Rzymski dom
Charakterystyczny typ budowli mieszkalnej wykształcony przez Rzymian, różniący się od domu greckiego. Najstarsze informacje o domach rzymskich pochodzą z okresu wczesnej Republiki. Nastąpiły wtedy zmiany w materiale używanym do budowy konstrukcji. Pojawiły się kamień i cegła oraz drewno. Na kamiennych fundamentach wznoszono prostokątne budowle o zrębach ścian i wiązaniach dachu wykonanych z drewna. Używano terakotowej dachówki i cegły. Wnętrze domu składało się z kilku prostokątnych pomieszczeń. Ściany wewnętrzne pokrywano stiukiem. Zasadniczym założeniem domu rzymskiego jest układ szeregu pomieszczeń otwartych na atrium. Wyróżniamy domy wiejskie i miejskie. Dom wiejski (domus) przeznaczony był dla jednej rodziny. Miał zabudowę parterową lub jednopiętrową i z reguły był całkowicie zamknięty (oprócz wejścia) na zewnątrz. Zbudowany na planie prostokąta, miał kamienne fundamenty, ściany z cegły, zaś dachówkę z terakoty. Podział wnętrza można określić jako symetryczny, na założeniach osiowych. Na osi podłużnej znajdowały się: sień (fauces), centralna, częściowo przykryta izba (atrium), izba reprezentacyjna (tablinum) otwarta od strony atrium i od strony ogródka (hortus). Po obu stronach fauces mieściły się symetrycznie izby służące właściwym celom mieszkalnym. Inny charakter miały skrzydła boczne (alae) umieszczone w głębi atrium. Dom wielkomiejski (insula) przeznaczony był dla całego rodu lub do wynajmowania mieszkań. Rzadko bywał jedno-, najczęściej (zwłaszcza w późniejszym okresie) wielopiętrowy. W okresie Republiki pojawiają się ostatecznie charakterystyczne dla architektury rzymskiej typy domów dla bogatszych obywateli, nazywanych willą, będących rozwinięciem domu wiejskiego poprzez dodanie pewnych elementów architektonicznych zaczerpniętych od Greków.
Pompeje, Dom Fauna, plan: 1. Wejście 2. Sklepy. 3. Cubicula. 4. Atrium toskańskie z impluwium, przy którym znajduje się posążek fauna. 5. Alae. 6. Tablinum. 7, 8. Triclinia. 9. Tetrastylowe Hospicjum. 10. Perystyl. 11. Łazienka. 12. Kuchnia. 13. Pomieszczenie z mozaiką Aleksandra. 14. Triclinium. 16. Perystyl w porządku doryckim. 17. Tylne wejście.
Dom rzymski w Pompejach
Typowy dom w Pompejach
Był to dom jednorodzinny, stojący przy ulicy w luźnej zabudowie, parterowy lub jednopiętrowy z wewnętrznym dziedzińcem (atrium), częściowo przekrytym, z którego był dostęp do wszystkich pomieszczeń. Po skośnie ustawionych płatach dachu nad atrium, woda spływała do basenu (impluvium), który mógł być otaczany kolumnowym portykiem. Na osi wejścia znajduje się w głębi gabinet pana domu (tablinum), a po jego bokach dwie jadalnie (triclinia) – letnia i zimowa. Jedno z pomieszczeń frontowych zajmował przeważnie odźwierny.
kkuchtaa