Przegląd Socjologii Jakościowej_listopad 2008.pdf

P rzegląd

S ocjologii

J akościowej

Tom IV

Numer 3

www.qualitativesociologyreview.org

30 listopada 2008

Redakcja

Zespół Redakcyjny Rada Naukowa

Krzysztof T. Konecki

Barbara Fatyga

Barbara Misztal

Uniwersytet Warszawski

University of Leicester, UK

REDAKTOR NACZELNY

Tomasz Ferenc

Uniwersytet Łódzki

Janusz Mucha

Waldemar Dymarczyk

Uniwersytet Mikołaja Kopernika

Marek Gorzko

Magdalena Fiternicka-Gorzko

Uniwersytet Szczeciński

Krzysztof Olechnicki

Uniwersytet Mikołaja Kopernika

Sławomir Magala

Łukasz T. Marciniak

Beata Glinka

Sławomir Partycki

Katolicki Uniwersytet Lubelski

Anna Kacperczyk

Uniwersytet Warszawski

Izabela Ślęzak

REDAKCJA

Piotr Gliński

Wojciech Pawnik

Akademia Górniczo Hutnicza

Uniwersytet Białostocki

Anna Horolets

Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej

Dominika Byczkowska

Piotr Chomczyński

Dorota Rancew-Sikora

Uniwersytet Gdański

Kazimierz Kowalewicz

Anna Kubczak

Jerzy Karczmarek

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza

Alicja Rokuszewska-Pawełek

Uniwersytet Łódzki

Jakub Niedbalski

Jolanta Kopka

Marek Szczepański

Uniwersytet Śląski

Uniwersytet Łódzki

ZESPÓŁ D ORADCZY

Ireneusz Krzemiński

Irena Szlachcic

Uniwersytet Wrocławski

Łukasz Woszczyk

Uniwersytet Warszawski

PROJEKTOWANIE I

Jacek Leoński

Danuta Urbaniak-Zając

Uniwersytet Łódzki

PROGRAMOWANIE WWW

Uniwersytet Szczeciński

Anna Kacperczyk

Anna Matuchniak-Krasuska

Elżbieta Zakrzewska-Manterys

Uniwersytet Warszawski

Uniwersytet Łódzki

PROJEKT OKŁADKI

Łukasz Jakubczak

Małgorzata Melchior

Andrzej Zybertowicz

Uniwersytet Mikołaja Kopernika

Uniwersytet Warszawski

AUTOR ZDJĘCIA

Prawa autorskie:

Czasopismo oraz wszystkie zamieszczone w nim artykuły stanowią dorobek

współczesnej socjologii. Mogą zostać wykorzystane bez specjalnej zgody dla

celów naukowych, edukacyjnych, poznawczych i niekomercyjnych z podaniem

źródła, z którego zostały zaczerpnięte.

ISSN: 1733-8069

Wykorzystywanie ogólnodostępnych zasobów zawartych w naszym piśmie dla

celów komercyjnych lub marketingowych wymaga uzyskania specjalnej zgody

od wydawcy. Pobieranie opłat za dostęp do informacji lub artykułów zawartych

w naszym piśmie lub jakiekolwiek ograniczanie do niego dostępu jest

zabronione.

Autorzy nadsyłanych artykułów ponoszą odpowiedzialność za uzyskanie

zezwoleń na publikowanie materiałów, do których prawa autorskie są w

posiadaniu osób trzecich.

Spis treści

Od redakcji:

Od Redakcji: Czy wielość może znaczyć jakość. O różnorodności w

socjologii wizualnej

Waldemar Dymarczyk

Artykuły:

Skarby pamięci. Socjologiczna analiza fotografii rodzinnej

Magdalena Piejko

Zjawisko „fotografii fotografii”, czyli interpretacja zdjęć, które komentują

same siebie

Maciej Frąckowiak

Praca na Otrycie. Analiza ikonosfery a problem odczytania.

