.'; -4ga^Funtlacja Studi�w Mi^dzynarodowych | VfsT -Foundationof International Studies J�zef Kuku�ka HISTORIA WSP�CZESNA STOS�NK�W MI�DZYNARODOWYCH 1945 -1996 Wydanie n, poprawione i rozszerzone Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR Warszawa 1996 IL Fundacja Studi�w Mi�dzynarodowych - Foundation of International Studies J�zef Kuku�ka HISTORIA WSPӣCZESNA STOSUNK�W MI�DZYNARODOWYCH 1945-1996 Wydanie n, poprawione i rozszerzone Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR Warszawa 1996 Redaktor: Ludwik Krasucki Korekta: zesp� Projekt ok�adki: Andrzej Kalinowski Biblioteka WDiNP UW 1098006866 (c) Copyright by Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR and Fundacja Studi�w Mi�dzynarodowych - Foundation of Intemational Studies, 1996 ISBN 83-85838-78-3 BIBLiOifcKA Wydzia�u Dziennikarstwa i Nauk Folftycznyflti Uniwersytetu Warszawskiego ul. Nowy �wiat 69,00-046 Warszaw tel. 620-03-81 w. 295, 296 Tytu� dotowany przez Ministerstwo Edukacji Narodowej Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR Warszawa 00-103, ul. Kr�lewska 47/29 tel./fax 620 52 07 Wyd. II, poprawione i rozszerzone obj�to�� 68 ark. wyd., 45,5 ark. druk. Sk�ad i �amanie: WN SCHOLAR Spis tre�ci Przedmowa ...�..-..................................................................."" ........ 13 CZʌ� PIERWSZA KSZTA�TOWANIE SI� POWOJENNEGO �ADU MI�DZYNARODOWEGO Rozdzia� I ^^ ROZPAD WIELKIEJ KOALICJI W EUROPIE (1945-1947) L^P 1. Rozbie�no�ci w obliczu zwyci�stwa..................................................................................... 17 2. Dwa nurty realizacji postanowie� uk�adu poczdamskiego w stosunku do Niemiec ............ 2� 3. Dwa nurty polityki wobec by�ych sojusznik�w Niemiec hitlerowskich w Europie............. 34 Rozdziali! PODZIA� EUROPY (1947-1949) 1. Polistrategia USA wobec Europy ............................................ ...................................... 39 2. Podzia� Niemiec ....................................................................... ......................................... 45 3. Narodziny bloku wschodniego ................................................. ...................................... 50 Rozdzia� ni KRYZYS POWOJENNYCH STOSUNK�W W AZJI (1945-1949) 1. Zako�czenie wojny z Japoni� i jej konsekwencje ....................;........................................... 54 2. Problem korea�ski ................................................................................................................ 59 3. Zwyci�stwo rewolucji chi�skiej i podzia� Chin.................................................................... 62 4. Pocz�tki dekolonizacji w Azji .................................................. ......................................... 65 Rozdzia� IV SZCZYT I PRZESILENIE "ZIMNEJ WOJNY" W EUROPIE (1949-1955) 1. Remilitaryzacja Niemiec. ......................................................^..."......................................... 77 2. Problem traktatu pokoju z jednolitymi Niemcami.................... ........................................ 80 3. Polityka bloku wschodniego w sprawie bezpiecze�stwa europejskiego.............................. 84 4. Geneza dialogu Wsch�d - Zach�d ....................................................................................... 86 RozdzialV PRZEBUDZENIE SI� AZJI (1949-1955) 1. Zwyci�stwo Wietnamczyk�w nad Francuzami.................................................................... 90 2. Wojna i pok�j w Korei.......................................................................................................... 94 3. Dwa nurty polityki wobec Japonii........................................................................................ 99 4. Geneza neutralizmu ............................................................................................................ 102 5. Konflikty i przemiany na Bliskim i �rodkowym Wschodzie ............................................. 105 Rozdzia� VI PROCESY WYZWOLE�CZE W AFRYCE I AMERYCE �ACI�SKIEJ (1945-1955) 1. Miejsce arabskiej Afryki w planach imperialistycznych.................................................... 109 2. Zagro�enie imperi�w kolonialnych w Czarnej Afryce.....................-.......:......................... 113 3. Neokolonialna geneza systemu mi�dzyameryka�skiego.................................................... 117 4. Dominacja USA w systemie mi�dzyameryka�skim........................................................... 119 CZʌ� DRUGA POD ZNAKIEM KONFRONTACJI MI�DZYBLOKOWEJ (1955-1969) Rozdzia� VH KSZTA�TOWANIE PODSTAW R�WNOWAGI SI� MI�DZY WSCHODEM A ZACHODEM (1955-1962) 1. Napi�cia wok� problem�w niemieckich ........................................................................... 121 2. Dylematy wy�cigu zbroje� ................................................................................................. 124 3. Utrwalanie struktur subkontynentalnych............................................................................ 127 4. Trudno�ci dialogu Wsch�d-Zach�d ................................................................................... 131 Rozdzia� VIII PRZEBUDZENIE SI� AFRYKI (1955-1963) 1. Wojna o niepodleg�o�� Algierii.......................................................................................... 134 2. Prze�om w procesie dekolonizacji Czarnej Afryki............................................................. 137 3. Kryzys kongijski................................................................................................................. 142 4. Wsp�praca mi�dzynarodowa pa�stw afryka�skich........................................................... 144 Rozdzia� IX POCZ�TEK ODPRʯENIA W STOSUNKACH WSCH�D-ZACH�D (1962-1969) 1. Uzgodnienia hamuj�ce wy�cig zbroje� .................................................... 2. Rozw�j rzeczowej wsp�pracy mi�dzy pa�stwami Wschodu i Zachodu 3. Przesilenie w bloku atlantyckim .............................................................. 4. Problemy bloku wschodniego .................................................................. Rozdzia� X PRZEWARTO�CIOWANIA W STOSUNKACH MI�DZYAMERYKA�SKICH (1955-1969) 1. Prze�om w systemie mi�dzyameryka�skim .............. 2. Kontrowersje wok� rewolucji kuba�skiej ............... 3. Interwencja USA w Republice Dominika�skiej ...... 4. Walka o dekolonizacj� strefy Kana�u Panamskiego. Rozdzia� XI NOWA ROLA AFRYKI (1963-1969)170 1. Walka OJA o pe�n� dekolonizacj� kontynentu............ 2. Grupa pa�stw afryka�skich na forum ONZ................. 3. Rozwi�zywanie konflikt�w i kryzys�w afryka�skich. Rozdzia� XII WSTRZ�SY I NAPI�CIA W AZJI (1955-1969) 1. Przeszkody w normalizacji stosunk�w na Dalekim Wschodzie. 2. Konflikty na subkontynencie indyjskim ..................................... 3. Wojna wietnamska .........................................:.:.......................... 4. Konflikty w Azji Po�udniowo-Zachodniej ................................. CZʌ� TRZECIA INSTYTUCJONALIZACJA NEGOCJACJI I ODPRʯENIA (1969-1990) Rozdzia� XIII DIALOG RADZIECKO-AMERYKA�SKI (1969-1979) l. Przes�anki dialogu, 2< SALT I................. 3. SALT H.............................................................................................................................. 201 4. Dialog i rywalizacja............................................................................................................ 204 Rozdzia� XIV NORMALIZACJA STOSUNK�W W EUROPIE (1969-1975) 1. Ewolucja dw�ch blok�w..................................................................................................... 207 2. Normalizacja stosunk�w RFN z pa�stwami Uk�adu Warszawskiego................................ 211 3. Uregulowanie problemu Berlina Zachodniego................................................................... 214 4. Powodzenie KBWE ............................................................................................................ 215 5. Pocz�tek rokowa� wiede�skich.......................................................................................... 219 Rozdzia� XV PRZES�ANKI SYSTEMU BEZPIECZE�STWA I WSPӣPRACY W EUROPIE (1975-1979) 1. Torowanie dr�g og�lnoeuropejskiej wsp�pracy gospodarczej ......................................... 222 2. Pozaekonomiczna wsp�praca og�lnoeuropejska............................................................... 225 3. Weryfikacja KBWE ............................................................................................................ 227 4. Pr�by rozci�gni�cia odpr�enia mi�dzy blokami na sfer� wojskow� ................................ 230 Rozdzia� XVI TRUDNE OSI�GANIE POKOJU W AZJI (1969-1979) 1. Wojny i przemiany indochi�skie ........................................................................................ 234 2. Konsekwencje wojny bengalskiej....................................................................................... 239 3. Rywalizacja wielkich mocarstw na Dalekim Wschodzie ................................................... 242 4. Nowe etapy kryzysu bliskowschodniego............................................................................ 247 5. Konflikty na �rodkowym Wschodzie. Rozdzia� XVII D��ENIA DO NORMALIZACJI STOSUNK�W NA KONTYNENCIE AMERYKA�SKIM (1969-1979) 1. Walka Ameryki �aci�skiej o uniezale�nienie si� od USA................................................. 258 2. Umacnianie si� orientacji prosocjalistycznej w Ameryce �aci�skiej................................. 262 3. Wzrost pozycji ameryka�skich mocarstw regionalnych .................................................... 264 4. Pr�by zr�wnowa�enia systemu mi�dzyameryka�skiego.................................................... 267 Rozdzia� XVIII WYSI�KI NA RZECZ UNOWOCZE�NIENIA STOSUNK�W W AFRYCE (1969-1979) l. Walka przeciwko resztkom systemu kolonialnego............................................................. 271 2. Rozwi�zywanie konflikt�w afryka�skich.................................. ...
justysior