Claude Perrault - wschodnia fasada Luwru.doc

Claude Perrault – wschodnia fasada Luwru

Architektura Palladia wydaje się stworzona dla idealnego, oświeconego człowieka — we wschodniej elewacji Luwru ustępuje ona miejsca chłodnej doktrynie
i abstrakcyjnej idei ładu państwowego.
Porównanie reprezentacyjnej wschodniej fasady Luwru z ileż bardziej w kształtach
swych naturalną i witalną oranżerią w Wersalu ujawnia głębokie artystyczne
przeciwieństwa owej epoki.
Lecz właśnie rozwiązanie Perraulta miało niesłychanie
doniosłe znaczenie dla dalszego rozwoju architektury, w tym bowiem kierunku
zorientowała się oficjalna architektura zachodnioeuropejska XVIII i XIX
wieku. Luwr stał się wzorem dla wszelkich oficjalnych państwowych gmachów

w stolicach państw europejskich. Z racji majestatycznego swego wyglądu wschodnia
fasada Luwru długo jeszcze podziwiana była i szanowana przez potomnych,
mimo iż cała jej wspaniałość nosi wyraźne cechy akademizmu w duchu Lebruna.
Szczególnie jednak wysoko cenili Luwr współcześni: uważano, że tu właśnie
dorównano pięknu antycznemu. Ów okres rozwoju architektury francuskiej
przeszedł do historii sztuki pod nazwą siedemnastowiecznego klasycyzmu.

Projekt wschodniego skrzydła Luwru został powierzony artystom królewskim oraz lekarzowi i badaczowi starożytności – Claude Perrault. W dekoracji elewacji i wystroju wnętrz wykorzystano elementy architektury antycznej, podkreślając związek pomiędzy panowaniem Ludwika XIV i tradycją rzymskich cezarów. Nowym rozwiązaniem było zastosowanie płaskich dachów z balustradami i nieznaczne tylko wysunięcie ryzalitów bocznych oraz środkowego przed lico fasady. Ryzalit środkowy zaakcentowany tympanonem, powtarzał formę rzymskiej świątyni. Najwięcej kontrowersji wśród ówczesnych koneserów architektury wzbudziły smukłe, zdwojone kolumny w wielkim porządku, za którymi „ukryto” dwie cofnięte kondygnacje. Parter budowli, „podniesiony” optycznie dzięki fosie wykonanej wg oryginalnego projektu w latach 1964-1967, potratowany został jako cokół. {Przypatrując się uważnie radzyńskiemu pałacowi odnajdziemy podobną kompozycję w ryzalicie środkowym elewacji ogrodowej. Parter ryzalitu to wysoki cokół, z którego naroży wyrastają pary pilastrów zakończone korynckimi kapitelami, ujmujące podwyższoną kondygnację.} Elewacja frontowa Luwru, zwana też „Kolumnadą”, jest mocno wydłużona, monumentalna, a zarazem pełna powściągliwości i elegancji. Według Pevsnera w „Historii architektury europejskiej” wschodnia fasada Luwru pod wieloma względami wyprzedza rozwiązania zastosowane później w Wersalu. Wersal nie posiadał nowatorskich rozwiązań układu przestrzennego i kompozycyjnego. Nowością była niespotykana skala założenia. Największy w Europie ogród i największy pałac zamieszkiwał król wraz z dworem. Poszczególne budowle – skrzydła olbrzymiego pałacu – posiadają monumentalnie rozwiązane elewacje, zbudowane z elementów architektonicznych o klasycznym rodowodzie interpretowanych w sposób klasyczny. Kamienno-ceglane elewacje wokół Dziedzińca Marmurowego należące niegdyś do pałacyku myśliwskiego Ludwika XIII, ujęte są pilastrami narożnymi, zdwojonymi w wielkim porządku, ustawionymi na wysokim cokole. Piętra oddzielają trzy listwy gzymsu międzypiętrowego, a wieńczy uproszczone belkowanie z fryzem tryglifowym. W części środkowej elewacji dziedzińcowej, w piano nobile zaakcentowanej trzema portre-fenetre zamkniętymi półkoliście występuje balkon zdobny kutą ażurową balustradą, wsparty na czterech parach zdwojonych kolumn. Trzy środkowe okna dawnego pałacyku przebudowane przez Le Vau oświetlają najważniejszą komnatę pałacu – sypialnię królewską. Ryzalit części środkowej wyższy o kondygnację ozdobiony jest zegarem o okrągłej tarczy osadzonym w dekoracyjnym kontuszu z alegoryczną dekoracją figuralną. Figury i wazony zdobią balustradę zasłaniającą w niewielkiej tylko części mansardowy dach z lukarnami. Charakterystycznym elementem dekoracyjnym elewacji Dziedzińca Marmurowego są rzeźbione popiersia wsparte na kroksztynach zdobiące ściany w obu kondygnacjach. Inną dekorację ma elewacja ogrodowa, zaprojektowana przy drugiej rozbudowie pałacu, dokonanej przez Le Vau. Architekt zabudował trójskrzydłowy pałacyk Ludwika XIII traktem od strony ogrodu. Pozwoliło to na stworzenie wielkiej, monumentalnej elewacji o charakterze reprezentacyjnym. Mocno wydłużona trójkondygnacyjna elewacja, ukształtowana została ostatecznie w 1678 r. po wzniesieniu przez następcę Le VAT, Jules’a Hardouin – Mansarta (1646 – 1708), Galerii Lustrzanej.