Waldemar Dymarczyk

Wizualna teoria ugruntowana. Rodziny kodowania wykorzystywane w

analizie wizualnej

Krzysztof T. Konecki

Tłumaczenia:

W stronę socjologii wiedzy wizualnej

Bernt Schnettler

116

Recenzje:

Dawid Muggleton „Wewnątrz subkultury. Ponowoczesne znaczenie stylu”

Aleksandra Pilarska

143

O Autorach

152

Abstrakty i słowa kluczowe nadesłane przez autorów

154

Author – Supplied Abstracts and Keywords

157

QSR – Edycja Polska

Przegl ą ąd Socjologii Jako ś ściowej

Tom IV, Numer 3 – Listopad 2008

Waldemar Dymarczyk

Uniwersytet Łódzki, Polska

Od Redakcji: Czy wielość może znaczyć jakość. O różnorodności w

socjologii wizualnej

W ubiegłorocznym, lipcowym numerze Przeglądu wskazywaliśmy na rosnącą

popularność socjologii wizualnej. Niniejszy tom stanowi potwierdzenie tej tezy.

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom czytelników i autorów zdecydowaliśmy się w

całości udostępnić łamy pisma badaczom obrazów.

Niegdyś mawiano, „znacie, to posłuchajcie”, dziś można zapewne powiedzieć

„znacie, to zobaczcie”. Obraz święci triumfy. Staramy się utrwalić wszystko, co tylko

możliwe. Zdarzenia dobre i złe, publiczne i intymne, chwalebne i wstydliwe. Granicą

wydaje się tylko sprawność i pomysłowość autora fotografii. Setki, tysiące, setki

tysięcy obrazów. Obecne są wszędzie; w wielkoformatowej reklamie, tabloidach i

stronach internetowych ale i w prywatnych, nierzadko intymnych, tradycyjnych lub

cyfrowych, albumach rodzinnych.

Uznaliśmy, że obraz jest ważnym dopełnieniem lub wręcz istotą naszej narracji

o życiu społecznym i całkowicie prywatnym. Opowiadamy świat obrazami. Nie dziwi

więc, że socjologia wizualna, może lepiej rzec; socjologia wizualizacji, jest w

dzisiejszej dobie tak popularna. Czas pokaże, czy mamy do czynienia jedynie z

modą, czy też trendem, będącym swoistym signum tremporis współczesnej socjologii

jakościowej.

Wielość motywów, form i technik wizualizowania świata, stanowi wyzwanie dla

badaczy obrazów. Dostępna, nierzadko „na wyciągnięcie ręki”, ikonografia kusi

komentatorów i interpretatorów rzeczywistości społecznej. Pociąga a jednocześnie

implikuje zagrożenia. Badacz staje przed wieloma pytaniami; jaka metoda analizy

danych jest adekwatna, którą z dostępnych i możliwych metod zastosować, czy i jak

adaptować wypracowane w odniesieniu do innego rodzaju danych procedury

analityczne, jaką rangę nadawać materiałom wizualnym w odniesieniu do innych

sposobów rejestracji danych, jak odnieść swoje analizy do szkół i tradycji

socjologicznych? To tylko niektóre z problemów, przed którymi staje socjolog

podejmujący się zadania opisu i zrozumienia „tego, co widzi” lub „tego, co widzą”

inni.

Czy wielość podejść może wspierać lub implikować „jakość” czynionych analiz?

Ufamy, że tak. Pomimo oczywistych problemów metodologicznych i technicznych

wątpliwości, już dziś obserwujemy wyłanianie się szkół z charakterystycznym dla nich

teoretycznym zapleczem i sposobami analizy. Wierzymy, że wspomniana wielość

podejść i tematów pozwoli ostatecznie określić status i kierunki rozwoju socjologii

wizualnej w Polsce. Obecny etap, to czas poszukiwań i formowania się języka (w

www . qualitativesociologyreview . org

zasadzie języków) dyscypliny. Jedni czerpią garściami z dokonań „wielkich

poprzedników”, inni poszukują własnego, adekwatnego słownika i sposobów analizy

wizualnych przedstawień. Tak więc, w obecnym numerze Przeglądu stawiamy na

wielość tematów i podejść analitycznych nie rezygnując, jak sądzimy, z jakości

zaprezentowanych tekstów.

Dobrym wstępem do lektury tekstów rodzimych autorów jest artykuł znanego i

cenionego socjologa Bernta Schnettlera . Zatrudniony w berlińskim Technische

Universität Autor może poszczycić się kilkudziesięcioma publikacjami z dziedziny

socjologii wizualnej, jest bliskim współpracownikiem prof. Huberta Knoblaucha.

Artykuł do obecnego numeru Przeglądu zawdzięczamy życzliwości Sozialer Sinn ,

gdzie został pierwotnie opublikowany oraz wnikliwemu tłumaczeniu Agnieszki

Reuter. W prezentowanym tekście Schnettler zastanawia się nad rolą i wpływem

wizualizacji na współczesne formy wytwarzania wiedzy. Kreśli zadania wizualnej

socjologii wiedzy, zaznacza obszary działania i wskazuje problemy, przed którymi

stają socjolodzy- epistemologowie.

Opublikowany w obecnym Przeglądzie artykuł Bernta Schnettlera, to efekt

realizowanego przez Zespół PSJ projektu tłumaczeniowego, mającego na celu

przybliżenie polskim czytelnikom, dorobku światowej socjologii jakościowej.

Przedsięwzięcie to zainicjował spolszczony (tł. Dominika Byczkowska) tekst Roberta

Prusa „Picie jako działanie. Analiza interakcjonistyczna” ( Przegląd Socjologii

Jakościowej , Tom III Numer 2), niebawem zaś ukaże się tłumaczenie artykułu

Barneya Glasera i Judith Holton „Remodeling Grounded Theory” ( Forum Qualitative

Sozialforschung/ Forum: Qualitative Social Research [On-line Journal] 5(Art. 4 –

May).

Zapraszamy Szanownych Czytelników do wzięcia udziału w powyższym

projekcie. Wierzymy, że dzięki Państwa pomysłom i inicjatywie biblioteka tłumaczeń

będzie uzupełniana o kolejne wartościowe pozycje z dziedziny socjologii jakościowej.

Tekst, autorstwa Magdaleny Piejko „Skarby pamięci. Socjologiczna analiza

fotografii rodzinnej”, jest przykładem twórczej adaptacji teorii Maurcea Halbwachsa i

Ervinga Goffmana, służącej zrozumieniu fenomenu tworzenia i re-konstrukcji

intymnych prezentacji zbiorowości, jakimi są albumy rodzinne. Badaczka pokazuje,

że zazwyczaj, nie są to raz na zawsze zamknięte zbiory fotografii, lecz podlegające

permanentnym zmianom prezentacje, mające na celu uprawomocnienie aktualnie

obowiązującej wizji rodzinnej historii. Idealizacje, na potrzeby której dokonywana jest

re-konstrukcja zbiorów same w sobie stają się punktem odniesienia dla członków

rodziny, by przy ich pomocy mogli tworzyć i umacniać grupową tożsamość.

Kolejny artykuł, poznańskiego socjologa Maciej Frąckowiaka „Zjawisko

‘fotografii fotografii’, czyli interpretacja zdjęć, które same siebie komentują”

inspirowany był twórczością Thomasa Strutha. Autor tego eseistycznego w swej

formie tekstu, przenosi czytelnika w obszar refleksji odnoszących się do statusu

współczesnej fotografii, która w „zwizualizowanym” świecie zaczyna „żyć własnym

życiem”, często niezależnie, a niekiedy wbrew intencjom twórcy. Wizualne artefakty

poddawane deformacjom, kolejnym interpretacjom i osadzane w nowych kontekstach

pełnią nierzadko funkcje, które odbiegają daleko od pierwotnie zamierzonych.

Centralną kategorię tego eseju - „fotografowanie fotografii”, Autor traktuje jako

lakmus współczesnego porządku wizualnego, a jednocześnie jako stabilizator owego

porządku.

www . qualitativesociologyreview . org

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: