Uwagi do czytelnika wersji elektronicznej Historii Got�w Herwiga Wolframa: Spis tre�ci na pocz�tku pliku, oparty na zasadzie hiper��cza, nie zawiera numer�w stron. Tradycyjny spis tre�ci znajduje si� na ko�cu ksi��ki. Przypisy numerowane s� w ka�dym rozdziale od pocz�tku i zgrupowane na ko�cu w jednym miejscu. Wi�cej uwag na temat korzystania z tego �r�d�a informacji znajduje si� w rozdziale �Przypisy� na stronie 423. Mapy zosta�y usuni�te, pozostawiono jedynie ich spis. Numeracja na g�rze strony. HISTORIA GOT�W HERWIG WOLFRAM Narody i cywilizacje Przek�ad Renata Darda, Irena D�bek, Krystyna Berger DOM WYDAWNICZY BELLONA Wydawnictwo Marabut Warszawa � Gda�sk 2003 Tytu� orygina�u: DIE GOTEN Copyright � for the Polish edition by Wydawnictwo Marabut, Dom Wydawniczy Bellona, 2002 Wydanie pierwsze w j�zyku polskim Redakcja merytoryczna: Krzysztof Szkur�atowski Redakcja: Aleksandra Bednarska, Ma�gorzata �ywicka Korekta: Aleksandra Bednarska, Ma�gorzata �ywicka Indeks osobowy: Aleksandra Bednarska Indeks geograficzny: Marianna Kajut Ok�adka: Tomasz Bogus�awski Mapy: Jacek D�browski Sk�ad: Jacek D�browski ISBN 83-11-097-62-3 (Bellona) ISBN 83-83-89261-65-0 (Marabut) Dom Wydawniczy Bellona ul. Grzybowska 77, 00-844 Warszawa tel./fax (prefiks) 22 652 27 01 (Dzia� Wysy�ki) infolinia: 0801 120367 Internet: www.bellona.pl e-mail: biuro@bellona.pl http://ksiegarnia.bellona.pl Wydawnictwo MARABUT ul. Zielony Stok 35 A, 80-119 Gda�sk tel./fax (prefiks) 58 302 01 29 tel. kom. (O 607) 601 482, (0691)890201 e-mail: marabut@marabut.gd.pl Klub Ksi��ki MARABUTA: www.marabut.gd.pl Mojej �onie i dzieciom Spis tre��i Przedmowa do wydania trzeciego Wprowadzenie: Goci jako przedmiot etnografii historycznej CZʌ� I Nazewnictwo 1.Goci 2. Dwucz�onowe nazwy dw�ch lud�w gockich 3. Goci Zachodni i Goci Wschodni 4. Nazwy epickie i przydomki Got�w 5. Biblijne i antyczne imiona Got�w 6. Gockie rody kr�lewskie i ich nazwy CZʌ� II Gockie plemiona przed najazdem Hun�w 1. Gutonowie i Gutowie Polityka i instytucje Guton�w 2. W�dr�wka nad Morze Czarne 3. Goci nad Morzem Czarnym Najazdy Got�w w III wieku Ekspansja Got�w w rejon Morza Egejskiego Aurelian i podzia� Got�w 4. Zwi�zek plemienny Terwing�w i Wezj�w nad Dunajem Wydarzenia z lat 291-364 Era Atanaryka (365-376/381) 5. Wulfila i pocz�tki nawr�cenia Got�w 6. Ostrogoccy Greutungowie do najazdu Hun�w Hermanaryk i pa�stwo Greutung�w oraz jego kres 7. Ustr�j i kultura Got�w nad Dunajem i Morzem Czarnym Gutpiuda. Kraj Terwing�w i Tajfal�w Kuni: terwi�ska wsp�lnota pochodzeniowa i podzia� Gutpiuda Harjis, armia plemienna Gards, Baurgs, Sibja. W�adza, �wita, wsp�lnota prawna Heims - wie�. Socjalna ojczyzna gockich ludzi wolnych Obrz�dy i religia Got�w J�zyk i �ycie codzienne Kr�lestwo Ostrogot�w i Greutung�w CZʌ� III Czterdziestoletnia w�dr�wka oraz wy�onienie si� Got�w Zachodnich (376-378; 416-418) 1. Najazd Got�w i ich osiedlenie si� w Tracji Od przekroczenia Dunaju w 376 roku do bitwy pod Adrianopolem w 378 roku Teodozjusz i osiedlenie Got�w w Tracji 2. Wyprawy ba�ka�skie w latach 395-401 Foedus z 397 roku i osiedlenie Got�w w Macedonii Og�oszenie Alaryka kr�lem Fravitta i Eriulf 3. Goci w zachodniej cz�ci cesarstwa rzymskiego od 401 do 418 roku Wojny Alaryka w Italii Ataulf i przemarsz Got�w na zach�d Goci Zachodni w siod�ach Radagais i jego wk�ad w etnogenez� Got�w Zachodnich Walia i Goci �w rzymskiej s�u�bie" CZʌ� IV Pa�stwo Toloza�skie (418-507) 1. Akwita�scy sojusznicy od 418 do 466 roku 2. Zachodniogockie mocarstwo (466-507) Euryk (466-484) i zerwanie przymierza z lat 416-418 Podb�j Owernii i Terraconensis Rozszerzenie panowania Alaryk II (484-507) 3. Prawodawstwo i polityka wobec Ko�cio�a za czas�w Euryka i Alaryka II Prawodawstwo Euryka i Alaryka II Polityka Euryka i Alaryka II wobec Ko�cio�a 4. Kr�l i r�d kr�lewski Rodzina kr�lewska Kr�l Sydoniusz pozdrawia swego Agrykol� �ycie dworskie: religia, j�zyk i kultura 5. Kr�lestwo. Jego funkcje i urz�dnicy Comites et duces Organizacja wojska Dworzanie Dobra kr�lewskie i finanse 6. Osiedlenie Got�w Zachodnich 7. Ludy w Pa�stwie Toloza�skim. Ich podzia� etniczny i spo�eczny Goci i Rzymianie w Pa�stwie Toloza�skim �ydzi, Grecy i Syryjczycy Miejscowi barbarzy�cy Nap�ywowi barbarzy�cy Stosunki zale�no�ci 8. O ko�cu, kt�rego wcale nie by�o CZʌ� V Goci Wschodni S�owo wst�pne 1. Podzia� i ponowne zjednoczenie amalskich Got�w (375-451) Pano�scy Greutungowie, hu�scy Goci i Goci Wschodni 2. Pano�skie pa�stwo Got�w Wschodnich (456-457 do 473) 3. Goci Wschodni na Ba�kanach (473-488) 4. Walka Teodoryka o Itali� (488-493) Wyprawa Got�w Wschodnich do Italii w latach 488-489 Walki w Italii (489-493) 5. Flavius Theodoricus rex - kr�l nad Gotami i Italikami (493-526) Starania Teodoryka o uznanie przez cesarza (490-493 do 497) Kilka pyta� Kr�lestwo Teodoryka - pr�ba prawno-pa�stwowej analizy Panowanie Teodoryka w teorii i praktyce 6. Exercitus Gothorum Comites Gothorum, duces, saiones, millenarii, mediocres, capillati Osiedlanie gockiej armii Polietniczno��, status spo�eczny oraz obowi�zek s�u�by wojskowej Taktyka wojenna i uzbrojenie wojsk Got�w Wschodnich 7. Plemienna polityka Teodoryka i zabezpieczenie Italii Wandalowie Goci Zachodni Burgundowie Frankowie Recja i zachodnia Iliria pod gockim panowaniem (490-493 do 537) - przymierze pomi�dzy Gotami a Turyngami (510-534) Rodowo-plemienne przekazy i etnograficzne zabiegi w pa�stwie Got�w Wschodnich 8. Rzymska polityka Teodoryka i upadek (526) 9. Amalscy nast�pcy Teodoryka (526-536) Atalaryk (526-534) Teodahad (534-536) 10. Nieamalscy kr�lowie i upadek pa�stwa Got�w Wschodnich (536-552) Witigis (536-540) Hildebad i Eraryk (540-541) Totila (541-552) Epilog: Teja (552) Aneksy Cesarze rzymscy Tablice chronologiczne historii Got�w Tablice genealogiczne Tablica genealogiczna Amal�w Tablica genealogiczna Ba�t�w Przypisy Indeks osobowy Wykaz skr�t�w Literatura Literatura - autorzy wsp�cze�ni Mapy Spis tre�ci Przedmowa do wydania trzeciego Kilka miesi�cy po opublikowaniu w 1979 roku Historii Got�w okaza�o si�, �e w roku 1980 konieczne jest jej wznowienie W 1983 roku pojawi�a si� na rynku specjalna edycja ksi��ki w wydawnictwie Beck, w skr�conej wersji i z pomini�ciem przypis�w Zmienione wydanie le�a�o u podstaw Storia dei Goti, opublikowanej w 1985 roku w Rzymie przez Salerno Editrice w t�umaczeniu Marii Cesa Thomas Dunlap prze�o�y� na j�zyk angielski opracowan� ju� na nowo wersj� ksi��ki Pozycja ta ukaza�a si� nak�adem University of California Press jako History of the Goths w roku 1988 Od tej pory zar�wno wydanie specjalne, jak i drugie niemieckie wydanie z 1980 roku rozesz�y si� w pe�nym nak�adzie Ukazuj�ce si� w�a�nie wydanie trzecie pokrywa si� w du�ym stopniu z angielskim przek�adem Jego wersja francuska uka�e si� w paryskim wydawnictwie Albin Michel jeszcze w 1990 roku - ta jest jednak w wielu miejscach znacznie rozbudowana. Obydwa wydania zawieraj� oczekiwany przez czytelnik�w wyczerpuj�cy aparat naukowy Volkerowi Bierbrauerowi nale�y si� wdzi�czno�� za kr�tkie komentarze z zakresu archeologii. Wielkie zainteresowanie sprawi�o, �e zar�wno ksi��ka, jak i przedmiot jej rozwa�a� sta�y si� znane i by�y szeroko dyskutowane I tak na przyk�ad niedawno ukaza�a si� obszerna bibliografia Alberto Ferreiro The visigoths in Gaul and Spam. Przede wszystkim jednak wywi�za�a si� niezwykle owocna dyskusja na temat, jak dosz�o do osiedlenia si� Got�w i innych pa�stwotw�rczych lud�w germa�skich na terytorium cesarstwa rzymskiego Pierwsze wydanie Historii Got�w by�o g��wnym punktem odniesienia w dyskusji na sympozjum zorganizowanym przez Fruhmittelalterkommission der Osterreichischen Akademie der Wissenschaften [Komisja ds Wczesnego �redniowiecza Austriackiej Akademii Nauk (przyp t�um )] w 1978 roku w dolnoaustriackim opactwie cysters�w w Zwettl 7 Od tamtego czasu odby�y si� trzy dalsze konferencje, a Historia Got�w nieod��cznie im towarzyszy�a, zyskuj�c wiele wskaz�wek, sugestii i poprawek. Wszystkim uczestnikom wspomnianych sympozj�w autor winien jest wyrazy podzi�kowania. W szczeg�lno�ci chcia�by wymieni� nast�puj�ce osoby: Heinricha Berga, Karla Brunnera, Evangelosa Chrysosa, Jeana Durliat, Herwiga Friesingera, Patricka Geary'ego, Waltera Goffarta, Haralda Krahwinklera, Brigitte Merta, Michaela McCormicka, Waltera Pohla, Brigitte Resl, Antona Scharera i Andreasa Schwarcza. Wiede�, wiosn� 1990 roku Herwig Wolfram 9 Wprowadzenie: Goci jako przedmiot etnografii historycznej Przypisy do tego rozdzia�u. Je�li .naukowiec zajmuje si� histori� Got�w, musi liczy� si� z tym, �e b�dzie �le zrozumiany, otrzyma niew�a�ciw� etykietk� lub wr�cz nawet spotka si� z niech�ci�. Nic dziwnego. Przez setki lat temat ten obrasta� ci�arem ideologii; skwapliwie b�d� to odrzucano Got�w jako uosobienie wszystkiego, co z�e i okrutne, b�d� te� identyfikowano si� z nimi oraz ich pe�n� blasku i chwa�y histori�1. Sympatia i antypatia przybiera�y i przybieraj�- nawet jeszcze dzi� - groteskowe formy. Niejedn� �cian� domu na Wyspach Kanaryjskich zdobi napis fuera godos, �Goci do domu", kt�rego intencj� jest pozbycie si� Hiszpan�w pochodz�cych z kontynentu. Kiedy Jan III Sobieski, kr�l Polski, a w roku 1683 naczelny w�dz zwyci�skich wojs...
leopardg