Pochodzenie nazwy filozofia. z grec. sophia- wiedza, mądrość termin filozofia oznacza dosłownie umilowanie do mądrości. Pierwszy raz użyty prze Pitagorasa. phileo- kochać 2. Źródła doświadczenia filozoficznego.a)doświadczenie - nauka ta wychodzi od doświadczenia potocznego (kształtuje się w naszym powszednim byciu w świecie) a dokładnie od języka potocznego, opisującego, zdającego sprawę z tego doświadczenia. Bycie w świecie daje nam jakiś obraz rzeczywistości, jakoś określa rozumienie tej rzeczywistości b) zdziwienie - filozofia powstała wtedy, kiedy ludzie zaczęli się dziwić tzn. kiedy powszedni obraz świata zaczął im nie wystarczać, kiedy spotykali się z czymś takim czego nie wyjaśniał im język potoczny, z czymś czego nie dawało się zrozumieć na gruncie zastanej wiedzy. Filozofia rodzi się wtedy, gdy stawiamy znak zapytania przy tym co wiemy c) wątpienie - zaczynamy się pytać, czy to rzeczywiście jest tak jak się ludziom wydaje, czy możemy być pewni tego co wiemy, czy obraz świata przez nas wytworzony jest pewny. Np. Kartezjusz, który chciał aby nasza wiedza charakteryzowała się pewnością, postarał się metodycznie spróbować w co da się zwątpić. Filozofujemy dlatego aby to zwątpienie znieść, dotrzeć do takiej prawdy, której nie da się podważyć. 3. Zdziwienie jako doświadczenie filozoficzne. Kiedy świat traci swoją oczywistość, w sytuacjach pogranicznych byt/ niebyt, życie/ śmierć. Zdziwienie pojawia się, kiedy nie rozumiem w jaki sposób coś działa, chociażby następowanie po sobie pór roku; wtedy tworzę określony system przekonań, np. uwzględniający bogów, aby sprostać takiemu zdziwnieniu. 4. Wątpliwości jako doświadczenie filozoficzne. Są punktem wyjścia filozofii, ale mają prowadzić do tego w co nie można wątpić- pełnej wiedzy. Filozofia odrzuca radykalne wątpliwości, ale ich doświadcza. Wątpliwość pojawia się gdy zaburzone zostaje wcześniej ustalone postrzeganie świata, np. gdy wszyscy mówią że każdy powinien założyć rodzinę i mieć dzieci, a tymczasem pojawiają się pewne przesłanki stojące za tym, że samotni ludzie też sobie dobrze radzą.5. Filozofia a nauki szczegółowe. Nauki szczegółowe redukują, sprowadzają do czegoś niższego, podstawowego, uproszczonego. Poznanie filozoficzne odrzuca redukcjonizm teorio- poznawczy. Nie stosuje powtórzeń. Różnice:1. Zakres badań: filozofia zajmuje sie badaniem świata jako całości bądz dużego jej fragmentu, zaś nauki szczegółowe- poszczególnych jego elementów.2. Pełnienie funkcji: nauki szczegółowe za główne swoje zadanie uważają opis i wyjasnienie badanej rzeczywistości, zaś filozofia najczęściej stara się ponadto badaną rzeczywistość ocenić w kategoriach ideowo-moralnych i politycznych. 3. Rodzaj podejmowanych problemów: nauki szczegółowe podejmują głównie takie problemy, które można rozwiazać w drodze precyzyjnego badania danego fragmentu rzeczywistości, zaś filozofia- takie, których rozwiązanie wymaga wiedzy o wielu jej fragmentach a nawet o wszystkich, których istnienie sobie uświadamiamy.Związki: Filozofia dostarcza naukom szczegółowym systemu zasad i postulatów z ogólnej teorii poznania. Dla nauk szczegółowych dużą wartość przedstwiają filozoficzne dociekania z zakresu meta nauki, która zajmuje sie między innymi analizą logiczną badania naukowego i logicznej struktury jego wyników, zasadami myslenia teoretycznego. Filozofia pomaga naukom szczegółowym uświadomić sobie społeczne konsekwencje dokonanych odkryć naukowych. 6. Pytania empiryczne i pytania filozoficzne. Pytania empiryczne to poszukiwanie przyczyn-pytania ścisłe, filozoficzne pytają o sens , cel, i wybiegają daleko poza ramy ścisłego myślenia,Pytania empiryczne- ile zębów ma niedźwiedź? ile kosztuje mleko? Pytania filozoficzne- co to jest prawda? Czym jest moralność? 7. Filozofia a religia.Filozofia w swojej historii utrzymuje związki z religią. Wielu wybitnych filozofów było ludźmi głęboko wierzącymi. Początków filozofii należy jednak szukać w opozycji do myślenia religijnego, w podawaniu w wątpliwość uznawanych wierzeń. W średniowieczu filozofia była całkowicie podporządkowana teologii i miała służyć rozumowemu wyjaśnianiu prawd danych przez Objawienie. W epoce nowożytnej niektóre filozoficzne nurty miały nastawienie areligijne lub antyklerykalne (oświecenie, marksizm, scjentyzm, pozytywizm). Szczególnie krytykowane były religie w formie zinstytucjonalizowanej. Religia – specjalny typ działań człowieka , globalno-poznawcze osobowe odniesienie życia człowieka do Boga. Filozofia – podejmuje problemy człowieka, które nadają sens ludzkiemu życiu. Kontemplacja i interpretacja świata, próba wyjaśnienia jego struktury, genezy uzasadnień. Utożsamimy ją z rozumnością, stąd religia powinna oznaczać poszukiwanie w niej rozumności. Filozofia często oparta jest o abstrakcję, jest bardzo ogólna. 8. Filozofia a sztuka. Kant miał sporo do powiedzenia na temat sztuki, a dokładniej czym jest dzieło sztuki i czym różni się ono od ciekawie namalowanego obrazka. - Dzieło sztuki od dobrego rzemiosła różni się uczuciami którymi w na wywołuje; mogą to być poczucie wznisłości czy obcowania z czymś niesamowitym, nieziemskim, niemalże religijnym. Dlatego właśnie Kościół tak intensywnie korzystał niegdyś z obrazów natury religijnej - były one doskonałą formą postawienia ludzi przed doświadczeniem boskości. 9. Podstawowe problemy filozofii ( na podstawie przypowieści Platona o jaskini ). Jaskinia Platona, filoz. metafora występująca w Państwie Platona, przedstawiająca uwięzionych w jaskini ludzi, przykutych do skał łańcuchami, którzy oglądają jedynie cienie (zjawiska) prawdziwej rzeczywistości; jest to syntetyczny skrót dyskursu filozoficznego na temat poznania idei; metafora jaskini Platona odegrała znaczącą rolę w filozofii. Ludzie ci po pewnym czasie przestają odczuwać ucisk kajdan zdaje im się, że widzą żywot wolny i niezależny. Cienie, z którymi obcują poczynają im się jawić jako coś, co istnieje realnie, co ma byt samodzielny, co stanowi rzeczywistość prawdziwą. Zdaniem Platona taka jest sytuacja człowieka, który żyje w świecie pozoru, prowadzi pustą egzystencję bez wartości i celu, jego wiedza jest urojeniem. Ale ów człowiek ma szansę wyzwolić się z kajdan wyjść na światło dnia może osiągnąć prawdę i radość swojego życia i właściwy sens wysiłkiem duszy, którą określał jak nieśmiertelną i należącą do świata wiecznego. Jako istoty cielesne przynależymy do świata tworów materialnych. To właśnie ciało jest źródłem naszej ułomności, to ono stanowi łańcuch wiążący nas ze światem pozoru, albowiem rzeczywistość materialnych przedmiotów nie jest rzeczywistością prawdziwą. Przedmioty należące do świata zmysłów powstają, ulegają modyfikacji i giną. Są niedoskonałe. Doskonałość stanowi pełnię, jest ona ze swojej istoty wieczna i niezmienna, nie ma ograniczeń w czasie i przestrzeni. Ponad światem zmysłów istnieje byt prawdziwy, którego cechą jest pełnia i doskonałość. Jest to byt niematerialny sfera wiecznych i niezmiennych idei. Tylko idee istnieją naprawdę. Rzeczy cielesne powstają i przemijają, znajdują się między bytem i niebytem, istnieniem i nieistnieniem, są jedynie odbiciem. Nie mają egzystencji samoistnej, ich byt uzależniony jest od idei. Odciskając się w materialnym tworzywie idee stanowią źródło rzeczy. Ale tworzywo jest ulotne, ulega deformacji i rozkładowi. Dlatego rzeczy pozostają czymś ograniczonym niedostatecznym, złym, czyli godnym pogardy. To właśnie rzeczywistość duchowa jest właściwym celem człowieka i ten, kto ogranicza się do fizycznego bytowania zamyka się w świecie pozoru. Wiedzie żywot barbarzyńcy, biorąc cienie za to, co istnieje realnie przedkładając mniemanie nad prawdą, a zło nad dobro. Nie przywiązuje się do świata rzeczy. Filozof posiada taką duszę, w której dominuje rozum. Filozofem nie jest ten, kto interesuje się cielesną rzeczywistością, lecz ten, który dotyka tego, co zawsze takie samo i odwracając się od świata pozorów mogą zdobyć prawdziwą mądrość. Mądrość, bowiem to wiedza o tym, co istnieje naprawdę, co jest z samej istoty doskonałe. I dlatego właśnie filozofowie winni rządzić państwem. Celem państwa nie są przecież wartości materialne. Nie idzie o to, aby państwo było bogate, zasobne, potężne, aby obywatele mogli zaspokoić cielesne potrzeby; są to cele pozorne i nierzeczywiste. Państwo powinno przede wszystkim realizować wartości moralne i ideę dobra, na tym polega jego powołanie.10. Podział filozofii ( teoretyczna, praktyczna ) Teoretyczna: - ontologia- nauka o bycie jako bycie - filozofia przyrody- filozoficzna nauka o przyrodzie - antropologia- nauka o człowieku - teologia filozoficzna- filozoficzna nauka o Bogu -teoria poznania- filozoficzna nauka o poznaniu Praktyczna: * refleksja filozoficzna skupiona na działaniu -etyka- nauka o działaniu mający znaczenie moralne, skupia się na jednostce, zajmuje się normami -estetyka- filozofia sztuki 11. Filozofowie starożytności – wymienić Sokrates (469-399 p.n.e.): Sofista, urodził się w Atenach i tam prowadził działalność nauczycielską. Nie pozostawił żadnych pism. Jego poglądy znamy z dzieł jego najwybitniejszego ucznia Platona.Platon (427-347 p.n.e.): Urodził się w Atenach. Biograf i przekaziciel myśli Sokratesa, jego najwybitniejszy uczeń. Założyciel sławnej Akademii Platońskiej. Przeciwstawiał filozofię wiedzy pozornej, nieprawdopodobnej. Arystoteles (384 -322 p.n.e.) Uczeń Platona. Założył własną szkołę Liceum. Jego nauka to nauka o ostatecznych zasadach, nauka pierwsza, nauka o przyczynach bytu. (filozofia praktyczna, teoretyczna i logika).12. Filozofowie średniowiecza – wymienic a) Św. Augustyn (354 – 430) W jego koncepcji filozoficznej widoczny jest podział świata na dwie sfery – duchową, idealną oraz materialną, niedoskonałą. Centrum i ośrodkiem świata oraz wszelkich działań jest Bóg. Jest to tzw. teocentryzm. b) Św. Tomasz z Akwinu (1225 – 1274) Połączył myśl arystotelesowską z myślą chrześcijańską. Twórca realizmu teistycznego. Koncepcja filozofii Boga: tomizm. Głosił potrzebę żywej relacji z Bogiem i potrzebę religijności. c) Św. Franciszek z Asyżu żył w latach 1182 – 1226. Św. Franciszek zapoczątkował wielki ruch filozoficzno-religijny – tzw. franciszkanizm. Był to ruch odnowy moralnej. Jego podstawą była radosna, prosta wiara, płynąca z miłości do Boga i całego stworzenia. Franciszkanizm przepełniony był ewangeliczną zasadą ubóstwa oraz miłosierdzia, braterstwa i pomocy potrzebującym.13. Filozofowie ery nowożytnej Bacon Francis (1561-1626), angielski filozof, prawnik i mąż stanu. Wielokrotny członek parlamentu.Prekursor metody indukcji eliminacyjnej. Locke John (1632-1704),filozof angielski, czołowy przedstawiciel empiryzmu genetycznego. Pionier liberalizmu. Za podstawowe zadanie filozofii uznał badanie poznania, jego pochodzenia, pewności i zakresu. Przesuwając przedmiot filozofii z problematyki bytu (ontologii) na teorię poznania. Diderot Denis (1713-1784), francuski pisarz, filozof, krytyk i teoretyk sztuki, tłumacz. Rousseau Jean Jacques (1712-1778), jeden z najwybitniejszych filozofów francuskiego oświecenia. Kant Immanuel (1724-1804), filozof niemiecki. Istotę jego podglądów stanowi krytycyzm teoriopoznawczy nazywany też transcendentalizmem, wg którego podmiot jest warunkiem przedmiotu, a pojęcia są warunkiem doświadczenia. Nietzsche Friedrich (1844-1900), niemiecki filolog klasyczny, filozof. W jego twórczości można wyróżnić trzy okresy: 1) kultu sztuki, 2) kultu nauki, 3) kultu siły i indywidualności.14. Wymień filozofów polskich. Kazimierz Ajdukiewicz, August Cieszkowski, Józef Gołuchowski, Leszek Kołakowski, Tadeusz Kotarbiński, Józef Kremer, Stanisław Lem, Stanisław Leśniewski, Wincenty Lutosławski, Jan Łukasiewicz, Alfred Tarski, Władysław Tatarkiewicz, Bronisław Trentowski, Kazimierz Twardowski, Stanisław Ignacy Witkiewicz, Florian Znaniecki, Józef Tischner 15. Co to jest ontologia? Zwana inaczej metafizyką lub teorią bytu. Niekiedy, w odróżnieniu od metafizyki, jest uznawana za teorię wyłącznie realnej rzeczywistości, dostępnej w poznaniu empirycznym. Tym samym metafizyce nadaje pejoratywny charakter, wynikający z jej spekulatywnego, nieempirycznego charakteru.16. Scharakteryzuj system filozoficzny Platona. Wg Platona cały otaczający nas świat został ukształtowany na wzór idei (niematerialny byt, który nie jest nam bezpośrednio znany); tworzywem tego świata jest materia, która istnieje podobnie jak idee wiecznie; według Platona istniejemy po pierwotnej katastrofie, materia jest odseparowana od świata idei, życia duchowego.stworzyl idee idealnego panstwa, która nigdy nie zostala zrealizowana.17. Ontologia platońska Istnieje byt idealny, a byt realny jest od niego zależny. Istnieją idee, których jest wiele i stanowią odrębny świat (byt) i materia (niebyt) będące dla twórcy demiurga podstawą do zbudowania świata. Rzeczy są zmienne a idee niezmienne. Byt poznany przez zmysły i byt poznany przez pojęcia, zmienny i niezamienny, realny i idealny, rzeczy i idee. Rzeczy nie dorównują ideom, lecz są do nich podobne18. Co to jest idealizm metafizyczny? Idealizm filozoficzny ontologiczny – zakładający realność świata idei. Świat materialny jest nierówny w stosunku do świata idei tzn, że świat idei ma charakter nadrzędny w stosunku do świata materii, że świat idei determinuje świat materii. W skrajnych postaciach idealizmu odrzuca się istnienie świata materii uważając go za złudzenie.19. Co to jest materializm metafizyczny? ujmuje świat nie rozwojowo, nie dynamicznie, niehistorycznie; W materializmie metafizycznym wyróżniamy dwie odmiany: materializm mechanistyczny oraz materializm wulgarny. Materializm mechanistyczny ujmuje rzeczywistość jednopoziomowo i mechanistycznie tzn. redukuje wszystkie rodzaje materii i ruchu do materii mechanicznej i ruchu mechanicznego 20. Metafizyka Arystotelesa. Rozważała tylko powszechne własności bytu. Metafizyka Arystotelesa stała się przyczyną rozwoju takich działów filozofii, jak nauka o Bogu, o przyrodzie i o duszy. Ukształtowała takie pojęcia jak: forma, materia, energia, potencja, istota rzeczy. Z niej zostały wyprowadzone dalsze. Metafizyka po Arystotelesie stała się naczelną nauką filozoficzną w wiekach średnich i tylko na pewien czas została wyparta przez teorię poznania w okresie oświecenia 21. Co to jest substancja? Odpowiednik platońskiej materii, np. gąbka, metal 22. Substancja a przypadłość. To co się nie zmienia jest substancją, a to co się zmienia jest przypadłością. Gdyby w człowieku zmieniło się wszystko nie byłby już człowiekiem – to następuje w momencie śmierci: człowiek traci swą formę i każda część lezie w inną stronę. Natomiast kiedy siwieje, traci rękę, traci rozum – zmieniają się tylko przypadłości a substancja człowieka pozostaje nienaruszona. Koncepcja substancji – uzasadnienie w świetle teorii wiedzy według ArystotelesaW rzeczywistości istnieje wiele zjawisk fizycznych (np. wielkość, zapach, kształt), które nie istnieją w sobie: nie ma samej wielkości czy zapachu, lecz przynależą do czegoś, są własnościami jakiejś rzeczy. W przeciwieństwie do rzeczy, podłoża, zjawiska mogą się łatwo zmieniać. Natomiast same rzeczy nie zmieniają się co do istoty, są substancjami. Koncepcja substancji – uzasadnienie z zmian substancjalnych Zmiana jest przejściem z możności do aktu. W każdej zmianie jest coś co się zmienia i coś co się nie zmienia. Musi tak być, bo w przeciwnym wypadku każda zmiana byłaby stworzeniem lub unicestwieniem. To co się nie zmienia jest substancją, a to co się zmienia jest przypadłością. Gdyby w człowieku zmieniło się wszystko nie byłby już człowiekiem – to następuje w momencie śmierci: człowiek traci swą formę i każda część lezie w inną stronę. Natomiast kiedy siwieje, traci rękę, traci rozum – zmieniają się tylko przypadłości a substancja człowieka pozostaje nienaruszona. 23. Materia a forma. Relacja między formą, a materią. Formy różnych substancji nie mogą istnieć bez materii, ale z drugiej strony sama materia bez formy nie posiadałaby kształtu, ruchu itp., musi panować równowaga, ciągła przemiana 24. Istota a istnienie. Rzeczywistość jest doświadczana jako zbiór konkretów istniejących. Obok istnienia byty posiadają mniej lub bardziej określoną treść, ją nazywamy istotą bytu. Jest to transcendentalne określenie istoty bytu, bo po stronie istoty jest wszystko, co nie jest istnieniem. Dzięki istnieniu byt jest. Istnienie – esse, existentia jest pojęciem pierwszym, które można podać opisując funkcje w konkrecie : istnienie jest tym dzięki czemuś coś istnieje. Jest niezależne od tego czy ja o nim cokolwiek wiem. Istnienie realne jest podstawowym rodzajem istnienia. Dzięki istocie byt jest tym, czym jest.Istota – essentia, quidditas jest tym, przez co jakiś byt staje się czymś. Essencjalizm to pogląd akcentujący w bycie istotę kosztem istnienia, a wówczas istnienie staje się przypadłością istoty, (Akwinata twierdzi odwrotnie – tomizm egzystencjalny). Między istotą a istnieniem jest różnica realna, nie tworzą dwóch odrębnych bytów lecz jeden wspólny. Jedność konkretu gwarantuje stosunek istoty do istnienia jako stosunek możności do aktu. Istnienie jest aktem, bo sprawia, że konkret jest bytem. Pogląd, traktujący istnienie konkretu jako podstawowego czynnika bytowości, to metafizyka egzystencjalna. Istota ogranicza akt istnienia przez swoją ograniczoną treść, która jest czynnikiem sprawiającym wielość konkretów.Byty materialne (np.: człowiek) mają istnienie i istotę, a ich istota składa się z materii i formy. Byty niematerialne (aniołowie) mają istnienie i istotę, która jest wyłącznie formą. Istota Boga jest tożsama z Jego istnieniem.25. filozofia religii dziedzina filozofii, której głównym przedmiotem badań jest religia; - dla Freuda religia jest zbiorową nerwicą, ale także uśmierza ból istnienia. Wg Freuda człowiek religijny to człowiek, który zmaga się z popędami, które powodują nerwice, ale daje poczucie czystego sumienia’ -Carl Guystaw Jung religia jest koniecznym elementem życia psychicznego polegającym na przeżywaniu przez człowieka integracji duchowej Eric From- człowiek należy do królestwa zwierzat, ale jednocześnie wykracza po za ten świat , ma specyficzne potrzeby, religia jest najwyższa formą miłości 26. Rudolf Otto- sacrum w jego koncepcji. Rudolf Otto wprowadził pojęcie świętości. Głosił świętość jako przedmiot życia religijnego. Jest to zjawisko, którego nie możemy zredukować do etyki. To coś więcej niż moralność. Zajmuje się świętością jako przedmiotem życia religijnego. 27. Misterium tremendum i misterium fascinosum. mysterium tremendum [łac., ‘tajemnica przerażająca’], wg R. Otto jeden z dwóch najważniejszych sposobów odczucia boskości, charakteryzujący się doświadczeniem lęku i grozy; przeciwieństwo mysterium fascinosum mysterium fascinosum [łac., ‘tajemnica urzekająca’], wg R. Otto jeden z dwóch najważniejszych sposobów odczucia boskości, polegający na doświadczeniu urzeczenia i zniewolenia; przeciwieństwo mysterium tremendum. 28. Filozofia religii w ujęciu Mircea Eliade. Eliade w poglądach na religię był najbardziej zbliżony do Rudolfa Otto, Nathana Söderbloma oraz Gerardusa van der Leeuwa. Był głównym przedstawicielem tzw. szkoły morfologii świętości w religioznawstwie, inicjatorem nurtu zajmującego się badaniem porównawczym fundamentalnych struktur i archetypów religijnych, manifestujących się w dziejach religii poprzez symbole, mity, hierofanie oraz rytuały. Istotę jego koncepcji religii stanowi teoria sacrum w opozycji do profanum – dwóch sposobów realizowania przez człowieka własnej egzystencji. Odrzucając metodologię badań negującą istnienie sacrum pozostawił jakby u progu religioznawstwa nauki humanistyczne i społeczne, zaznaczając, że sedno badań tkwi w sednie religii – to jest w sacrum. Był twórcą koncepcji morfologii sacrum. Inspirował się teorią archetypów C.G. Junga ale terminu archetyp Eliade używał w innym sensie niż Jung - na określenie "modelowego wzorca" objawionego w micie i aktualizowanego w rytuale. Eliade był promotorem podejścia fenomenologicznego, pragnącego odkryć istotę religii, niezależnie od uwarunkowania historycznego bądź kulturowego. Eliade uważał, że religioznawstwo powinno stosować dwie wzajemnie dopełniające się metody: fenomenologiczny opis struktur religijnych (czyli morfologię świętości) oraz metodę historyczno-porównawczą (czyli dialektykę sacrum i profanum). Propagował antyredukcjonistyczne, antyewolucjonistyczne i holistyczne podejście do religii. Takie spojrzenie wiązało się z ogólną koncepcją człowieka, zgodnie z którą człowiek jest istotą religijną (Eliade ukuł termin homo religiosus), czego obiektywnym korelatem jest istnienie sacrum- nieredukowalnego jądra wszelkich zjawisk religijnych.29. Człowiek jako homoreligiozus. człowiek religijny (homo - człowiek, religiosus - religia) 30. Wyjaśnij pojęcia : czas świecki i czas sakralny. czas świecki – przeżycie czasu, bieg ku nicości, czas, w którym dokonuje się ludzka egzystencja. czas sakralny – pora świętowania, jest odwracalny, wieczny, np. rytm powtarzających się Świąt Bożego Narodzenia. Przy każdym okresowym święcie odnajduje się ten sam czas sakralny, co w poprzednim święcie. Dla człowieka religijnego świat odnawia się, co roku, z każdym nowym rokiem świat odzyskuje pierwotna świętość. Czas sakralny ma kształt koła, natomiast czas świecki to strzała biegnąca w jednym kierunku. My istniejemy w tych dwoch wymiarach. 31. Przestrzeń świecka a przestrzeń święta. Całe życie ludzkie zawiera się w przestrzeni . Przestrzeń ta powołana jest i powstaje z Chaosu i jako taka jest przez człowieka postrzegana jako wroga . Człowiek porządkuje to nieuformowanie w swoim umyśle, określa je i definiuje , dzięki temu może zapamiętać ją i się z nią komunikować jako ze swoim postrzeżeniem . Człowiek także wartościuje i dzieli swoją życiową przestrzeń , nadaje jej różne znaczenia oraz oddziela przestrzeń świętą od świeckiej . Rodzaj miejsca, które jest dla nas przestrzenią świętą , jego charakterystyka ,zależy indywidualnie od każdego człowieka , bo to my nadajemy każdemu fragmentowi owej przestrzeni znaczenie symboliczne , uświęcamy je własna intencją . To ,co znajduje się przed nami , jest często symbolicznie doskonałe , dobre , świetliste , jest miejscem powiązanym z rozumem. To , co położone jest za nami w przestrzeni ,odzwierciedla niedoskonałość , ciemność , zło . Tył jest mniej godny , przód jest uświęcony , często dlatego , że jest dobrze widoczny . Jednak już w kulturach pierwotnych ludzie oddzielali przestrzeń świętą , będącą na przykład siedzibą bogów , miejscem kontaktu z bóstwami lub siłami natury . Często było to podwyższenie , kamienny krąg , jak Stonehenge , lub miejsce odgraniczone w sposób chociażby mentalny , jak otoczone starymi dębami święte polany w kulturze słowiańskiej , na których zbierano się na narady lub celebrowano coroczne święta . Przestrzeń święta jest to obszar święty, więc mocny i ważny. Są inne obszary nie uświęcone a więc pozbawione struktury i konsystencji jednym słowem –AMORFICZNE. Aby żyć w świecie trzeba go ustawić, założyć, a żaden świat nie może się narodzić w chaosie jednorodności i względności przestrzeni świeckiej. Odkrycie lub ustalenie punktu oparcia jest równoznaczne z odkryciem świata.32. Sacrum , profanum. Sacrum - sfera świętości, przeciwieństwo profanum – sfery świeckiej. Wokół niej koncentrują się wierzenia i praktyki religijne. Właściwość (stała bądź ulotna), która przysługuje niektórym przedmiotom (narzędzia kultu religijnego – naczynia, święte księgi, szaty), istotom (król, kapłan), przestrzeniom (świątynia, wzniesienie), okresom (niedziela, czas postu, Wielkanoc itp.). Siedzibą sacrum może stać się wszystko, nawet zwykłe przedmioty; miejsca czy osoby mogą otrzymać tę właściwość, lub ją utracić. Profanum - sfera świeckości, przeciwieństwo sacrum – sfery świętej. W sferze tej odbywają się wszystkie codzienne wydarzenia z życia człowieka. 33. Neotomistyczna koncepcja filozofii religii. współczesna wersja tomizmu, będąca oficjalną wykładnią dzisiejszego katolicyzmu, uzasadniająca teoretycznie doktrynę katolicką: Neotomizm łączy myśl świętego Tomasza z Akwinu ze współczesnymi kierunkami filozofii, np. z fenomenologią, zajmuje się też filozoficzną interpretacją odkryć współczesnej nauki. tomizm- kierunek filozoficzny rozwijający poglądy św. Tomasza z Akwinu, stanowiący podstawę filozoficzną nauczania Kościoła katolickiego: To, co było w tomizmie nowe, nieoczekiwane, to oparcie chrześcijańskiej filozofii na doświadczeniu, tej filozofii głoszącej istnienie Boga, opatrzności, nieśmiertelnej duszy, wolnej woli. Iluminizm, nadprzyrodzone oświecenie umysłu, wiedza aprioryczna, wrodzona, intuicyjna, do której dotąd odwoływała się scholastyka, to wszystko jest niepewne i niepotrzebne, wystarcza doświadczenie. Najogólniejszymi właściwościami tomizmu były: dualizm Boga i ciała, hilemorfizm [obrona jedności ludzkiej natury: duchowo-cielesnej], empiryzm, uniwersalizm, realizm, intelektualizm 34. Co to znaczy, że religia jest ontyczną i osobową relacją między człowiekiem a Bogiem? 35. Co to jest panteizm w ujęciu Alfreda Whitehead’a? Bóg jest siłą, która z wielu możliwości wybiera rzeczywistość. Whitehead sądził, że znalezienie racjonalnej drogi do Boga jest jednym z zadań filozofii. Religię zaś rozumiał inaczej, rzec by można, że egzystencjalistycznie. Określał ją: „religia to...
madziorek95