Toyota Yaris 1998 2006.pdf

W SERWISIE – TOYOTA YARIS 1.0 (1998÷2006)

TOYOTA YARIS

chodem bardzo popularnym i cieszy się

dużym uznaniem. Pierwsza generacja te-

go modelu debiutowała na targach w Genewie je-

sienią 1998 r. W sprzedaży pojawiła się w 1999 r.

w wersji 3- i 5-drzwiowej oraz z silnikiem 1.0 16V.

Od listopada 1999 r. była oferowana z silnikiem

1.3 16V, a od 2001 r. – z silnikiem wysokopręż-

nym 1.4 D-4D. Na jesieni 2003 r. nadwozie prze-

szło face-lifting. Poniżej przedstawiamy opis kon-

strukcji pojazdu z silnikiem 1.0 16V, dane tech-

niczne i serwisowe oraz wskazówki dotyczące

podstawowych napraw.

Rys. 1. Komora silnika

1.0 dm 3 :

1 - czujnik ciśnienia

w układzie wspomagania

kierownicy,

2 - czujnik spalania

stukowego,

3 - potencjometr

przepustnicy,

4 - przepływomierz,

5 - skrzynka bezpieczników,

6 - czujnik położenia wałka

rozrządu,

7 - cewka zapłonowa

i świeca zapłonowa,

8 - zbiornik i pompa

wspomagania kierownicy

Wymiana łańcucha rozrządu

W przypadku zdejmowania głowicy lub łań-

cucha rozrządu należy najpierw ustawić roz-

rząd. Obracamy w tym celu wał korbowy, aż ro-

wek na kole pasowym pokryje się ze znakiem

ZZ (zwrotu zewnętrznego) na pokrywie rozrzą-

du (3, rys. 4). W takim położeniu rowek na czo-

pie wału korbowego będzie skierowany do góry,

a znaki na kołach zębatych wałków rozrządu

będą w pozycji jak na rys. 4. Jeżeli ustawienie

będzie inne, należy wykonać jeszcze jeden ob-

rót wałem korbowym.

Silnik

Poprzecznie zabudowany silnik krótkosko-

kowy typu DOHC napędza koła przednie.

Zastosowano w nim układ zmiennych faz roz-

rządu (VVT-i). Wałek rozrządu zaworów dolo-

towych jest płynnie przestawiany w zakresie

do 60° przez elektromagnetyczny zawór hy-

drauliczny i hydrauliczny regulator faz roz-

rządu. Zawór otrzymuje impulsy ze sterowni-

ka ECU, w zależności od temperatury cieczy

chłodzącej, obciążenia i prędkości obrotowej

silnika (rys. 3). Oś tłoków jest przesunięta

względem osi wału korbowego o 8 mm. Do

napędu wałków rozrządu i pompy oleju za-

stosowano łańcuch dwurzędowy z samoczyn-

nym napinaczem hydrauliczno-sprężyno-

wym.

SERWIS MOTORYZACYJNY 1/2007

W SERWISIE – TOYOTA YARIS 1.0 (1998÷2006)

N a naszym rynku Toyota Yaris jest samo-

W SERWISIE – TOYOTA YARIS 1.0 (1998÷2006)

Podstawowe dane silnika

Oznaczenie silnika 1 SZ-FE

Liczba cylindrów 4

Liczba zaworów w cylindrze 4

Pojemność 998 cm 3

Średnica cylindra/skok tłoka 69,0/66,7 mm

Stopień sprężania 10,0

Ciśnienie sprężania: 1,47 MPa

- minimalne 1,13 MPa

- dop. różnica między cylindrami 0,098 MPa

Moc maksymalna

50 kW (68 KM)

Rys. 4. Ustawienie rozrządu

silnika 1SZ-FE: 1 - położenie

ogniw łańcucha w kolorze

złotym i znaków na kołach

zębatych, 2 - płoza tłumika

drgań, 3 - znak ustawczy

zapłonu, 4 - położenie

czopa wału korbowego,

5 - drut do unieruchomienia

napinacza, 6 - płoza

napinacza, 7 - napinacz

łańcucha, 8 - koło zębate

wałka rozrządu

Prędkość obrotowa

mocy maksymalnej 6000 obr/min

Moment maksymalny 90 Nm

Prędkość obrotowa mom. maks. 4100 obr/min

Masa silnika

91 kg

Rys. 2. Charakterystyka zewnętrzna

silnika 1SZ-FE

W celu zdemontowania obudowy napędu

rozrządu należy:

t spuścić olej z silnika

t zdemontować prawą podporę silnika

t zdemontować miskę olejową

t wymontować czujnik położenia wału kor-

bowego i regulator faz rozrządu

t zdemontować koła pasowe i pozostałe ele-

menty z przodu silnika

Napinacz łańcucha unieruchomić drutem (o

średnicy 2÷3 mm, poz. 5 na rys. 4) po zwolnie-

niu zapadki przy napinaczu i wciśnięciu popy-

chacza. Po zdjęciu łańcucha należy skontrolo-

wać zarówno stan płozy napinacza (6), jak i

płozy tłumika drgań (2). Maksymalna głębokość

wytarcia wynosi 0,5 mm.

t przed zamontowaniem łańcucha spraw-

dzić, czy rowek na czopie wału korbowego jest

skierowany do góry (4)

t ustawić wałki rozrządu i założyć łańcuch

tak, aby trzy znaki na ogniwach w kolorze zło-

tym (1) pokryły się ze znakami na kołach zęba-

tych; dokręcić koła zębate

t po zwolnieniu napinacza obrócić kilka ra-

zy wał korbowy i jeszcze raz sprawdzić usta-

wienie rozrządu

Rys. 3. Rozmieszczenie

numerów identyfikacyjnych

w samochodzie:

A - tabliczka

identyfikacyjna, B - numer

VIN umieszczony pod

zdejmowaną osłoną

na pasie podszybia

(w samochodach

wyprodukowanych w Japonii

numer VIN może znajdować

się przed prawym fotelem),

C - numer silnika

Zdejmowanie/zakładanie głowicy

W celu zdjęcia głowicy śruby mocujące od-

kręca się w kilku przejściach, w odwrotnej kolej-

ności niż podczas przykręcania. Po zdjęciu i

oczyszczeniu głowicy należy sprawdzić, czy po-

wierzchnia styku z kadłubem ma skrzywienie

nie przekraczające 0,05 mm. Odchyłka płaskości

powierzchni styku z kolektorem ssącym nie po-

SERWIS MOTORYZACYJNY 1/2007

W SERWISIE – TOYOTA YARIS 1.0 (1998÷2006)

Dane techniczne głowicy i kadłuba (w mm)

Rys. 5. Miejsca naniesienia środka uszczelniającego

(nr katalogowy 08826-0100) na pokrywę napędu rozrządu

i na uszczelkę głowicy. Środek ten nanosi się także na

pokrywę zaworów

Luz tłoka w cylindrze:

- nominalny: 0,028÷0,052

- graniczny: 0,10

Luz zamka pierścieni tłokowych: - górny: ≤ 0,79

- środkowy: ≤ 0,75

- dolny: ≤ 0,69

Luz łożyska korbowego: 0,016÷0,040

- graniczny: 0,08

Luz osiowy wału korbowego: 0,020÷0,220

- graniczny: 0,30

Dopuszczalne bicie promieniowe wału korbowego: 0,03

Dopuszczalna odchyłka płaskości kadłuba: 0,05

Luz osiowy wałka rozrządu: 0,10÷0,24

- graniczny: 0,26

Dopuszczalne bicie wałka rozrządu: 0,03

Wysokość krzywki ssącej: 23,83÷23,93

- graniczna: 23,73

Wysokość krzywki wydechowej: 23,40÷23,50

- graniczna: 23,30

Średnica czopa łożyskowego wałka rozrządu:

- nr 1 wałka ssącego: 33,984÷34,000

- nr 1 wałka wydech.: 25,979÷25,995

- pozostałe czopy: 22,979÷22,995

Luz czopa łożyskowego: - nr 1 wałka ssącego: 0,025÷0,061

- wartość graniczna: 0,09

- pozostałe czopy: 0,037÷0,073

- wartość graniczna: 0,10

Luz zaworów (silnik zimny): - zawory ssące: 0,15÷0,21

- zawory wydechowe: 0,22÷0,28

Kąt pochylenia przylgni gniazda zaworu: 44,5°

Szerokość przylgni gniazda zaworu: 1,00÷1,40

Grubość krawędzi grzybka: 1,0 (min. 0,7)

Długość zaworu ssącego: 88,15 (min. 87,85)

Długość zaworu wydechowego: 89,10 (min 88,80)

