Przegląd Socjologii Jakościowej_luty 2008.pdf

28 lutego 2008

S ocjologii

J akościowej

Tom IV

Numer 1

www.qualitativesociologyreview.org

P rzegląd

Redakcja

Zespół Redakcyjny Rada Naukowa

Krzysztof T. Konecki

REDAKTOR NACZELNY

Barbara Fatyga

Uniwersytet Warszawski

Barbara Misztal

University of Leicester, UK

Waldemar Dymarczyk

Marek Gorzko

Sławomir Magala

Łukasz T. Marciniak

Anna Kacperczyk

Izabela Ślęzak

REDAKCJA

Tomasz Ferenc

Uniwersytet Łódzki

Janusz Mucha

Uniwersytet Mikołaja Kopernika

Magdalena Fiternicka-Gorzko

Uniwersytet Szczeciński

Sławomir Partycki

Katolicki Uniwersytet Lubelski

Beata Glinka

Uniwersytet Warszawski

Wojciech Pawnik

Akademia Górniczo Hutnicza

Piotr Gliński

Uniwersytet Białostocki

Dorota Rancew-Sikora

Uniwersytet Gdański

Dominika Byczkowska

Piotr Chomczyński

Anna Kubczak

Jakub Niedbalski

ZESPÓŁ D ORADCZY

Jerzy Karczmarek

Uniwersytet im. Adama

Mickiewicza

Alicja Rokuszewska-Pawełek

Uniwersytet Łódzki

Jolanta Kopka

Uniwersytet Łódzki

Marek Szczepański

Uniwersytet Śląski

Ireneusz Krzemiński

Uniwersytet Warszawski

Irena Szlachcic

Uniwersytet Wrocławski

Maciej Gawin

Jacek Leoński

Uniwersytet Szczeciński

Danuta Urbaniak-Zając

Uniwersytet Łódzki

PROJEKTOWANIE I PROGRAMOWANIE

WWW

Anna Matuchniak-Krasuska

Uniwersytet Łódzki

Andrzej Zybertowicz

Uniwersytet Mikołaja Kopernika

Anna Kacperczyk

PROJEKT OKŁADKI

Małgorzata Melchior

Uniwersytet Warszawski

Prawa autorskie:

ISSN: 1733-8069

Czasopismo oraz wszystkie zamieszczone w nim artykuły stanowią

dorobek współczesnej socjologii. Mogą zostać wykorzystane bez

specjalnej zgody dla celów naukowych, edukacyjnych, poznawczych i

niekomercyjnych z podaniem źródła, z którego zostały zaczerpnięte.

Wykorzystywanie ogólnodostępnych zasobów zawartych w naszym

piśmie dla celów komercyjnych lub marketingowych wymaga uzyskania

specjalnej zgody od wydawcy. Pobieranie opłat za dostęp do informacji

lub artykułów zawartych w naszym piśmie lub jakiekolwiek ograniczanie

do niego dostępu jest zabronione.

Autorzy nadsyłanych artykułów ponoszą odpowiedzialność za uzyskanie

zezwoleń na publikowanie materiałów, do których prawa autorskie są w

posiadaniu osób trzecich.

Spis treści

Od redakcji:

Od Redakcji: Oblicza socjologii jakościowej – wielowątkowość problemów

badawczych zróżnicowanie wykorzystanych procedur

Artykuły:

Duchowość i etnosymbolika

Marek Dziewierski

Antropologiczna analiza obrazu na przykładzie fotografii

Paulina Jędrzejewska

Dotyk i wymiana gestów jako element wytwarzania więzi emocjonalnej

Krzysztof T. Konecki

Kobieta w męskim świecie – konflikt czy spójność ról? Studium socjologiczne

kobiet uprawiających „męskie" sporty. Na przykładzie wspinaczki

wysokogórskiej, narciarstwa wysokogórskiego oraz ekstremalnych rajdów

przygodowych

Aleksandra Dzik

116

Robotnicy i ludzie biznesu. Wzory karier zawodowych a zmiana

społeczna w Polsce

Markieta Domecka, Adam Mrozowicki

136

Interakcyjne uwarunkowania procesu stawania się ofiarą mobbingu

Piotr Chomczyński

156

Recenzje:

Bezrobotni Marienthalu

Waldemar Dymarczyk

168

O Autorach

171

Abstrakty i słowa kluczowe nadesłane przez autorów

173

Author – Supplied Abstracts and Keywords

177

Izabela Ślęzak

QSR – Edycja Polska

Przegl ą ąd Socjologii Jako ś ściowej

Tom IV, Numer 1 – Luty 2008

Izabela Ślęzak

Uniwersytet Łódzki, Polska

Od Redakcji: Oblicza socjologii jakościowej – wielowątkowość problemów

badawczych i zróżnicowanie wykorzystywanych procedur

Przegląd Socjologii Jakościowej z założenia stanowi przestrzeń prezentacji tekstów

empirycznych, teoretycznych czy metodologicznych, wpisujących się w nurt szeroko

rozumianej socjologii jakościowej, a także dyskusji nad jej założeniami, granicami, istotą.

Jest więc swego rodzaju areną społecznego świata socjologii jakościowej, na której

spotykają się i są negocjowane nierzadko odmienne definicje tego co i jak badać? Które

problemy poruszać; jakie metody i techniki stosować w swoich badaniach; wreszcie, jak

prezentować rezultaty swojej pracy? Każdy kolejny numer jest nowym rozdziałem

niekończącej się dyskusji uczestników i współtwórców tej subdyscypliny naukowej nad

nią samą, jej przeszłością, współczesnością i możliwymi drogami rozwoju. Każdy numer

jest prezentacją pojedynczych głosów socjologów, którzy poszukiwali w swojej pracy

badawczej odpowiedzi na nurtujące ich pytania teoretyczne, metodologiczne i korzystając

z pośrednictwa Przeglądu Socjologii Jakościowej chcą się podzielić swoimi rozważaniami

z innymi.

Niniejszy numer stanowi przyczynek do rozważań nad różnorodnością i bogactwem

tego, co lapidarnie można określić badaniami jakościowymi. Pod tym pojęciem kryją się

bowiem zróżnicowane metody analizy, różnorodne techniki gromadzenia danych, a także

wielość rodzajów samych danych, które mogą posłużyć jako podstawa do prowadzonych

analiz. W zależności od problemów badawczych, jakie w swoich badaniach postawili

Autorzy tekstów, od wymiarów i aspektów, na których postanowili się skoncentrować,

odwoływali się oni do szeregu procedur analitycznych, traktując je jako użyteczne

narzędzia lub też twórczo je modyfikując, na potrzeby prowadzonych przez siebie badań.

Niniejszy numer ukazuje także rosnące zainteresowanie socjologów-badaczy

materiałami wizualnymi. Fotografia, wykorzystywana zarówno jako ilustracja tez

przedstawianych w treści artykułu, „dowód” ich prawomocności, podstawowy rodzaj

analizowanych danych czy inspiracja dla nowych metod analizy staje się coraz bardziej

powszechnym i „naturalnym” elementem badań terenowych. Dzięki coraz większej

dostępności cyfrowych aparatów fotograficznych oraz kamer wideo materiały wizualne

oferują socjologii nowe możliwości poszukiwania odpowiedzi na podstawowe dla naszej

dyscypliny pytania z odmiennej niż dotychczas perspektywy.

Obok metodologicznego zróżnicowania artykułów składających się na niniejszy

numer Przeglądu Socjologii Jakościowej znajdziecie w nim Państwo także wielość

poruszanych tematów.

Bieżący numer otwiera artykuł Marka Dziewierskiego „Duchowość i etnosymbolika”

– rozważania na temat praktyk symbolicznych, zarówno w kontekście duchowości jak i

www . qualitativesociologyreview . org

etniczności. Autor koncentruje się na greckokatolickiej mniejszości ukraińskiej w Polsce i

znaczeniu, jakie ma tradycyjna duchowość, kultywowana szczególnie po 1989 roku, dla

tożsamości i identyfikacji narodowej. Zastanawia się nad symbolicznymi związkami

pomiędzy lokalną tradycją wyznaniową, kreowanym miejscem kultu a ideologicznym

krajobrazem; kwestią zapośredniczenia symboliki i mitologii narodowych w praktykach

życia religijnego grekokatolików; konstruowania miejsca martyrologii, jako miejsca

świętego oraz jego związków z specyficznym charakterem lokalnej wspólnoty. Artykuł

zawiera także rozważania na temat grekokatolików w Polsce na przestrzeni dziejów,

koncentrując się szczególnie na XX wieku.

Tekst bazuje na danych pochodzących z badań etnograficznych prowadzonych w latach

1998-2002 w czterech gminach zamieszkałych przez ludność Ukraińską; odwołuje się do

przeprowadzonych wywiadów, obserwacji uczestniczącej oraz dokumentacji

fotograficznej.

Kolejny artykuł, „Antropologiczna analiza obrazu na przykładzie fotografii”, autorstwa

Pauliny Jędrzejewskiej, koncentruje się na problemie interpretacji fotografii przez jej

odbiorców. Tekst zawiera szerokie wprowadzenie w problematykę antropologii obrazu,

przede wszystkim semiologię, a także zastosowane narzędzia i techniki badawcze.

Wykorzystując definicje pól semantycznych, mapę skojarzeń oraz model emocji Roberta

Plutchika Autorka dokonała analizy fotografii Krzysztofa Hejke Łódzkie podwórko z 1988

roku, m.in. pod kątem emocji i skojarzeń, jakie ta fotografia wywołała w oglądających oraz

intencji, jakie przypisywali oni jej autorowi. Autorka zbudowała także definicje pól

semantycznych pojęcia fotografia.

Krzysztof T. Konecki, w swoim artykule „Dotyk i wymiana gestów jako element

wytwarzania więzi emocjonalnej. Zastosowania socjologii wizualnej i metodologii teorii

ugruntowanej w badaniu interakcji zwierząt i ludzi” porusza niezwykle ciekawe

zagadnienie więzi społecznej, procesu jej wytwarzania i podtrzymywania na podstawie

analizy interakcji zachodzących między zwierzętami domowymi a ich właścicielami w

codziennych, domowych kontekstach. Analizując nagrania wideo codziennych rytuałów

powitania i pożegnania, a także takich społecznych form asocjacji jak zabawa,

spontaniczne wyrażanie emocji, kąpiele, układanie do snu, spacery, walki na spacerach,

pobłażliwe karcenie czy podawanie leków Autor rozważa, w jaki sposób wytwarzana jest

emocjonalna i społeczna więź między zwierzęciem a jego właścicielem, która prowadzi

do wytworzenia „tożsamości rodzinnej". Artykuł zawiera także szerokie rozważania na

temat metodologii teorii ugruntowanej, która została zastosowana w opisywanym

projekcie etnograficznym, a także możliwości stosowania nagrań wideo w badaniach

terenowych.

Kolejny artykuł autorstwa Aleksandry Dzik: „Kobieta w męskim świecie – konflikt czy

spójność ról? Studium socjologiczne kobiet uprawiających ‘męskie’ sporty. Na przykładzie

wspinaczki wysokogórskiej, narciarstwa wysokogórskiego oraz ekstremalnych rajdów

przygodowych” podejmuje zagadnienie relacji między rolami kobiecymi a sportowymi,

odwołując się do badań grupy kobiet, uprawiających wyczynowo te „męskie” dyscypliny

sportu. Autorka, bazując na wywiadach swobodnych, przeprowadzonych z aktywnymi i

posiadające osiągnięcia sportowe w wyżej wymienionych dyscyplinach kobietami,

rozważa istnienie bądź nie konfliktu ról starając się przedstawić to zjawisko z perspektywy

badanych sportsmenek, z uwzględnieniem współczynnika humanistycznego.

www . qualitativesociologyreview . org

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: