Kinezyterapai w niektorych wadach wrodzonych.doc

KINEZYTERAPIA W NIEKTÓRYCH WADACH WRODZONYCH

1. ZWICHNIĘCIE STAWU BIODROWEGO

·         jedna z najczęstszych wad wrodzonych

dysplazja biodra

·         wrodzona anomalia w budowie stawu biodrowego, która może prowadzić do wysunięcia się głowy z panewki

zwichnięcie biodra

·         wysunięcie się głowy kości udowej z panewki

·         podział zwichnięć:

·         wrodzone zwichnięcie przedporodowe – atypowe – występuje rzadko i raczej w zespole innych wad wrodzonych

·         okołoporodowe lub poporodowe zwichnięcie stawu – typowe

kliniczne objawy zwichnięcia stawu biodrowego

1. uwypuklenie okolicy krętarza większego (pomiar obwodowy pośladkowy po stronie chorej ma większą wartość)
2. różnica długości względnej (przy jednostronnym zwichnięciu stawu biodrowego długość względna ma większą wartość)
3. asymetria fałdów udowych, pośladkowych oraz warg sromowych (u dziewczynek)
4. ograniczenie odwiedzenia (w niektórych przypadkach przy obustronnym zwichnięciu stawów biodrowych matka ma trudność w założeniu pieluchy)
5. objaw przeskakiwania, który zanika w miarę wysuwania się głowy z panewki

·         badanie:

·         kończyna badana ustawiona w zgięciu w stawie biodrowym i kolanowym ok. 90°

·         w  czasie ruchu odwiedzenia i następnie przywiedzenia słychać trzaski i wyczuwa się wyraźne przeskakiwanie

·         dzieje się tak na skutek wysuwania się główki poza tylny brzeg panewki w czasie przywiedzenia, natomiast w czasie odwiedzenia główka wraca do panewki

6. objaw pompowania – wyraźny ruch kończyny wzdłuż jej osi długiej względem nieruchomej miednicy (oznacz to że głowa kości udowej jest poza miednicą)

7. objaw Trendelemburga
8. objaw Duchenne’a
9. nadmierna lordoza w odcinku lędźwiowym (hiperlordoza) – powstaje na skutek przodopochylenia miednicy
10. boczne skrzywienie kręgosłupa – w przypadku jednostronnego nieleczonego zwichnięcia stawu biodrowego

leczenie:

1. leczenie zachowawcze

·         należy rozpocząć jak najwcześniej poprzez

·         stosowanie podwójnej ilości pieluch

·         ustawiając nogi w max. odwiedzeniu, zgięciu i rotacji wewnętrznej

·         zaopatrzenie ortopedyczne stosowane w leczeniu zwichnięcia stawu biodrowego

·         opiera się na ustawieniu kończyn dolnych w odwiedzeniu, zgięciu i rotacji wewnętrznej

·         ortezy te stosujemy od pierwszych dni po urodzeniu

·         poduszka Frejki

·         pajacyk Grucy

·         rozwórka Koszli

·         przy niekorzystnych wynikach leczenia za pomocą aparatów stosowano ręczną repozycję w znieczuleniu ogólnym a następnie zakładano opatrunek gipsowy – obecnie nie stosowane – duży procent powikłań

·         kinezyterapia

·         podczas stosowania aparatów:

·         cel:

·         oddziaływanie na ogólną motorykę dziecka, bez wprowadzenia kinezyterapii miejscowej

·         u dzieci powyżej 1 roku życia u których leczenie aparatami nie przyniosło efektu:

·         cel:

·         stopniowe nastawienie zwichniętej głowy kości udowej

·         metodyka:

·         stosuje się wyciągi stałe pośrednie

·         zakładane są one zawsze na dwie kończyny dolne bez względu na to czy luksacja jest jedno czy obustronna

·         czas trwania wyciągów – od 3 do 6 tygodni – zależy od:

·         rodzaju wyciągu

·         wieku dziecka

·         wysokości zwichnięcia

·         w okresie unieruchomienia dziecka na wyciągu stosujemy następujące ćwiczenia:

·         ćwiczenia czynne z oporem kończyn górnych oraz obręczy kończyn górnych

·         ćwiczenia oddechowe

·         ćwiczenia działające miejscowo na unieruchomione wyciągiem kończyny dolne (oporowe zginaczy i prostowników w stawach skokowych górnych)

·         napięcia izometryczne mięśni brzucha

·         efekt wyciągu utrwala się za pomocą opatrunku gipsowego biodrowego z rozpórką – 8 tygodni

·         w okresie tym nie pionizujemy pacjenta

·         ćwiczenia izometryczne mięśni brzucha i grzbietu sterowane górą

·         po 2 miesiącach – gips czynnościowy – ma za zadanie utrzymać kończyny dolne w odwiedzeniu i rotacji wewnętrznej

·         gips ten obejmuje kończyny dolne bez stawów biodrowych

·         jego zmiana następuje  dwa lub trzy razy , średnio co 2 miesiące

·         w okresie tym stosujemy:

·         ćwiczenia czynne z oporem mm. kkg, tułowia oraz pasa biodrowego

·         zachęcamy pacjenta do siadania

·         pionizacja – około 2 godzin dziennie

·         w ostatnim etapie leczenia – szyna Denis-Browne’a

·         orteze tę zakładamy po zdjęciu drugiego lub tzreciego opatrunku gipsowego

·         chroni ona staw biodrowy przed nagłym przywiedzeniem

·         zdejmowana jest ona do ćwiczeń i nauki chodu

·         stosowane są:

·         ćwiczenia czynne i czynne z oporem mięśni pośladkowych

·         ćwiczenia czynno-bierne stawów biodrowych

·         pionizacja i nauka chodu (terapeuta nie powinien zmuszać dziecka do samodzielnego chodzenia)

2. leczenie operacyjne

·         w sytuacji gdy leczenie zachowawcze nie przyniosło spodziewanego efektu

·         zabiegi operacyjne wykonuje się w celu poprawy stosunków anatomicznych chorego stawu biodrowego lub usunięcia przeszkód mechanicznych

·         zabiegi operacyjne w obrębie stawu biodrowego:

·         pozastawowe

·         osteotomie (przecięcie kości) korekcyjne górnej nasady kości udowej

·         osteotomia miednicy sposobem Degi, Saltera, Pembertona, Chiariego

·         śródstawowe

·         otwarta zwykła repozycja (nastawienie)

·         otwarta repozycja wg. Collony i Zahradnicka

·         kinezyterapia po zabiegu operacyjnym pozastawowym:

·         po zabiegu operacyjnym stosuje się unieruchomienie w opatrunku gipsowym na okres 6 tygodni

·         I tydzień

·         ćwiczenia oddechowe

·         ćwiczenia czynne wolne kończyn górnych (kkg)

·         II do VI tydzień

·         ćwiczenia czynne z oporem kkg

·         ćwiczenia czynne z oporem obręczy kkg

·         ćwiczenia czynne z oporem kd nie objętej unieruchomieniem

·         napięcia izometryczne mięśni tułowia sterowane górą

·         po upływie 6 tygodni zdejmuje się opatrunek gipsowy a na kkd zakłada się zmodyfikowany wyciąg kamaszkowy z niewielkim obciążeniem (około 1kg) w celu ograniczenia spontanicznej aktywności ruchowej dziecka

·         VII tydzień

·         ćwiczenia czynne z oporem kkg

·         ćwiczenia czynne z oporem tułowia

·         ćwiczenia czynne z oporem kd której stawy nie zostały objęte opatrunkiem gipsowym

·         ćwiczenia czynno-bierne stawów które były unieruchomione

·         po 2-3 dniach stopę i kolano unieruchomionej kończyny można ćwiczyć oporowo

·         operowany staw biodrowy ćwiczymy we wszystkich płaszczyznach – czynno-biernie  (pierwsze 10 dni po zdjęciu opatrunku gipsowego)

·         VIII tydzień

·         ćwiczenia czynne w odciążeniu – dla stwu biodrowego operowanego

·         nauka chodu w wodzie

·         X tydzień

·         ćwiczenia czynne z oporem operowanego stawu biodrowego, ze szczególnym uwzględnieniem mięśnia pośladkowego wielkiego i średniego

·         nauka chodu (decyzja zależy od oceny radiologicznej operowanego stawu)

·         kinezyterapia po zabiegu operacyjnym śródstawowym:

·         okres unieruchomienia w opatrunku gipsowym – 8 tygodni

·         IX tydzień

·         ćwiczenia czynno-bierne operowanego stawu z wyłączeniem ruchu przywiedzenia i rotacji zewnętrznej

·         3 miesiąc

·         pełne obciążenie operowanego stawu

·         5-6 miesiąc

·         pełne obciążenie operowanego stawu po plastyce wg Collony

2. KRĘCZ SZYI

Definicja:

·         przymusowe ustawienie głowy w pochyleniu do boku z jednoczesnym skręceniem jej w stronę przeciwną pochyleniu

Etiologia:

·         nieznana

·         nieprawidłowe ułożenie płodu w macicy, uraz porodowy, nieprawidłowość w mięśniu

Podział w zależności od przyczyny:

·         kręcz szyi wrodzony pochodzenia mięśniowego

·         spowodowany zmianami w mięśniu mostkowo-sutkowo-obojczykowym

·         kręcz szyi wrodzony pochodzenia kostnego

·         przyczyna są strukturalne zmiany kostne w kręgach szyjnych lub obręczy barkowej

·         kręcz szyi nabyty

·         stwierdzany po przebytych urazach, chorobach infekcyjnych, przy współistnieniu wad słuchu czy wzroku

·         kręcz szyi nawykowy

·         polegający na tendencyjnym ustawianiu głowy w pochyleniu, mimo braku zmian kostnych i mięśniowych

·         ustawienie głowy jak w kręczu

·         w przypadkach istniejących zaburzeń w ośrodkowym układzie nerwowym u małych dzieci, związane z nieprawidłowymi reakcjami odruchowymi najwcześniejszego okresu życia

Objawy:

·         niezdolność do odwrócenia głowy w stronę przeciwną poza linię środkową ciała

·         obrzmiały (2-3 tydzień po urodzeniu), twardy brzusiec mięśnia mostkowo-sutkowo-obojczykowego

·         w miarę wzrostu dziecka zauważalne zniekształcenia czaszki i asymetria twarzy

·         w przypadkach zaniedbania: twarz po stronie zniekształcenia jest mniejsza, bark unosi się, może powstać boczne skrzywienie kręgosłupa

LECZENIE ZACHOWAWCZE

Cel:

·         doprowadzenie do wydłużenia przykurczonego mięśnia

·         stworzenie warunków do prawidłowego ustawienia głowy i szyi

·         poprawa siły innych mięśni, współdziałających w symetrycznych ruchach

Rehabilitacja:

·         wczesna, systematyczna, ciągła

·         w przypadku wrodzonego kręczu szyi pochodzenia mięśniowego możliwe całkowite wyleczenie

·         zabiegi usprawniające powinny być przeprowadzone kilkakrotnie w ciągu dnia (2-3 razy dziennie przez około 10-15 minut

·         rodzice powinni być nauczeni w jaki sposób ćwiczyć z dzieckiem w domu

Postępowanie:

1. zapewnienie prawidłowego ułożenia głowy za pomocą woreczków z piaskiem lub wałków

·         leżenie tyłem:

·         po jednym wałeczku z każdej strony głowy (od barków)

·         utrzymują symetryczne ustawienie głowy

·         leżenie przodem:

·         dziecko układa się tak by główka zwrócona była w stronę przeciwną do istniejącego przykurczu (dziecko...