2008_03___sybiracy.pdf

tracja wi´zieƒ, katorgi i zes∏ania mia∏a ograniczone uprawnienia,

podczas gdy Gu∏ag (czyli G∏awnoje Uprawlenije po ¸agieram)

stanowi∏ paƒstwo w paƒstwie (funkcjonariusze mogli samodzielne

decydowaç nawet o rozstrzelaniu). W Rosji carskiej system by∏ ∏agod-

niejszy i represje stopniowo ograniczano, tymczasem sytuacja

zes∏aƒców pogarsza∏a si´ w miar´ zmian, jakie nast´powa∏y w kraju.

Wi´êniowie polityczni w Rosji carskiej cieszyli si´ pewnymi przy-

wilejami i w praktyce byli w sytuacji lepszej ni˝ kryminaliÊci;

w czasach radzieckich by∏o odwrotnie.

Narodowy Bank Polski

ma wy∏àczne prawo emitowania znaków

pieni´˝nych w Polsce

Oprócz monet i banknotów powszechnego obiegu

od 1966 roku NBP emituje tak˝e monety kolekcjonerskie ,

a w 2006 roku wprowadzi∏ do obiegu pierwszy polski

banknot kolekcjonerski . Emisja wartoÊci

kolekcjonerskich stanowi okazj´ zarówno do upami´tniania

wa˝nych historycznych rocznic i postaci, jak i do rozbudzania

zainteresowaƒ na temat polskiej kultury, nauki i tradycji.

monety

● Represje stalinowskie lat 30. XX wieku dotyka∏y ludzi ró˝nych

narodowoÊci, w tym tak˝e Polaków. Masowe zsy∏ki Polaków zacz´∏y

si´ po 17 wrzeÊnia 1939 r. i obejmowa∏y ró˝ne grupy spo∏eczne,

zw∏aszcza t´, która z racji pe∏nionego zawodu lub uczestnictwa

w wojnie nosi∏a broƒ. Trwa∏y te˝ deportacje ca∏ych rodzin, trudno

jednak obliczyç, ile osób trafi∏o na Syberi´, a ile na inne tereny,

nale˝àce do Gu∏agu. Po wielu aresztowanych ginà∏ wszelki Êlad

i ciàgle jeszcze trwajà próby oszacowania liczby ofiar – tych,

co na Syberii zmarli i tych, którym uda∏o si´ prze˝yç.

Od 1996 roku NBP emituje tak˝e okolicznoÊciowe

monety dwuz∏otowe ze stopu Nordic Gold .

Towarzyszà one monetom kolekcjonerskim, a od 2004 roku

sà równie˝ wprowadzane do obiegu w odr´bnych seriach

tematycznych „Herby województw” (2004–2005)

i „Historyczne miasta w Polsce” (2005–2008)

prof. dr hab. El˝bieta KACZY¡SKA

Wszystkie monety emitowane przez NBP

sà prawnym Êrodkiem p∏atniczym w Polsce.

MONETY EMISJI 2008 MONETY EMISJI 2008

Informacja o sposobie

nabycia monet na stronach:

www.nbp.pl

Monety zosta∏y wyprodukowane

w Mennicy Polskiej SA w Warszawie

Sk∏ad i druk: Drukarnia NBP

SYBIRACY

Sybiracy

Narodowy Bank Polski wprowadza do obiegu monety upami´tniajàce

Sybiraków — „zagubione pokolenia polskiego narodu":

uciekinierów, którzy chronili si´ przed Êcigajàcym ich prawem lub

przeÊladowaniami, na przyk∏ad religijnymi. Natomiast w Polsce Sybi-

rakami przyj´∏o si´ nazywaç tych wszystkich Polaków, którzy byli

zes∏ani i przymusowo osiedleni na Syberii („zes∏ani na Sybir"), skàd

pewna cz´Êç nie wraca∏a. Oprócz zes∏aƒców na Syberi´ trafiali

równie˝ dobrowolni przesiedleƒcy.

● W ostatnim dwudziestoleciu XIX wieku „zsy∏ani" byli g∏ównie

uczestniczy nielegalnego ruchu rewolucyjnego. Od poczàtku XX

wieku liczba zes∏aƒców nieznacznie, ale systematycznie ros∏a. WÊród

nich byli ludzie skazani przez sàdy oraz wygnani z kraju w drodze

decyzji administracyjnej. Cz´Êç ukarano dodatkowo pracà kator˝niczà

i wi´zieniem, co zwykle by∏o przejÊciowe. W 1910 r. na Syberii

przebywa∏o od 48 do 52 tys. Polaków. Na Syberi´, oprócz zes∏anych

z powodów politycznych, trafiali ludzie, którzy pope∏niali

przest´pstwa pospolite, ale wÊród masy Rosjan i innych narodowoÊci

Imperium polscy kryminaliÊci stanowili nie wi´cej ni˝ promil.

Wi´kszoÊç Sybiraków wróci∏a albo w czasie I wojny Êwiatowej,

albo po wojnie do II Rzeczypospolitej. Niektórzy pozostali i stali si´

Sybirakami w rosyjskim znaczeniu.

w dniu 26 marca 2008 r .

100 z∏ - wykonanà stemplem lustrzanym w z∏ocie,

10 z∏ - wykonanà stemplem lustrzanym w srebrze,

● Na Syberii Polacy znaleêli si´ po raz pierwszy jako jeƒcy wojenni

w pierwszej po∏owie XVII wieku. Jednak w∏aÊciwa historia polskich

Sybiraków zaczyna si´ po rozgromieniu konfederatów barskich

w 1768 r. Na mocy specjalnego ukazu Katarzyna II zes∏a∏a za Ural co

najmniej 5 tys. osób, które zwalniano dopiero w latach 1773–1781.

Kolejne fale zes∏ania, z powodu uczestnictwa w spiskach, powstani-

ach, konspiracji (m.in. spisek Józefa Zaliwskiego i sprzysi´˝enie patri-

otyczne Szymona Konarskiego), mia∏y miejsce w latach 30. i 40. XIX

wieku. Najwi´cej Polaków trafi∏o na Syberi´ w wyniku kl´ski powsta-

nia styczniowego (lata 1863–1867). Oblicza si´, ˝e zes∏ano wtedy

16,8 tys. Polaków oraz 1,8 tys. towarzyszàcych im osób.

w dniu 28 marca 2008 r .

2 z∏ - wykonanà stemplem zwyk∏ym w stopie Nordic Gold

● OkreÊlenie „Sybirak" (b´dàce kolokwializmem) wyst´puje przede

wszystkim w dwóch znaczeniach. W Rosji nazywa si´ tak

mieszkaƒców Syberii, którzy nie nale˝eli do tubylczych plemion

i narodów azjatyckich. Sybirakami byli wi´c wolni przybysze

z europejskiej cz´Êci Imperium Rosyjskiego i ich potomkowie.

W rzeczywistoÊci wielu z nich to potomkowie zes∏aƒców lub

● Zes∏ania epoki stalinowskiej cz´sto porównuje si´ z tymi z epoki

carskiej. Mo˝na te˝ spotkaç poglàd, ˝e system stalinowski by∏ kon-

tynuacjà carskiego. Jest to ca∏kowicie b∏´dne podejÊcie. Rosyjski

system by∏ – choç nie od poczàtku – obudowany prawnie i adminis-

MONETY EMISJI 2008 MONETY EMISJI 2008 MONETY EMISJI 2008 MONETY EMISJI 2008 MONETY EMISJI 2008 MONETY EMISJI 2008 MONETY EMISJI 2008

N OMINA¸ 100 Z¸

N OMINA¸ 10 Z¸

N OMINA¸ 2 Z¸

metal Au 900/1000

stempel lustrzany

Êrednica 21,00 mm

metal Ag 925/1000

stempel lustrzany

Êrednica 32,00 mm

metal stop CuAl5Zn5Sn1

stempel zwyk∏y

Êrednica 27,00 mm

masa 8,00 g

wielkoÊç emisji 12.000 szt.

masa 14,14 g

wielkoÊç emisji 135.000 szt.

masa 8,15 g

wielkoÊç emisji 1.500.000 szt.

AWERS: Z lewej strony wizerunek or∏a ustalony dla god∏a Rzeczy-

pospolitej Polskiej. Z prawej strony sylwetki ludzkie na tle pni

drzew. Z prawej strony pionowo napis: 100 Z¸. Z lewej strony

i u do∏u w otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA oraz oznacze-

nie roku emisji: 2008. Pod lewà ∏apà or∏a znak mennicy: M/W.

AWERS: Z lewej strony wizerunek or∏a ustalony dla god∏a Rzeczy-

pospolitej Polskiej. Centralnie i z prawej strony wizerunki sylwetek

ludzkich. Z prawej strony ukoÊnie napis: … byliÊmy t∏umem

bezimiennym. U do∏u z prawej strony napis: 10 Z¸. Z lewej strony

i u góry w otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA oraz oznacze-

nie roku emisji: 2008. Pod lewà ∏apà or∏a znak mennicy: M/W.

AWERS: Wizerunek or∏a ustalony dla god∏a Rzeczypospolitej

Polskiej, po bokach or∏a oznaczenie roku emisji: 20-08, pod or∏em

napis: Z¸ 2 Z¸, w otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA,

poprzedzony oraz zakoƒczony szeÊcioma pere∏kami. Pod lewà ∏apà

or∏a znak mennicy: M/W.

REWERS: Stylizowane wizerunki: z prawej strony starszej kobiety

z dziewczynkà oraz z lewej strony fragmentu chaty z widocznym

oknem, rozdzielone stylizowanym wizerunkiem pnia drzewa.

Z prawej strony pó∏kolem napis: SYBIRACY.

REWERS: Centralnie napis: SYBIRACY. W tle stylizowany

wizerunek lasu i jego odbicie. U do∏u cyrkonia.

REWERS: Wizerunki sylwetek ludzkich na tle pni drzew.

U do∏u napis: SYBIRACY.

NA BOKU: OÊmiokrotnie powtórzony napis: NBP, co drugi

odwrócony o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami.

Projektant monet: EWA TYC-KARPI¡SKA

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: