (patrzenie na przedmioty w różnej odległości od oka) Stanowi:

1.Rogówka,

2.Ciecz wodnista wypełniająca komorę przednia gałki ocznej,

3.Soczewka,

4.Ciałko szkliste

Oko miarowe-skupia na siatkówce promienie świetlne biegnące równolegle.

Oko niemiarowe-skupia promienie świetlne za lub przed siatkówką.

Wady refrakcji oczu:

Oko niemiarowe krótkowzroczne-układ optyczny skupia promienie przed siatkówką i obraz na siatkówce nieostry.

Oko niemiarowe nadwzroczne-obraz na siatkówce nieostry, promienie równoległe przecinają się za siatkówką.

Astygmatyzm-nierówność soczewki

Siatkówka- posiada skupione komórki nerwowe.

Fotoreceptorami są pręciki i czopki-pod wpływem fali świetlnej zachodzi w nich przemiana chemiczna i powstający impuls jest przewodzony przez pozostałe warstwy siatkówki do n.wzrokowego i kory mózgu, gdzie w polach wzrokowych przebiegają procesy nerwowe spowodowane odbiorem konturów przedmiotów.

4) Zmysł słuchu

Droga słuchowa:

•fala akustyczna jest przewodzona przez powietrze znajdujące się w przewodzie słuchowym zewnętrznym,

•Błona bębenkowa-drgania jej pod wpływem fal akustycznych przenoszone są w uchu środkowym,

•Przez okienko przedsionka dociera do kosteczek słuchowych

•Przewód ślimakowy wypełniony śródchłonką

•Narząd spiralny ślimakaz komórkami zmysłowymi, oplecionymi włóknami nerwowymi biegnącymi nerwu ślmakowego (cz.n.VIII) do mostu i jądra ślimakowatego brzusznego i grzbietowego biegnąc do III i IV neuronu czuciowego i do pola słuchowego w płacie skroniowym.

Narząd Cortiego-w uchu wewnętrznym - to główny receptor odbierający fale akustyczne i powodujący przetworzenie ich na impulsy nerwowe.

Narząd spiralny ślimaka z komórkami zmysłowymi, oplecionymi włóknami nerwowymi biegnącymi nerwu ślmakowego (cz.n.VIII) do  mostu i jądra ślimakowatego brzusznego i grzbietowego biegnąc do III i IV neuronu czuciowego  i do pola słuchowego w płacie skroniowym.

Natężenie fal akustycznych-mierzymy w decybelach.

Ludzie młodzi odbierają dźwięki o częstotliwości od 20-20000Hz.

W miarę starzenia się –niesłyszalne są dźwięki  o dużej częstotliwości.

5) Ośrodki kontrolujące ruchy dowolne i postawę ciała znajdują się w:

1.Korze mózgu,

2.Jądrach podkorowych i kresomózgowia

3.móżdżku

W koordynacji czynności tych ośrodków z czynnością rdzenia kręgowego pośredniczy twór siatkowaty.

W zakręcie zaśrodkowym znajdują się pola czuciowe odbierające pobudzenia z ekstero-, proprio- i interoreceptorów. Impulsy dochodzące do zakrętu zaśrodkowego drogą aferentną przekazywane są do zakrętu przedśrodkowego-czyli pierwszorzędowej korowej reprezentacji ruchu. W korze mózgowej znajdują się ośrodki skupiające neurony dla poszczególnych m.szkieletowych po stronie przeciwnej ciała.

W korze mózgowej poniżej pierwszorzędowej reprezentacji ruchu  znajdują się również pierwszorzędowe pola tłumiące ruchy po stronie przeciwnej ciała.

Drogi impulsów dla ruchu:

korowo-mostowa

korowo-opuszkowa

korowo-rdzeniowa boczna

korowo-rdzeniowa przednia

6) Układ pozapiramidowy - zasadniczą funkcją jest współdziałanie w wyzwalaniu ruchów dowolnych i regulowanie napięcia mięśni szkieletowych. Układ pozapiramidowy stanowią:

1.                   Jądro ogoniaste,

2.                   Jądro soczewkowate,

3.                   J.brzuszne przednio-boczne wzgórza

4.                   J.niskowzgórzowe

5.                   Istota czarna

6.                   J.czerwienne.

7) Układ siatkowaty pnia mózgowia: Dzieli się on na:

1.                   Zstępujący (cz.hamująca i pobudzająca). Kontroluje czynność odruchową rdzenia, ośrodki kontrolujące krążenie i oddychanie, oraz napięcie mięśni szkieletowych.

2.                   Wstępujący(cz.hamująca i pobudzająca).

Kontroluje czynność neuronów jąder ruchowych mostu, jąder  ruchowych mięśni gałek ocznych, oraz przewodzi impulsy aferentne od różnych receptorów.

8) Czynność móżdżku:

1.Odbiór informacji z receptorów całego ciała

2.Sekundowe jej zgromadzenie

3.Kontrola układu ruchowego

4.Dystrybutor siły skurczowej m. poprzecznie prążkowanych-(umożliwiając poruszanie się, utrzymanie postawy wyprostnej i wykonywanie ruchów płynnych).

9) Neurony uwalniające transmitery

1.Cholinergiczne

2.Noradrenergiczne

3.Dopaminergiczne

4.GABAergiczne i glicynoergiczne.

10) Neuropeptydy-modulatory:

1.Enkefaliny.

2.VIP-wazoaktywny peptyd jelitowy.

3.Neurotensyna

4.Neuropeptyd Y

5.Motylina

6.TRH-tyreoliberyna

7.Cholecystokinina-8

11) Czuwanie i sen u człowieka dorosłego występują cyklicznie dwa stany fizjologiczne tj. czuwanie i sen. 2/3doby przypada na czuwanie 1/3doby przypada na sen. W procesie snu i czuwania uczestniczą substancje chemiczne tj.; Czynniki snu Czynniki czuwania:

Melatonina

Kwas  gamma-aminomasłowy

Interleukina 1

12) Ośrodki kierujące zachowaniem

Ośrodki motywacyjne:

Pokarmowy(głodu i sytości)

Pragnienia

Agresji i i ucieczki

Rozrodczy i macierzyństwa.

Odruchy warunkowe są to odruchy nabyte, powstające wówczas gdy bodziec obojętny wyprzedza działanie bodźca bezwarunkowego. W życiu człowieka stale się tworzą nowe odruchy warunkowe, a uprzednio utworzone mogą zniknąć.

13) Podział układu nerwowego wg PAWŁOWA

1.Melancholik(słabe procesy nerwowe)

2.Choleryk(silny, niezrównoważony)

3.Sangwinik(silny,zrównoważony,ruchliwy)

4.Flegmatyk (silny, zrównoważony,powolny).

14) Wytwarzanie łuku odruchowego odruchu warunkowego Zależy od:

•Przewodzenia impulsów przez wstępujący układ siatkowaty,

•Pobudliwości ośrodków motywacyjnych międzymózgowia i układu rąbkowego,

•Kory mózgu.

15) Ośrodki mowy:

1.Ruchowy mowy Broca

2.Ruchów pisarskich ręki

3.Słuchowy mowy,

4.Wzrokowy mowy.

Wszystkie są kontrolowane przez nadrzędny ośrodek mowy.

16) Układ nerwowy autonomiczny Dzieli się na:

•Część współczulną-sympatyczną

•Część przywspółczulną-parasympatyczną.

17) Część współczulna układu autonomicznego

Na zakończeniach włókien przedzwojowych wydziela się Acetylocholina.

Na zakończeniach włókien zazwojowych wydziela się Noradrenalina.

W błonie komórkowej komórkowej narządów wewnętrznych znajdują się receptory adrenergiczne alfa i beta. Receptory alfa są najbardziej wrażliwe na cząsteczki noradrenaliny, zaś beta reagują pod wpływem izopropylonoradrenaliny.

18) Część przywspółczulna układu autonomicznego Na zakończeniach neuronów przywspółczulnych przed-i zazwojowych wydziela się transmiter - acetylocholina, która wiąże się z receptorem nikotynowym i muskarynowym.

19) Układ limbiczny czyli  rąbkowy Kontroluje ośrodki podwzgórza związane zarówno  z aktywnością somatyczną, autonomiczną i wewnątrzwydzielniczą. Struktury tego układu łączą się z korą mózgu,   jądrami ciał suteczkowatych i przedniego wzgórza i w związku tym, układ ten uczestniczy w procesach uczenia się i zapamiętywania.

20) Uczenie się i zapamiętywanie oraz pamięć świeża

Zapamiętywanie- jest to proces przechowywania śladów po odebranych bodźcach.

Uczenie się-jest to zdolność do zapamiętywania zmian zachowania dzięki zdobytemu  doświadczeniu, co wiedzie do utrzymania lepszej homeostazy organizmu

Pamięć świeża-czyli krótkotrwała- jest to przechowywanie śladów po odebranym bodźcu na krótki czas(kilka do kilkadziesiąt minut).

21) Kontrola homeostazy Ośrodki nerwowe występujące na różnych piętrach ośrodkowego układu nerwowego odbierają informację od receptorów całego ciała, przetwarzają je i programują odpowiedź adekwatną do zapotrzebowania.

Czynności te wykonywane są przez ośrodki znajdujące się w podwzgórzu.

Odpowiedź do tkanek jest za pośrednictwem układu autonomicznego i dokrewnego.

...