Średnica trzonka: - zaworu ssącego: 4,975÷4,990

- zaworu wydechowego: 4,965÷4,980

Średnica wewnętrzna prowadnicy: 5,000÷5,012

Luz zaworu ssącego w prowadnicy: 0,010÷0,055

- graniczny: 0,06

Luz zaworu wydechowego w prowadnicy: 0,020÷0,065

- graniczny: 0,08

Sprężyna zaworowa: - wysokość w stanie swobodnym: 55,38

- wys. pod obciążeniem 139-155 N: 37,7

- maks. odchyłka pionowości: 2

Średnica popychacza zaworu:

27,975÷27,985

Luz popychacza:

0,015÷0,046

- graniczny:

0,10

Rys. 6. Śruba głowicy nadaje się do ponownego użycia,

jeżeli w pokazanym strzałkami obszarze średnica gwintu

nie jest mniejsza niż 8,63 mm

Dopuszczalne odchyłki płaskości głowicy:

- powierzchnia uszczelki: ≤ 0,05

- pow. kolektora ssącego: ≤ 0,10

- pow. kolektora wydechowego: ≤ 0,70

Momenty dokręcania w silniku (Nm)

Głowica:

winna przekraczać 0,10 mm, a z kolektorem wy-

dechowym - 0,70 mm. Przed założeniem głowi-

cy należy zwrócić uwagę, aby odpowiednio

uszczelnić krawędzie uszczelki podgłowicowej,

pokrywę rozrządu oraz pokrywę zaworów (rys.

5). Śruby głowicy nadają się do ponownego uży-

cia. Należy jedynie sprawdzić, czy w krytycz-

nym miejscu średnica gwintu nie jest mniejsza

niż 8,63 mm (rys. 6). Przed wkręceniem śruby

należy posmarować. Głowicę dokręca się w

34 + 90°

Pokrywa napędu rozrządu:

18 (śruba najwyższa prawa)

9 (pozostałe)

Regulator faz rozrządu:

Koło zębate wałka rozrządu wydechowego:

Pokrywa łożyska wałka rozrządu:

Pokrywa łożyska głównego:

47 + 59

Pokrywa łożyska korbowego:

22 + 90°

Koło pasowe wału korbowego:

130

Koło zamachowe:

32 + 64

SERWIS MOTORYZACYJNY 1/2007

W SERWISIE – TOYOTA YARIS 1.0 (1998÷2006)

Rys. 7. Kolejność dokręcania

śrub głowicy. Głowicę

dokręca się w dwóch

przejściach, momentem

34 Nm i o kąt 90°

pa trochoidalna), która jest umieszczona przy

przednim końcu wału korbowego i napędzana

łańcuchem napędu rozrządu. Jeżeli kontrola ci-

śnienia oleju wykaże, że wymagane wartości nie

są osiągane, oznacza to zużycie mechaniczne

pompy oleju. Producent zaleca także sprawdze-

nie zaworu nadciśnieniowego, czy nie zacina się

(moment dokręcenia 40 Nm) oraz dyszy natry-

sku oleju (na łańcuch rozrządu) pod pokrywą

napędu rozrządu, czy nie jest zatkana (ewentual-

nie przedmuchać sprężonym powietrzem).

dwóch przejściach, momentem 34 Nm i o kąt

90°, w kolejności pokazanej na rys. 7.

Układ sterowania silnika

Silnik ma wielopunktowy wtrysk benzyny

Toyota, sterowany elektronicznie i zintegrowa-

ny z układem zapłonowym w ramach systemu

sterowania silnika. Elementy układu i ich roz-

mieszczenie pokazano na rys. 8. Sterownik

ECU, umieszczony nad schowkiem w tablicy

Układ chłodzenia i smarowania

Pojemność całego układu wynosi razem z

nagrzewnicą 4,7 l. Odśrodkowa pompa cieczy

chłodzącej jest napędzana paskiem klinowym i

wytwarza ciśnienie w układzie od 0,95 do 1,25

bar (93÷123 kPa), w zależności od korka chłod-

nicy. Jeżeli płyn został częściowo spuszczony

lub wymieniony, to można go wlewać bez od-

powietrzania układu. Poziom płynu w zbiorni-

ku wyrównawczym sprawdza się po ostudze-

niu silnika. Elektryczny wentylator jest stero-

wany termowyłącznikiem (wersje bez klimaty-

zacji) lub elektronicznie (wersje z klimatyza-

cją). Termostat jest umieszczony przy głowicy

od strony skrzyni biegów. Płyn chłodzący jest

mieszaniną specjalnej cieczy niezamarzającej i

wody destylowanej (po 50%). Nie należy stoso-

wać płynu na bazie alkoholu.

W układzie smarowania zastosowano zębatą

pompę oleju, o zazębieniu wewnętrznym (pom-

Dane techniczne

układu chłodzenia i smarowania

Rys. 8. Rozmieszczenie

w samochodzie

podstawowych elementów

układu wtryskowego

i zapłonowego: 1 - czujnik

ciśnienia w układzie

kierowniczym,

2 - przepływomierz

powietrza, 3 - sterownik

silnika ECU, 4 - nastawnik

biegu jałowego, 5 - czujnik

położenia przepustnicy,

6 - wtryskiwacz, 7 - gniazdo

diagnostyczne DLC3,

8 - czujnik położenia

wałka rozrządu, 9 - czujnik

temperatury płynu

chłodzącego, 10 - sonda

lambda nr 2, 11 - sonda

lambda nr 1, 12 - czujnik

położenia wału korbowego,

13 - czujnik spalania

stukowego, 14 - cewka

zapłonowa z modułem

zapłonowym, 15 - zawór

regulacyjny przestawiania

rozrządu

rozdzielczej, wyznacza skład mieszanki oraz

wyprzedzenie zapłonu. Zespół przepustnicy

zamocowany do kolektora ssącego zawiera czuj-

nik położenia przepustnicy i regulator prędko-

ści obrotowej biegu jałowego. Elektryczna pom-

pa paliwa, umieszczona w zbiorniku paliwa i

sterowana poprzez przekaźnik, podaje paliwo

pod ciśnieniem 3,1÷3,5 bar na biegu jałowym.

Ciśnienie po wyłączeniu silnika nie może spaść

w przewodzie zasilającym poniżej 1,5 bar po 5

minutach. Ciśnienie sprawdza się zasilając

pompę bezpośrednio z akumulatora. W obudo-

wie pompy paliwa są umieszczone ﬁltr oraz re-

gulator ciśnienia paliwa. Występują dwie pod-

grzewane elektrycznie sondy lambda, umiesz-

czone przed (sonda nr 1) i za (sonda nr 2) kata-

lizatorem spalin. Cewki zapłonowe są typu pal-

cowego, osadzone bezpośrednio na świecach

zapłonowych, i zawierają moduł wzmocnienia

Termostat:

- temperatura początku otwarcia: 78÷82°C

- temperatura pełnego otwarcia: 93°C

- skok zaworu:

min. 10 mm

Wentylator:

- temperatura włączenia: 93°C

- temperatura wyłączenia: 83°C

- prąd pobierany: 7,8÷11,8 A

Nadciśnienie otwarcia zaworu korka chłodnicy:

- nominalne: 93÷123 kPa

- minimalne: 78 kPa

Ciśnienie oleju (w temperaturze oleju 80°C):

- na biegu jałowym: min. 80 kPa

- przy 6000 obr/min: 0,39÷0,54 MPa

Filtr oleju:

Mann Filter W68/1

- wymiana:

co 15 000 km

SERWIS MOTORYZACYJNY 1/2007

W SERWISIE – TOYOTA YARIS 1.0 (1998÷2006)

kontrolna w zestawie wskaźników błyska co

0,25 s. Jeżeli są zapisane usterki przejściowe, to

trzeba skasować pamięć przez odłączenie aku-

mulatora lub wyjęcie bezpiecznika EFI.

Wcześniej należy upewnić się, czy napięcie z

akumulatora nie jest niższe niż 11 V. Jeżeli po

jeździe próbnej lampka kontrolna będzie nadal

sygnalizowała usterki, należy odczytać kody i

Dane techniczne układu wtryskowego i zapłonu

Sterownik:

MSM

Rezystancja pompy paliwa (przy 20°C):

0,2÷3,0 W

Wtryskiwacze paliwa:

- napięcie zasilania:

12 V

- rezystancja (przy 20°C):

13,8 ± 0,4 W

- wydatek:

34÷46 cm 3 /15 s

Rys. 9. Gniazdo diagnostyczne DLC3 i jego lokalizacja.

Sterownik silnika ECU wykorzystuje do komunikacji

standard ISO 14230. Układ styków gniazda jest zgodny

z SAE J1962 i dostosowany do standardu ISO 14230.

Oznaczenia: 4 (CG) - masa nadwozia, rezystancja 1 W lub

mniej, 7 (SIL) - pin do podłączenia testera, generowanie

impulsów, 9 (TAC) - wyjście sygnału prędkości, 16 - plus

akumulatora, 9-14 V

- dopuszczalna różnica wydatku między

wtryskiwaczami:

10 cm 3 /15 s

Zawór elektromagnetyczny pochłaniacza par paliwa:

- rezystancja (przy 20°C):

30 ± 3 W

Regulator ciśnienia paliwa:

- ciśnienie kontrolne paliwa

(na biegu jałowym):

304÷343 kPa

zapłonu. Za pomocą gniazda diagnostycznego

DLC3 (z lewej strony kierownicy) można na-

wiązać komunikację z czujnikami i nastawnika-

mi układu sterowania silnika (rys. 9).

- ciśnienie resztkowe paliwa

(po 5 min od wyłączenia silnika): 147 kPa

Czujnik położenia wału korbowego i czujnik położenia

wałka rozrządu zaworów ssących:

- rezystancja na zimno (-10÷+50°C): 0,985÷1,6 k W

- rezystancja na gorąco (50÷100°C): 1,265÷1,89 k W

Czujnik spalania stukowego:

- rezystancja minimalna: 1 M W

Czujnik temperatury cieczy chłodzącej oraz czujnik temperatury zasysanego

powietrza, wbudowany w przepływomierz powietrza, rezystancja:

- przy +20°C: 2÷3 k W

- przy +40°C: 0,9÷1,3 k W

- przy +60°C: 0,4÷0,7 k W

- przy +80°C: 0,2÷0,4 k W

Przepływomierz powietrza, rezystancja (mierzona między stykami THA i E2):

- przy -20°C:

Sprawdzanie zapłonu

Przed przystąpieniem do sprawdzenia zapło-

nu należy skontrolować prędkość obrotową bie-

gu jałowego. W tym celu należy podłączyć przy-

rząd diagnostyczny do pinu 9 (TAC) gniazda

diagnostycznego (rys. 9). Przy wyłączonych od-

biornikach prądu i nagrzanym silniku obroty

na biegu jałowym powinny mieścić się w zakre-

sie 500÷600 obr/min. Wyprzedzenie zapłonu (8

do 12° przed ZZ) sprawdza się za pomocą lam-

py stroboskopowej, oświetlając znak na kole pa-

sowym (3, rys. 4). Należy przy tym zewrzeć pi-

ny 13 (TC) i 4 (CG) z gnieździe diagnostycz-

nym. Interesujące może być sprawdzenie dzia-

łania układu VVT-i, który zmienia kąt otwarcia

i zamknięcia zaworów ssących w zależności od

obciążenia silnika. ECU steruje przy tym elek-

tromagnetycznym zaworem przestawiania wał-

ka rozrządu, który z kolei reguluje odpowiednio

ciśnienie oleju w regulatorze. Jeżeli zasilimy

zawór bezpośrednio z akumulatora, to silnik

powinien zatrzymać się lub przynajmniej pra-

cować nierówno na biegu jałowym.

Silnik można diagnozować na podstawie ko-

dów błyskowych, po zmostkowaniu zacisków

13 (TC) i 4(CG) przy włączonym zapłonie. Jeżeli

w pamięci nie ma kodów usterek, to lampka

13,6÷18,4 k W

- przy +20°C:

2,21÷2,69 k W

- przy +60°C:

0,49÷0,67 k W

Czujnik położenia przepustnicy:

- rezystancja między stykami VC i E2: 2,5÷5,9 k W

- rezystancja między stykami VTA i E2:

- przepustnica zamknięta: 0,2÷5,7 k W

- przepustnica otwarta całkowicie: 2÷10,2 k W

Kolejność zapłonu

(cylinder nr 1 od strony napędu rozrządu): 1-3-4-2

Początkowy kąt wyprzedzenia zapłonu: 10° ± 2° przed ZZ

(przy 550 ± 50 obr/min - nie regulowany ręcznie)

Świece zapłonowe: Denso K16R-U

lub NGK BKR5EYA

- odstęp elektrod: 0,8 mm

- wymiana: co 60 000 km

Prędkość obrotowa biegu jałowego: 550 ± 50 obr/min

(brak możliwości ręcznej regulacji prędkości obrotowej biegu jałowego)

Zawartość CO: do 0,5%

(brak możliwości ręcznej regulacji zawartości CO w spalinach)

Filtr powietrza:

Mann Filter C2610

- wymiana:

co 45 000 km lub co 3 lata

Filtr kabinowy:

Mann Filter CU2131

SERWIS MOTORYZACYJNY 1/2007

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: