Wykład9.doc

WSPÓLNE POLITYKI UE I              26.11.2008

POLITYKA SPÓJNOŚCI UE.

Na wcześniejszym wykładzie doszliśmy do celów polityki spójności w latach 2000 – 2006. Dziś ciąg dalszy.

Cele polityki spójności w latach 2000 – 2006

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego:

·         Inwestycje w sferze produkcyjnej celem tworzenia nowych miejsc pracy.

·         Rozwój infrastruktury w regionach zacofanych (np. sieci transportowych, komunikacyjnych i energetycznych).

·         Promowanie innowacji i wspieranie badań rozwojowych w sferze przemysłu i usług.

·         Wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw lokalnych.

·         Inwestycje na rzecz ochrony środowiska.

·         Projekty wsparcia oświaty, kultury i służby zdrowia.

Europejski Fundusz Społeczny:

·         Szkolenia i przeszkolenie zawodowe.

·         Reintegracja zawodowa osób dotkniętych długotrwałym bezrobociem.

·         Pomoc młodym ludziom w poszukiwaniu zatrudnienia.

·         Promowanie i wspieranie równych szans na rynku pracy.

Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji dla Rolnictwa (sekcja Orientacji):

·         Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich.

·         Rozwój infrastruktury wiejskiej.

·         Rozwój nowych firm w pozarolniczych sektorach gospodarki na terenach wiejskich (np. turystyka).

·         Dywersyfikacja, reorientacja i poprawa jakości produkcji rolnej.

·         Działania na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego na terenach wiejskich.

·         Ochrona środowiska i krajobrazu na tych terenach.

Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa:

·         Modernizacja floty rybackiej i przetwórstwa rybnego.

·         Pomoc w promowaniu i dystrybucji produktów tego przemysłu.

·         Ochrona niektórych obszarów morskich.

·         Dywersyfikacja działalności gospodarczej w regionach objętych wsparciem.

Fundusz Spójności:

Podmiotami pomocy nie są regiony, lecz całe państwa członkowskie, które spełniają kryterium PNB na mieszkańca poniżej 90% średniej unijnej. Od momentu powstania beneficjentami tego Funduszu są Grecja, Portugalia, Hiszpania i Irlandia (ta ostatnia do końca 2003 r.), a od 1 maja 2004 r. pomocą objęto także wszystkie nowe państwa członkowskie.

Uzyskiwanie pomocy z Funduszu Spójności uwarunkowane jest utrzymaniem przez dane państwo członkowskie swego deficytu budżetowego na odpowiednio niskim poziomie.

Z Funduszu Spójności dofinansowywane są duże inwestycje w infrastrukturę transportu (wyłącznie w ramach tzw. Transeuropejskich sieci transportowych, tj. mające znaczenie międzynarodowe, a nie regionalne) i w ochronę środowiska. Fundusz Spójności nie jest funduszem strukturalnych.

Budżet polityki spójności UE w latach 2000 – 2006:

Ok. 235 miliardów euro

Ok. 1/3 budżetu UE

Cel 1: 64%

Cel 2: 9%

Cel 3: 10%

Inicjatywy Wspólnoty 5%

Fundusz Spójności: 11%

Obecny kształt polityki spójności: lata 2007 – 2013

Ściślejsze powiązanie ze Strategią Lizbońską:

·         Koncentracja pomocy wokół kategorii priorytetowych z punktu widzenia Strategii.

Uproszczenie systemu:

·         3 cele, 3 fundusze.

·         Likwidacja Inicjatyw Wspólnoty.

·         Zintegrowanie pomocy z Funduszu Spójności w ramach „celów”.

·         Uproszczenie procesu programowania pomocy.

Utrzymanie wysokiej rangi polityki spójności w nowej perspektywie finansowej.

Koncentracja pomocy wokół kilku kategorii priorytetowych z punktu widzenia strategii, tj.:

·         Badania naukowe i rozwój technologiczny.

·         Promowanie innowacji i przedsiębiorczości.

·         Rozwój społeczeństw informacyjnego.

·         Rozwój sieci transportowych i energetycznych.

·         Ochrona środowiska.

·         Rozwój zasobów ludzkich i poprawa dostępu do zatrudnienia.

Przewiduje się, że na powyższe kategorie wsparcia przeznaczone zostanie 60% środków alokowanych w regionach nowego celu 1 („Konwergencja”) i 75% środków alokowanych w regionach objętych celem 2 („Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie”. Pułapy te nie będą jednak dotyczyć nowych państw członkowskich.

Earmarking – środki przewidziane na działania priorytetowe z punktu widzenia Strategii Lizbońskiej, regiony celu „Konwergencja”.

Cele:

1. „Konwergencja” – EFRR, EFS, Fundusz Spójności
2. „Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie” – EFRR, EFS
3. „Europejska współpraca terytorialna” – EFRR

Fundusze i ich zakres przedmiotowy:

·         EFRR – infrastruktura, innowacyjności, inwestycje, etc. (wszystkie państwa członkowskie i regiony).

·         EFS – szkolenia zawodowe, pomoc w zatrudnieniu, etc. (wszystkie państwa członkowskie i regiony).

·         Fundusz Spójności – infrastruktura transportowa i środowiskowa, energia odnawialna (państwa o PNB/mieszkańca < 90% średniej).

Opcje zdefiniowania kryterium kwalifikacji do pomocy w ramach celu 1. polityki regionalnej Unii Europejskiej w okresie 2007 – 2013:

1. Utrzymanie progu 75% średniego poziomu PKB/mieszkańca ale w odniesieniu do UE-25.
2. Zastosowanie kryterium 75% średniej UE-25, przy jednoczesnym objęciu tych regionów UE-15, które obecnie są wspierane w ramach celu 1 ,a przekroczą próg 75% średniej dla UE-25, wsparciem przejściowym (phasing-out).
3. Ustalenie progu PKB/mieszkańca na poziomie wyższym niż 75% średniej UE-25.
4. Ustalenie dwóch progów kwalifikujących do pomocy w ramach celu 1.: jednego dla regionów UE-15 i drugiego dla regionów w nowych krajach członkowskich.
5. Kierowanie wsparcia w ramach celu 1. Jedynie do regionów w nowych państwach członkowskich o PKB/mieszkańca niższym niż 75% średniej dla UE-25.

Regiony phasing-in były objęte w latach 2000 - 2006 objęte celem 1., ale nie spełniają już obu warunków.

Uproszczenie systemu (c.d.)

Likwidacja Inicjatyw Wspólnoty.

Zintegrowanie pomocy z Fundusz Spójności w ramach „celów”.

Wsparcie rozwoju obszarów wiejskich i uzależnionych od rybołówstwa poza polityką spójności.

Likwidacja funduszy strukturalnych finansujących programy z tego zakresu i zastąpienie ich nowymi instrumentami funkcjonującymi w ramach wspólnej polityki rolnej.

Uproszczenie procesu programowania pomocy.

Przejawy rosnącej polityki spójności obszaru UE

W latach 1995 - 2004 stosunek średniego PKB na mieszkańca w grupie 20% regionów najlepiej rozwiniętych do średniego PKB na mieszkańca 20% regionów najsłabiej rozwiniętych w UE-27 zmniejszył się z 4,1 do 3,4.